Kush është Arqile VASIL Gjata/
Arqile V Gjata ka lindur më 24-6-1942 në qytetin e Vlorës-Shqipëri.
Aty mbaroj shkollën 7 vjeçare dhe shkollën e mesme(Gjimnazin ‘’Ali Demi’’)
Në vitet 1972-75 vazhdoj Institutin e lartë tre vjeçar në Shkodër për Gjuhë-Letërsi Shqipe. Ndër vitet 1966 dhe derin në vitet 1975 ka shkruar në organe te ndryshme, si ne gazetën “Zëri i Rinisë”, “Puna” dhe në gazetën lokale “Zëri i Vlorës” .
Nga viti 1995 jeton dhe punon në Athinë familjarisht. Ka bashkëpunuar dhe bashkëpunon ngushtë me shtypin Shqiptarë në Athinë ku ka botuar shumë artikuj problemor për emigracionin, reportazhe, skica, poezi, tregime dhe mendime estetike.
Ai ka botuar këto libra:
-‘’Arvanitas me shumë emër’’ Monografi për Aristidh Kolia në vitin 2000.
-‘’Kur trazohet jeta’’, vëllim poetik viti 2005.
-‘’Kurorë me ngjyra’’, vëllim poetik 2006
-‘Qyteti që kërkon muzikë’’ , vëllim me tregime më 2007
-‘’Gratë e poetëve’’ vëllim me poezi 2009
-‘’Një ESSE për Jetën’’ vëllim me esse dhe mendime kritike më 2010 botuar nga Shtëpia Botuese ‘’LULU’’ në SH.B.A
-‘’ Jeta më vjen si poezi’’ vëllim me poezi botuar nga Shtëpia Botuese ‘’LULU’’ në SH.B. të Amerikës Tetor 2010.
-Vëllimi me poezi të zgjedhura ‘’Kur Thinjet Deti’’ Maj 2012
-Vëllimi poetik, “Lumenjtë janë të vjetër”-Korrik 2014.
A.Gjata është bashkautor në disa Antologji dhe Revista Letrare si: Revista Letrare numër 38-të ‘’Mehr Lict’’, Në Antologjinë e studiuesit dhe kritikut F.Terziu ‘’Vëzhgim në brendësi të prozës dhe poezisë Shqiptare’’1 dhe 2.
Në disa numra tek Revistën letrare ‘’Haemus’’si tregime, esse dhe poezi që botohet nga Akademikët Ardian e Kopi Kyçyku në Bukuresht, ‘’Pelegrini’’, ‘’Pegasi’’, ‘’Çelësi i shpirtit’’ (në Rumanisht). ‘’Qiejt e shpirtit’’ si dhe bashkautor në Antologjinë’’EAGLE’S VOICES’’ në Anglisht, që sot është pronë e Biblotekës Mbretërore të Anglisë. Në Revistën ‘’Obelisk’’.
Ai është pasqyruar në Antologjinë me autorë vlonjat ‘’Mendime estetike mbi letërsinë bashkëkohore’’ nga Eqerem Canaj
Bashkautor në Antologjinë e krijuesve emigrant ‘’As i gjallë dhe as i vdekur’’ botuar në Suedi nga Shkrimtari dhe poeti Bahtir Latifi.
Bashkëautor në vëllimin me kujtime të Lavdie Bisha ‘’Ti je Lulja më e Bukur e Jetës’’ Nëntor 2011.
Ai është bashkautor në Antologjinë poetike ‘’LOTËT E VIRGJËR’’ Mars 2012 përgatitur nga Agim Mato dhe Dr. Fatmir Terziu botuar nga Shtëpia Botuese LULU në SH.B.Amerikës.
Në shkurt te vitit 2014 është pjesëmarrës në antologjinë poetike botuar nga Mark Simoni me poezi për Muzgun!
Arqile Gjata ka disa cikle poetike të përkëthyera e të botuara në anglisht, greqisht, rumanisht dhe rusisht.
Ai është prezantuar me cikle poetike dhe në shumë gazeta të ndryshme elektronike dhe jo elektronike në mbar botën Shqiptare. etje.
Ai është redaktor në tre vëllime poetike; të vëllimit “ËNDRRA PA QIELL” të poetit Gëzim Strora dhe në vëllimin poetik “SYRI I SË DIELËS” i poetes Lida Lazaj dhe në vëllimin poetik “Kur shkrova dhimbjen” të autores Irena Gjançi.
Arqile V Gjata ka marrë pjesë në krijimine e KUVENDIT mbarëkombëtar të krijuesëve në diasporë më 23 Nëntor 2013 në Koblenz të Gjermanisë, ku dhe është zgjedhur si një nga N/Kryetarët.
Krijuesi A.Gjata njihet dhe si një publicist sidomos gjatë viteve 1995 e deri më sot në emigracion-Greqi dhe në faqe të ndryshme elektronike.
Ka në proces një vëllim me përsiatje letrare dhe skica poetike.
Së fundmi është vlerësuar me Çmim të tret në Konkursin letrarë “Frang Bardhi” me poezinë “Ngjyra e verdhë e jetës”.
Në numrin 4-r të Revistës Letrare “METAFORA” , Organ i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës është paraqitur me një cikël poetik.
Arqile Gjata është dhe fitues i Çmimit të tretë ne konkursin ndërkombëtarë “Frank Brdhi” 2014 organizuar nga ATUNIS.
Është pasqyruar me poezi në Revistën Letrare “Pelegrini” Numri 21
Në Mars 2015 botoj vëllimin poetik Italisht-Shqip “Nella note di primavera”.
Ka marr pjesë në Koferencën e 9-të Ndërkombëtar organizuar nga Universiteti i Evropës juglindore, Fakkulteti i Gjuhësisë, Kulturave dhe Komunikimit, Katedra e Gjuhës dhe Letësisë Shqipe me një temë studimore për poezin e Poetit Murat Isaku.
Në Korrik 2015 botoj librin historik “ NJË JETË ME SHOQATËN ATDHETARE “VËLLAZËRIMI”
Ai është Anëtarë i Klubit të Shkrimtarëve “DRITA”.
Jeton me familjen si emigrant në shtetin Grek-Athinë prej vitit 1995.
Së shpejti do botoj një vëllim me poezi të zgjedhura në Anglisht dhe Italisht Si dhe një vëllim me poezi dhe një vëllim me studime letrare.
****
“Kur ika nga Vlora
e kyça detin në gjoksin tim,
të mos i dëgjoheshin jashtë meje rënkimet.
Kur më merr malli për të
shtrydh gjoksin
t’ia dëgjoj këngët e fëmijërisë.”
Nga vëllimi poetik “Gratë e poetëve” 2009
Eshtrat m’i mbillni buzë detit,
…i bukur do ishte varri im!!
Të gjithë kemi harruar të qajmë,
m’i vodhën lotët
njerëzit e tokës time.
***
Nëpër duar
më ka filluar t’më vdes koha.
Me krahë të hedhur mbi dritën e njohjes
pashë veten time aq të vogël,
sa një fije kashte.
***
M’u kujtua ikja e yjeve
nga frika e mureve të ftohtë,
për vajzën e bukur, që iku…
pa kthyer kokën pas
DUA TË FLAS ME TY VLORË
Dua të flas me ty Vlorë,
po mendoj…
të ngjisë shkallët e rivjerës
të t’vi pranë përsëri me puthjen e memories
të pështillem me erën e detit,
syri i diellit të më shuaj mallin
për fëmijët e lagjeve ku kam fjetur
të mbytem në aromën e luleve të limonit.
***
Shfletoheni Vlorën…
do gjeni madhështi, emra stërgjyshësh
e shumë varre të dashuruarish që nuk vdesin.
Shekujve t’u përkulemi,
t’i pikturojmë!
Ato shpesh marrinë flakë
e sytë kureshtarë të kohës
pëshpërijnë nëpër ullishte
dhe rrugët këndojnë këngët e agrumeve.
Për ty Vlorë, më vjen keq
të kanë sëmurur shumë e drurët e pyjeve
me vetmin e tyre grinden.
Të shoh të ngrysur, me fytyrë të lodhur
dikur, vajzat e djemtë e tu mbanin bukurinë
tënde nëpër duar.
Nga pikëllimi poetët, harruar ullishteve të moçme
po mbiellin pisha,
të mposhtin druvarët dhe unë
po shkruaj letrën e dashurisë
qytetit tim…!
KUR DASHUROVA KUKUVAJKËN
Shumë pak e dinë,
duhet jetuar dhe me Kukuvajkën.
Qava
kur këndoi për festën tonë!
Në pyllin e melodive
kënga e saj ka dhimbje
edhe në kohë mjegulle
mbi flokët e pemëve
këndon këngë të çuditshme!
M’u dhimbs,
sa shumë lëndohesha
kur ajo vajtonte për jetën.
Lodhej kukuvajka ditënetëve të syrit,
se si mund të puthësh ngadalë këngët e harruara
që erdh’ e u bënë tek unë
poezi!
Dhe kukuvajka dashuron
dremit në fytyrën time!
Në çdo stinë
në qiellin e kohës
këndon kukuvajka!
Një ditë prilli,
tek kukuvajka m’u tret shpirti,
nuk guxoja ta shikoja se si fliste
e nëpër muret e kohës
puthja jonë u tret, nuk na ngroh më!
Ajo
këngën e ikjeve ka si kujtim!
Përqafojmë njëri-tjetrin
si dy fëmijë jetim.
Dashuria për kukuvajkën
mbeti për mua, legjendë!
MË PRIT TEK KODRA E KUKULLAVE
E dashur, eja!
Eja të shlodhemi livadheve të kujtimeve tona!
Më prit tek Kodra e Kukullave
të ngremë balona si atëherë kur u dashuruam,
ose,
të pres në Anfiteatrin e çudirave
atje ku vallëzojnë vetëm erërat,
sa shumë u ngjaje bukurosheve të antikitetit!
E bukur ishte ajo ditë
emri yt sup më sup me buzëqeshjen e syve,
të kujtohen trëndafilat!?
Dhe mbi shkëmbinjtë e thinjur
e çuditshme është jeta!
Po, ja!
Filluan të bien gjethet e fundit
në përshpirtjen e udhëtimit rrugëve të lotit
kujdes të kesh nga retë!
Eja në funeralin tim, thjesht me fustan veror
dhe pse do jetë e dhimbshme
ti, me buzët e kuqe do puthësh heshtjen.
Të pres, eja!
MBRËMË ME TY NË DASHURI!
Në këtë mëngjes
po t’i kreh flokët duke këndur këngën
e psherëtimave.
Mbrëmë me ty në dashuri
vallzonimë bashkë, si dy kukulla
mateshim me rënkimet e zemrës,
gjithëkund ishje e paprekur nga puthjet.
Brenda këmishës së natës
jetuam kohën e pambaruar,
mbetëm në fjetje për t’u ringjallur
një natë tjetër.
Në këto çaste jam vetëm
këndvështroj enën e zbarazur të ëndërrës
dhe pesha jonë herë rritet, herë dobësohet
nga të fshehtat e tua femërore
që as mplaken dhe as thinjen
për pak muzikë dhome.
MIK ME AJRIN
Kur linda më dhuruan lotin e dashurisë…
i përlotur u bëra mik me ajrin,
çdo mëngjes zgjas duart për ta puthur
është drithërues, rreth tij treten vështrimet e thellësive.
Tek ajri janë gjithë gërmat e shpirtit
ato, si gjethet e pemëve në kohë pranvere luajnë me vesën.
Me mendje zhveshur
a me xhaketë pranvere
shkojë pas frymës së ajrit
dhe retë e murme i gjej të shpërndara
mes ajrit.
Është fjala që vuan për pak ajër,
mes nesh zvogëlohet koha
kur ajri nuk ka emër!
HIJA IME
…Hija ime nuk ka ngjyra
ndoshta, nga që është e lumtur.
Çdo ditë ngjitur pas shpine,
më duket e papërcaktuar
si mjerim i moshës!!
Më ngatërrohet nëpër këmbë
gjithmonë veshur hollë,
nuk jeton dot pa mua
ka shtatin tim.
Dhe kur ditët shkurtohen
me mua kërkon të ngjaj
të më bëjë si vetja
“krahë kënge”
të jetoj dhimbjen
në kotësinë e kësaj jete.
MEDITIM
Në këtë moshë
kur agon dita, as deti nuk këndon.
Tani jetoj mes trupave gjeometrik
me shpresë
të gjejë kohën kur çdo mëngjes pinim vesë.
Vështroj enigmën e trupave qiellor
mendueshëm, mes përfytyrimesh
po mbledh fytyrat e miqve të gjallë
a të ikur
dhe zemrën ma merr flladi i mbrëmjes
si një pupël më afrohet një Emër,
nga djepi i saj më dhuron
një buqetë me këngë të haruara!
Përfytyrime nëpër vargje…
Të shikosh dëborën dhe erën
kaq afër nëpër fshat e t‘i ledhatosh me duar cung
në këto vise të veriut,
rrezikon të trembesh nga ulërima e egërsirave,
që si muzikë-Pop- bredhërijnë
nëpër shtëpitë e fshatit.
Në ish sheshin e Katundit
grinden të humburat melodi
në skamje për kufoma këngësh,
dhe shëmtitë e tyre shëtisin asfalteve
për të qenë të lumtur një çast.
* * *
Kishte sëmundje të keqe…
Sytë i dridheshin nën mbulesën e qerpikëve të gjatë
me bojë dyshimesh shkruar.
Dikush e ngriti në krah deri te frymëmarrja,
që i përgjigjej peshës së tij të lodhur.
Kështu, përsëri zbriti të ndiqte shtëpinë e vet që lundronte mbi lumë.
* * *
Duke ardhur rreth e qark vetes për të parë,
çfarë kam për të lënë peng,
si një mendim i prishur
rrjedhojë e fërkimit me jetën
m‘u tha qëllimi i vetes,
të shkoj te pragu i një kasolleje,
ku jeta ecën shaluar mbi një mëz
për të gjuajtur lepuj.
BASHKË ME PRANVERËN BËHEMI TRE
Poet,
ma mbushni gotën plot me verë
të ndjej frymëmarrjen e pranverës
të kap mirëseardhjen e lulëkuqeve!
Ne…
bashkë me poetët jemi natyra
jetojmë me muzikën e luleve,
në moshën e pa përfunduar.
Eja vashëzë…
vishu me ngjyrat e festës
ti bashkohemi rrëfenjës intime,
për sot
syri i stinës së ngjyrave
ka zgjedhur dashurinë të recitoj!
Dritë gëzimi Pranvera,
si bijë e jetës
dhe e dashura ime në këtë stinë ka lindur!
Nëpër ajrin e kohës
unë dhe poeti,
bashkë me pranverën bëhemi tre.
NË FUSHËN E SHAHUT
Kur luaj shah
kujtesa ime ngjizet në sytë e të gjallëve.
Nga fusha e shahut
shkëpus pemë,
i mbjell nëpër male.
Tek ajo lëndinë me kuadrate përgatis lodra për fëmijë,
dhuratë për të verbër.
Fusha e shahut varrezë e lavdishme
me ushtarë e kuaj të bardhë
si një muze i vjetër në zemër të kohës.
Nëpër kuadratet e shahut ka dhe trima
fillojnë e vdesin në moshë të rinisë,
lënë pas stinën me figura të përgjakura.
Gjatë betejës së shahut
Mbretëresha,
si soprano e muzikës klasike
qanë mrekullisht humbjen, pas pak
Mbreti i verbër
do të kapet MAT
në një oazë pikëllimi!
LOTËT E MJERIMIT!
E shikoni si vajton mjerimi?
Me lot fëmije u mbyt ky shekulli
nga lufta në luftra bashkë me vdekjen
të frymëzuar nga skamja kërkojnë fitore!
Ngjyra e mjerimit vesë e freskët ngashëruese,
si psherëtimë fryma e vdekjes
mbledhur në turma pafund
rrugëton pakthim drejt mëshirës “biri i urisë”.
Fytyra të verdha, ngjajshëm me gjethet e rëna
mbushur kufijtë nga trajtat e luftrave
zemra të ngrira të plakur nga dimri
nëpër barka të uritur zbukurojnë vdekjen.
Diku pak humanizëm,
përhapet dhe ca dritë e mekur
të lodhur nga rruga
në netët e gjata u dridhet buza
e vjeshta shpreh zemërimin,
sërish hedh mbi supe lodhjen
se si digjet si mallkim mjerimi
Nuk ka vepër më të lodhshme vjeshte
se sa mjerimi kërrusur mbi shpinën e njeriut.
Buzëqeshja kërkon një këngë të humbur…
Fëmijë me plagë të padukëshme,
buzë detit-kufoma, të ngrira
këndojnë këngët e ujrave!
BISHTI I CIGARES
E çuditshme,
shikojeni atë bishtin e cigares
sa i zverdhur është, sa tragjik!
Tek ai bisht cigare
tretur një ëndërr, gati të lind një vrasje.
Po, po një vrasje sipas zakonit
ngelur brenda hirit!
Ai bisht cigare ishte një skelet,
nuk e di, në se ende jeton!?
Ndoshta është ai humbësi
që nuk bërtet dot,
ose një hije e ligësuar
me vetvete
Para pak minutash vari veten
mbi tavllën e cigares!
NË FESTËN E GRAVE
Sot qyteti
mblodhi gjithë rrezet e diellit,
ngjyrosi sytë dhe buzët e grave!
Gratë,
u krehën bukur
për të krijuar tinguj
për çdo dëshirë.
Ato ecin kudo,
çdo çast në bregun e ditës
kërkojnë diejt e jetës.
Të thinjura nga mjegulla në të njëtët yje
mbrëmjeve shkëlqimin ua kthejnë të dashurve
me përkëdhelje e lirizëm si tek poezit erotike!
MISTERJOZËT…
Në atë lagje, shtëpitë janë të trembura
nuk marrin frymë
u ngjajnë gjetheve të pemëve rrëzuar nga shiu.
Kopshtet i kanë me shumë porta
rrethuar me gjelbërim, ato hapen vetëm nga era!
Banorët e lagjes kacavirren mundimshëm
në dhoma të drunjta
deri sa të zhvishet hëna nga drita.
Misterjozët flenë si jetim
me zërin bosh, të akullt
maten me veten, me sytë e skuqur nga avulli i alkoolit
duar-dridhur në brendësi të mureve
derdhin vetveten
me britma të qarash numërojnë monedha
më pas,
vdesin në një pikë të tokës…
Të tjerë misteriozë
me qiri ndër duar i luten vetmisë,
një ditë me diell të hyj në shtëpitë e tyre.
STINA E LULEVE JEMI NE
Sivjet
stina e luleve jemi ne,
eja në shtëpinë e harabelave,
këtë verë do mbash veshur
ngjyrën e shpirtit tënd.
Fustani i ri është i purpurt
si mëngjesi.
Eja ta pimë kafen buzagaz
mbi një rreze dielli!
“Koha e luleve më bëri dhuratë Ty,
Ti më mjafton”,
buzëqeshja ime e kaltër!
Dil në ballkon, do ta thotë borziloku
një fjalë për mua.
zemra ime e çmendur!…
PËR POETIN ALI PODRIMJA
Po shkoj në koncertin e kujtesës!…
Lajmi u shpërnda nëpër ajër
dhe pesha e dritës
ndriti fytyrën e Poetit.
Portreti i tij më pikëllon dhe në ëndërr,
buzëmbrëmjeve, diku aty, në pyllin e qytetit
prej lodhjes së frymës ndihet një mall i largët.
Një minutë heshtje i kërkoj kohës,
të hapen dritaret, të dëgjojmë koncertin e madh
për poetin Podrimja!
Për Njeriun që e patëm aq pranë,
t’ia masim shtatin poetik
e skaj më skaj,
brenda nesh perëndon e gëdhihet krenar
“një krahë kënge”.
Si histori e një pylli shpirti I tij mërgon,
me flokët e tija shpupurishur nga stuhija
flet dhe na shoqëron me hap
atje ku ende dëgjohet rënkimi i barit
“nën dritare digjet Parisi”,
“Nëpër fjalë seç’ dridhet” koha!
Nën qiell
zogj që cicërojnë po japin koncert
me tinguj, prelud për Poetin!
LETRA E ËNDRRËS
…Ndjej fëshfërimën e pranverës!
Po vjen e dashura ime,
më tund dorën me letrën
që i dërgova mbrëmë në ëndërr.
Rrobat i ka të bardha,
feksin në ngjyrën e luleve
me gjinjtë si dy pëllumba t’ porsa fluturuar.
Është e bukur, lindur brenda meje,
si pemë stine ngarkuar…
E lehtë si zogu,
fluturon, vjen e malluar
dora i dridhet
kur lexon letrën e ëndrrës time!
NE, NUK IKËM…
Ne nuk ikëm…
ishte mjegull, dremiste moti
unë qeshja me thashethemet e mjegullës,
ndërsa ti meditoje kohën duke vështruar retë,
si treteshin mbi kokat tona.
Ne përsëri nuk ikëm
dhe kur qielli u bë mermer.
Si dy banorë të pa strehë
ngroheshim nga fryma jonë,
bëheshim këngë…
PËR SHËN VALENTIN
E dashur,
në studion tonë kemi shumë letra dhe fjalë të rrezikëshme!
Është koha, së bashku të vizatojmë udhën e mbrëmjes
me to të ndërtojmë Shtëpinë e Fjetjes.
Mëngjeseve të përtypim mesazhet plot hire
shkruar për buzët dhe flokët e bardha,
gjithçka nga letërkëmbimet do i shtrojmë në tapetin e kuq
e ne të dy, pështjell brenda njeri-tjetrit
do vallëzojmë sonte në natën e Shën Valentinit,
të recitojmë kujtimet si dy të mitur
ruajtur me merak në dy gjysma zemre,
me gurët e kujtesës do pikturojmë të sotmen
që i ngjanë ftohtësisë së brymës… mbi një trëndafil të kuq!