Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

AUTOCENSURA SI FORMA MË E PËRSOSUR E CENSURIMIT TË SHTYPIT

by

1 Frank shkreli (2)

Nga Frank Shkreli  /

Muajin që kaloi, Departamenti Amerikan i Shtetit (DASH) botoi raportin vjetor mbi të drejtat e njeriut anë e mbanë botës, përfshirë dy shtetet shqiptare, Shqipërinë dhe Kosovën.  Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe, në një përmbledhje të raportit mbi Shqipërinë, njoftoi se problemet më të konsiderueshme të të drejtave të njeriut në vitin 2017 në Shqipëri, ishin “Kufizimet në lirinë e shprehjes dhe të shtypit, përfshirë autocensurën dhe frikësimin e gazetarëve shkaktuar nga interesat financiare dhe politike, dhe korrupsioni i përhapur në të gjitha degët e qeverisë”.   Përsa i takon lirisë së shprehjes dhe të medias, Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe njoftoi më 20 prill se në raportin e DASH mbi të drejtat e njeriut në Shqipëri, thuhet se qeveria shqiptare në përgjithësi i respektoi këto të drejta, por shton se pati njoftime se qeveria, bizneset dhe grupet kriminale u përpoqën të ushtrojnë ndikimin e tyre tek media në mënyrë të papërshtatshme, duke cituar drejtë për drejtë raporin e DASH, në të cilin nënvijohet se,“Media e pavarur ishte aktive dhe shprehu një larmi të gjerë pikëpamjesh, megjithëse pati disa përpjekje për të ushtruar presion direkt dhe indirekt politik dhe ekonomik ndaj medias, përfshirë kërcënime dhe dhunë ndaj gazetarëve që punonin për histori investigative për krimin dhe korrupsionin”, theksohet në raport.  Po ashtu, nënvijon VOA shqip, “presioni politik, korrupsioni, mungesa e fondeve e ndrydhën median e pavarur të shkruar”, dhe problem mbeti autocensura.

Shembulli më i fundit i autocensurës nga një numër i konsiderueshëm gazetash me rëndësi dhe portalesh në Republikën e Shqipërisë, ndodhi dy ditë më parë.  Kishte të bënte me lajmin mbi deklaratën e Presidentit të Turqisë, Rexhep Taip Erdogan, i cili ndërkohë që po fliste për Shqipërinë – para studentëve të huaj që studiojnë në Turqi – udhëheqsi turk u shpreh se është duke bërë përpjekje gjithnjë e më të avancuara, për të ndërhyrë në sistemin arsimor të Shqipërisë.  Deklaratën e Z. Erdogan, se “Do marrim kontrollin edhe në Shqipëri”, shumë media shqiptare me të drejtë e cilësuan, fillimisht, si një deklaratë “bombë”, sepse e tillë ishte deklarata e tij, drejtuar një vendi të pavarur e sovran, siç është Shqipëria. “Sigurisht, ne vazhdojmë bisedimet. Heret a vonë ne do ta shkatërrojmë këtë lëvizje”, duke iu referuar lëvizjes “gylen”, që mban emrin e kundërshtarit të tij. “Çdo ditë ne avancojmë. Fondacioni ynë Maarif në Shqipëri vazhdon procesin e marrjes së kontrollit ndaj institucioneve të atjeshme arsimore’, shtoi ai.

Se pse dy kundërshtarët politikë të Turqisë po zhvillojnë betejën e tyre, për jetë a vdekje dhe për influence, pikërisht në trojet shqiptare dhe pse lejohen të bëjnë një gjë e tillë, është përgjegjësi politike dhe kombëtare e udhëheqësve aktualë në Tiranë dhe në Prishtinë.  Pasi kishte deklaruar se Kosova është Turqi, tani Erdogani i është këthyer Shqipërisë, ku siç u shpreh ai, “Do marrim kontrollin”.

Ky është një subjekt tjetër, por ajo që desha të theksoj kësaj rradhe është mënyra se si fillimisht u njoftua lajmi që shumë media shqiptare e cilësuan si “bombë”, “tronditës” e të tjera. E lexova me shqetësim këtë lajm ashtu si edhe shumë lexues të tjerë, me disa prej të cilëve edhe komunikova.  Por, pas nja 2-3 orësh vura re se shumë gazeta dhe portale të rëndësishme shqiptare e kishin shlyer këtë lajm “bombë”, siç duket nën presion nga ente që veprojnë në interes të Turqisë dhe Z. Erdogan – ndoshta përfshirë edhe Ambasadën e Turqisë në Tiranë.  Thashë me vete, ja shembulli flagrant i autocensurës nga gazetat dhe gazetarët shqiptarë, ndaj ushtrimit të “presionit direkt dhe indirekt politik dhe ekonomik ndaj medias”, në Shqipëri, siç thuhet në raportin vjetor të DASH mbi të drejtat e njeriut në botë.

Me përjashtim të gazetës Telegraf në Tiranë e cila e botoi të hënën njoftimin si lajm kryesor në faqen e parë, asnjë prej gazetave më të mëdha në Shqipëri nuk e kishte njoftuar këtë lajm në edicionet e të hënës, ndërkohë që mediat turke e kishin njoftuar lajmin, siç duket pa asnjë problem.  Veprimi i disa prej mediave shqiptare do të quhej në anglisht, si “selfcensorship in action”.  Shembull më të mirë dhe më aktual se ky, të autocensurës në veprim, nuk ka.

Thuhet se disa mediave të caktuara shqiptare iu bë presion ta shlyenin lajmin nga portalet e tyre duke u premtuar atyre fonde për reklama, nëqoftse do e tërhiqnin lajmin “bombë”, mbi deklaratën e Presidentit Erdogan para studentëve të huaj në Stamboll, se do “merrte kontrollin edhe në Shqipëri”.

Nuk e di nëse gazetat dhe gazetarët shqiptarë — që me këtë rast u dorëzuan para presioneve politike ose ekonomike – por të cilët jetojnë në një shoqëri që pretendon të jetë demokratike dhe e lirë, nëse janë të vetdijshëm se një shoqëri nuk mund të ekzistojë gjatë si e tillë, pa një shtyp të lirë dhe pa ndërhyrje të influencave të mbrendëshme dhe të jashtëme.   Liria e shtypit është një e drejtë themelore për çdo shoqëri demokratike të lirë ose gjysëm të lirë, siç kategorizohet Shqipëria nga orgnaizata ndërkombëtare të drejtave të njeriut.   Liria e shtypit pra, edhe për shqiptarët është një vlerë dhe e drejtë bazë që duhet të mbrohet, të kultivohet dhe mbi të gjitha të zbatohet dhe të mbështetet, sidomos nga ndërhyrjet e influencave të huaja, siç është rasti i ditëve të fundit me lajmin mbi deklaratën e Erdoganit.  Mbrojtja e lirisë së shtypit nuk është vetëm e drejtë dhe obligim i autoriteteve qeveritare, por është njëkohsisht edhe përgjegjësi morale e gazetarëve individë dhe detyrim kombëtar dhe profesional i gazetarisë së lirë në përgjithësi.

Por, nëqoftse roli i shtypit të lirë mbrohet ndërkombtarisht, ndër të tjera, me qëllim për të ekspozuar pa drejtësitë, krimin dhe abuzimet nga ana e qeverive dhe zyrtarëve të tyre, atëherë gazetarëve kudo – përfshirë Shqipërinë dhe Kosovën — duhet tu sigurohet një mjedis pune ku të mund të veprojnë në gjëndje sigurie, në mënyrë të pavarur, pa ndërhyrje, pa kërcënime dhe pa fyerje nga ata që — në të vërtetë — duhet të jenë mbrojtësit më të fortë të tyre dhe të lirisë së shtypit në përgjithësi e që është alfa dhe omega e të gjitha lirive të tjera bazë të njeriut.Autocensura e ushtruar nga disa gazeta dhe gazetarë, duke shlyer lajmin “bombë”, bazuar në deklaratën e fortë të Presidentit turk Erdogan se do “marrë kontrollin mbi Shqipërinë” — nga disa portale dhe gazeta më të njohura në vend, me disa përjashtime aty këtu — është një pikë e zezë mbi gazetarinë shqiptare dhe mbi ushtrimin e fjalës së lirë në atë vend.  Autocensura është forma më e keqe por edhe më e përsosur e censurimit të fjalës së lirë, sidomos kur ajo zbatohet nen presione politike dhe ekonomike, me urdhër të një fuqie ose autokrati të huaj.

70-VJETORI I VRASJEVE TË URDHËRUARA NGA ENVER HOXHA

by

Nga Frank Shkreli/

Në një intervistë të fundit, Nexhmije Hoxha, bashkshortja në jetë dhe bashkpuntorja në krime e ish-diktatorit Enver Hoxha, ka deklaruar se ish-udhëheqsi komunist i Shqipërisë ishte “burrë shteti” dhe se nuk merrej me gjëra të tilla.  Fjala është për vrasje dhe ekzekutime me gjyq dhe pa gjyq të kundërshtarve të regjimit komunist, klerikë dhe njerëz të shkolluar të kombit — ç’prej ditëve më të para të pas Luftës së Dytë Botërore dhe gjatë dekadave që pasuan — madje përfshirë edhe bashkpuntorët më të ngushtë të tij.  Duke filluar nga mesi i 1945, terrori komunist ishte më i prononcuar se askund tjetër në Shqipëri në Shkodër dhe rrethinat e saj në veçanti, kryesisht i drejtuar kundër klerit katolik.Ky vit shënon 70-vjetorin e një prej ekzekutimeve të para të regjimit komunist në Shqipëri, të një grupi klerikësh katolikë dhe laikë nga Shkodra, me urdhër ekzekutimi të drejtë për drejtë dhe të nënshkruar nga dora vetë e Enver Hoxhës, në kapacitetin e tij si “Ministër i Luftës dhe i Mbrojtjes Kombëtare”, me 2 mars, 1946. (Shih dokumentin më poshtë).

Cilët ishin këta martirë e atdhetarë në listën e Enver Hoxhës që “meritonin” ndëshkimin me pushkatim?  Në krye të listës për ndëshkim me vdekje është Pater Giovanni Fausti, Zëvëndës i Provincialit të Jezuitëve në Shqipëri.  Lista përfshinë gjithashtu klerikë të dalluar shqiptarë si Pater Daniel Dajani dhe Pater Gjon Shllaku.  Në shënjestrën mizore të pushkës së tij për pushkatim –70-vjetë më parë këtë vit — Enver Hoxha kishte venë edhe patriotët si seminaristin në moshë të re Mark Ndoc Çunin, dhe laikët Qerim Sadik Muftarin dhe Gjelosh Lulash Bajraktarin.  Në shkresën e diktatorit Hoxha përfshihen edhe emërat e Gjergj Vat Bicit, të cilin sipas dokumentit, Enver Hoxha vendosë ta dënojë me burg të përjetshëm dhe Fran Pjetër Mark Mirakajt, rastin e të cilit siç shihet më poshtë, Enver Hoxha premton se do ta shqyrtojë më vonë, ndërkohë që u zotua se vendimi i tij do të komunikohet mbas shqyrtimit të “fajtorisë” së Mirakajt.  Në  të vërtetë “shqyrtimi” nga Enver Hoxha nuk vonoi shumë, pasi Fran Mirakaj ekzekutohet në moshën 29 vjeçare, shtatorin e vitit 1946.

Po cilat ishin “Aktet e Fajtorisë” së tyre, siç i cilëson Enveri?   I ashtuquajturi “Fronti Demokratik” organizoi fushatë elektorale në fund të vitit 1945 në Shqipëri, por masat e popullit e panë shpejt se i ashtuquajturi “Fronti Demokratik” nuk kishte të bënte aspak me demokracinë dhe as me zgjedhje të lira, por ishte një fasadë që paralajmëroi fytyrën e vërtetë e të shëmtuar të Partisë Komuniste të Shqipërisë që do vinte më pas.  Një regjim që do të qeveriste Shqipërinë për pothuaj një gjysëm shekulli me një dorë të hekurt, si njëri prej regjimeve më të ashpëra komuniste në botë, duke propaganduar urrejtjen ndaj kundërshtarit politik dhe të shqiptarit ndaj shqiptarit, madje duke justifikuar edhe eliminimin fizik të kundërshtarve të regjimit komunist, si “armiq të popullit”.

Në këtë atmosferë, terrori në mesin e viteve të 1940-ave në Shqipëri, seminaristi Mark Çuni, të cilit më vonë iu bashkuan një numër të rinjshë bashkpuntorësh të tjerë shkodranë, themelon mbrenda seminarit Papnor në Shkodër, organizatën “Bashkimi Shqiptar”.  Në thelbin e programit të saj politik, kjo organizatë mbante një frymë kombëtare dhe anti-sllave, sipas një dëshmie të Gjovalin Zezaj, njërit prej pjesëmarrsve në atë organizatë.  Ishte ky një grupim që kishte për qëllim të ekspozonte tradhëtinë e të ashtuquajturit Frontit Demokratik.  Ndërkaq, organizata anti-komuniste Bashkimi Shqiptar synonte që në radhët e saj të përfshinte përfaqsues nga të gjitha rrymat politike me frymë demokratike, të cilët ishin betuar të punonin për “idealin e shenjtë të Atdheut” dhe duke kundërshtuar regjimin komunist me mjete paqësore, ka kujtuar dëshmitari i mbijetuar Gjovalin Zezaj.  Dëshmitari Zezaj ka pohuar gjithashtu se në këtë ndërkohë, organizata Bashkimi Shqiptar kishte filluar të zgjëronte aktivitetin e saj edhe jashtë Shkodrës, duke e lidhur atë fillimisht, nepërmjet Myfit Bushatit një shoku të tyre gjimnazist, me grupin e rezistencës dhe me organizatën, “Bashkimi Kombëtar” që vepronte në Tiranë, pjesëtare e së cilës ishte edhe Musine Kokalari, që konsiderohet si shkrimtarja e parë grua shqiptare dhe disidentja e parë grua në të gjithë perandorinë komuniste dhe themeltare e një partie opozitare.  Por fatkeqsisht aktiviteti i organizatës Bashkimi Shqiptar dhe Bashkimi Kombëtar u zbuluan shpejt nga Sigurimi i Shtetit, gjë që fillimisht pasoi me arrestiminin e shpejt të themeluesve dhe pjesëmarrësve në veprimtaritë e tyre dhe të eprorëve të tyre, gjë që eventualisht çoi në dënimin e disa prej tyre me vdekje, siç dëshmon dokumenti i nënshkruar nga dora vet e Enver Hoxhës.

Fatkeqsisht, kjo histori e dhimbshme nuk mund të zhbëhet në këtë 70-vjetor të vrasjes së këtyre njerzve të pafajshëm, të cilët u munduan të ndalonin fatkeqsinë e madhe të murtajës komuniste.  Por as nuk duhet të harrohet kjo histori.  Kaq mund të bëjmë në këtë 70-vjetor.  Këto viktima të pafajshme të komunizmit duhet të kujtohen si viktima të një diktatori të çmendur, i cili me të rënë të penës, ekzekutonte me pushkatim kundërshtarët e tij politikë dhe fetarë, duke zhdukur kështu një pjesë të madhe të elitës politike, kulturore dhe fetare të kombit.  Është kjo një njollë kombëtare që vonë zhduket, kur të merret parasyshë se dora shqiptare, e dehur nga një ideologji e huaj sllavo-aziatike, me të cilën kombi shqiptar nuk kishte asgjë të përbashkët, mizorisht eliminoi bijtë dhe bijat më të mira të tij, duke varfëruar kështu përgjithmonë, historinë, kulturën, gjuhën dhe trashgëmitë dalluese strëgjyshore të shqiptarëve.

Prandaj në këtë 70-vjetor përvjetor të këtij abuzimi flagrant të historisë dhe të drejtësisë nga diktatori Enver Hoxha dhe ndërkohë që në Shqipëri po zhvillohet një debat i tejzgjatur dhe i zhgënjyer mbi të ashtuquajturën “Reformë në Drejtësi”, ka mbetur vetëm shpresa në të Madhin Zot se kjo klasë politike — më në fund — do të vijë në vete dhe me ndihmën e Zotit të sigurojë fuqi dhe urtësi për të ndjekë një rrugë të drejtë kombëtare dhe njerëzore — me drejtësi të barabart për të gjithë shqiptarët, pa dallim, përfshirë edhe viktimat e “drejtësisë” së diktatorit Enver Hoxha dhe regjimit të tij.   Problemet e drejtësisë me të cilat përballet sot shoqëria shqiptare i kanë rrënjët pikërisht në dokumentin e mësipërm me nënshkrimin e Enver Hoxhës dhe në dokumenta të tjerë si ky, dhe si rrjedhim edhe në mentalitetin e paragjykimeve prapanike që rrjedhin nga ai sistem.