Enver Lepenica – Page 4 – Dielli

FARI SHASKA KORRIGJON HISTORINË E BANKËS SË SHQIPËRI

March 4, 2014 by dgreca

Rreth librit Fari Shaska “160 vjet bankë në Shqipëri”, Vlorë 2011/

Nga Enver Lepenica, ekonomist/

Fari Shaska i njohur tashmë si publiçist e studjues i historisë, veçanërisht i asaj të krahinës së Vlorës, pas albumit dokument “Të quajtur armiq të popullit”, botuar në vitin 2010, shkon më tutje duke na dhënë një libër të vogël por me vlera të mëdha “160 vjet bankë në Shqipëri”, botuar në Vlorë në vitin 2011.Duke menduar se e njihja historinë e bankës, e çfletova broshurën me pak interes, por u emocionova dhe u habita njëkohësisht me zbulimin që publikonte Shaska se historia e bankës në Shqipëri fillon në vitin 1850, pikërisht në Vlorë dhe jo në vitin 1863, sikundër thuhet në “Historinë e Bankës Qëndrore në Shqipëti”, botim i vitit 2003. Kjo broshurë e vogël përbën një zbulim të madh, fak që ju ka shpëtuar edhe autoriteteve të njohura të historisë së ekonomisë.

* * *

Kultura e një vendi veç të tjerave dallohet edhe nga fakti se ka histori për çdo veprimtari ekonomiko shoqërore, si historin e arsimit, të naftës, të sportit, të tetartit, të burgjeve të bankave etj etj…

Historia e Bankës Qëndrore në Shqipëri, HBQSH, është shkruar dhe botuar për herë të parë në vitin 2003, nga vetë Banka Qëndrore e Shqipërisë prej autoriteteve më të shquara të vendit.

Parathënia e këtij libri është shkruar nga Prof. dr. Shkëlqim Cani në atë kohë guvernator i Bankës.

Kapitulli i parë i HBQSH përfshin vitet 1863 – 1924 dhe është shkruar nga Prof. dr. Iljaz Fishta. Ky autoritet i kulturës shqiptare e ka ndarë periudhën që studjon në tre etapa: etapa e parë fillon në gjysmën e dytë të shekullit XIX deri në vitin 1912 dhe sipas profesorit, banka e parë është krijuar më 4 shkurt 1863, Bankë e Perandorisë osmane nën kontrollin e kapitalit anglo- francez dhe që shtrinte veprimtarinë e vet edhe në fushën e kreditit edhe në Shqipëri, dhe kishte filjalet e veta në Shkodër, Janinë, Shkup dhe Manastir. Profesor Fishta vazhdon në vitin 1888, në vitin 1901, deri sa vijmë më 4 tetor 1913, kur formohet banka e parë e shtetit shqiptar nga qeveria e Ismail Qemalit. Kaq thotë profesor Fishta për këtë periudhe.

Edhe profesor doktorr Alqi Naqellari i njohur tashmë si ekonomist i talentuar si ligjërues në universitetet e vendit dhe jashtë shqipërisë dhe si botues i shumë teksteve me nivel ta lartë shkencor e fillon historinë e bankës në Shqipëri në vitin 1913, gjë që nuk është e vërtetë.

(Shih: Alqi Naqellari “Makroekonomia 1”, Tiranë 2007, f. 355)

Edhe Dr. Bujar Leskaj dhe dr. Adriatik Kotorri në një punim të tyre nuk e përmëndin Bankën Bezhani në Vlorë. Edhe në se ka mendime të ndryshme për këtë bankë ajo së paku duhej përmëndur, fakti se nuk është përmëndur në studimet dhe punimet e sipërcituara tregon se Banka Bezhani dhe “Almanaku i bankave”, botuar në një nga qëndrat e kulturës botërore nuk njihet prej tyre.

Mund t`iu referoheshim edhe autorëve të tjerë të cilët nuk e njohin bankën Bezhani në Vlorë themeluar në vitin 1850, por me kaq referime mjafton.

* * *

Fari Shaska në librin “160 vjet bankë në Shqipëri”, konfirmon se: “Banka e parë në Shqipëri u themelua në vitin 1850 në qytetin e Vlorës nga familja Bezhani”, pra jo në vitin 1863, sikundër thotë profesor Fishta.

Ai i referohet burimit anglez. Në Londër në vitin 1845, filloi të botohet “Almanaku i bankave” Fari Shaska i referohet botimit 91, botuar në vitet 1935-1936, një vllim prej 2400 faqesh. Almanaku jep të dhëna për të gjithë shtetet dhe bankat e të gjithë botës.

( “The Bankers` Almanac And Year Book”, For 1935 -36, The Ninety-First Year of Publication.)

Në faqen 716 të almanakut të cituar për Albania, shkruhet: “P.I. Bezhani, Valona Albania, themeluar fillimisht më 1850, partner Pandeli Bezhani, mbajtësi i prokurës Elefter Bezhani, telegramet “Bezhani, Valona”, kodet; A.B.C. botimi i 5; privatisht, agjent londinez – Bank of Athens, agjent Nju Jorkez – National City Bank of Neë York”.

Në këtë faqe të Almanakut prezantohen katër banka:

Banka private Bezhani 1850,

Banka private Philandelphia USA 1764,

Banka Rumune 1872,

Banka Birmingam USA 1887.

Pra siç shihet vetëm një bankë është më e vjetër se banka jonë shqiptare e ngritur në Vlorë.

Cilët ishin pronarët e bankës së parë shqiptare ende të pa njohur nga studjuesit tanë ?

“Mbiemri Bezhani, mbiemër i përhapur në Shqipëri, ka një degë në Vlorë, ardhur nga Lekli i Tepelenës në shekullin e XVIII…

Bezhanët e Vlorës sollën me vete mentalitetin e kapitalit të lëvizshëm, pasurimit nëpërmjet parasë e tregëtisë. Aty nga fillimi i shekillit të XIX ndërtuan në lagjen Muradie në rrugën “juston Godard”, një shtëpi tre katshe për banim, e cila është edhe sot pronë e tyre e banon një familje Bezhani.Po në këtë lagje kishin edhe një fabrikë sapuni. Në fasadën e kësaj godine ndodhet një pllakë bronxi ku shkruhet: “Assicurazione generali Trieste 1831”… Bezhanët e siguronin kapitalin e tyre në shtetet fqinje sikurse shihet edhe nga kjo pllakë… Marrëdhëniet tregëtare të kësaj familje me shtetet fqinj bënë që t`u lindë idea dhe dëshira për të hapur një bankë. Kjo u realizua kur reformat e Tanzimatit u dhanë më shumë hapsirë tregëtarëve. Pra në vitin 1850 u çel një bankë në Vlorë, Shqipëri…

Si gjithmonë janë të huajt ata që na ndihmojnë për historinë tonë, këtë radhë anglezët, nëpërmjet Almanakut… “ f. 8-9

Si e gjithë historia që shkruan komunistët edhe historinë e bankës e kanë falsifikuar. Në veprën zerioze të tyre: “Fjalori enciklopedik shqiptar”, botim i Akademisë së Shkencave të vitit 1985, f. 66,67, kapitulli banka, fillon me bankën bujqësore krijuar në vitin 1969, Banka e Shtetit Shqiptar kijuar në vitin 1945 dhe Banka Kombëtare e Shqipërisë krijuar më 2.9.1925! Kjo pra sipas komunistëve është historia e bankës shqiptare.

Në të vërtetë historia e Bankës në Shqipërisë fillon: Sipas Fari Shaskës në vitin 1850, ndërsa sipas prof. dr. Iljaz Fishtës më 4 shkurt 1863, vazhdon me radhë deri sa vijmë në themelimin e bankës së shtetit shqiptar më 4 tetor 1913. Filiale të bankave të huaja ka patur edhe gjatë Luftës së Parë Boterore 1914 – 1918, vazhdojmë me vitin 1920 deri sa vijmë më 6 mars 1925 ku krijohet banka shqiptare me 51 % kapital italian dhe 49 %, kapitali disa shteteve të tjera dhe 6 individë shqiptarë.

Të gjitha këto fakte reale të historisë së bankës dhe për rrejdhojë të historisë së Shqipërisë janë fshirë prej komunistëve, për ta çdo gjë filollonte më 8 nëntor 1941!

* * *

Prof. dr. Shkëlqim Cani në parathënien e HBQSH, thotë : “Shpresoj që në ardhmen, historianë e studjues të shkencës së ekonomisë e financës do të hulumtojnë më tej në traditën e sistemit bankar shqiptar” (f. 5) dhe këtë koregjim, që në fakt përbën një zbulim të historisë së bankës në Shqipëri e bëri Fari Shaska.

Broshura e vogël e Fari Shaskës duhet të tërheq vëmëndjen e studjuesve të historisë së ekonomisë dhe jo vetëm të atyre.

KUÇI I LABËRISË, NË PENËN E SEIT ALIKAJ

September 25, 2013 by dgreca

Rreth veprës së studiuesit Seit Alikaj/

Nga Enver Lepenica/

Kohet e fundit Seit Alikaj doli para lexuesit shqiptar me vëllimin e gjashtë: “Kuçi i Labërisë ndër shekuj” Me punë të pa lodhur, me pasion, ai ka arritur të krijojë dhe ngrejë korpusin e veprave të historisë dhe gjenealogjisë të vendlindjes, Kuçit të Labërisë, dhe jo një e dy, por plot gjashtë vëllime me mbi 500 faqe sejcili, duke u lënë brezave atë që ne nuk e patëm nga paraardhësit tanë, historinë e lavdishme të tyre, e duke e futur edhe Kuçin e Labërisë në udhën e vendeve të kulturuara.

I thjeshtë, e me trup të vogël, por me zemër e mëndje të madhe atë do ta shohësh çdo ditë para Bibliotekës Kombëtare, gjithnjë i qeshur që të kujton atë thënien e famëshme të Rusoit se një fytyrë që nuk qesh nuk është kurrë e mirë.

Agronom nga profesioni, punëtor i madh në të ri, punëtor akoma më i madh në pleqëri, ky është njeriu i dashur Seit Alikaj nga Kuçi i Vlorës, por që me veprën e tij tashmë i përket gjithë Labërisë dhe Shqipërisë.

Veprava e tij të shtin në mendime: Si ka mundur një njeri u vetëm, të përballojë, e të bëjë një volum pune kaq të madhe? Është dashuria, dashuria e madhe për vendlindjen, për atdhuen, që e ka shtyrë atë, të na japë një vepër shumë vlerëshe.

Punëtor i pa lodhur dje, në fushën ideologjike me rininë, në fushën e bujqësisë e veçanërisht në kurorën e gjelbër me ullinj e vreshta kodrave të Vorës dhe Marikajt e Tiranës edhe në pension ai nuk mund të rrinte duarkryq, përkundrazi i udhëhequr nga dashuria për vendlindjen dhe për atdheun e tij, tani ai do të punonte natë e ditë, do të lodhej e kapitej më shumë se kur ishte i ri e zbukuronte dhe pasuronte Shqipërinë, por në një fushë tjetër, në atë të kulturës dhe të historisë.

Kaq e rëndësishme ky korpus i veprave të Seit Alikaj prej gjashtë vëllimesh sa që mund ta shpreh vetëm me fjalët e një profesori tim të mënçur i cili më thoshte: “Enver! Dallojmë nga kafshët se e dimë kë kemi paraardhës, d.m.th. njohim historinë tonë”

Kështu edhe Seit Alikaj na njeh me paraardhësit tanë, na bën optimist pët të ardhmen, e na fut kështu në udhën e kulturës e të përparimit.

Një punë dhe një krijimtari e mundimshme, e lodhëshme sa s`ka ku të vejë më, jo vetëm nga volume i punës, por veçanërisht e kryesisht nga mundimi për të trokitur derë më derë, e bibliotekë më biliotekë e për tu mbushur mendjen njerzëve të pa ditur, që të bashkëpunojnë në interes të tyre dhe të të ardhmes së tyre, shkurt punë që mund ta bënte vetëm Seit Alikaj dhe askush tjetër.

Para veprës së tij çdo vlonjat e më gjerë çdo lab, ashtu si dhe unë, e ndien veten të detyruar, prandaj edhe unë, vendosa t`i bëj një tufë me lule të bukura, lule të mendimit për veprën e tij të kultivuara nga personalitete të shquara të kulturës sonë. Unë po vë vetëm një fill për t`a lidhur këtë tuf me lule të bukura, me këtë artikull, si shenjë mirënjohje e vlerësimi për punën e tij ne fushën e kulturës dhe historisë së Labërisë, duke u bashkangjitur edhe mendimin tim mendimeve të personaliteteve që janë shprehur për veprën e Seit Alikaj si më poshtë:

* * *

Prof. Dr. Ismet Elezi : “Dalja në dritë e këtyre librave u prit me interes të madh jo vetëm nga të interesuarit, bashkëfshatarët e autorit, por edhe nga opinioni shoqëror e shkencor…

Sipas mendimit tim, duke u mbështetur në përmbajtjen e librave dhe në veprimtarinë e gjatë e tepër të vështirë të autorit, i konsideroj si libra model dhe autor model…Libra model sepse janë të parat e këtij lloi jo vetëm në Labëri, por ndoshta në tërë Shqipërinë e më gjerë. Ato do të lozin një rol të rëndësishëm nxitëse dhe për fshatra, fise e familje në gjithë vendin, që të bëjnë botime të tilla”.

* * *

Prof. Dr. Xhemil Frashëri: “Me librin “Kuçi i Labërisë ndër shekuj”, Seiti ka bërë një punë të madhe dhe të lavdërueshme, e për këtë meriton respektin tonë. Synimi tij për t`i dhënë Kuçit, këtij fshati të lavdishëm, të njohur në Historinë e Shqipërisë, për kontributet e tij atdhetare, një libër, i cili përbën një kujtesë të shkruar për të dhe këtë e ka arritur, duke merituar mirënjohjen dhe respektin e brezave të bashkëfshatarëve tij e më gjerë”.

* * *

Prof. Dr. Bardhosh Gaçe, “Mjeshtër i Madh”: “Unë gëzohem pa masë për libra të tillë sepse ata ndriçojnë e fisnikërojnë Labërinë. Seiti si agronom, me kulturën e dashurinë e tij, nuk ka bërë gjë tjetër veçse ka mbjellë një Rrap në Buronja, brezat që do të vijnë, pa dyshim që do të rrijnë nën hijen e tij”.

* * *

Prof. Dr. Thoma Çomora: “Jam i mendimit që, për ato që ka shkruar Seiti për Kuçin, të propozohet nga kuçiotët për të marrë urdhërin “Nder i Kombit”, sepse nuk kanë bërë më shumë të tjerët, ndërsa Seiti ka bërë shumë për Mikropolitinë Kuç”.

* * *

Prof. Dr. Hasan Banja: “Leximi i librit më ngjall emociome të forta sepse bën fjalë për Labërinë, e në mënyrë të veçantë për Kuçin, fshatin më të madh, e më të njohur të sajë, ku lindi, u rrit, u burrërua e punoi autori i librit Seit Alikaj, për historinë shumë shekullore që humbet në mjegullën e kohës, por që vjen gjithnjë e re, e freskët dhe e pasur, mësimdhënëse e shpresdhënëse për mesazhet që përcjell nga brezi në brez, e që rrezaton fuqishëm në ditët tona”.

* * *

Prof. Dr. Besnik Baraj: “Botime të tilla janë fragmente të themeleve të historisë sonë kombëtare dhe shprehje e zhvillimeve civilizuese, të krahasueshme me kombet e përparuara të kontinentit tonë…”

* * *

Prof. Dr. Bernard Zotaj: “Seit Alikaj ka bërë një monument sa vetë malet e Labërisë, që kur e lexon, dashurohesh me gjithë peisazhin, luftën, natyrën, pyjet, qiellin, burimet, njerëzit dhe e ndien veten krenar, që në trupin tonë rrjedh gjak nga ky vend, që edhe perënditë e kanë zili”.

* * *

Izet Çuli, shkrimtar: “Seit Alikaj i ka ngritur fshatit të lindjes një përmendore, për të cilën kuçiotët duhet t`i jenë mirënjohës përjetë dhe të krenohen me të, ashtu siç duhet të krenohet mbarë Labëria”.

* * *

Mexhit Kokalari, studiues: “Me këtë vepër, Seit Alikaj lidhet sa më ngushët me vendlindjen e tij ku i ka rënur koka, me historinë e lavdishme të Kuçit, me këtë kryeqëndër të Labërisë, që vazhdimisht armiqëve u ka qëndruar me këllëç në dorë”.

* * *

Viron Kona, shkrimtar: “Duke lexuar me vëmëndje këtë libër, krijon mendimin se ke përpara një libër me vlera të shumëanëshmë, njohëse, kulturore, historike, gjeografike. I parë në këtë këndvështrim, vlerat e librit kalojnë kufijtë e një fshati apo të një treve, ato janë përgjithësuese dhe të dobishme dhe do të lexohen me ëndje nga çdo lexues”.

* * *

Rasip Hoxhaj, publicist: “Libri i zotit Seit Alikaj, jep një dritë oqeanike, për mentalitetin praktik të kësaj treve për liri e pavarësi kombëtare. S`besoj se mund të ketë ndonjë arkeolog që mund të ketë gërmuar, zbuluar, ndarë dhe renditur këtë thesar kaq të madh historik për Kuçin, Kurveleshin dhe për mbarë Labërinë”.

* * *

Abdulla Kënaçi, gazetar: “Seit Alikaj me dashuri e pasion, me qartësi dhe me elokuencë, po u lë brezave që vijnë një vepër të veçantë në lloin e vet, model për të gjithë ata që kanë nderim për vendlindjen. Ky libër është një shembull i mirë, që duhet ndjekur për të gjithë ata që marrin përsipër të bëjnë histori”.

* * *

Kostandin Hoxha, publicist: “Homazhin që iu bëni popullit të fshatit tuaj, heronjëve të së kaluarës, kapedanëve të parë të kohës së Tanzimatit, të Rilindjes Kombëtare, të Luftës heroike të Vlorës, të Luftës Nacionalçlirimtare dhe nëpërgjithësi të mbarë popullit të Kuçit e të Labërisë, na mbush me frumëzim edhe ne të tjerëve e na bën të ndihemi krenar për paraardhësit tanë”.

* * *

Lirim Deda, poet, gazetar: “Duke qëmtuar hershmërinë, veprimtarinë dhe lavdinë e të parëve të Kuçit, Seit Alikaj, me një ndjenjë të thekshme atdhetare, si dhe me zotësinë e një largpamësi si historian, arrin që të nxjerrë në dritë ato veti e virtute që i kanë trashëguar kuçiotët dhe që janë manifestuar në luftërat e popullit shqiptar për liri e mëvetësi, edhe në treva të tjera”.

* * *

Sokrat Zoraqi, ekonomist: “Atdhedashuria për vendlindjen e tij, për Kuçin e kuçiotët, që e kanë lindur, rritur dhe kanë kalitur tek personi i tij cilësitë më të mira njerzore si kuadër, familjar i pastër, i ndershëm e tani së fundi edhe si studiues”.

* * *

Lutfi Koçibelli, ekonomist:

“Seit Alikaj na prezanton “Kuçi Legjendar”, që duke perifrazuar, Ismail Kadarenë ka prodhuar më shumë heroizma se grurë”.

* * *

Agim Perlat Gjoleka: “Të lexosh këtë libër është kulturë, ta bësh atë tëndin, është pasuri…”

* * *

Rrapo Dervishi, pensionist: “Merreni dhe lexoni këtë libër të rrallë, i cili është një kryevepër kolosale mbi 3100 faqe, ku janë pasqyruar 25.209 emrat e 136 fiseve që ka Kuçi, të paraqitura në tabela gjenealogjike, me rreth 2900 fotografi ilustruese, me 9500 persona ose 37 për qint e gjith emrave… Befasuese, mahnitëse, një hajmali, një pasuri, një stoli për në shtëpi, një enciklopedi e rrallë dhe e veçantë…”

* * *

Xhelil Gjoni, pensionist: “Kush ja ka vënë këtë kurorë të gjelbër me ullinj kodrave të Vorës e Marikajt, të Tiranës, do të pyesin brezat e rinj? Me siguri do të gjejnë emrin e njeriut punëtor e të apasionuar që quhet Seit Alikaj”.

ENCIKLOPEDIA E KRIMIT KOMUNIST NË VLORË

May 20, 2013 by dgreca

Rreth librit të Aranit Hoxhës “Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”, Vlorë 2013/

Nga Enver Lepenica/

Në vitin 2001, duke analizuar librin e Caf Jonuz Culaj, “Krushqit e Lirisë”, nënvizoja se autori edhe pse pa arsim arriti të botoi një libër, mbi vuajtjet në burgjet komuniste, kështu ai bëhej shembulli domethënës se njeriu kur udhëhiqet nga ideale të larta, arrin të lërë gjurmë në jetën shoqërore. Mendoja se ky ishte shembulli i vetëm që një i burgosur pa arsim, boton një libër, por ishja gabuar, Caf Jonuzit nga Malësia e Madhe i përgjigjet në vitin 2013, Aranit Hoxha nga Vezhdanishti i Vlorës me librin shumë vlerësh “Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”

Dy shembuj që na bëjnë të mendojmë se sikur të gjithë të ndienin përgjegjësinë e Caf Jonuzit dhe Aranit Hoxhës, bota shqiptare do të ishte krejt ndryshe.

* * *

“Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”, është enciklopedia e krimit komunist në krahinën e Vlorës, me të dhëna të shumta statistikore dhe me analiza për terrorin, dhunën dhe krimin që u ushtrua në krahinën e Vlorës në periudhën 1943 – 1990. Autori siç ka theksuar edhe Shpresim Kasaj në parathënin e librit, nuk të lë të mendosh dhe nuk lë asnjë fije dyshimi për parashtrimet që bën, për të dhënat, shifrat dhe faktet që jep, pasi ai të dënuarit dhe të persekutuarit i identifikon me emrin, atësinë, mbiemrin, vendlindjen, datëlindjen, dënimin e kjo është një nga vlerat e mëdha të këtij libri. Edhe më pare, në Vlorë, një grup të dënuarish dhe të persekutuarish politikë me në krye Fahri Shaskën ngritën një ekspozitë për të ashtuquajturit “armiq të popullit”, të cilën Fari Shaska e pasqyroi në një album, por libri Aranit Hoxhës, është më i plotë dhe mund të themi se në të janë përfshirë të gjithë ata vlonjatë që u vranë me atentat, u pushkatuarn me gjyqe qesharake, vdiqën në burg ose nën tortura çnjerzore, ose vuajtën burgun, internimin, dëbimin apo persekucionin barbar komunist. Libri hapet me renditjen 13 emrave, që u vranë të parët, me atentat, nga njësitet guerile komuniste, dhe vazhdon me evidentimin e 114 vlonjatëve të tjerë që të vrarë gjatë vitit 1943, ndërmjet tyre shënohen emrat e 14 grave dhe dy mësuesve: Fejzi Hoxholli dhe Sulo Hoxha, babai i autorit të këtij librit. Atentatet u realizuan nga bandat terroriste të Hysni Kapos, Spiro Kolekës e Manush Myftiut me anë të njësiteve guerile, të ngritura në shpellën e Shiroke në Tërbaç. Sipas këshillave dhe urdhërave të Dushan Mugoshës, vrasjet e para me atentat, komunistët i bënë kundër shokëve të tyre: Mynyr Xhindi, Xhemil Çakërri, Neki Imeri, Xhafer Dalani, Haki Xhelo, Duro Elmazi, Faslli Kasaj, Selim Laçej e vazhdon lista me 17 vetë.

Kështu komunistët do të merrnin zemër e nuk do tu dridhej dora kur të vrisnin plehrat e Ballit Kombëtar siç thoshte shoku Enver Hoxha. Gjatë vitit 1944, u vranë me atentate 143 vetë, dhe gjithësej gjatë dy viteve 1943-1944, janë vrarë pa besisht dhe pa gjyq 257 shqiptarë të pa fajshëm.

Në Bolenë, u zhdukën dy familje ndërmjet tyre një vajzë 17 vjeçare.Në Kuç, vetëm nga familja Sadikaj u pushkatuan 8 vetë 5 burra dhe tre gra.

Në Gorisht, vranë në derë të shtëpisë nënë e bir Zenepe dhe Halim Caushaj e kështu me radhë deri te shifra tronditëse, 257 të vrarë.Tronditëse dhe e pa besueshme është fakti se shumë nga të pushkatuarit ishin adoleshnt ose fëmijë, kështu në Bolenë u vranë, me atentat: Bilbil Çelomeme 14 vjeç, Fuat Çelomeme 19 vjeç, Dyzene Novruzaj, vajzë 19 vjeçare, Gani Çelomeme 17 vjeç.

Në Treblovë u vra Bajram Lamaj që ishte vetëm 16 vjeç,e kështu vazhdojnë me radhë vrasjet në Drashovic, në Gorisht, në Kuç, në Gjorm, në Kaninë, në Lepenicë.

Të pa kënaqur dhe të pa ngopur me gjakun e pa fajshëm të 257 shqiptarëve të vrarë me atentat gjatë kohës së luftës, vazhduan të eleminojnë “armiqtë e klasës punëtore” edhe pas çlirimit, në kohë paqje, çka tregon fytyrën çnjerzore të komunistëve, por tashmë jo me atentate, por me ca gjyqe qesharake pa sjellë fakte dhe porva juridike por vetëm ideologjike, se ata që silleshin para gjyqit, kishin qënë ushtarë të Ballit Kombëtar, bënin agjitacion e propogandë, ose kishin dash të arratiseshin në shtete armike! Nga ndonjë herë shifra flasin më mirë se çdo gjuhë e zjarrtë njerzore, prasndaj autori me të drejtë prej fillimit deri në fund të librit argumenton krimet komunistë me anë të shifrave, psh: Viti 1945, ishte më i përgjakshmi. Në këtë vit u pushkatuan 46 vlonjatë të pa fajshëm. Në maj u pushkatuan 8 vetë, në qershor 12 vetë, në korrik 6 vetë, dhe gjatë muajve gusht – dhjetor 20 vetë të tjerë.

Në vitin 1946, u pushkatuan 17 vetë.Gjatë këtij viti, në Maliq u varën në litar dy inxhinjerë: Kujtim Beqiri dhe Abdyl Kokoshi.

Në vitin 1947, u pushkatuan 12 vetë në vitin 1948, 6 vetë, në vitin 1949, 5 vetë, në vitin 1950, 10 vetë, në vitin 1951, u pushkatuan 9 vetë.

Gjatë periudhës 1952 – 1991, u pushkatuan gjithësej 27 vetë. Në vitin 1963, u var në litar, në mes të Vlorës, Remzi Shenaj nga Gjormi. E theksojmë se kjo masakër po kryhej në kohë paqie!

Edhe pas çlirimit të vendit adoleshentët dhe fëmijët mbetën një gjah çnjerzor për komunistët, kështu të dënuar politik nën moshën 20 vjeç, në libër janë evidentuar me dokumenta 120 vetë, që për popullin e Vlorës të asaj kohe është një numur që flet qartë dhe do t`i flas përgjithmonë historisë për krimet makabre të komunistëve të Vlorës.

Ndër ta përmëndim: Bahri Çeprati 17 vjeç, Bejo Shaqiri nga Dukati 15 vjeç, Zenepe Selimi 17 vjeç nga Treblova, Klito Lamaj 17 vjeç nga Kanina, Eqerem Malaj 18 vjeç nga Ramica, Luan Llupa 17 vjeç nga Vlora, Reshat Kripa 15 vjeç nga Vlora, Petro Bollani 15 vjeç nga Himara, e kështu me radhë. Për këta fëmijë gjykata tregohej e “mëshirshme” dhe dënimin më të ulët e jepte vetëm 5 vjet burg të rëndë !!!

Një dhimbje të madhe ndien lexuesi kur sheh se 85 të burgosur politik, nuk mundën të dilnin dot nga burgu, ata vdiqën atje nga vuajtja dhe torturat, atje nga smundja e urise, mungesa e barnave dhe kujdesit shëndetësor.Këtyre fatkeqëve u humbiste varri përgjithmonë pasi komunistët nuk lejonin të merrej kufoma!?

Ndër të vdekurit në burgje ka personalitetit të shquar të historisë sonë si Qazim Kokoshi e Aristidh Ruci, firmëtar të aktit të Pavarësisë Kombëtare, luftëtarë antifashit si Muço Sherifi që vdiq në moshën 63 vjeçare, Elmaz Çarçani 70 vjeç, Pilo Goro 70 vjeç, Vasil Papa 72 vjeç, Niko Tola 63 vjeç e kshtu me radhë.Por kishte edhe mosha të reja që vdiqën burgjeve dhe ju humbi varri përgjithmonë si Uran Dulaj 29 vjeç, Dilaver Hysi 37 vjeç, Niko Kacelano 45 vjeç, Lekmi Sharra 33 vjeç, Agim Agaraj 34 vjeç etj. E pa imagjinueshme është sjella e komunistëve ndaj grave. Në Vlorë ata pushkatuan 14 gra, ndërmjet të cilave Merxhane Sadikaj, Kafaze Birçaj e Refie Kondi nga Kuçi, Veno Toto nga Kudhësi etj

Po kështu vdiqën në internim nga smundja e urisë Lino Alikaj, nëna e Lahe Nuros. Perie Mustafaraj, bashkëshortja e Muço Çepratit pushkatuar, vdiq në Krujë, në vitin 1946 së bashku me dy vajza të mitura nga smundja e urisë dhe mungesa e ndihmës mjeksore.

Përveç 14 grave të pushkatuara, kanë vuajtur nëpër burgje 31 gra të tjera vlonjate. Një filozof i madh ka thënë se: “Nga sjella ndaj gruas duket se në ç`masë njeiu është shkëputur nga bota e kafshëve” Lexuesi e ka të lehtë të arsyetojë se sa larg ishin komunistët vlonjatë nga bota e kafshëve!

Ridënimi i të burgosurve politik ishte një akt i pa parë dhe i pa dëgjuar në historinë e diktaurave botërore, kështu i dënuari duke vuajtur dënimin, ridënohej përsëri po me të njëjtën akuzë, ose dhe me akuza te tjera fallso!Edhe pas kryerjes së dënimit të parë, pas pak kohe në liri, shtetas të shumtë shqiptar arrestoheshin dhe dënoheshin për herë të dytë, të tretë, apo të katërt dhe kështu ata e kalonin jetën nëpër burgje. Nga 993 të burgosurit politikë, gjithësej që ka Vlora, 135 prej tyre kanë vuajtur burgime të rënda, nga 11 deri në 36 vjet burg, bëhet fjalë jo për dënimet, por të vuajtura në fakt.

Kështu psh. Kujtim Pela nga Dukati ka vuajtur në burg 36 vjet, Petrit Velaj nga Vlora 36 vjet, Skënder Hallko nga Vranishti 33 vjet, Nimet Mita nga Dukati 32 vjet, Luan Koka nga Vlora 29 vjet, Muço Bazaj nga Gorishti 28 vjet, Mystehak Bylyshi nga Vlora 25 vjet, Bardhosh Gjonzeneli nga Tragjasi 23 vjet, Ahmet Thaçi nga Vlora 23 vjet, Rizo Çizja nga Bolena 22 vite, Bejo Kali nga Dukati 21 vjet, Dushan Koçiu nga Panajaja 20 vjet, Artan Çeçi nga Vlora 20 vjet, etj etj. Pasi ka përshkruar me të dhëna të plota për identitetin dhe origjinën e atyre që vuajtën terrorin dhe dhunën e komunistëve, autori bën përmbledhjen e vuajtjeve dhe tmerreve që hoqën vlonjatët: Te pushkatuar 437 vetë, të burgosur 993 vetë, vdekur në burgje 77 vetë, Vite burgu gjithësej 6951. Pas parashtrimet me të dhëna të shumta, me shifra dhe fakte, Aranit Hoxha kalon e bën përshkrimin e jetës veprës dhe shkaqeve të dënimit të atyre që provuan vuajtjen nën diktaturën komuniste, pra cilët qenë ata dhe përse u dënuan.

Kjo ishte shkurtimisht se ç`farë përmba libri i Aranit Hoxhës “Gjëmat e komunizmit në trevën e Vlorës”

* * *

Nëpër faqet e këtij libri dëgjojmë psherëtimat e të burgosurve, lamtumirën e të pushkatuarve, mallkimin e nënave, lotët e motrave dhe të grave, e veçanërisht të qarat e fëmijëve të vegjël që mbetën të internuar bashkë me prindërit, me ligj, deri në vitin 1953, kur nuk u lejua më internimi fëmijëve.Në këtë libër flitet për vuajtjet, torturat dhe persekutimet e tmerrshme që ranë ndaj burrave dhe grave dhe sidomos ndaj fëmijëve vetëm e vetëm se ata nuk u pajtuan me ideologjinë komuniste, ata torturuesit komunistë vlonjat vërshuan asaj krahine atdhetare si bisha të egra duke mbjellë tmerr e zi. Mua më bën përshtypje dhe më shkakëton dhembje shpirtërore, sidomos përshkrimi i vuajtjeve, sakrificave dhe persekutimeve të të miturve, të grave dhe atyre që nuk iu provua kurrë asnjë faj.

Kujt nuk do t`i bënte përshtypje, kush nuk do të tronditej kur lexon në këtë libër se që në moshën 14 vjeçare fëmijët u bënë vuajtës dhe dëshmitar të masakrave e persekutimeve të shumta ndaj prindërve të tyre. A nuk është tronditëse kjo?

Ja se ku erdhi një kohë lirie dhe njerëzit denoncuan dhe nxorrën në dritë terrorin, dhunën dhe krimin komunist. Kishte kaluar shumë kohë dhe dukej sikur askush nuk do guxonte ndonjëherë të denonconte krimet e komunistëve vlonjatë. Por historia ka ligjet e veta, prandaj njeriu duhet të ketë frikë nga historia më shumë se nga perëndia , sepse është historia që na peshon e vlerëson para dhe pas vdekjes.

Jemi i vetmi vend, nga ish vendet ku ka sunduar diktatura komuniste, që akoma nuk kemi në shkollë një lëndë ku të mësohet se si ishte diktatura komuniste, psh një lëndë me titull “Shqipëria nën diktaturën komuniste”

Edhe kur në histori janë bërë përpjekje për të futur ndonjë kapitull për atë periudhë të zezë, ish komunistët apo kripto komunistët, të veshur me qyrkun e Partisë Socialiste kanë protestuar! Nuk duan tu kujtosh etrit !

Kur jemi përpara fenomenit të terrorit komunist, vetvetiu të lind pyetja: A ka pasur një terror të tillë edhe në vendet e tjera komuniste ? Përgjigjen e kësaj pyetje e ka dhënë, komunisti Bilbil Klosi, me cilësinë e Ministrit të Drejtësisë të asaj peiudhe, në vitin 1952, i cili ka pohuar hapur: “Në hartimin e Kodit të ri jemi frymëzuar nga Kodi Penal sovjetik. Por duke marrë parasysh përpjekjet e përsëritura për një kryengritje në vendin tonë, të përkrahur dhe të drejtuar nga elementë të huaj, kemi qënë të shtërnguar të vëmë masa dhe dënime më të rrepta nga ato që ka Kodi penal sovjetik”. (Shih: “Albumin e terrorit komunist”, Tiranë 2013)

Është kjo arsyeja që kushëriri i Bilbilit, Qemal Klosi, në krye të gjykatës së Qarkut të Vlorës 1944 – 1949, theri me thikë qindra nacionalistë vlonjatë e fierakë.

Aranit Hoxha, megjithëse në një moshë të shkuar me këtë botim, ai është duke çuar në vend porosinë dhe amanetin e babait të tij Sulo Hoxhës i pushkatuar pa gjyq si dhe të patriotëve të tjerë vlonjatë anti komunist.

Ai duhet vlerësuar se ka marrë guximin ndonse me mundësi modeste, pa arsim, që tu lërë brezave të ardhëshëm disa të dhëna si dëshmitar i asaj kohe terrori për qëndresën dhe vuajtjen ndaj bishës së kuqe vlonjate dhe të atyre që ia kishin shitur shpirtin djallit sllavo-komunist, të cilët zaptuan Vlorën heroike me të pa besë.

Autorit të këtij libri, komunistët i pushkatuan të atin, pas vuajtjeve që ai hoqi nën diktaturë, pa arsimin përkatës dhe në një moshë të thyer 75 vjeçare, kreu detyrën e fundit ndaj atdheut na la kujtimet e jetës, jo ata personale dhe familjare por ato për drejtësi dhe humanizën për Vlorën e tij.

* * *

Aranit Hoxha na dëften se ndërgjegjia kombëtare është zgjuar dhe po vepron në të gjitha fushat e jetës. Ai na jep shembullin më të mirë të detyrimit dhe misinit që të gjithë ne duhet të kontribojmë për të denoncuar terrorin dhe dhunën komuniste.

Vlera e këtij libri qëndron në faktin se përmban emra, vende, data, moshën e të persekutuarit, burgjet, vrasje, pra është mbështetur në dokumenta të pa kundështueshme.

Duke lexuar këtë libër arrimë në përfundimin; se janë shkruar shumë, e përsëri është shkruar pak, dhe prandaj duhet t`i kthehemi kësaj detyre dhe këtij misioni.

Në historinë botrore, kemi shembuj se si studjuesit u janë kthyer e rikthyer dhunës dhe terrorit të epokave të ndryshme historike. Lipset që këto libra t`i shohim me syrin humanitar, se si e kanë jetuar shqiptarët terrorin komunist, se si e kanë përjetuar fëmijët arrestimin e babait apo të nënës, internimin, demaskimin publik etj

Vepra e Aranit Hoxhës është himn dhe homazh për ata që u pushkatuan, apo vuajtën nën terrorin komunist. Personazheve të këtij libriai u ka ngritur nga një monument të merituar, ai i ka shënjtëruar viktimat dhe na fton ti nderojmë dhe respektojmë ata, si triumf mbi skëterën e së shkuarës.

Mesazhi i këtij libri është: drejtësia dhe humanizmi.

SHUHET EDHE USHTARI I FUNDIT I BALLIT KOMBËTAR

May 18, 2013 by dgreca

Nga Enver Lepenica/ Imer Sheme Jazua, ushtari i fundit i Ballit Kombëtar i mbetur gjallë u shua më 17 maj, në moshën 97 vjeçare, pasi kishte kaluar një jete të gjatë, plot halle e dallgë të mëdha. Ai kishte lindur në Lepenicë të Vlorës, në vitin 1917, atje shkoi jëtën e tij, atje në duar të fëmijëve të tij të shumtë e dorzoi edhe shpirtin e tij të bukur.

* * *

Ishte pinjoll i një familje atdhetare që kishte hyrë në histori që në atë vitin e largët 1908, kur gjyshi tij Jazua ra dëshmor në Qafë të Sinjës të Beratit në kryengritjet antiturkë, kur luftohej për Pavërsinë Kombëtare.

Dymbëdhjet vjet më vonë në vitin 1920, i ati Imerit, Sheme Jazua, apo Sheme Trimi siç i flisnin shokët e tij të armëve u zgjodh komandant i çetës së Lepenicës, për të luftuar kundër Italisë që kishte pushtuar vendin.Ai luftoi me trimëri në Luftën heroike të Vlorës, dhe ra dëshmor në Qafë të Llogorasë.

Jehona e luftës dhe trimërisë së Sheme Jazos nuk u shua as në ditët tona. Me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë Kombëtare, Këshilli i Qarkut të Vlorës i dha ati titullin e lartë ”Nder i Qarkut të Vlorës”

* * *

Imer Shemja eci në udhën heroike të gjyshit dhe të të atit dhe e çoi më lart emrin e mirë të familjes tashmë të njohur e nderuar në të gjithë Lumin e Vlorës. Djalë i ri së bashku me vëllan Esatin, u përfshi që në fillim në Lëvizjen Antifashiste 1939-1944, në radhët e Ballit Kombëtar, përkrah komandantit famëmadh Hysni Lepenica.

Ne krah të Hysni Lepenicës e shpinte ideali luftës për liri si amanet i të parëve, por edhe lidhja e gjakut që kishte me të dhe fakti se kur i ati Imerit ra dëshmor në vitin 1920, të dy jetimet i mori në shtëpi familja e Hysni Lepenicës, i mbajti dhe i edukoi. Ishte një shmbull atdhetarie dhe dashurie njerzore që u shfaq në të gjithë krahinën e Mesaplikut, ndaj bonjakëve të dëshmorëve të vitit heroik 1920.

Tashmë në Lëvizjen Antifashiste 1939-1944, ishte radha e Imer Shemes që të dëftente vlerat e tij atdhetare dhe njerzore. Kështu ai u bë roja sy pa fjetur, ose siç thotë populli trimi i Hysni Lepenicës, krahas Sefer Imerit dhe çamit Elmas Emin, Filati. Imeri ishte si i ati, burrë i gjatë mbi dy metra. Me automatikun krah qafë, me koburen, thikën dhe bombat në brez dhe me dy radhë fishekë të kryqëzuar në gjoksin e tij, dukej si një gjigand i pa mposhtur, gjithmonë përpara komandantit, pa ju trembur syri asnjëherë para çdo situate.

Në të gjitha fitoret, në luftë, në krah të Hysni Lepenicës ai kishte meritat e veta.

Iku nga kjo botë me brengën e madhe se nuk ju ndodh pranë komandantit në ditën e zezë të 14 shtatorit 1943, kur ai ra heroikisht në fushën e betejës kunder hordhisë fashiste. Tundte kokën por nuk e nxirrte nga goja fjalinë: ”Ndofta do ta kishja shpëtuar!”

Pas çlirimit të vendit, në kohë paqie Partia Komuniste kërkonte të lante hesapet me kundështarët e saj politik. Hakmarrja kishte filluar që në nëntor të vitit 1943, kur bandat e Hysni Kapos kishin sekuestruar mallin dhe kishin djegur 12 shtëpi nga 40 që kishte i gjith fshati Lepenicës.

Edhe në kohë paqie, u arrestuan e dënuan shumë vetë, u pushkatuan, vdiqën burgjeve, apo vuajtën terrorin dhe dhunën komuniste. Imer Shemja i zgjedhur nga fshati kryetar kooperative, u arrestua në vitin 1960, me një kurth të ngritur nga bandat kriminale të Sigurimit të Shtetit, që më pas pjestarët e kësaj bande u dënuan me pushkatim dhe me burgime të rënda, por Imerin nuk e shpallën të pa fajshëm!

* * *

Imer Shemja ishte burrë krahine, i stolisur me vyrtytet më të mira të racës sonë, me dashurinë për atdheun, me trimërinë, me besnikërinë, me fisnikërinë dhe bujarinë. Ishte orator dhe të bënte për vete me fjalën e tij të rrjedhshme dhe të ngrohtë, i gjendej mikut dhe shokut në çdo rrethanë. Asnjë problem dhe hall i fshatit dhe fshatarëve të tij nuk ishte e huaj për të. Në detyrat e larta që pati në kshillin e fshatit dhe si kryetar kooperative deri në vitin 1960 kur u arrestua dhe dënua, ai la kujtime të pa shlyera dhe shembuj se si drejtohej e udhëhiqej një fshat.

Edhe pas daljes nga burgu ai mbeti një kryeplak i mirë i fshatit dhe krahinës në tërësi, i pa emruar zyrtarisht por i besur dhe nderuar nga njerzit e thjeshtë që kishin besim tek ai, dhe te kshillat e tij të vlefshme.

Ai u la fëmijëve të tij të shumë, gjithë fshatit dhe krahinës së Mesaplikut emrin dhe veprën e tij të mirë, si shembull për t`u ndjekur nga rinia.

PA RESPEKTIN NDAJ TË PARËVE NUK MUND TË NDËRTOJMË TË ARDHMEN

May 9, 2013 by dgreca

Në kujtim të Hysni Rexhep Totos, shërbestar i Vlorës/
Nga Enver Memishaj/
Gjithmonë duhen kujtuar ata burra që drejtuan dhe organizuan zhvillimin dhe përparimin e qytetit të tyre, të cilët punuan në kohë të vështira duke i dhëna vendlindjes gjithëçka dhe që nuk kërkuan për vete asgjë, veç një page shumë të ulët.
Një nga këta bura që duhet kujtuar e nderuar është edhe Hysni Totua, qytetar dhe shërbestar i Vlorës. Në kohë lufte Hysni Totua i shërbeu Vlorës me pushkë dhe në kohë paqie nga viti 1945, deri sa dorzoi shpirtin e tij të bukur, shërbeu me punë dhe përkushtim, në të gjitha frontet ku e hodhi koha. Kontributi tij për asnjëherë nuk u vlerësua si duhet, ai provoi edhe burgun.
Hysniu iku fare i ri nga kjo botë vetëm 49 vjeç, por la pas vetes tre djem, të cilët trashëguan vyrtytet më të mira të të atit, duke shkëlqyer në fushat e dijes ku u diplomuan dhe në shoqëri: Luani u bë artist i njohur, aktor, piktor dhe shkrimtar, po më shumë duhet vlerësuar për shërbimet e shquara si aktivist shoqëror, njerëz si Luani janë vlera të vërteta të shoqërisë.
Gudari u bë shkëncëtar i njohur, personalitet shoqëror. Mjergulloshi shkëlqeu në shoqërinë vlonjate, duke ngritur më lart emrin e babait të tij.
Ndaj këtyre personaliteteve që nuk kursyen asgjë, për vendin e tyre shoqëria ka detyrim t`i respektojë dhe nderojë. Ky artikull është një protestë, ndaj heshtjes së shoqërisë për vlerat njerzore.
* * *
Hysniu Totua ka lindur në Vlorë më 17 mars të vitit 1918. Në vendlindje mori arsimin fillor dhe të mesëm në Shkollën Tregtare, e njohur dhe e vlerësuar si vatër e dijes dhe vatër e kalitjes patriotike të djalërisë vlonjate dhe më gjerë.
Për nevoja ekonomike të familjes, e ndërpreu shkollën dhe me aftësitë dhe inteligjencën që e karakterizonte hapi në Vlorë një ofiçinë mekanike ku nxirrte të ardhurat për të përballuar jetën e familjes.
Megjithse në një gjendje jo të mirë ekonomike ai refuzoi propozimin e fashistëve italianë për të shërbyer në milici dhe për tu antarësuar në Partinë Fashiste.
Në këto rrethana u detyrua të largohet nga Shoqeria italiane Pini ku ishte i punësuar dhe punoi si mekanik ku të gjente punë, derisa, me një shokun e vet, mundi të rihapin një ofiçinë të vogël për riparim automjetesh.
Me ndjenjën e patriotizmit të trashëguar nga i ati, Hysniu, u inkuadrua në Lëvizjen Antifashiste, përkrah djalërisë më të mirë të qytetit të tij. I përkrahur nga i ati e ktheu shtëpinë në bazë të luftës për liri.
Për aktivitet të shquar antifashist, në vitin 1942, u arrestua së bashku me të atin, u torturuan dhe u kërcënuan por qëndruan si burra dhe nuk i dhanë bazat e luftës dhe shokët e tyre antifashistë. I ati,Rexhepi u internua në Porto Romano, Durës, nga ku u kthye vetëm pas kapitullimit të Italisë. Rexhepi dhe djali tij Hysni Totua pavarësisht kërcënimit të përditshëm të jetës tyre ata nuk u tërhoqën nga udha e lirisë së cilës i qenë futur me ndërgjegje të plotë. Gjat pushtimit gjerman ata e shtuan aktivitetin e tyre dhe për këtë arsye në nëntor të vitit 1943 i ati, së bashku me shumë vlonjatë të tjerë, luftëtarë lirie, u internua për herë të dytë tashmë nga gjermanët. Atë e shpunë në Mathausen – Gusen -Austri, nga ku nuk u kthye më, duke dhënë jetën për lirinë e popullit.
Gjatë veprimtarisë antifashiste, nën presion e përndjekje të pushtuesve italian apo gjerman Hysni Totua shërbeu me detyra të ndryshme në Myzeqe të Vlorës, por edhe në Durrës e Tiranë.Pas internimit të të atit, Hysniu nuk e ndërpreu luftën për liri. Bënte pjesë në Grupin Edukativ të lagjes Vrenes dhe, pas kapitullimit të Italisë, shërbeu si oficer teknik i bazës së Lëvizjes Antifashiste të Vlorës. Për nevoja të luftës, ai fali edhe ofiçinën e tij të vogël. Tashmë, Hysniu e kishte kthyer shtëpinë e tij, në një nga bazat e fuqishme të luftës kundër fashizmit.
(Në regjistër, Fondin e Luftës Nacionalçlirimtare, nr.17 prot. faqe 8, nr. rendor 205 për pjesëmarrës në Luftën Nacionalçlirimtare, në brigadat partizane, komandat e vendit dhe aktivistë në terren, shënohet: Hysni Rexhep Toto, partizan nga muaji jenar 1943 deri më 29.11.1944 në Zonën Vlorë – Myzeqe.)
* * *
Pas çlirimit të vendit Hysni Totua punoi me të njëjtin hov dhe përkushtim si në kohë të luftës. Ai kreu me ndërgjegje shumë detyra të ngarkuara, për të rimëkëmbur ekonominë e vendit të shkatërruar dhe e djegur nga lufta. Ai ka meritën se në dhjetor të vitit 1944, ngriti Parkun Ushtarak të Automjeteve të Vlorës, ku u grumbulluan të gjitha automjetet private e shtetërore të Prefekturës.
Për tre muaj rresht drejtoi Autokolonat Shqipëri – Jugosllavi, të cilat çonin në Jugosllavi kripë dhe sillnin prej andej drithra buke. Më pas dha njohuritë e tij si teknik në organizimin e rrjetit automobilistik të Qarkut të Vlorës.
Duke parë rezultatet e arritura gjate ushtrimit të detyrës, aftësitë organizative dhe përkushtimin në punë si rezultat i dashurisë për Vlorën, autoritetet e vendit e emëruan në disa detyra të vështira si drejtor i Fabrikës së Lëkurëve, djetor i Minieres së Bitumit në Selenicë, drejtor i Ndërmarrjes së Ndërtimeve, dhe nga 1 dhjetor 1947 deri më 3 jenar 1949, ai ushtroi detyrën si kryetar i Komitetit Ekzekutiv të Këshillit Popullor të Qytetit Vlorë, baras me detyrën e kryetarit të bashkisë në ditët e sotme.
Në këtë detyrë Hysni Totua, duke njohur hallet dhe problemet e qytetarëve të tij, falë shpirtit të tij humanitar, thjeshtësisë dhe përkushtimit, la mbresa të pa shlyera tek qytetarët e tij. Ai dinte të ndihmonte njerzit e varfër dhe të djegur apo të lënë fukara nga lufta. Qytetarët vlonjatë e respektuan dhe e kujtojnë sot me nderim për shërbimet e shquara që u bëri ai, në një kohë shumë të vështirë.
Pavarësisht nga shërbimet e shquara që Hysni Totua i kishte sjellë qytetit të tij me shpifje dhe cmira ai u arrestua në vitin 1949, dhe u mbajt nën arrest për tre muaj e gjysëm. U lirua nga salla e gjyqit.
Ky ishte shpërblimi që komunistët vlonjatë i jepnin një djali dëshmori, luftëtari lirije dhe një shërbestari të Vlorës.
Pas daljes nga burgu, u harruan shërbimet që Hysni Totua i kishte bërë vendit të tij duke e lënë gati një vit pa punë dhe më pas ai punoi si punëtor krahu apo teknik në disa ndërmarje të Vlorës. Vetëm në vitin 1952, me ndihmën e disa miqve të tij ai u emërua drejtor i Fabrikës së Xhveshjes së Orizit në Vlorë, por edhe këtej e shkarkuan shpejt dhe ai u detyrua të përballojë jetën në ndermarrje te ndryshme të qytetit si nëpunës ose punëtor, ndërsa vitet e fundit të jetës së tij, deri sa vdiq, ka qenë Kryetar i Kolektivës së Tregtarëve Vlorë .
Hysni Totua ishte shembulli i aktivistit shoqëror, duke qene vazhdimisht, i zgjedhur, si kryetar i Këshillit Popullor të lagjes Muradie, apo anëtar i Këshillit Popullor të Rrethit Vlorë.
* * *
Pasi kishte përshkruar udhën e vështirë të jetës, gjatë kohës së luftës dhe më shumë në kohë paqie, si dhe nga burgu, zemra e tij e bardhë, e lodhur pushoi së rrahuri në nëntor të vitit 1967, në moshën 49 vjeçare, duke lënë pas shembullin e një qytetari që mendoi më shumë për qytetin e tij se sa për shtëpinë e tij.