Gezim Llojdia – Page 4 – Dielli

Aulona Inter Folk Festival – Kur folku botëror zbret në Vlorë

May 3, 2018 by dgreca

1 Kosova 3

Nga Gëzim Llojdia/

1.Sejmen Gjokoli Drejtor i Aulona Inter Folk Festival” shprehet se java e parë e muajit maj,sigurisht në nisje të sezonit turistik folku botëror do të ketë skenën e tij në Vlorë ndërmjet dative 12, 13, 14 maj 2018.Muzika popullore përfshin muzikën tradicionale dhe zhanrin që u zhvillua prej saj gjatë ringjalljes popullore të shekullit të 20-të. Termi filloi në shekullin e 19-të, por shpesh aplikohet në muzikë më të vjetër se ajo thuhet në literaturën përkatëse. Disa lloje të muzikës popullore quhen gjithashtu muzikë botërore. Muzika popullore tradicionale është përcaktuar në disa mënyra: si muzikë që transmetohet me gojë, muzikë me kompozitorë të panjohur, ose muzikë të kryer me porosi gjatë një periudhe të gjatë kohore. Ajo ka qenë në kontrast me stilet komerciale dhe klasike.Duke filluar nga mesi i shekullit të 20-të, një formë e re e muzikës popullore popullore u zhvillua nga muzika popullore tradicionale. Ky proces dhe periudha quhet ringjallja popullore (e dytë) dhe arriti në zenitet në vitet 1960. Kjo formë muzike nganjëherë quhet muzikë folklorike bashkëkohore ose muzikë rinovuese popullore për ta dalluar atë nga format e hershme popullore. Rigjallje të vogla e të ngjashme kanë ndodhur diku tjetër në botë në kohë të tjera, por termi muzika popullore nuk është aplikuar zakonisht në muzikën e re të krijuar gjatë atyre ringjalljeve. Ky lloj muzike popullore gjithashtu përfshin zhanret e bashkimit si rock folklorik, metal folklorik dhe të tjerë. Ndërsa muzika popullore bashkëkohore është një zhanër që përgjithësisht dallon nga muzika popullore tradicionale, në anglisht ajo ndan të njëjtin emër dhe shpesh ndan të njëjtët interpretues dhe vende si muzika popullore tradicionale.Në Vlorë prej 10 vjetësh, zhvillohet një festival tradicional folku,sikurse në vendet fqinje,e cila përmbledh grupe folku,fillimisht nga vendi më tej nga Mesdheu, Evropa dhe dhe më në fund nga folku botëror.

Intervista me Sjemen Gjokoli

Kaluan 10 vite dhe e kam të vështirë që në pak radhë ta përshkruaj si duhet rrugëtimin e Aulona International Folk Festival. Kam shumë për të thënë por, e para që më vjen në mendje, është ajo ditë kur me miqtë e mi, poetin e regjisorin Petrit Ruka dhe muzikologun akademik Vaso Tole, vendosëm ti japim udhë një projekti që unë kisha disa vite, që e ëndërroja të ndodhte : instalimin e një festivali ndërkombëtar folku në Vlorë. Në qytetin e historisë, pavarësisë e kulturës por edhe me plot resurseve turistike e natyrore në gjirin e tij. Emrin vendosëm ta lidhim me AULONËN, emrin e qytetit në antikitet, edhe si tregues të vazhdimësisë së trashëgimisë kulturore në breza. Zhvillimin e lidhëm me hapjen zyrtare të Sezonit Turistik të Vlorës duke realizuar një sinergji të bukur mes turizmit kulturor dhe atij natyror.Gjatë këtyre 10 viteve të zhvillimit të Aulona Inter Folk Festival, vetëm për këtë fakt, qytetin e Vlorës dhe bregdetin kanë patur rastin ta vizitojnë rreth 80 Ansamble e Grupe Folklorike me mbi 2500 pjesëmarrës nga 15 vende të Ballkanit e Evropës. Në këtë vit i cili përkon edhe me jubileun e parë të Festivalit gjeografisë së shteteve pjesëmarrëse i shtohet edhe Kina duke e kaluar statusin e tij në një event kulturor me përmasa Botërore.

Deri sot në Vlorë kanë ardhur festivalistë nga shtete si: Italia, Sllovakia, Polonia, Kroacia, Bjellorusia, Letonia, Bosnjë dhe Hercegovina, Mali i Zi, Kosova, Maqedonia, Bullgaria, Greqia, Turqia e së fundi Kina.

2.Duke qenë se edicioni i këtij viti shënon edhe Jubilenë e parë të festivalit është bërë kujdes që edhe axhenda e tij e ndarë në tri ditë, të jetë më e larmishme dhe me disa veçori.Kjo është paraparë jo vetëm në anën e masivizimit të festivalit, parashikohen që të dalin në skenë apo në performance të lira në sheshet dhe rrugët e qytetit rreth 350 pjesëmarrës, por jo pak kujdes është treguar edhe në përzgjedhjen e grupeve apo ansambleve pjesëmarrëse.Kështu krahas Ansamblit “Minnan Folk Song e Dance” nga qyteti i Quanzhou i Republikës popullore të Kinës, për të parën herë vjen një ansambël nga nga Letonia, sikundër nga Italia këtë edicion vjen një grup popullor nga Sardenja me shumë vlera dhe traditë trashëgimie.Me një bengraud të pasur vlerash vinë edhe ansamblet nga Sllovakia, Bullgaria, Greqia, Kosova etj, ndërkohë që Shqipëria do të përfaqësohet me disa ansamble folklorike dhe grupe polifonike të zgjedhura.Festivali ka një program të detajuar që parashikon deri në detaje jo vetëm performancat konkuruese në Skenë por edhe në sheshe historikë e mjedise të reja të krijuara kohët e fundit në qytetin e Vlorës.Kujdes në Programin e festivalit i është kushtuar edhe dimensionit Turistik të festivalit e cila do ta zhvendos atë në pikat turistike të Bregdetit të Vlorës, në plazhet e Radhimës por edhe në pika të ndryshme historike e turistike.Një e veçantë tjetër në këtë edicion është edhe fakti që krahas grupeve folklorike, krahas të ftuarve të shumtë, festivalin do ta përcjellë edhe një delegacion me disa drejtues grupesh nga trevat shqiptare që kanë patur rastin në këto vite të jenë me ansamblet e tyre në Aulona Inter Folk Festival.Festivali është në sinkron me axhendën e veprimtarive kulturore të bashkisë së qytetit dhe i vendosur tërësisht në shërbim të qytetarëve dhe sezonit turistik të qytetit.Ky jubile do ta gjejë Festivalin edhe më një Katalog të posaçëm fotografik, me 56 faqe, me ngjyra dhe në gjuhët shqip e anglisht, ku sintetizohet rruga dhjetë vjeçare e Aulona Folk.President Nderi i Edicionit të 10 –të do të jetë Akademik Ethem Likaj.

3. Grupet Pjesëmarrëse të edicionit të 10-të, Maj 2018

1. Kosovë, Ansambli “ Lidhja e Prizrenit, PRIZREN

2. Bullgari, Ansambli “ Kremikovci”, SOFIE

3. Letoni, Ansambli, “TDA Dizdancis”, JELGAVA

4. Itali, Grupi “ Citta di Orosei” , SARDENJA

5. Greqi, Ansambli “Epirus”, SELANIK

6. Kinë, Ansambli “ Minnan Folk”, QUANZHOU

7. Sllovaki, Ansambli “ Toplan”, GIRALTOVCE

Këngëtarët Besiana Mehmedi ( Terovë ) dhe Shkodran Tolaj ( Kosovë )

8. SHqipëria

8/1 . Ansambli “ Krahu i Shqiponjës- T.Madani”, Vlorë

8/2. Ansambli “ Star Danc”, Vlorë

8/3. Grupi Polifonik “ Dukat”, Vlorë

8/4. Grupi Folk “ Bilbili”, Vlorë

8/5. Ansambli “ Vace Zela”, Lushnjë

Historik i shkurtër i Ansambleve pjesëmarrëse në AIFF – 2018

Ansambli “ Epirus “, Greqi

Grupi vjen nga Selaniku dhe është krijuar në vitin 1983 dhe ka një pjesëmarrje të madhe në festivale si në Nepal, Tajlandë, Egjipt, Turqi, Bullgari, Sardenja, Sicilia, Bosnjë dhe Hercegovinë, Serbi, Poloni, Gjermani, Shqipëri.

2. Ansambli “TDA Dizdancis” LETONI

Dizdancis u themelua në vitin 1978, këtë vit do të festojë 40-vjetorin. Drejtori i grupit – Ieva Karele.Origjina – Jelgava, Letoni. Repertor i Ansamblit përbëhet kryesisht nga valle popullore letoneze – mjedise etnografike të valleve dhe koreografitë valleve popullor e moderne Në mesin e 13 ansambleve më të mira valle në Letoni, fituesin e tretë në Festivalin Kombëtar të Vallëzimit ,2013 që mbahet çdo 5 vjet. Pjesëmarrja në festivalet ndërkombëtare të vallëzimit. Sllovakia, Gjermani, Danimarkë, Belgjikë , Francë, Hungaria, Norvegji ,Turqi, Kroaci, Armenisë, Gjeorgjisë, Ukrainë, Rusi, Turqi, Izraeli, Kinës , Serbia .Grand Prix Ukrainë.

3. Ansambli “ Toplan”, Sllovaki

Krijuar në vitin 1973. Ansambli merr pjesë çdo vit në festivalet ndërkombëtare të folklorit ku ka përfaqësuar me sukses kulturën Sllovake dhe ka performuar në Francë, Gjermani, Holandë, Çeki, Poloni, Ukrainë, Bjellorusi, Maqedoni, Serbi, Itali, Kroaci, Turqi, Izrael dhe Lituania.

4. Ansambli “Minnan Folk Song e Dance”, KINA

I themeluar në vitin 1961, Quanzhou Minnan Folk Song & Dance Heritage Centre, është nën Byronë Komunale të Kulturës. Ky është një grup që në repertorin e tij ka këngët tradicionale Minane, valet dhe dramën me vepra përfaqësuese si Tajvani Beach, Tajvan Girl Dancing, Falling Lotus dhekështu me radhë. Ka marrë pjesë në shumë festivale si: nëJaponi, Kore, Singapor, Turqi, Emiratet e Bashkuara Arabe, Indonezi, Hk, Makao, etj dhe është vlerësuar me çmime të shumta. Ajo fitoi disa nderime si Plum Blossom Prize dhe Çmimin Ëenhua nga Ministria e Shtetit të Kulturës, Çmimi Forsythia Viridissima dhe Hundred Floëers Aëard nga Administrata Fujian Provinciale e Kulturës. Trupa është përgjegjëse për trashëgiminë e këngëve tradicionale, vallëzimeve, dramave dhe krijimit të veprave të reja që kombinojnë muzikën tradicionale me dramat moderne.Ky grup vjen për here të pare në Shqipëri dhe pikërisht në Vlorë, në Edicionin e 10-të të Aulona Interfolk Festival.

5. Ansambli “ Kremikovtzi”, Bullgari

Ky ansambël vjen nga rrethinat e Sofjes dhe ka një pjesëmarrje të konsiderueshme në festival kombëtare dhe ndërkombëtare:1978 Moskë, Kiev dhe Petersburg, 1989 Brno -Çekosllovakia; 1990 Tbilisi – Gjeorgji;1991Bukuresht – Rumani; 1993 Nafplion- Greqi; 1994 Cingoli – Itali; 1996 Beograd Serbi; 2000 Sierps -Poland; 2002 Stamboll – Turqi; 2003Ohër – Maqedoni; 2004 Stavros -Greqi; 2005 Irun – Spanjë; 2006 Felgueirash- Portugali; 2007 Eger – Hungari;2008 Zagreb – Kroaci, 2009Ohër – Maqedoni, 2010 Yalova-Turqia; 2011 Lusnia-Shqiperi; 2012 Primorsk-Ukraina; 2013 Criuleni-Moldavi; 2014 Serres-Greqi; 2015 Lefkada-Greqi, 2016 Dimitrovgrad-Serbi;Criuleni-Moldova; 2017 Galliate-Itali .

6. GRUPI “ Citta Di Orosei”, ITALI

Grup që vjen nga qyteti i Sardenjës në itali.

Ky grup është përbërë nga tri komponente: grupi dance “Santa Maria e Mare” me valltarë të cilët kryejnë me kostume dhe bizhuteri tradicionale Orosei.

Orosei si traditë ka katër vallet, (katër: -ballubrincu- passutorratu- Balluturturinu-dhe -dillu-) që janë të shoqëruar nga të dyzërit të kënduarit, apo me instrumente tradicionale, të tilla si “Launeddas”, flaut Sunniti, harpa e hebre dhe harmonika.Grupi Santa Maria përbëhet nga të rinj që vazhdojnë traditën e folklorit dhe kanë kryer për disa vite jo vetëm në Sardenjë por edhe në pjesë të tjera të Italisë.Grupi i “Etnos”, është I përbërë nga tre muzikantë: Pietro Paolo Piredda, Giangiacomo Rosu, dhe Patrick Mura.

Grupi ka funksionuar për shumë vite me radhë dhe kanë dhënë koncerte në Sardenjë, në Itali dhe jashtë saj.

7. Ansambli “ Lidja e Prizrenit”, Kosovë

Është ansambli që vjen nga Prizreni. Nga më aktivët në jetën kulturore të Kosovës.

Me një përvojë dymbëdhjetë vjeçare ka një jetë të gjallë kulturore e artistike dhe dallon për pjesëmarrje të here pas hershme në festival Brenda dhe jashtë Kosove si në Shqipëri, Bullgari, Maqedoni, Turqi, Kroaci et.

“PRINCESHA VLORA”, FILANTROPIA AMERIKANE

April 30, 2018 by dgreca

Cila ishte filantropia amerikane e quajtur :”Princesha Vlora”,që për 4 vjet e 6 muaj ishet e martuar me beun shqiptar/

Princesse Vlora

Nga Gëzim Llojdia/

1.Vështrojeni këtë foto të bukur të një princeshe shqiptare pak të njohur , që Get image e ruan në arkivin e vet të vitit 1927,tregon një filantrope amerikane veshur me një pallto të kohës me një kapuç në kokë ,ndërkaq që dy duart e saj janë të lidhura krahas,njëra-tjetrës.Kjo bukuroshe është Helen Margaret Kelly (1884-1952) filantrope amerikane, mirëpo njihej edhe si:konteshë de Graffenried de Villars, atëherë princesha Vlora e Shqipërisë.

2.Renditet me një biografi të pasur martesash. Biografia e konteshës amerikane e quajtur :”Princesha Vlora”.Ajo ka lindur në vitin 1884.Ishte mbesa e Eugene Kelly, një bankier i pasur.Martesat e saj fillojnë në vitin 1901.Ishte vecse 17 vjece.Kështu pra në këtë moshë në 1 dhjetor të vitit 1901, ajo u martua me Frank Jay Gould. Ata kishin dy bija binjake, Helen Gould dhe Dorothy Gould (1904-69), por u divorcuan në vitin 1908.

Wichita Daily Times, Wichita Falls, Texas, shkruante: “Frank Jay Gould dhe gruaja e tij që ishte Helen Margaret Kelly janë ndarë dhe tha se zonja Gould ka sjellë veprime në kërkim të një ndarjeje ligjore. Xhelozia nga ana e z. Gould, për shkak, siç thuhet, në e pagoi zonjën Gould, e cila është një grua e bukur, e cilësuar nga burra të tjerë.
Në vitin 1910, ajo u martua me Ralph Hill Thomas (c1870-1914) president i kompanisë amerikane të rafinimit të sheqerit.Më 20 qershor 1917, martohet me Princin Houreddin(Nuredin ) Vlora nga Shqipëria (që i përkiste dinastisë shqiptare të Vlorës), ata u divorcuan në vitin 1922.Ajo u martua me burrin e saj të katërt, Oscar M. Burke, president i kompanisë së sapunit Manhattan, më 4 janar 1926.Ajo vdiq më 2 gusht 1952 në Francë.

3.Kush ishte burri shqiptar i princesësh amerikane? Nuredin bej Vlora (Lindur në Stamboll, 1889 – Heidelberg,vdekur në 23 tetor 1964) ka qenë veprimtar i çështjes kombëtare, kryetar i bashkisë Vlore dhe themelues e drejtues i Ballit Kombetar. Lindi në Stamboll, pinjoll i oxhakut të Vlorajve , i biri i Mehmet Ferit Pashes dhe Refet Hanëm Libohovës.

Gjatë viteve të lëvizjes dhe kryengritjes së Shqipërisë së Mesme. Në krye të vullnetarëve vlonjatë – lëvizje ndër të cilat njohu edhe Ali Këlcyrën, me të cilin do të ishte mik tërë jetën – rrezikoi bindshëm qëndrimin e të ashtuquajturës qeveri të Epirit në Gjirokaster.Në vitet e Luftës së Parë Botërore u vendos në Evropë dhe më 1917 u martua me amerikanen Helen Margret Kelly (1884-1952). Më pas shkoi në ShBA dhe në maj të vitit 1918 u zgjodh anëtar i Kryesisë dhe kryetar nderi i Partisë Politike të shqiptarëve të Amerikës, kryetar i së cilës ishte patrioti Kristo Dako. E përfaqësoi këtë parti në Konferencën e Paqes.

Përshëndeti Triumfin e Legalitetit, kur Zogu u kthye në dhjetor pas dështimit tëLevizjes se Qershorit . Më 1925 Nuredin bej Vlora u zgjodh Kryetar i Bashkisë së Vlorës, ku u dallua për kontributin e tij në zhvillimin e qytetit, falë shumë veprave novatore. Me interesimin e tij, u hap Shkolla Tregtare Italiane në Vlorë.

Pas përfundimit të mandatit u vendos në Paris dhe u kthye në Shqipëri në vitin 1935, vit në të cilin u arrestua si i dyshuar në organizimin e Kryengritje te Fierit dhe u dënua me vdekje. Për të u interesua baroni Aloisi. Bën pjesë në Komitetin Qendror të organizatës “Bashkimi Kombëtar”, pararendësja e Ballit Kombëtar.

Është bashkë firmosës me Ali Këlcyrën i protokollit e armëpushimit me gjeneralin Dalmazzo. Kryesoi 1,700 vetët e Ballit që shkuan në shpëtim të Këlcyrës kur këtë e kishin zënë dhe mbajtur peng .U largua me tërheqjen e trupave gjermane. Me dekret nr. 2205, datë 5.1.1956, të Kuvendit Popullor, në numrin rendor 139, është shënuar emri i Nuredin bej Vlorës i shpallur armik populli dhe që i ndalohej hyrja në Shqipëri. Ndërroi jetë në Heidelberg, Gjermani.Martesa me princeshën e huaj:E martuar : 20 qershor 1917 – 1922, 4 vjet, 6 muaj.

Albanologu Stadtmüller shkroi për hulumtime në historinë e hershme të mendimit shqiptar

April 16, 2018 by dgreca

1-Gezim-Llojdia-240x300

Nga Gëzim Llojdia*/

1.Albanologët e famshëm./

1 gerog Stadtmueller

Ndër ata albanologë të famshëm gjëndet i renditur Georg Stadtmüller edhe pse më pikpamje naziste ai shkruajti për shqiptarët.Johann Erich Thunmann në shekullin e 18 ndoshta ishte albanologu i parë. Më vonë në Gustav Meyer, shqiptarët ishin pjesë e familjes indo-europiane.

Në shekullin e 20-të, studimet e tilla u thelluan nga Norbert Jokl, Milan Šufflay, dhe Franz Nopcsa nga Felső-Szilvás, si dhe Karl Reinhold dhe Eqrem Çabej.Studimet e Albanologjisë u mbështetën institucionalisht në Shqipëri në vitin 1940 me hapjen e Institutit Mbretëror të Studimeve Shqiptare, i cili i kishte paraprirë Akademisë e Shkencave të Shqipërisë, e hapur në vitin 1972. Ndërkohë, gjatë viteve 1960, Instituti Albanologjik i Prishtinës i rindërtuar kështu në Kosovë, pjesë e Jugosllavisë. Instituti doli nga bërthama e saj gjetur në vitin 1953. Lista me emrat e albanologeve të famshëm është e tillë:”

.Johann Erich Thunmann (1746–1778).Johann Georg von Hahn (1811–1869). Girolamo De Rada(1814–1903). Demetrio Camarda(1821–1882).Vinkentij Makušev(1837–1883).Gustav Meyer (1850–1900).Ludëig von Thallóczy(1854–1916).Theodor Ippen (1861–1935).Edith Durham (1863–1944).Carl Patsch (1865–1945).Nicolae Iorga (1871–1940).Gjergj Pekmezi (1872–1938).Norbert Jokl (1877–1942).Franz Nopcsa von Felső-Szilvás (1877–1933).Milan von Šufflay(1879–1931).Marie Amelie von Godin (1882–1956.)Maximilian Lambertz(1882–1963).Margaret Hasluck(1885–1948).Giuseppe Valentini(1900–1979).Carlo Tagliavini (1903–1982).Stuart Edëard Mann (1905–1986).Eqrem Çabej (1908–1980).Namik Resuli (1908–1985).Georg Stadtmüller(1909–1985).Eric P. Hamp (1920).Shaban Demiraj(1920–2014).Martin Camaj (1925–1992).Aleksandar Stipčević(1930–2015).Ëilfried Fiedler (1933).Xhevat Lloshi ( 1937).Peter Schubert (1938–2003.Robert Elsie.Vladimir Orel (1952–2007).Michael Schmidt-Neke (1956).Marko Snoj ( 1959).Joachim Matzinger ( 1968).Lucia NadinMatteo Mandalà.Evelyn Noygue.

Kartë identiteti:Georg Stadtmüller (1909–1985).

Lindur më 17 mars 1909, Bürstadt, Kreis Bergstraße, Rajoni i Qeverisë së Darmstautit, Hessen.

Vdiq:01 nëntor 1985 në Mynih, Bavaria e Epërme,Gjermani.Urdhri i Meritave të Bavarisë, Kryqi i Urdhrit të Rendit të Meritës së Republikës Federale të Gjermanisë, Kryqi i Zyrtarit të Urdhrit të Meritave të Republikës Federale të Gjermanisë.Parti politike:Partia Naziste,Bashkimi Kristian Social i Bavarisë.

3. Georg Stadtmüller si një historian gjerman dhe bizantin
Georg Stadtmüller (, 17 mars 1909 -, 1 nëntor 1985) ishte historian gjerman dhe albanolog.Ai studioi historinë gjermane, filologjinë dhe historinë klasike dhe orientale në Freiburg në periudhën 1927-1931. Ai ishte president i Departamentit të Historisë në Universitetin e Mynihut, specialist për historinë e Orientit Europian dhe historinë e shqiptarëve.Në punën e tij të vitit 1942 ai botoi tezën e debatueshme në të cilën ai gjurmon origjinën e shqiptarëve në rajonin  ku ndërkaq ai bashkëpunoi Stavro Skendi mbështetën pohimin e diskutueshëm rreth grupeve kripto-fetare, që ekzistojnë në Ballkan në të gjitha vendet ku popullsia u konvertua në Islam.Burime të tjera e citojnë biografinë e tij duke thënë:”:ishte Ai ishte profesor në Universitetin e Leipzig dhe Universitetin Ludvig-Maksimilian të Mynihut.
4.Hulumtime rreth historisë së hershme shqiptare) botimi i parë i të cilit u bë në Budapest 42, ndërsa botimi i dytë i zgjeruar doli në Ëiesbaden 66 .
Georg Stadtmüller (është autor i librit Forschungen zur albanischen Frühgeschichte (Hulumtime rreth historisë së hershme shqiptare) botimi i parë i të cilit u bë në Budapest më 1942, ndërsa botimi i dytë i zgjeruar doli në Ëiesbaden më1966  . Ky hulumtim vlen akoma si studimi më i thukët rreth origjinës dhe historisë së kryehershme shqiptare.
Disa të dhëna më të hollsishme rreth jetes dhe punës së këtij albanologu:Georg Stadtmüller ishte me origjinë katolike. Babai i tij ishte një mbikëqyrës hekurudhor në Deutsche Reichsbahn. Nga viti 1918 deri në vitin 1927 ai ndoqi Kolegjin e Vjetër Elektoral të Bensheimut. Nga viti 1927 deri më 1931, Stadtmüller ka studiuar filologji klasike dhe orientale, si dhe historinë në universitetet e Freiburgut dhe Mynihut. Në vitin 1931, shteti u dorëzua. Një vit më vonë, ai ishte me Franz Dölger në Mynih me një punë në Michael Choniates si Dr. Phil. PhD. Më pas, ai punoi në Bibliotekën Shtetërore të Bavarisë në Mynih, ku përfundoi “Studienreferendar” dhe “Bibliotheksassessorexamen”. Në vitin 1934 ai ishte asistent i Hermann Aubin në Breslau. Në vitin 1936 u botua edhe punimi  i tij për historinë bizantine dhe të Evropës Juglindore, me një vepër mbi historinë e hershme shqiptare.
Nga viti 1935 deri në vitin 1938 ai ishte drejtues i bibliotekës në Institutin Breslau të Evropës Lindore dhe prej vitit 1937 ishte pedagog në Universitetin e Breslaut. Në vitin 1938 u bë profesor i jashtëzakonshëm për historinë dhe kulturën e Evropës Juglindore në Universitetin e Leipzigut dhe nënkryetar i Institutit të Evropës Juglindore. Në Leipzig ai themeloi Leipziger Vierteljahreschrift für Südosteuropa, të cilin ai e publikoi më pas. Nga vitete  1934 deri më 1944 von Stadtmüller publikoi katër libra dhe 49 ese. Ata janë pothuajse pa koncesione ndaj ideologjisë naziste.
5.Stadtmüller si përkthyes i ushtrisë naziste
Stadtmüller ishte një anëtar i Stahlhelms, SA, NSV, NSLB dhe u bë anëtar i NSDAP. Që nga viti 1941 ai u konsiderua politikisht jo i besueshëm. prandaj ai humbi pozitat e tij në vitin 1943 dhe ishte nga qershori i vitit 1943 deri në fund të luftës si përkthyes personal për gjuhet moderne greke dhe italiane nga Luftëaffe per Ushtritë e Ëehrmacht në Greqinë jugore. Në vitin 1945, si një mason i lirë, ai ra në radhët e luftës britanike. Nga qershori 1945 deri në janar të vitit 1946 ai u mbajt në kampin e internimit amerikan në Ludëigsburg.
6.Në vitin 1947, Stadtmüller këshilloi mbrojtjen në gjyqin e Nurembergut kundër gjeneralëve juglindorë
Ai ishte mësues për historinë dhe latinishten. Në vitin 1947, Stadtmüller këshilloi mbrojtjen në gjyqin e Nurembergut kundër gjeneralëve juglindorë. Në vitin 1950 u bë profesor nderi i Historisë Krahasuese në Universitetin e Mynihut dhe në vitin 1954 si profesor i jashtëzakonshëm. Nga 1958 deri në pensionimin e tij në vitin 1974, ai mësoi në Universitetin e Mynihut si një profesor i plotë për historinë e Evropës Lindore dhe Juglindore. Nga 1960 deri më 1963, Stadtmüller arriti Hans Koch si Drejtor i Institutit të Munihut për Evropën Lindore. Më pas themeloi Institutin Shqiptar dhe drejtoi atë deri në vitin 1976. Nga 1968 deri në 1979 ai ishte kreu i Institutit Hungarez Mynih, i cili kishte ekzistuar që nga viti 1962. Nga viti 1971 deri më 1972, Stadtmüller ishte gjithashtu rektor i Kolegjit të Politikës në Mynih. Në 1950, Stadtmüller themeloi Saeculum tremujore. Ai themeloi gjithashtu Libri vjetor Hungarez, Studia Hungarica dhe Studimet Shqiptare në 1969. Nga 1960 deri më 1965 ai ishte redaktor i Vjetareve për Historinë e Evropës Lindore. Në 1974 Stadtmüller ishte emeritus. Si një mësues akademik, a. shtatë habilitations. Studentët akademikë të Stadtmüller janë Peter Bartl, Horst Glassl, Gerhard Grimm, Edgar Hösch dhe Ekkehard Völkl. Hulumtimi i tij përqendrohet në historinë e Evropës Juglindore dhe Evropës Lindore.
7.Stadtmüller, Pas Luftës së Dytë Botërore
Pas Luftës së Dytë Botërore, Stadtmüller u përfshi politikisht në veprimtarinë mbresëlënëse të krahut të djathtë dhe Abendliche Akademie. Nga 1957 deri më 1965 ai ishte anëtar i CSU. Nga 1966 ai ishte kryetar i fondacionit gjerman, por ai dha dorëheqjen nga zyra e tij pas ndryshimeve me drejtorin menaxhues Kurt Ziesel në vitin 1968.  Stadtmüller ishte një prej nënshkruesve të Manifestit të Heidelbergut në vitin 1981.Nga puna e botuar për herë të parë në 1942 hulumtime në historinë e hershme të mendimit shqiptar ishte gradualisht se “populli shqiptar një popull i vjetër mes masave të romanizimit të përgjithshëm u shfaq në antikitetin e  të vontë . Kjo pikëpamje u mohua sërish në vitin 1994 nga puna e Gottfried Schram në fillimet e krishtërimit shqiptar. Për hulumtimin e tij, Stadtmüller u nderua me nderime të shumta shkencore dhe anëtarësime. Stadtmüller u emërua në Komitetin Juglindor të Akademisë Gjermane në Mynih në vitin 1939.  Revista “Saeculum” i dedikoi themeluesit të saj 1969 në ditëlindjen e tyre të 60-të në vitin 1969.  Në vitin 1973 ai ishte një anëtar i asociuar i Seksionit Historik benediktine të  Akademisë Bavareze, në vitin 1973, ai u nderua me Urdhërin e Meritës Bavarian dhe në vitin 1976, Kryqi Federal i Merit  të klasës 1. Në vitin 1979, Stadtmüller mori doktoratën e nderit ligjore nga Universiteti i Lirë i Munihut të Mynihut.Ai ishte i martuar dhe kishte dy djem dhe një vajzë.Vitet e fundit të jetës  e fundit ai i ka jetuar në Iggstetten, një pjesë e Marktëinzer, në rrethin e Deggendorf. Pas vdekjes së tij, u varros në varrezat e Abbey Benediktine të Niederaltaich. Prona e tij është e vendosur në St Bavarez.Disa nga punimet e tij janë:Michael Choniates, Metropolit i Athinës (rreth 1138-ca 1222) (= Orientalia christiana, vëllimi 91). Romë, 1934.Historia e Evropës Juglindore. Botimi i dytë, i shtrirë me një parathënie dhe literaturë plotësuese, rishtypja e pandryshuar e edicionit të parë të vitit 1950. Oldenbourg, Mynih 1976, ISBN 3-486-46342-X.Evropa në rrugën drejt ndarjes së madhe të kishës 1054 (= Instituti për Historinë Evropiane Mainz, vëllimi 29). Steiner, Ëiesbaden 1960.Hulumtime mbi Historinë e Hershme Shqiptare (= Studime Shqiptare, Vol. 2). 2., edicioni i zgjeruar, Harrassoëitz, Ëiesbaden 1966.
Historia e fuqisë së Habsburgëve. (= Kohlhammer-Urban-Taschenbücher, vëllimi 91). Kohlhammer, Stuttgart 1966
Historia e Abbey of Niederaltaich 741-1971. Ëinfried-Ëerk et al., Augsburg et al. 1971.
*Studiues

Inxhinjeri Kujtim Beqiri dhe romani “Këneta”

March 21, 2018 by dgreca

Ne Foto:Kujtim Beqiri/

Nga Gëzim Llojdia/

1.Fusha e Murros në luginë të Shushicës edhe sot i thonë :“Fusha e Ali Beqirit” .Në Velcën e rrethuar me shpella e prej shkëmbinjve në brinjë të malit, lindi Ali Beqiri.“e la i ati të vogël me një pasuri të pakët e me një vëlla më të madh, shkruan, Ago Shero Agaj .Donte të bënte lart dhe fluturoi brenda një kohe të shkurtër e u bë nga më të pasurit e më të dëgjuarit e krahinës së tij .“Sa për nahije e tatëpjetë /u kam dalë për zot vetë…e bënë të thotë Ali Asllani në vjershat e tij të mbuluara e plot thumba në kohën e rebelëve . Sjell dëshmi se ai Aliu duhet të ketë lindur rreth vitit 1868 dhe vdiq në pranverën e vitit 1942 në Vlorë megjithë këto, thotë shkruesi në pleqëri, qe më fatkeqi i shokëve se rrojti shumë dhe pa shumë, pa me sytë e tij ripushtimin e vendit prej Italisë,pa më vonë shkeljen e krahinës së tij prej grekëve dhe për këtë shkak shënohet se atij ju desh të largohej për tu vendosur në konakët e Murrëzës ,por edhe aty nuk e pati të gjatë një përpjekje e ushtrisë me çetat shqiptare ju vu zjarri u mbart në Vlorë ku vuajti shumë dhe kur vdiq e varrosën pothuajse në heshtje dhe jo si e meritonte në një brinjë të Kuzum-Babait.Në këtë reshta përshkruhet vetëm ca pasazhe jete të Ali Beqirit, babait të Kujtim Beqirit inxhinierit, që u var në Maliq . Ali Beqiri mbylli sytë 4 vjet më pas i biri i tij ,varet mizorisht nga regjimi në verilindje të vendit në një kënetë, që po thahej .

2.Në Vlorë Këshilli i qarkut disa vjet më parë e nderoi me titullin:” Nderi i qarkut,Vlorë” edhe inxhinierin Kujtim Beqiri . I biri i tij bëri, që të shkëputen pika e lotit me thëniet “Shkuam në Maliq kërkuam eshtrat ,por eshtra nuk gjetëm . Atëherë morëm vetëm një dorë dhe e hodhëm në arkivolin e vogël për të pasur një varr .

Dëshmitë tjera sjellin tronditjen madhe që njeriu përjeton . E varën në litar, por e ri varën sërish sepse ende nuk kishte dhënë shpirt .Të kujt ishin ushtritë,apo për kë bie fjala se çfarë ushtrish të huaja kaluan këtej dhe bënë këtë kasaphanë ? Nuk ishin ushtri të huajsh , të huajt ishin dora vetë shqiptarëve, që varnin të shkolluarit në perëndim . Kishin ndërtuar trekëmbësh në vjeshtën fundit të vitit 1946 .

Kujtim Beqiri ishte djali i Ali Beqirit. I quajtën :”sabotatorë të kënetës së Maliqit “ . Ka edhe një film të kinostudios:”Shqipëri e Re” dhe një roman të Fatmir Gjatës të quajtur :“Këneta” .

Në 6 nëntor të vitit 1946 ndaluan nën thirrjet :”Në emër të popullit “ .

Këneta e Maliqit, disa nga shifrat që afrohen janë se rreth tre mije të burgosur kanë punuar atje .63 vetë kanë vdekur në punët e vështira si dhe janë pushkatuar janë varur në kohë të tharjes së saj . Masat represive , që u ushtruan në kënetën e Maliqit u përkasin metodave të nazistëve . Mushkonjat, kushtet e vështira të punës ushqimi i pakët ,mungesa e mjeteve të punës,mjetet përbëheshin prej lopatës, kazmës, tokmakut,dekovili dinamiti dhe pako gjë .Tharja e kënetës ku shfrytëzuan mizorisht energjitë mijëra vetëve që punuan për tharjen e saj , ndërkaq shteti refuzonte kredit dhe makineritë moderne që përdorte bota në tharjet e kënetave . Në 8 nëntor, i nxorën në gjyq , më 19 u dhanë vendimet. Për gjashtë prej tyre ishte kapital: marrje jete. Dy me varje. Katër me pushkatim. Natën e 22 nëntorit, i ngarkuan në makinë dhe prej Tiranës i dërguan në kantierin e tharjes së Kënetës së Maliqit. I kishin grumbulluar të gjithë punëtorët, u mbajt një fjalim i shkurtër. Nisën varja dhe pushkatimet . Kemi parë filmimet , që tregojnë në dokumentarët e kohës ku vriteshin njerëzia .Kujtim Beqiri , Abdyl Sharra u varën në litar, katër me plumba. Vasil dhe Zyrika Mano u pushkatua njëherësh bashkë me Mirush Përmetin dhe italianin Eugenio Scaturro.Italiani kur u gjend përpara skuadrës së pushkatimit nuk po e merrte vesh se po e vrisnin. Ndërsa nuk i kishin afruar përkthyes .

3.Kujtim Beqiri, mbaruar në Vjenë dhe ishte drejtor , u akuzua dhe u var në litar, e të tjerë u pushkatuan. Kujtim Beqirit i thanë të qëndronte pedagog në Vjenë, ai nuk pranoi, me idenë që të rikthehej në vend e t’i shërbente popullit të tij. Edhe sot foto e tij është vendosur në universitetin e inxhinierisë së Vjenës, si nxënës i shkëlqyer. Fjala e fundit e të riut para se të vdiste ishte; Fajin tonë do ta tregojë historia. “Të rrojë Shqipëria”.

Akuza karshi inxhinierëve nuk është një gjë tjerë veçse një sajesë e sigurimit për të gjetur fajtorët për mos tharje të kënetës .Aktakuza politike duket qartazi si dhe akuzat e falsifikuara që u bëhen atyre familjet e të cilave kishin kontribut në luftërat kundër pushtuesve të vendit. Fakti ,që pjesa e pasur ishte shtylla e parë në të gjithë luftërat pa përfshirë atë të fundit, tregonte mbështetjen patriotizmin e kësaj shtrese e cila vuajti shumë në 50 vitet e komunizmit. Kjo shtresë humbi gjithçka nga regjimi vendin e shqiponjave .

4.CV e Kujtim Beqirit:

Ing.Kujtim Beqiri.Ka lindur, në Velce (Vlore), me 16.02.1916, ne familjen e arsimdashësit Ali Beqiri. Shkollën fillore dhe qytetësen i kryen ne Vlore dhe dërgohet, në Tirane, për te studiuar në Shkollën Teknike Amerikane, në degën elektrike, të cilën e mbaron shkëlqyeshëm, me 1932. Aftësitë e jashtëzakonshme të Kujtim Beqirit i kishin lenë mbresa drejtorit të shkollës, Harri Fultzit, i cili shprehej: “Ti Kujtim do të bëhesh si Beniamin Franklini”.Nga 1932 – 34 mbaron dy vitet e fundit dhe maturën me burse në Austri, ku vazhdon Fakultetin e Inxhinierisë Civile, te Universitetit të Vjenës, të cilin e përfundon rezultate të shkëlqyera me 1940. Emri i tij është i skalitur me germa të arta ndër studentet e shkëlqyer të Universitetit të Vjenës. I propozohet, të qëndrojë si asistent profesor ne Vjene, por Kujtimi 24 vjeçar preferon të kthehet në atdhe. Emërohet fillimisht si inxhinier i prefekturës se Dibrës, me pas në Prizren e së fundi në Vlorë. Pas çlirimit te vendit men pjese aktive në rindërtimin dhe ndërtimin e rrugëve dhe urave. Shquhet në drejtimin e punimeve të rrugës Kukës-Peshkopi dhe se bashku me ing. Gjovalin Gjadrin në rindërtimin e Urës së Rrogozhinës. Në korrik 1946, emërohet drejtor i punimeve për tharjen e kënetës së Maliqit dhe me 8 nëntor 1946 dënohet me varje së bashku me ing Abdyl Sharren dhe ekzekutohet ne moshën 30 vjeçare, vetëm pas 10 vite pune.

Djali tjerë,vëllai i Kujtimit .

Agr. Mehmed Beqiri.Ka lindur në Velce (Vlorë), në familjen e patriotit të luftës së Vlorës, të Ali Beqirit, me 7 shkurt 1911. Shkollën fillore e kreu ne Vlore, ku vijoi edhe shkollën plotore. Në moshën 13 vjeçare, me bursën e shtetit shqiptar, dërgohet ne Austri, për të vazhduar shkollën e mesme. Në vitin 1924-25 vijon edhe mbaron klasën e pare të Gjimnazit të Freystadit. Mosha e vogël e Mehmetit e detyroi atë të kthehet në atdhe, ku vazhdon, në Tiranë, Shkollën Teknike Amerikane, në degën agronomike.Mbaron shkollën teknike, me 1930 edhe kthehet në Vlore, ku familjarisht po merreshin me krijimin e një ferme frutikulture moderne. Me 1936 shkon përsëri në Austri, për të kryer studimet në Shkollën e Larte Agronomike, të Vjenës. Me mbarimin e studimeve me 1941 kthehet në atdhe, për tu marrë përsëri me pasionin e tij frutikulturën. Emigron, në 1944, fillimisht në Itali, Siri e pas 1956 ne SH.B.A. Në SH.B.A merr doktoratën për sociologji dhe shërben si profesor në Kanada.Vdiq në SH.B.A. me 6 qershor 1987.

5.Nga aktakuza

Tri fazat e tharjes së kënetës:Për tharjen e kënetës punuan 6 mijë aksionistë. Objektivi i fazës së parë për tharjen e kënetës dështoi dhe dështimi çoi në pranga grupin e parë të sabotatorëve. Grupi i përbërë nga një skuadër prej 10 vetash, ku midis tyre dhe një 16-vjeçar u akuzua për shkak se kishte kryer vepra sabotuese në stil të gjerë dhe në mënyrë sistematike, vepra spiunazhi në favor të agjenturave të huaja dhe kishte formuar një grup tekniko-profesional për të sabotuar rindërtimin, fuqinë ekonomike të vendit e si pasojë për të ndryshuar gjendjen e stabilizuar të vendit tonë në lidhje me monarko-fashistët grekë dhe me reaksionin e jashtëm.

Arsyet e arrestimit

Këshilli i Gjykatës së Lartë kishte konstatuar se: Qysh në verë të vitit 1945, në bashkëpunim me agjentë të huaj ishte formuar një grup tekniko-profesional për të kryer vepra shkatërrimi e sabotimi në stil të gjerë dhe në mënyrë sistematike, për të minuar pushtetin në sektorin më vital të ekonomisë kombëtare dhe të pakësojë rezistencën e popullit shqiptar, duke dëshiruar një ndërhyrje të monarko -fashistëve grekë dhe të reaksionit të jashtëm. Për të kurorëzuar qëllimin e mësipërm dhe aktivitetin e tyre popullor të pandehurit Abdyl Sharra, Kujtim Beqiri e Zyrika Mano bashkë dhe me elementë të tjerë janë venë në kontakt herë pas here me agjentët e reaksionit të huaj, të maskuar me funksione legale, për t’iu shërbyer qëllimeve të tyre imperialiste, bëhen spiunë dhe vegla të verbëta në shërbim të tyre.

Kush ishin pjesëtarët e grupit :Abdyl Sharra ish-oficer i fashizmit dhe i rrethuar nga një ambient familjar që u vu në dispozicion të Ballit e të okupatorëve. Kujtim Beqiri anëtar i Komitetit Qarkor të Ballit në Vlorë në kohën e okupacionit. Të dy këta, me metoda të ndryshme, duke abuzuar besimin që u kishte ngarkuar pushteti popullor i përvishen punës shkatërruese të sabotimit. Deri diku dhanë shenja sabotimi në urën e Penkovës, Gomziqes, Mifolit… Me qenë se këto ura ishin në përfundim të ndërtimit, nuk u shtri sabotimi në stil të gjerë. Aktiviteti sabotues mori hov në vepra të tjera
Kujtim Beqiri i emëruar inxhinier drejtues i aksionit të rinisë në rrugën Kukës-Peshkopi sabotoi një pjesë të rrugës në sektorin “B”, kurse Abdyl Sharra i emëruar drejtor i punimeve për tharjen e liqenit të Maliqit, para se të nisej për në krye të detyrës merr udhëzime nga agjentët e juaj në Tiranë, duke u shpërblyer me një rrogë të përmuajshme prej 50 sterlinash. Atij iu dhanë premtime se në të njëjtën mënyrë do të shpërbleheshin gjithë elementët e tjerë që do të bashkëpunonin me të. Qysh prej mbërritjes së tij e deri më 27 korrik të 1946, që u largua nga përgjegjësia si drejtues i kantierit të Maliqit ai e shtriu aktivitet antipopullor të gjerë duke rekrutuar Aleks Vasilin, Vasil Manon, Zyrika Manon, Pandeli Zografin, Mihal Stratobërdën dhe dy italianët që gjendeshin në Maliq.
Mbledhjet e fshehta.Herë pas herë së bashku bënin mbledhje mëshefta, ku parashtronin programin e tyre kriminal. Ndanë sektorët e sabotimit sipas përgjegjësisë së punës që i ishte ngarkuar secilit. Abdyl Sharra i ndihmuar nga Maroi Guarnieri dhe Mihal Stratobërda sabotuan punën në kanalin kryesor. Vasil Mano sabotoi punën në ofiçinën e kantierit, si në prishjen dhe riparimin e ekskavatorëve, lotokompresorëve dhe lokomotorëve, në centralin e elektrikut, në sjelljen e ujit, në ngritjen e sistemit të barakave. I pandehuri Pandeli Zografi sabotoi në instalimin e linjës së dekovilave dhe lokomotorëve. Italiani, Eugerto Scatura sabotoi në financë dhe ushqime. Aleks Vasili sabotoi në gurore. Zyraka Mano ishte në lidhje me grupin dhe agjentët e huaj.
vijon me tej aktakuza .Ndërkaq nuk jane gjetur trupat .Ne vend te tyre familjaret jane ngushëlluar me dheun e marre nga toka e Maliqit .

Edhe Kadaren e Agollin i kritikonte ndonjëherë “DRITA”

March 16, 2018 by dgreca

1-Gezim-Llojdia-240x300 1 drita

Nga Gëzim Llojdia/

1.Kadarenë e kam vizituar në studion e tij në vitin ,86,ndërkaq isha veçse një student . Nga kjo vizitë mbajë mend ende pamjen e një murgu të letrave, që çuditërisht vinte nga bota e epërme hyjnore. Dua të shqyrtoj, se ai ishte një :”punëtor i letrave”, që e gdhinte dhe ngryste kohën me letërsinë. Nën syrin tim ky ishte mendimi i parë .Mirëpo edhe pse Kadare njihej ndërkaq tej kufirit të këtij vendi dhe botohej nëpër botë (në bibliotekën e tij në shtëpinë e tij,librat me kopertina të ndryshme ishin botimet në gjuhët e ndryshme të botës) , shkrimtarin e godisnin me forma dhe mënyra të ndryshme dhe më çuditërisht e më tepër të përhapura aso kohe ishin letrat, që mbrinin nëpër redaksi gazetash apo kritikat që i bënin jo në pak raste :” lexuesit që në disa raste shfaqen si lexues të porositur”. Aso kohe parimi ishte i qartë .Nëse ishe dikush, pra nëse ishe kaposh,ta prisnin bishtin dhe nëse s’ishe i tillë, të vinin krejt papritur bisht.I lexueshëm parimi i kohës :”Partia mbi të gjitha kudo dhe në çdo vend”.

2.Mjafton për të shfletuar të përjavshmen :”Drita”,letrarore-artistike të 10korrikut 1966,për të kuptuar qartësisht si bëhej kritika nga lexuesit në shtypin letrar.Në dukje qartësisht kritika e ndershme, po në thelb a ishte e tillë?Një tregim me shumë pik-pyetje,shkruan (B.Myftari,punëtor në stabilimentin:”M.Duri” Tiranë.) Ku midis të tjerave shkruan:Unë do bëj fjalë në këtë shkrim për një tregim të tillë,për tregimin:Zbërthimi” të Ismail Kadaresë,që është botuar nga fundi i vitit të kaluar në gazetën:”Drita”. Ja përmbajtja më dy fjalë:”Një fshatar nga një “fshat i humbur”, që nuk e ka parë luftën me sy’ gjen një natë në bregdet një minë të cilën e merr për fuçi vaji dhe duke e rrokullisur e çon në shtëpi. Kur kupton se është minë jep alarmin në të gjithë fshatin. Fshatarët të trembur nga kjo e papritur sikur tu kishte rënë kolera braktisin shtëpitë dhe dalin jashtë fshatit.

Duke vijuar me tregimin, autori shkruan se : djali i madh i fshatarit shkon në qytet për të mësuar si zbërthej mina .Fshatarët kërkojnë një mjeshtër, por as ai nuk e zbërthen dhe shpëtojnë vetëm kur vijnë partizanët. Mbasi përfundon së lexuari këtë tregim të lindin këto pyetje:” Ç’ka dashur të thotë autori me këtë tregim?.

Ku ndodhet ky fshatë i “humbur” që s’ka parë luftë me sy?

Ç’janë këta fshatarë që tremben kaq shumë nga mina?

Armikun. Ne qoftë se mina përfaqëson armikun,po ushtarët fashistë të postës çfarë përfaqësojnë?Autori ka dashur të thotë diçka, por nuk ja ka dal. Një fshat i tillë nuk ndodhet asgjëkund në Shqipëri. Vetëm në fantazinë e autorit. Fshatrat tona janë djegur e zhuritur nga fashistat e nazistat. Fshatarët, që përshkruhen në tregim nuk janë shqiptarë. Shqiptarët nuk tremben. Këtë e dinë shumë mirë edhe armiqtë. Pra janë krijuar nga autori .E marrin minën për një moment si simbol, që përfaqëson armikun. Por,autori e rrëzon vetë këtë si simbol kur thotë se aty afër ndodhej një postë me ushtarë fashistë .Pra u rrëzua simboli e bashkë me simbolin edhe tregimi,sepse ky tregim është bazuar në simbol.Ky tregim mund të mbetet si legjendë,por të edukon për keq. Fshatarët simbas autorit tremben nga mina(armiku) braktisin shtypit dhe largohen të tmerruar. Por legjendat e bukura të popullit na tregojnë të kundërtën.

Marrim shembull :”Gjergj Elez Alia”,Bajlozi i zi që ka dalë nga deti përfaqëson armikun…Me tej ky autor shkruan: Gjuha në tregim është e thatë. Ajo nuk është bazuar në pasurin e folklorit tonë,megjithëse autori përmend shpesh fjalët “tmerr”,”llahtarë” etj. Tregime të tilla nuk dëshiroj të lexoj. Presim nga shokët shkrimtarë të na shkruajnë vepra të bukura,të bazuara ne gjuhën popullit,ku pasqyrohen bukurit e vendit tonë, shpirti i popullit tonë,vetëmohimi i popullit tonë për ndërtimin e shoqërisë sonë të re,për ndërtimin e socializmit,vrullit revolucionar,që ka pushtuar masat tona punonjëse. Besoj se shkrimtarët do të na e plotësojnë dëshirën sepse tani,ata janë më afër me masat dhe do ti njohin më mirë ato,përfundon letra e punëtorit të stabilimenit M.Duri” të Tiranës.

2.Po në faqen dy të kësaj gazete letrare-artistike shfaqet edhe shkrimi i M.Zeqo,nxënës ,Durrës. Duke folur për edukimin komunist revolucionar të brezit të ri, ai merë në analizë, disa tregime të disa autorëve shqiptarë. Në fillim ai analizon tregimin e A.Cergës :”Ne ishim tetë” duke shqyrtuar fjalët se ky ishte një tregim i mirë. Ndërsa tregimi tjetër:Ujqërit’ i Agim Cergës,shkruan M.Z është i zbehtë dhe ka tinguj fallco. Në këtë tregim vihet re një tendencë humanizmi të sëmurë. Autori me anë të këtij tregimi e zbut figurën e oficerit fashistë i cili ka ardhur në vendin tonë. Ky oficer ka lëkundje shpirtërore dhe nuk donë, që të luftoj kundër shqiptarëve. Autori e justifikon këtë duke thënë se është arbëresh. Pra oficeri nuk don të luftoj kundër shqiptarëve se është arbëresh, por sikur ky oficer të ishte në nj shtet tjetër,a do të luftonte?

Dua të theksoj se ky oficer duhej të kish merita në ushtrinë fashiste,përderisa kishte gradën oficer.Nëpërmjet tregimit ky njeri me merita fashiste na del njerëzor dhe i dhembshur .Më poshtë autori analizon tregimin e autorit T.Laco “Larashi” duke quajtur një tregim të mirë.Duke analizuar D.Agollin, ai shkruan:”Tregim i dobët dhe pa vlerë është tregimi”Kamerad,kamerad” i D.Agollit.Se kuptoj ce ka shqetësuar D.Agollin të shkruante këtë tregim. Një doktor italian dezerton nga ushtria e tij dhe vjen tek partizanët .A nuk kishte ndonjë cilësi të shquar. Sish trim,por nga ana tjetër ish i dhënë mjaft mbas dashurisë,megjithëse në një moment autori e ngre doktorin kur ky ndodhet pranë një gruaje,që po lindte,prapë se prapë figura e doktorit është e zbehtë .Ku qëndron fabula e këtij tregimi?

Duke mbyllur këto shënime dua të theksoj edhe njëherë se ne të rinjtë,duam të lexojmë tregime, që na mësojnë,duam të gjejmë në letërsi heronj,që të mund ti marrim shembull në punën e jetën tonë. Mbyllet po me këto fjalë letra e nxënësit nga Durrësi.