Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

TRASHËGIMIA E GJERGJ KASTRIOTIT – SKËNDERBE/ DEL EDHE NJËHERË E MBLIDHE KUVENDIN

by

Me rastin e 100-Vjetorit të Pavarësisë/

Nga Frank Shkreli/

Të  Mërkurën më 28 Nëntor i mbarë kombi shqiptar feston me krenari 100-vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë të shpallur në Vlorë më 28 Nëntor 1912, kur Ismail Qemali dhe Luigj Gurakuqi me atdhetarë të tjerë ngritën Flamurin e Gjergj Kastriotit – Skenderbe — Fatosit të Kombit — duke bërë kështu realitet  ëndrrën e të parëvet, megjitëse fati i zi dhe armiqtë e kombit bënë që liria dhe pavarësia e shpallur në Vlorë të mos përfshinte të gjithë kombin.
Është pra, Flamuri i Gjergj Kastriotit, Flamuri i lirisë, i nderit, i burrënisë, dhe i besës, i asaj Besëlidhjeje që shënon historia në Lezhën e Gjergj Kastriotit dhe në Lidhjen e Prizrenit.   Me rastin e 500-vjetorit të Gjergj Kastriotit në Romë me 25 Prill 1968, duke u folur shqiptarëve që ishin mbledhur atje për të festuar këtë përvjetor në Vatikan, por drejtuar gjithashtu edhe shqiptarëve anë e mbanë trojeve të tyre, Papa Pali i VI tha:  ”Ne ju shohim me kënaqësi, pse e dimë se shpirti me të cilin ju e kujtoni këtë ditë është ai i Gjithëmonshmi i fisit tuaj,  i cili gjithëherë mbi çdo interes ka venë vlerat e trashëguara të besës, të nderit, e të burrënisë.   Fatosi Skënderbeu ka qenë personifikimi i gjallë i këtyre cilësive.   Ai ua ka lënë trashëgim, bashkë me miqësinë e miqëve të vjetër të Atdheut tuaj, ndër të cilët këjo Seli Apostolike gëzohet se bën pjesë, pasi e konsideron veten ndër ata që kurr s’i dolën fjale. Këto virtyte Gjergj Kastrioti ua ka lënë në rojë e trashëgim të shënjtë në Atdhe dhe në mërgim”, përfundoi Papa Pali i VI.

Gjergj Kastrioti  ishte i madh sepse për një çerek shekulli udhëhoqi luftën duke korrur fitore pas fitoreje kundër osmanlijve turq, fuqisë më të madhe ushtarake që njihte atëherë bota.  Me të drejtë, armët e Skendërbeut po ekspozohen në Tiranë me rastin e 100-vjetorit, për t’u kujtuar vizitorëve aktet heroike dhe luftën e tij për liri e pavarësi të fisit ilir.   Por ai ishte dhe mbetet  më i madh për nga aftësitë e tij udhëheqëse si dhe për nga karakteri dhe morali i tij, cilësi këto që i njiheshin nga më të mëdhejtë e asaj kohe.   Kur botës shqiptare i mungojnë herojtë e vërtetë, Skenderbeu është heroi i të gjitha stinëve dhe i të gjitha kohërave.    Kombi shqiptar në këtë 100-vjetor ka nevojë për heroj kombëtar si Gjergj Kastrioti, por në mungesë të tij, atëherë ajo që mund të bëhet është, që kombi në përgjithësi, duke përfshirë klasën politike në veçanti, por dhe çdo shqiptar kudo qoftë, secili sipas mundësisë, përgjegjësisë dhe vendit që zë në shoqëri — të gjithë si pasardhës të Illyrisë së vjetër — të betohen në këtë 100-vjetor se mbi të gjitha do të punojnë për një Arbëri të lirë, për një bashkim etnik dhe për një angazhim historik për të zgjuar njëherë e mirë  cilësitë dhe virtytet e lashta mijëvjeçare të racës ilire.   Ky përvjetor është gjithashtu një rast për të forcuar konceptin e idesë  të interesave kombëtare – dhe jo atyre personale — duke marrë si shembull  trashëgiminë e Gjergj Kastriotit –Skenderbe, i cili si asnjë udhëheqës tjetër në historinë e kombit shqiptar, mundi të bashkonte të gjithë princat e asaj kohe nën një udhëheqje të vetme, duke forcuar kështu unitetin kombëtar moral e shpirtëror, por edhe atë gjeografik, duke i bërë ashtu të gjithë krenarë dhe të denjë të jenë pjesë e një trungu të përbashkët.   Ai adhurohej nga shqiptarët e çdo krahine, të çdo klase shoqërore dhe çdo besimi.  Skendërbeu i mblodhi të gjithë nën hijen e Flamurit Kombëtar.  Ishte këjo fuqi morale dhe kombëtare që i dha Gjergj Kastriotit dhe shqiptarëve të tij pothuaj fuqi mbi-natyrore për të përballuar dhe për të fituar kundër fuqisë më të madhe ushtarake të kohës së tij.

Ngritja e Flamurit në Vlorë 100-vjetë më parë dhe energjia ringjallëse që po tregohet anë e mbanë trojeve shqiptare në festimet e këtij 100 vjetori sot, më bindin se gjaku shqiptar ka ende fuqi përtritëse në shpirtin e vet dhe se edhe i Madhi  Zot nuk e ka harruar kombin shqiptar.  Lufta dhe fitoret e Skënderbeut kundër osmanlijve kan lënë, ndër shqiptarë, një trashëgimi lirie dhe shprese për një Shqipëri të pavarur dhe të bashkuar, ashtu siç do ta dëshironte vet Gjergj Kastrioti.   Në krahasim me sfidat me të cilat përballej  kombi në kohën e Skenderbeut, a janë më të mëdha sfidat dhe problemet me të cilat përballet sot kombi shqiptar?

Shpresoj që këjo brezni e 100-vjetorit të pavarësisë kombëtare të mos jetë një brezni e nemur, e papërcaktuar për qëllimet dhe interesat madhore të kombit shqiptar, por të jetë një brezni burim shpresash për liri dhe bashkim kombëtar,  bazuar në trashëgiminë morale, shpirtërore dhe kombëtare të Gjergj Kastriotit — Skendërbe.  Gjithmonë sipas Skënderbeu,  ”Pra, ngrehni Flamurin përpara dhe tregohuni burra si gjithënjë.  Perëndia, si gjithnjë edhe pasketaj do të na ndihmojë dhe do të na nxjerrë faqebardhë.”

Në këtë 100-vjetor të pavarësisë kombëtare, të falemi  dhe të falenderojmë për trashëgiminë morale, shpirtërore dhe kombëtare përfshirë edhe  karakteristikat më të çmueshme të trungut tonë arbëror: nder, besë e burrëni — Ty Gjergj Kastrioti –Skënderbe, Princ i Matit, Mbret i Shqipërisë, Tmerri i Osmanlijve, Mbret i Epirit.

DITA E FALENDERIMEVE NË AMERIKË- 2012

by

Në vitin 1789, pas një deklarate nga presidenti i  atëhershëm i Amerikës Xhorxh Uashington, Amerika festoi zyrtarisht ditën e parë të Falënderimit ndaj Zotit…/

Nga Frank Shkreli/

Sot në Shtetet e Bashkuara të Amerikës festohet Dita e Falenderimeve.   Dita e Falenderimeve në Amerikë është një ditë e dalluar në kalendarin vjetor të këtij vendi.   Është me të vërtetë një festë kombëtare, në të cilën përfshihen dhe marrin pjesë të gjithë qytetarët, për një qëllim të përbashkët, dhe pa dallim feje, pikpamjesh politike ose origjinë etnike, vetëm e vetëm për të falenderuar Perendinë për bekimet që u ka dhenë familjeve dhe vendit të tyre, ku ata jetojnë.

Çdo vit, Dita e Falënderimeve shënohet të ënjten e katërtë të muajit Nëntor.   Këjo festë e ka origjinën në fillim të historisë së këtij vendi kur  kolonët e parë pelegrinë nga Anglia u vendosën në këtë hapësirë në shekullin e 16-të dhe të cilët ,pas të korrurave të bollëkshme,  vendosën që të pushonin nga puna e mundshme për të falenderuar Perëndinë për të gjitha bekimet që u kishte dhënë atyre gjatë një periudhe shumë të vështirë për ta.   Thuhet se pelegrinët mësuan nga indianët vendas për të mbjellur misër,  fasulje dhe kunguj, ashtuqë në Vjeshtën e vitit 1621,  nja 90 prej tyre, se bashku me indianet vendas, përgatitën një darkë të madhe për të shënuar ditën e parë të falenderimeve.

Në vitin 1789, pas një deklarate nga presidenti i  atëhershëm i Amerikës Xhorxh Uashington, Amerika festoi zyrtarisht ditën e parë të Falënderimit ndaj Zotit, në bazë të kushtetutës së re, të caktuar si “një ditë falënderimesh publike, kushtuar të Madhit Zot, Autorit të të gjithë të mirave që kanë qenë, që janë dhe që do të jenë”.   Presidenti Xhorxh Uashington, duke caktuar ditën e Falenderimeve si festë kombëtare, u përpoq që të perdorte një ton gjithëpërfshirës dhe pa preferuar ndonjë fe ose besim, por në të njëjtën kohë, ai theksoi bekimet politike, morale dhe politike  — për demokracinë e re – të cilat sipas tij bëjnë të mundur funksionimin e një qeverisjeje të mirë, duke perfshirë edhe pendimin personal dhe kombëtar, kur është e nevojshme për të pranuar gabimet, madje edhee në nivel kombëtar.   Në Tetor të vitit 1777, të gjitha 13 kolonitë e para amerikane të asaj kohe u bashkuan për të festuar ditën e Falënderimeve, që në të njëjtën kohë shënoi edhe fitoren e kolonive të reja amerikane në luftën e tyre kundër Perandorisë britanike.  Gjatë viteve që pasuan, festimi i kësaj dite pësoi ndryshime, por më në fund, presidenti Abraham Linkolni më 1863 shpalli zyrtarisht të Ënjtën e katërt të Nëntorit si Ditën Kombëtare të Falënderimeve.

Disa prej presidentëve më të dalluar të Shteteve tëBashkuara, siç janë  Xhorxh Washingtoni, Abraham Linkolni dhe Franklin D, Rusvelti — kanë luajtur rol me rëndësi për të bërë  që Dita e Falënderimeve të jetë për të gjithë amerikanët, pa dallim,  një ditë për të festuar me familjet e tyre traditat dhe idealet amerikane.

Në të vërtetë, historikisht, këjo ditë është jo vetëm Ditë Falënderimesh, por gjithashtu shënon dhe  nënvijon rëndësinë e traditës së kuptimit të vetqeverisjes së mirë, të punës së rëndë dhe etikës në punë, të komuniteteve qe varen nga vetvetja  si edhe besimin në Zotin.   Urata e Xhorxh Uashingtonit për Ditën e Falënderimeve ishte kuptimplotë nga pikpamja përsonale si dhe në nivel kombëtar, pasi i lutej  Perëndisë me uratën:

“Le të bashkohemi dhe t’i lutemi me përvjutërinë me të madhe të Madhit Zot dhe udhëheqsit të kombeve dhe t’i kërkojmë Atij që të na fali gabimet tona kombëtare dhe mëkate të tjera dhe lutemi të na mundësojë që në jetën tonë private ose publike të kryejmë detyrat tona ashtu siç duhet dhe siç kërkohet nga ne; që qeveria jonë të jetë gjithmonë e mençur, e drejtç dhe të zbatojë ligjet konstitucionale me besnikëri.  Që Perëndia të ruaj dhe të mbrojë të gjitha shtetet sovrane, sidmos ato që janë mike me ne dhe bekojë të gjithë  ata o Zot me një qeveri të mirë, falu o Përendi paqë dhe mirëkuptim…..”

Duke   i ndejtur besnike kësaj tradite, gjatë gjithë historisë amerikane,  presidentët amerikanë i kanë ofruar lutje   Perëndisë — por pa preferuar një besim fetar ose një tjetër — në raste   fitoresh ushtarake ose në  raste fatkeqsishë   dhe katastrofash kombëtare.

Edhe   sivjet, në deklaratën e tij me rastin e kësaj dite të shënuar në jetën   amerikane, Presidenti Barak Obama tha se  ”kur presidenti Xhorxh Washington shënoi ditën   e parë të Falenderimeve të demokracisë tonë, ai iu lutë Krijuesit tonë për   paqë e bashkim dhe kur Kombi përjetoi ndasitë më të thella në historinë e tij   gjatë luftës civile, Presidenti Abraham Linkoln na kujtoi se thellë në zemër   dhe në shpirtin tonë ne jemi një Komb,  që mund të përkulet por nuk mund të   thyhet.”   Presidenti Obama tha se   këto shprehje të bashkimit kombëtar janë edhe sot aktuale.   Duke iu drejtuar bashkkombasve të tij në   këtë ditë të Falenderimeve, Presidenti Obama inkurajoi  ”qytetarët e Shteteve të Bashkuara që të   bashkohen — qoftë në shtëpitë e tyre, qoftë në faltoret, qendrat e   komuniteteve të ndryshme,  ose në   shtëpitë e miqëve e të shokëve të tyre – që të falenderojnë Perendinë për të   gjitha bekimet që Ai na ka dhënë  gjatë   vitit ë kaluar… dhe të ndajmë bekimet tona me të tjerët….”

Amerikanët,   nga natyra janë popull optimist madje edhe në kohë të vështira.   Megjithë problemet ekonomike që vitet e   fundit kanë goditur këtë vend dhe pjesën më të madhe të botës,  megjithë fatkeqsitë natyrore të kohëve të   fundit, si dhe përballë një të ardhme të pasigurtë, amerikanët sot kujtojnë   ditët e para të demokracisë së tyre si dhe vështirsitë dhe fatkeqsitë e   brendshme dhe të jashtme gjatë historisë së tyre, përfshirë edhe luftën civile   — amerikanët janë të vetdijshëm se jetojnë në një vend me shumë bekime,  dhurata të Përendisë, ku çdo person ka të   drejtë të jetojë, të punojë dhe t’i lutet Perednisë në liri.

ILIA DILO SHEPERI -NJE FJALIM HISTORIK PËR 28 NËNTORIN

by

           Nga Frank Shkreli/ 100-vjetori i pavarsisë  kombëtare është një ditë krenarie, dhe si e me të drejtë duhet të jetë një festë për  të gjithë, për arritjet e shqiptarëve sot, për luftërat kundër të huajve, në mbrojtje të të drejtave kombëtare.  Duhet të jetë një kujtim edhe i luftës kundër diktaturave të mbrendshme dhe të jashtëme, por mbi të gjitha, në këtë ditë të bardhë, duhet të kujtohen edhe ata që me jetën dhe veprat e tyre pasuruan historinë e kombit shqiptar, të cilët me vuajtjet, sakrificat dhe jetën e tyre bënë të mundur këtë festim.   Një ndër këta është edhe Ilia Dilo Sheperi.   Është për t’u përshëndetur fakti se këtë vit, këtij burri nga një familje e nderuar dhe patriotike, por edhe shumë e vuajtur dhe e persekutuar nga diktatura komuniste, iu dha titulli i lartë  ‘’Nderi i Kombit’’.   Ilia Dilo ishte njëri nga dishepujtë e Shqiptarizmës, një lavërues i dalluar i gjuhës shqipe,  puntor i zellshëm I arsimit shqip, por fatkeqsisht i panjohur për brezin e sotëm të shqiptarëve, pasi vepra e tij lihet pas dore dhe injorohet nga media dhe institucionet e tjera të shoqërisë.    Ilia Dilo ishte një shembull bartës i vlerave të vërteta demokratike  dhe të atdhetarizmit dhe qe cilësuar nga dijetarë të ndryshëm si  ‘’Babai i gjuhësisë Shqiptare.’’   Pasi ishte i njohur për patriotizmin e tij, Ilia Dilo ishte caktuar të bënte pjesë në delegacionin së bashku me At Gjergj Fishtën për të mborjtur të drejtat e shqiptarëve në kryeqytetet e Evropës, por fatkeqsisht për arsye shëndetsore, thuhet se nuk kishte  mundur të shoqëronte Fishtën në atë udhëtim.    Ai luftoi fashizmin e nacizmin, por edhe komunizmin, ideologjitë më ç’njerzore që ka njohur historia.

 Si i tillë, Ilia Dilo dhe patriotë të tjerë si ai, nuk duhet të harrohen, por të kujtohen me nderim, ashtuqë të mos tradhtohet gjaku dhe vuajtjet e tyre, pasi këta si individë dhe si familje, kanë konribuar për të drejtën , mirëqenjën dhe për të mbarën e gjithë kombit. 

 Familja e tij pësoi shumë nga akuzat me të pavënd dhe më të pabesueshme që  mund të trillonte vetëm propaganda e kuqe komuniste.

‘’Edhe po të më vrisni, edhe po të më therni, në fytin tim do lexoni alfabetin shqip’’, ishte përgjigjëja e Ilia Dilo Sheperit ndaj kërcënimeve të shovinistëve greke, pasi ishte ‘’mallkuar’’ nga Patrikana e Stambollit për veprimtarinë e tij patriotike.   Me këtë burr, i cili i shërbeu  Atdheut me besnikëri dhe dinjitet, duhet të jetë krenare jo vetëm familja e tij e gjërë, dhe Zagoria nga rrjedhë ai,  por në këtë 100-vjetor, me kujtimin e tij të mburret edhe e gjithë Shqipëria dhe i mbarë kombi shqiptar.

28 Nëntori këtë vit është një rast historik për të kujtuar dhe festuar pavarësinë kombëtare nga Perandoria osmane.  Por është gjtihashtu edhe një moment në histori për të kujtuar para-ardhësit e shumtë që, secili në mënyrën e vet — kanë kontribuar për realizimin dhe kurorëzimin e kësaj dite me fuqinë e tyre të shpirtit, me kurajon dhe guximin e tyre të pa-përkulshëm si edhe me angazhimin dhe besimin  e  patundur në vizionin e  tyre për një Shqipëri të lirë, të pavarur e demokratike.   Është gjithashtu edhe një ditë për t’u zotuar për një të ardhme më të mirë, për një komb më dinamik dhe më të bashkuar, plotë shpresë, dashamirësi, dhe integritet kombëtar.

Gjatë këtij viti, janë mbajtur dhe po mbahen fjalime të ndryshme me rastin e 28-nentorit që shënon edhe 100-vjetorin historik të Pavarësisë.  Por nuk besoj se asnjë deri tani as nuk i afrohet frymës atdhetare dhe patriotizmit të shprehur në fjalimin që mendoj mbetet ndër fjalimet klasike, që Ilia Dilo Sheperi mbajti  më 28 Nëntor 192o në Gjirokastër, në një kohë kur kërcënimet ndaj  Shqiprisë ishin të shumëta.

 

Në kujtim të këtij rilindasi të madh, sjellim  fjalimin e plotë  të mbajtur në Gjirokastër, më 28 Nëntor, 1920 nga Ilia Dilo Sheperi:

 ‘’Shqipëria  dIvine, Dheu klasik i trimërisë, kremton sot një nga më të shënjtat ditë të historisë së saj kombëtare:  Ditën e Rilindjes së pagëzimit në jetën e re të Lirisë!   Ditën e venies mbi krye të kurorës së Independencës!

Pas pesëqind vjet jetë t’ashpërt  të robërisë dhe në një kohë tragjike, kur arushet e Ballkanit u vërsulën t’a shuajnë pa mëshirë  gjallërinë e kombit shqiptar, në orizontin e Shqipërisë ndriti Ylli i Mengjezit, mbi Kathedralin e Vlorës shkrepëtiti  Diell’i i Lirisë!    U ngreh Flamuri madhështor i Skënderbeut dhe Perëndia e Lirisë së Kombeve dekretoi shpëtimin e Shqipërisë! 

Ajo e drejtë e shënjtë  q’u ka falur natyra kombeve të botës  ju njojt edhe kombit  t’onë që ruan karakterin  dhe traditat e Ilirëve,  u dha edhe popullit tonë heroik që ka vaditur  me gjak gjithë Sinisinë ballkanike dhe, së fundi, për t’u shpëtuar dyndjeve të valeve të barbarëve, gjatë shekujve, ka qenë shtrënguar të lerë Alltarin e Atdheut të vet dhe të kapërcejë male e dete dhe të përhapet nepër gremina të huaja.    Në këtë vend legjendar, që është shkretuar dëndur nga kataklizmat e luftrave të parreshtura dhe mbi gërmadhat e 70 qyteteve të bukura bërë pajë e zjarrit të legjioneve  romane, vajtojnë zogjtë sot e kësaj dite!

Të tëra këto ngjarje, të gjitha këto tradita e kanë vleftën e kujtimit të naltë, të heroizmës  shqiptare. Dëshmojnë therorësitë e pashembullta të fisit arbnor.   Pasqyrojnë jetën morale të shtërgjyshërve dhe udhëheqin shpirtin e energjisë e të therorisë së brezit t’onë të ri.

Ja!  Këjo është dita simbolike në të cilin kombi shqiptar hyn në radhët ee popujve të lirë dhe zë vendin që i përket  historisë së tij.

Traditat e mbetura nga Pellasgët e Mitollogjisë, trimëri e trashëguar nga stërgjyshërit t’anë, përmënden sot në kronollogjinë e qytetërimit.

Himni i Indipendencës t’onë këndohet nepër oborret e kombeve të rinjë e të lirë.   Te Deum-i i paradisit të fesë s’onë meshohet sot nëpër Kishërat e botës ideale!    Na përshëndesin, na përgëzojnë, na urojnë kombet e lirë!  Na kanë zili e na falen popujt që përpiqen të harrijnë një ditë të bardhë!

Ideali që kanë  ëndërruar stërgjyshërit,  ay ideal i shënjtë që kanë profetizuar heronjtë, protagonistët e luftrave të lirisë s’onë, u realizua sot.  Qëllimi i naltë për të cilin kanë luftuar ata burrërisht nepër malet e ashpërt dhe kanë derdhur gjakun e vlefshëm të tyre: u harrit, u krye!

Intrigat e huaja dhe komeditë e mbrendshme që u lojtën një kohë mbi kurizin e Atdheut nuk e lanë popullin shqiptar të jetonte i lumtur në këto tetë vjetët e para të jetës së re.  Krijuan një situatë të rëndë dhe rrezikuan njëment  tërësinë dhe Independencën e Atdheut.

Gjatë këtyre kohërave të vështira duallën në shesh apostoj të rremë duke predikuar ungjillin magjik të një bese fatale.   Një maqavelizmë që synonte t’i mësonte popullit shiqptar disiplinën e skllavërisë dhe të ç’këputte nga trup’i Atdheut vendin më të shëjntë: VLORËN bujare që e ka falur natyra për të qenë vend i pelegrinazhit të Shqiptarëvet.

Forca ideale, energjia  virgjine dhe patriotizmi i naltë i popullit shqiptar i kapërcyen, gjithë rreziqet që kërcënonin Atdheun.

Dita e 28 Nëndorit  1920 ësht e para që kremton sot plot enthusiazmë Shqipëria  redente, sbukuruar nga Stili gjer në Shkodër me trendafile dafine!

Mblidhuni bijt e Shqipërisë përpara këtij Alltari  të madh t’Atdheut.  Faluni!  Përunjuni përpara këtij Senotafi të shënjtë!   Adhuroni shpirtrat e Deshmorëvet!   Dhe lavduroni këtë ditë madhështore!

Gëzohuni o Shqiptarë t’arratisur në çdo anë të botës.   Këndoni ju zogjt’e bukur që fluturoni në qiellin e Shqipërisë!   Lulëzoni ju fusha!   Gjëmoni ju male!  Buçitni ju, lumnejë dhe dete të Shqipërisë!   Bekonani ju o Dëshmorët e shënjtë t’Atdheut!   Kurajo, durim dhe shpresë, Ti  o Shqipëria  iredente!’’

                                      

                                  ———————————————————–

 Është ky një fjalim që u mbajtë në një periudhë të vështirë për  shtetin e ri shqiptar, por që edhe sot u jep jetë  dhe shpresë zemërave;  është një fjalim që përcakton karakterin burrëror të Ilia Dilos por edhe të rilindasve të tjerë bashk-kohorë të tijë;  është një fjalim që frymëzon dhe u jep kurajo të lodhurve dhe nderon heronjtë e të gjitha kohërave.

MALËSI E MADHE, O NDERI I KOMBIT

by

Nga Frank Shkreli/

Njoftohet se Presidenti i Republikës së Shqipërisë zoti Bujar Nishani ka vendosur të dekorojë Malësinë e Madhe me titullin ”Nderi i Kombit”. Pritet që Presidenti Nishani të zhvillojë cermoninë e dorëzimit të titullit, “Nderi i Kombit” Malësisë së Madhe më 25 Nëntor, pak ditë para Festës së Madhe të 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, për të cilën trevat e Malësisë së Madhe , kësaj kalaje të patundur të Arbërit ndër shekuj — kanë dhënë një kontribut të çmueshëm dhe historik.   Është e drejtë historike dhe morale që Presidenti Nishani njeh meritën dhe kontributin e malësorëve, të cilët me ndihmën e Ismail Qemalit, Luigj Gurakuqit, dhe patriotëve të tjerë, përpiluan memorandumin me 12 pika, të ashtuquajturin ”Libër i Kuq”, e i cili përfshinte kërkesat e të gjithë shqiptarëve, ndër të tjera, për vet administrim, me gjuhë, buxhet dhe guvernator të vetin.   Memorandumi, që në atë kohë bëri jehonë të madhe anë e mbanë Evropës, përfaqësonte kërkesat e të gjithë shqiptarëve.   Në një gazetë  të kohës Kolnische Zeitung, cituar në librin Kosova të Jusuf  Buzhovit në artikullin, ‘’Shqiptarët dhe Evropa’’  thuhet se ‘’Malësorët e fiseve shqiptare të Grudës, Hotit, Kastratit, Kucit dhe të Shkrelit nuk i lëshojnë armët prej dore dhe më me dëshirë vdesin për çështjen e tyre të shëjntë se sa të jetojnë në robëri.’’

Sipas revistës Leka të vitit 1937, nënshkruesit malësorë të këtij memorandumi ishin: Sokol Baci i Grudës, Ded Gjon Luli i Traboinit të Hotit, Dedë Nika Bajraktar i Grudës; Dodë Preçi Bajraktar i Kastratit; Tomë Nika i Shkrelit, Col Dedi i Selcës Këlmendit; Lul Rrapuka i Vuklit të Këlmendit; Llesh Gjergji, Bajraktar i Nikçit; Gjeto Marku i Hotit; Mehmet Shpendi, i pari i Djelmënisë së Shalës; Martin Preka i Shkrelit; Prelë Marku, Bajraktari i Shalës, Avdi Kola Bajraktar i Gimaj, Nik Mëhilli i Shllakut, Pup Çuni Prekalor, Binak Lulashi Toplanas; Bash Bajrami Bajraktar i Nikajve dhe Bec Delia.

Këta ishin prijësit heroikë të malësorëve trima, këtyre rojtarëve të fateve të kombit shqiptar ndër shekuj, që sipas Ismail Qemalit ”ishin pushkë të ngrehura të Shqipërisë”, të cilëve gjatë asaj periudhe kritike për shpëtimin e kombit shqiptar nga copëtimi, iu bashkangjitën në Podgoricë edhe mendjendriturit e atëhershëm të kombit shqiptar, Ismail Qemali, Ekrem Vlora, Luigj Gurakuqi, Fadil Pashë Toptani, Pandeli Cale, Qazim Kokoshi, Hamit Bej Toptani, Risto Siliqi, Xhemal Kondi, Hil Mosi, Mark Kakarriqi e të tjerë.   Ishte ndoshta hera e parë, ç’prej Lidhjes së Prizrenit, që kryengritja e malësorve kishte përkrahjen e të gjithëve, gjë që i jepte asaj edhe një frymë pjekurie kombëtare që do ta çonte Shqipërinë në pavarësinë e saj.   Më 24 Mars 1911, malësorët trima, me kryengritjen e tyre hodhën hapin vendimtar drejtë lirisë dhe pavarësisë së Shqipërisë, megjithëse e copëtuar, e pasuar nga kryengritja e Kosovës më 1912, e prirë nga Bajram Curri, Hasan Prishtina dhe Isa Boletini, duke kurorëzuar kështu një mori kryengritjesh të shqiptarëve anë e mbanë trojeve të tij  kundër robërisë shekullore otomane.

Si një mërgimtar me origjinë nga ato treva, falenderoj Presidentin e Republikës  për akordimin e titullit ”Nderi i Kombit”, Malësisë së Madhe me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, në këtë ditë të shënjtë të kombit shqiptar.   Ky përvjetor, le të festohet në trekëndshin shqiptar: Tiranë-Prishtinë-Shkup, si një festë mbarë-kombëtare në të gjitha trevat, përfshirë edhe Malësinë e Madhe, duke shënuar një moment historik të kombit, kur shqiptarët janë më të lirë se asnjëherë tjetër në historinë e tyre, kurë me fatin e tyre nuk luan më as sllavi as greku e as edhe Evropa shtrigë — dhe kur kombi shqiptar është duke luajtur rolin që i përket atij për ruajtjen e paqës dhe të stabilitetit në Balkan, ndërkohë qe ëndërra e rilindasve të kombit shqiptar, që Shqipëria e natyrshme të jetë pjesë e pandarë e botës përendimore ështe në prag të realizimit.

Le të shpresojmë qe brezat e sotëm shqiptarë të jenë bartës të denjë të vuajtjeve, sakrificave dhe luftërave të malësorëve dhe të gjithë shqiptarëve gjatë historisë, duke jetuar sipas trinomit në bazë të cilit jetonin dhe vepronin malësorët tanë, e që janë besa, nderi e burrënia, të bindur se këto vlera bazë të përmblidhej udhëzimi i drejtë për një jetesë të ndershme e të kënaqshme për të gjithë kombin.   Me gjith lirinë që gëzojnë sot shqiptarët   pas aq shumë vjetë mohim lirie dhe nepërkëmbje të të drejtave bazë të tyre — së bashku të gjithë festojmë këte ditë shënjte — të mirëfilltë se liria dhe shpëtimi i vërtetë i kombit vjen nga njohja e vlerave të këtij trinomi dhe të traditës frytdhënse të historisë tonë kombëtare, të pastruara nga ideologjitë dhe influencat e huaja.

Duke uruar Malësinë e Madhe për nderimin që i bën Kombi në këtë përvjetor, dhe të gjithë shqiptarët për këtë jubile historik, shpresoj dhe lutem  që liria që gëzojnë sot shqiptarët, të çojë në një përmirësim të gjithanëshëm të jetës politike dhe ekonomike si dhe në një diskurs më të denjë politik dhe në një jetë më të lumtur dhe më të begatshme për të gjithë shqiptarët kudo që janë.

TË MOS TURBULLOHET POLITIKA AMERIKANE NDAJ KOMBIT SHQIPTAR

by

Nga Frank Shkreli/

  Për ne shqiptarët që jetojmë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, si shtetas amerikanë me të drejtë vote, siç e kam theksuar edhe më parë, është jetike dhe  e doemosdoshme që të jemi të angazhohemi me të gjitha fuqitë tona në procesin politik amerikan duke përkrahur kandidatët dhe partitë e ndryshme në nivele zgjedhjesh vendore, shtetërore dhe federale.Ka shënja të mira dhe inkurajuese se brezi i tanishëm ka filluar të bëjë një gjë të tillë.Të gjithë jemi krenar për fitoren e Z. Mark Gjonajt si anëtar i Asamblesë së shtetit të Nju Jorkut.Presim që vitin ardhëshëm edhe Ken Biberaj, me ndihmën e pa kursyer të komunitetit shqiptaro-amerikan, të fitojë edhe ai në zgjedhjet për anëtar të Këshillit të qytetit të Nju Jorkut.Këtu në Amerikë, ne shqiptarët shtetas amerikanë  me të drejtë vote — cilës do parti që t’i përkasim — duhet të përkrahim kandidatët shqiptaro-amerikanë, pa marrë parasyshë nëse ata janë demokratë apo republikanë. Besoj se këjo ndodhi në rastin e kandidimit dhe të fitores historike të asamblistit Mark Gjonajt.Bashkimi i komunitetit shqiptaro-amerikan në fushatën e tij është për t’u admiruar. Shpresoj që ky angazhim dhe entuziazëm të tregohet edhe për fushatën e Ken Biberaj për anëtar të Këshillit të qytetit të Nju Jorkut, vitin që vjen.

     Është e natyrshme dhe detyrë civileqë neshqiptaro-amerikanët, qofshim republikanë ose demokratë të përkrahim, të kontribojmë dhe të bëjmë fushatë për kandidatin e partisë që i përkasim.  Por besoj se si komunitet, në nivel kombëtar të politikës amerikane, nuk duhet të tregohemi të njëanshëm, pasi në atë nivel përpilohet politika e jashtëme dhe si rrjedhim edhe politika amerikane karshi kombit shqiptar.  Dhe këjo politikë, megjithë debatet diskutimet shpesh të ashpëra dhe kritikat, më në fund, në interes të sigurimit kombëtar amerikan përkrahet nga të dy partitë.

          Para dhe pas zgjedhjeve amerikane  për president javën që kaloi, një numër komentuesish dhe analistësh sidmos në Kosovë, por edhe në Shqipëri, edhe anë e mbanë trojeve shqiptare, përfshirë edhe diasporën, madje edhe këtu në Amerikë,  ”hodhën votën” e tyre dhe bënë thirrje në mënyrë të njëanëshme që — komuniteti shqiptaro-amerikan — në garën për president të përkrahte Presidentin Obama dhe kandidatët demokratë në përgjithësi, me arsyetimin se kinse presidenti Obama dhe Partia e tij Demokrate na qenkan të vetmit përkrahës të Kosovës dhe të interesave të kombit shqiptar në përgjithësi.

           Është e vërtetë se nën-presidenti Xho Bajden dhe Sekretarja e Shtetit Hillari Klinton (që për vizitën historike të sajë në Tiranë dhe Prishtinë shkrova një artikull pak më parë), janë njohës të mirë të çështjeve shqiptare dhe përkrahës të të drejtave të shqiptarëve dhe dy shteteve shqiptare në Ballkan. Por Presidenti Barak Obama nuk i mori këta në kabinetin e tij katër vjetë më parë vetëm e vetëm se ishin njohës të çeshtjeve shqiptare.Dyshoj shumë nëse kandidati Barak Obama, katër vjetë më parë, dinte gjë në lidhje me Shqipërinë e shqiptarët ose për problemet e Kosovës.Edhe po të dinte gjë në atë kohë, jam i sigurt se njohuritë e tija duhet të kenë qenë të influencuara nga komuniteti nacionalistserb në Çikago të shtetit Illinois me në krye ish-governatorin Blagojeviç, tani në burg i akuzuar për përpjekjet e tija për të ”shitur” karrigën e ish-senatorit Barak Obama, kur ky u zgjodh president.

Sidoqoftë, administrata e Presidentit Obama ka vazhduar politikën e favorshme amerikane, të përkrahur historikisht nga të dy partitë kryesore të këtij vendi, karshi Kosovës dhe Shqipërisë. Këjo nuk mund të ndodhte ndryshe dhe nuk është aspak në dyshim.Por ajo që më habiti ishte euforia e papërmbajtur dhe e njëanshme me ketë rast nga analistë e komentues në lidhje me zgjedhjet e fundit në Amerikë.

Edhe kandidati republikan për president Mit Romni, siç vuri në dukje edhe Ruben Avxhiu në një artikull të gazetës Illyria në Nju Jork, ka një histori personale me shqiptarët në Amerikë dhe gjatë fushatës zhvilloi kontakte të shumëta me përfaqsues të komunitetit shqiptaro-amerikan.  Ruben Avxhiu pasqyroi si asnjë komentues ose analist tjetër rolin dhe pjesmarrjen e komunitetit shqiptaro-amerikan në zgjedhjet e fundit, në mënyrë të balancuar, duke pasqyruar përkrahjen e komunitetit  si për presidentin Obama ashtu edhe për kandidatin republikan guvernatorin Romni, pasi të dy kishin përkrahje në komunitet dhe këjo është tradicionale por për më tepër e doemosdoshme, një fakt ky që komunuteti e di shumë mirë.

Ajo që më habiti ishte euforia e papërmbajtur dhe e njëanshme me ketë rast nga disa analistë e komentues në trojet shqiptare në Ballkan në lidhje me zgjedhjet e fundit në Amerikë, duke e cilësuar fitoren e presidentit Obama si të preferueshme për interesat shqiptare. Madje kishte raste ku fitorja e presidentit Obama në Amerikë u interpretua si një shënjë e fitoreve të ardhëshme nga forcat e majta në Shqipëri. Çfarë absurditeti!  Politika e majtë e presidentit Obama, nëqoftse mund të quhet e tillë nuk ka aspak të bëjë me lëvizjet e majta kudo, e aq më pak në Shqipëri e Kosovë, pasi Obama i “majtë’’ sot, mund të bëhet Obama i qendrës nesër, siç pat bërë ish-presidenti Bill Klinton në mandatin e tij të dytë.

Veteranët  e komunitetit shqiptaro-amerikanë dhe mirë të informuarit e dinë se përkrahja për të drejtat e shqiptarëve në Kosovë, Shqipëri dhe në të gjitha trojet  shqiptare gjatë viteve, nuk ishte dhe nuk është karakteristikë  e politikës së një partie ose e një kandidati amerikan, por gëzonte dhe gëzon mbështetje nga të dy partitë kryesore politike dhe përfaqesuesit e tyre  në Kongres, në Senat dhe në degën ekzekutive të qeverisë së Shteteve të Bashkuara. Këjo është arritur me punë, djersë dhe harxhime të mëdha nga komuniteti shqiptaro-amerikan gjatë dekadave dhe është një thesar që duhet të ruhet dhe të kultivohet.

Duke filluar nga vitet ’70 dhe ’80, por edhe më heret, komuniteti shqiptaro-amerikan ka punuar në mbështetje të çështjet kombëtare me përfaqsues republikanë e demokratë, duke e ditur se ishte e nevojshme ndihma e të dy partive politike.   Ndër përkrahësit e të drejtave të shqiptarëve gjatë dekadave janë dalluar një numër kongresistësh, senatorësh, guvernatorësh dhe politikanë të tjerë federalë të të dy partive.  Mjafton të përmendim vetëm disa prej tyre, sa për ilustrim.  Senatori Robert Dole, republikan; senatori Claiborne Pell demokrat; kongresisti Elliot Engel, demokrat; kongresisti Ben Gilman, republikan; Tom Lantosh, demokrat, William Brumfield, republikan, kongresisti me origjinë arbëreshe, Joe Dioguardi, republikan, e shumë e shumë të tjerë.Zëri i tyre, pa dallim partie, trumbetonte në sallat e Kongresit amerikan gjatë sesjoneve të komisioneve të ndryshme në mbështetje të shqiptarëve dhe të drejtave të tyre.Lista do të ishte tepër e gjatë për t’i përmendur të gjithë, porfirmat e këtyre ligjvenësve dhe shumë kolegëve të tyre demokratë e republikanë gjënden në rezolutat e shumëta në përkrahje të shqiptarëve, të miratuara nga Kongresi amerikan, në letra e apele drejtuar presidentëve të Amerikës dhe udhëheqësve botërorë, Stejt Departmentit,  Kombeve të Bashkuara dhe organizatave të drejtave të njeriut dhe njerëzve të interesuar anë e mbanë botës.

Ishte presidenti amerikan Woodrow Wilson, demokrat që përkrahu pavarësinë e Shqipërisë në fillim të shekullit të kaluar.Ishte presidenti Ronald Reagan, republikan i cili vuri në lëvizje forcat që çuan në rrëzimin e Murit të Berlinit.Ishte Presidenti  George Bush i vjetër, republikan i cili i tregoi Millosheviçit vijën e kuqe të zjarrit në Kosovë. Ishte presidenti Bill Clinton, demokrat i cili kur Millosheviqi shkeli vijën e kuqe urdhëroi bombardimin e Serbisë për të shpëtuar racën shqiptare.   Dhe më në fund ishte presidenti Gerge W. Bush, i ri, republikan i cili njoftoi nga kryeqyteti shqiptar në Tiranë, njohjen e pavarësisë së shtetit të Kosovës.  Komuniteti shqiptaro-amerikan është i vetdijshëm për këtë realitet dhe si të tillë e ruan këtë realitet si sytë e ballit.

Kështuqë, të nderuar komentues dhe analistë shqiptarë kudo, mosi turbulloni ujërat e politikës  historikisht pro-shqiptare amerikane, nga të dy partitë e këtij vendi, duke u munduar të paraqisni njërin kandidat ose njërën parti më të favorshme karshi interesave shqiptare, sepse nuk është e vërtetë.  Një gjë e tillë rrezikon interesat afatgjatë të kombit shqiptar, miqësinë shqiptaro-amerikane dhe kënaqë armiqët e tij në rajon dhe gjetiu.