ne Rumani – Dielli

MINISTRI I JASHTEM I KOSOVES NE RUMANI

February 17, 2014 by dgreca

Nga B.Jashari/.-Ministri i Jashtëm i Kosovës, Enver Hoxhaj, është nisur sot për në Rumani, ku do të marrë pjesë në takimin e dytë jo formal të Organizatës SEECP, Procesi i Bashkëpunimit në Evropën Juglindore.MPJ e Kosovës bëri të ditur se, në vizitën e tij të parë zyrtare në Rumani, ministri i Jashtëm kosovar është ftuar nga homologu i tij rumun, Titus Corlăţean, pasi Rumania është kryesuesja e radhës e kësaj organizate të rëndësishme rajonale që promovon paqen, stabilitetin, sigurinë dhe bashkëpunimin rajonal në frymën evropiane.

Në Samitin dy ditor të SEECP, ku vendet përfaqësohen në nivel të ministrave të jashtëm, Hoxhaj pritet të takojë edhe homologë të vendeve të tjera, me synimin për anëtarësimin e Kosovës sa më parë në këtë organizatë, që është një prej më të hershmet në Ballkan.

SEECP përbëhet nga 12 shtete anëtare, mes të cilave; Shqipëria, BeH, Bullgaria, Kroacia, Greqia, Maqedonia, Moldavia, Mali i Zi, Rumania, Serbia, Sllovenia dhe Turqia.

Samiti i Ohrit, vitin e kaluar dështoi për shkak të mos ftesës së palës kosovare në nivelin më të lartë, ku shumica e vendeve anëtare ishin solidarizuar me vendimin e Kosovës për të mos u përfaqësuar në një nivel tjetër

Revista Shqiptari dhe magjia e fjalës shqipe

May 19, 2013 by dgreca

Ne Foto: Ballina e revistes Shqiptari (Mars 2013)/

Nga Baki Ymeri/

Në krahasim me nja dy fletushka tjera minore që promovojnë kultin e personalitetit dhe të familiarizmit, Shqiptari i muajve mars, prill dhe maj të këtij viti, nuk të josh me magjinë e fjalës shqipe siç e përmendëm në titull sa për të joshur kureshtjen e lexuesit, por me forcën e mesazhit dhe përmbajtjen e saj politike që shkon në favor të njohjes së Kosovës nga ana e një vendi me të cilin na lidh një miqësi e lashtë tradicionale. Në numrin e marsit, në kuadrin e artikullit “Rumania drejt njohjes së Kosovës” (me burime nga Bota sot), lexojmë: Do të ishte gabim në qoftë se Rumania nuk i merr parasysh ndryshimet dhe përparimet lidhur me Kosovën dhe “të vazhdojë të mbetet e ngulitur në vijën e parë, sikurse ushtari japonez në Oqeanin Paqësor pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ka thënë ministri i Punëve të Jashtme të Rumanisë Titus Korlacean Corlăţean. Këtë deklaratë ministri Korlacean e ka bërë në një televizion rumun, duke u përgjigjur në pyetjen nëse Rumania do t’i bashkëngjitet trendit evropian sa i përket njohjes së pavarësisë së Kosovës. “Në Kosovë ekziston një realitet politik të cilin duhet trajtuar në mënyrë inteligjente dhe të hapur”, citon agjencia Beta shefin e diplomacisë rumune. “Rumania duhet të shikojë me kujdes se si po zhvillohet dialogu politik në mes të Kosovës e Serbisë, që ndërmjetësohet nga përfaqësuesja e lartë e BE-së, Catherine Ashton. Ky është realiteti të cilin Bukureshti duhet ta ketë parasysh”, ka thënë Corlăţean. (3 mars 2013).

Nga Bota sot jepet edhe një shkrim tjetër kushtuar akademisë solemne kushtuar 100 vjetorit të pavarësisë, pas të cilit pason rumanisht artikulli “Xhelku Maksuti në 82 vjetorin e lindjes”, një informatë e Shtefan Agopianit lidhur me origjinën shqiptare të dramaturgut më të madh të Rumanisë Ion Luca Caragiale (Karaxhiale), i cili vjen përmes të parëve të tij nga një fshat shqiptar i Greqisë, Idra. Pason një artikull në gjuhën rumune mbi progreset e Shqipërisë në kohën e Sali Berishës, artikulli “Makolli përuron mësuesit e diasporës”, një pamflet rumanisht i zonjushes Mona Agrigoroaiei me titullin “Të respektohet pakoja e Ahtisaarit edhe për rumunët e Timokut të ndodhur nën kthetrat e kolonializmit të Serbisë “demo(n)kratike”, artikulli “Gruaja Ndërkombëtare e Kurajos” kushtuar zonjës Ermira Babamusta, reçensioni “Patriotizmi i përflakur i poetit Rashit Gashi” (Patriotismul inflacarat al poetului Rashit Gashi), një reportazh i Hazir Mehmetit nga Viena me titullin “Krimet serbe në Kosovë”, poezi të Andreea Maria Cotoros, ballina librash e revistash dhe fotografi të ndryshme.

Ç’të reja na sjell numri i prillit? Nga ministri i Jashtëm Titus Corlăţean jepet deklarata e tij me titull “Një rikonsideratë eventuale e pozitës rumune që vizon pavarësinë e Kosovës implikon një dialog politik”, pas të cilit pason një përkthim i zsh. Mona Agrigoroaie me titullin “Victor Ponta sugjeron se Rumania duhet të njohë Kosovën. Çfarë thotë Ministria e Punëve të Jashtme?” Po e japim në tërësi: Kryeministri Viktor Ponta ka deklaruar para disa ditësh se Rumania duhet të shkojë afër familjes evropiane në rastin e Kosovës, duke sugjeruar kështu se Bukureshti duhet të njeh pavarësinë e këtij shteti të vogël, ashtu siç ka bërë shumicën e shteteve të BE-së. Ministri i jashtëm Titus Corlatean beson se një rekonsiderim eventual të pozitës rumune lidhur me njohjen e pavarësisë së Kosovës implikon një dialog të gjerë politik në Rumani.

Një rikonsiderim eventual të pozitës rumune lidhur me njohjen e pavarësisë së Kosovës implikon një dialog politik midis të gjithë partive, në nivelin e Parlamentit, midis Qeverisë dhe Presidencës, ka pohuar, të enjtën, ministri i Jashtëm, Titus Corlăţean, sipas agjencisë së lajmeve rumune Agerpres. “Janë realitete politike të cilat ne duhet t’i shqyrtojmë dhe duhet të diskutojmë në një mënyrë korrekte në plan politik ashtu në nivelin e parlamentit, midis partive të ndryshme politike, në nivelin e presidencës, të Qeverisë. Nuk ju fsheh se jemi në një proces reflektimi prej kësaj pikëpamje. Në Rumani pozita e mosnjohjes ka përfshirë edhe një pozitë e shprehur prej Parlamentit të Rumanisë. Një rikonsiderim eventual të pozitës rumune implikon një dialog politik midis të gjithë partive politike prej nivelit të Parlamentit dhe për të mundur të shikohet saktë perspektivat. Nuk është një gjë shumë të thjeshtë. Megjithatë, nga kjo pikëpamje, unë ju thashë se Qeveria u angazhua që më parë në këtë reflektim dhe ne jemi në një dialog dhe jemi jashtëzakonisht të hapur dhe dëshirojmë të kemi këtë dialog edhe në nivelin e Parlamentit, se paku në komisionet parlamentare të specialitetit”, ka shpjeguar të premtën, në Pallatin e Parlamentit, Titus Corlăţean.

Ponta, pasi PE ka miratuar rezolutën e njohjes së Kosovës: Shkojmë afër familjes europiane

Ai konsideron se Rumania duhet të shqyrtojë me vemendje rezolutën e Parlamentit Europian. “Rezoluta e miratuar nga Parlamenti Europian është një dokument politik të rëndësishëm, i miratuar nga një institucion të rëndësishëm të BE-së dhe në mënyrë evidente në do të shqyrtojmë me vëmendje këtë rezolutë. E them këtë dhe nuk është herën e parë kur themi së në nivelin e qeverisë ka disa realitete politike, disa evolucione në Ballkan të lidhur me këtë rajon, të cilat ne nuk mundemi t’i injorojmë. Ekziston një dialog që ka avancuar dhe që është afër dhënies së rezultateve midis Prishtinën dhe Beogradit. Nëse Beogradi dhe Prishtina dialogojnë dhe avancojnë për t’u kuptuar, në mënyrë evidente se ne të tjerat duhet të jemi jashtëzakonisht të vemendshëm në këto evolucione, tha gjithashtu Corlăţean.

Në kontekst ai ka treguar se “shtete të cilat nuk kanjë njohur dhe nuk kanë ndryshuar pozitën, siç është Sllovakia dhe Greqia kanë kontakte politike, kanë disa porjekte të rendit ekonomik”. “Rumania ka një marrëdhënie shumë të ngushtë bashkëpunimi me Serbinë. Ne përkrahim rrugën europiane me respektimin e kritereve, dhe këtu referohem në mbrojtjen e minoritetit rumun dhe, nga ana tjetër janë realitete që thonë shkurtimisht se ne, Rumania, jemi të interesuar në Ballkan që proceset e integrimit europian dhe euroatlantik të referohen në tërë rajonin. Dhe në këtë pikëpamje unë besoj se Rumania ka pasur një pozitë jashtëzakonisht konstruktive, duke përfshirë edhe muajt e fundit në aspekte të lidhura me Kosovën”, ka shtuar shefi i diplomacisë rumune. Duke qenë i pyetur për një horizont kohor lidhur me Kosovën, Corlatean tha: “Në një subjekt të tillë është, besoj unë, të mençur të mos flasim për horizonte kohore, por një koordinim të mirë, duke përshirë edhe me partenerët tonë ndërkombëtarë europianë që nuk kanë njohur deri më tani Kosovën, është një domosdoshmëri.

Pason një letër Qeverisë shqiptare me këtë përmbajtje: “Përshëndetje të përzemërta nga Bashkësia Kulturore e Shqiptarëve të Rumanisë, Presidentit Nishani, Kryeministrit Berisha, Ministrit të Jashtëm Aldo Bumçi, Ministrit të Kulturës Visar Zhit dhe ministrave tjerë! Ministria e Jashtme dhe Qeveria e Shqipërisë duhet ta dijë se në Bukuresht jeton sot e kësaj dite në moshën 84 vjeçare albanologu Grigore Brënkush, si dhe Nikolla Naço i ditëve tona, Dr. Xhelku Maksuti (82 vjeç), të cilët e meritojnë nga një Mirënjohje për kontributin e tyre 60 vjeçar në favor të kulturës shqiptare nga Ministria e Jashtme dhe Qeveria Shqiptare, sepse sot janë e nesër jo. Mirënjohjet mund t’u dërgohen në emër të Ministrisë së Jashtme dhe Qeverisë nëpërmjet Ambasadës Shqiptare në Bukuresht, sepse mosha dhe gjendja shëndetësore nuk u mundëson të vijnë në Tiranë. (Bota sot, 5 prill 2013). Me respekt,Baki Ymeri, Kryeredaktor i revistës Albanezul / Shqiptari.

Në vazhdim jepet një reportazh me titullin “Jemi një, pavarësisht ku jetojmë”, kushtuar vizitës së ministrit të Diasporës, Ibrahim Makolli, në gjirin e komunitetit shqiptar në Suedi, një reportazh tjetër i Hazir Mehmetit lidhur me pjesëmarrjen e ministrit Makolli në një takim pune me mësuesit e gjuhës shqipe në Austri. Më tej jepet një portret me titullin Legjenda e kulturës shqiptare në Suedi: Sadulla Zendeli Daja është autor i disa veprave të mrekullueshme që mbeten në memorjen e historisë. Ndër to shquhet Fjalori Suedisht-Shqip me 950 faqe dhe 28.550 fjalë. U lind në Sërmnovë të Gostivarit, me pregaditje shkollare dhe profesionale si intelektual me ide përparimtare. Sipas Murat Gecajt, që heret nisi aktivitetin e tij atdhetar duke iu kundërvënë në mënyra të ndryshme pushtetit të atëhershëm komunist, i cili me çdo kusht tentonte t´i zhbëjë shqiptarët nga faqja e dheut. Pikërisht aktiviteti i tij prej atdhetari u bë halë në sytë e regjimit të asaj periudhe famëkeqe rankoviqiane, e cila nisi ta ndjekë këtë atdhetar të devotshëm. Mu për këtë, Daja u shtërngua ta braktisë vendlindjen dhe të kërkojë strehim në Suedi (1966), në qytetin universitar Uppsala. Fillimisht kreu kursin e paraprak të gjuhës suedeze, pastaj diplomoi për shkencat filozofike në Universitetin e Uppsalës, studioi dy vjet gjuhën shqipe në Universitetin e Sofjes (dega e Albanologjisë, duke patur për shef të katedrës albanologjike, profesorin e ndjerë Thoma Kacorri). Në ndërkohë kreu shkollën e lartë Bibliotekare (drejtimi universitar dhe i sipërmarrjeve) në Borås. Një kohë punoi si shef i biblotekave të shkollave në Nybro.

Aty pa se gjëja më e shtrenjtë për fëmijët është ruajtja dhe kultivimi i gjuhës dhe traditave kombëtare. Mu për këtë u angazhua që të hapë shkollën shqipe për fëmijët e mërgimtarëve shqiptarë. Kësaj ia arriti me sukses dhe kështu hapi shkollën e parë në Nybro. Kështu pra, që nga 5 marsi i vitit 1975, nisi të punojë si arsimtar i gjuhës shqipe në Nybro me 12 nxënës. Më vonë hapi shkollën e parë shqipe në Emmaboda me 5 nxënës dhe në Kalmar me 10 nxënës, punë kjo të cilën vazhdoi ta kryejë me entuziazëm dhe kënaqësi të veçantë. Përveç punës së palodhshme si arsimtar i gjuhës shqipe, Daja është autor i një varg shkrimesh publicistike dhe botime të fjalorëve dhe librave për fëmijë. Në vitin 2001 doli në pension duke i lënë arsimtarit Raif Mehmetit 65 nxënës në Nybro dhe arsimtarëve Sali Komoni, Hasan Sula dhe Milaim Lekajt, me rreth 70 nxënës të gjeneratës së dytë. Për këtë konribut 27 vjet si arsimtar i gjuhës shqipe në Nybro, Emmaboda dhe Kalmar, si dhe për punën e palodhur për çështjen kombëtare Sadulla Zendeli Daja shprehet: ”Unë jam njëri ndër mërgimtarët e parë në Suedi, i dëbuar me dhunë para 46 vitesh. Rrethanat e jetës në mërgim, siç mund ta dini, janë mjaftë të ndërlikuara e të vështira. Duke qenë larg atdheut, mërgimtarët tanë i pret pashmangshëm asimilimi i pjesshëm ose ai i plotë. Ajo që brengos çdo njeri në rrethanat e jetës jashtë atdheut është ruajtja e gjuhës shqipe”.

Sadulla Zendeli Daja ka qenë dhe është shumë i afër me bashkatdhetarët tanë në Suedi, të cilët kishin marrë rrugën e mërgimit ugurzi nga dhuna që bëhej në trojet e tyre shekullore. Këtë gjë e dinte mirë sepse e kishte përjetuar në kurrizin e vet, gjatë veprimtarisë së tij në vendlindje. Në komunën Nybro, përveç shkollës shqipe, bashkarisht me bashkatdhetarët e tij, hapën shoqatën e parë shqiptare me emrin ”Ilirida”. Për herë të parë u ndanë shqiptarët nga shoqata ”Vuk Karadjic”, e cila bënte presione me ambasadën jugosllave që fëmijët e mërgimtarëve shqiptarë të vazhdojnë të ndjekin shkollën e përzjerë serbe-jugosllave. Në anën tjetër pason hapja e shkollave shqipe në Nybro, Kalmar dhe Emmaboda, hapja e shoqatës shqiptare “Ilirida” në Nybro dhe hapja e një Restorani me emrin “Shqiponja”. Kaq sa për këtë shqiptar të prekur nga flatrat e engjëllit, i cili defilon në faqet e antologjisë me disa poezi në gjuhën rumune, si: Shpirti (mërgimtarëve që vdesin në mërgim), Lisat e atdheut tim, Pranë tregut, Miq të betuar, Përgjakje prej tradhëtisë, Nëpër shkallë, Drita e varrosur në qeli (kushtuar Ukshin Hotit), etj. (B. Y.)

Në vazhdim jepet reçensioni i Dumitru Vela-s „Dumitru Ichim, apo për ripërkujtimin e gjuhës së harruar”, artikulli “Makolli priti ambasadorin Ozan”, artikulli i Gani Mehmetajt (huazuar nga Zemra Shqiptare) “Jemi shtet laik a islamik?”. ballina revistash e librash dhe fotografi të ndryshme. Në numrin e majit (2013), Shqiptari i bukureshtit boton artikujt “Rumania ndryshon qëndrimin ndaj Kosovës” me burime nga Bota sot:Publikuar: 19.04.2013 – 09:21Bukuresht, 19 prill – Rumania paralajmëron qëndrim tjetër karshi Kosovës.Bukuresht, 19 Prill – Romania paralajmëron qëndrim tjetër karshi Kosovës. Pas miratimit të rezolutës së Parlamentit Europian, ajo ka bërë një hap drejt njohjes së Kosovës, raportojnë mediet .Pas miratimit te rezolutës së Parlamentit europian, ajo ka bërë një hap drejt njohjes së Kosovës, raportojnë mediet. Kryeministri i këtij vendi, Victor Ponta citohet nga mediat e ndryshme evropiane të ketë thënë se Rumania ka lëvizur nga qëndrimi i saj i mëparshëm për Kosovën, ndërkaq lëvizjet e shtetit rumun kanë ardhur pas takimit të Pontas me raportuesen për Kosovën në PE, Ulrike Lunacek.Kryeministri i këtij vendi, Victor Ponta citohet nga mediat e ndryshme evropiane të ketë thënë se România ka lëvizur nga qëndrimi i saj i mëparshëm për Kosovën, ndërkaq lëvizjet e shtetit rumun kanë ardhur pas takimit të Kryeministrit Ponta me raportuesen pe Kosovën në PE, Ulrike Lunacek. Kryeministri Ponta edhe më parë kishte treguar dispononim më të mirë për njohjen e Kosovës, ndërkaq thirrja e Parlamentit Evropian që pesë vendet e BE-së ta njohin Kosovën vetëm i ka ndihmuar kësaj klime.Kryeministri Ponta edhe më parë kishte treguar dispononim për njohjen e Kosovës, ndërkaq thirrja e Parlamentit Europian që pesë vendet e BE-së ta njohin Kosovën vetëm i ka ndihmuar kësaj klime. (Bota sot, 19. 04. 2013. Pasojnë Shënime biobibliografike mbi shqiptarët dhe filoshqiptarët e Rumanisë, gazeta të vjetra shqiptare dhe misioni historik i tyre, poezia e Riza Lahit „Pilotët e vjetër”, një album me fotografi të ndryshme dhe kolegjiumi i redaksisë me bashkëpunëtorë si Gëzim Marku, Xhever Ymeri, Sadulla Zendeli-Daja, Tiberius Puiu, Ejup Ajdini, Ilir Dardani, Kozeta Zylo, Eduard Dilo, Gheorghe Bucura, Sokol Demaku, Aurel Dasareti, Ilo Mani, Mediar Leka, Vlash Fili, Neki Lulaj, Xhafer Leci, Xhevat Muqaku, Ylli Dilo, Ramiz Dërmaku, Ilir Kosova etj.

AFIRMIMI I SUKSESSHËM I KOSOVËS NË GJUHËN RUMUNE

February 8, 2013 by dgreca

Romantik dhe lirik, ironik dhe fantastik në opusin e tij letrar, Sali Bashota ka realizuar disa poema të një hijeshie të rrallë kushtuar Zanës Shqiptare. Poezia e tij është një metaforë e nevojave të një kohe të ndershme, ndërsa rruga shpirtërore e metaforës nuk ka të sosur, për atë pelegrinazhi autoresk i temave të mëdha është i përhershëm dhe i papërsëritshëm. Sali Bashota krijon një poezi vlerash të veçanta që reflekton dhimbjen, trishtimin, thellësinë dhe ekzistencën kohore dhe hapësinore të kombit shqiptar.

Nga Halil Haxhosaj/

Ekzistenca e Kosovës vjen në vëmendjen e opinionit të huaj edhe nëpërmjet vlerave lirike të saj. Krijuesi, studiuesi, eseisti, shkrimtari dhe profesori universitar, Dr. Sali Bashota, tashmë është emër i njohur në letërsinë bashkëkohore shqipe, por kulmi i suksesit të këtij shkrimtari u arrit me përkthimin e poezisë së tij në disa gjuhë të huaja, si: frëngjisht, italisht, anglisht, polonisht, suedisht, në disa gjuhë tjera, dhe sidomos në gjuhën rumune. Këtij poeti i janë përkthyer dy vepra me poezi në këtë gjuhë: “Ekzili i shpirtit” (botuar më 2004 nga Editura e Muzeut të Letërsisë Rumune), dhe “Shiu pa ty”, botuar katër vjet më vonë (2008). Andaj poezia e Sali Bashotës është paraqitur më e kompletuar në gjuhën rumune, madje edhe është bërë e njohur në këtë anë, duke u prezantuar edhe në faqet e gazetave e sidomos të revistave letrare të Rumanisë. Përveç kësaj, për poezinë e këtij poeti të shquar, kanë shkruar disa nga penat më të njohura të kritikës letrare rumune si: Xhelku Maksuti, Dan Anghelescu, Marius Chelaru, Ioan N. Rosca, Dimitru Velea, Monica Muresan, Octavian Mihalcea, Octavina Soviany, Marin Condreanu, Daniel Marian, Adrian Majuru, Victoria Milescu, Magda Grigore, Mihai Antonesku, George Gibescu, Lucian Gruia e shumë pena tjera të njohura të kritikës, studimit, poetikës dhe të letërsisë bashkëkohore rumune. Madje secili prej tyre, në shkrimet për poetikën dhe poezinë e Sali Bashotës e analizojnë, e studiojnë dhe i qasen asaj, duke gjetur mënyrat, metodat dhe mjetet më të përsosura e më bashkëkohore.

Për t’u përmbushur, thekson një shkrimtar francez i shek. XIX, njeriu duhet të krijojë e jo të përsërisë. Sali Bashota krijon, kurse poezia e tij të impresionon dhe përmes rruge, poeti dhe Kosova jonë, krijojnë admirim gjithandej në botë. Të gjitha shkrimet, recensionet dhe vlerësimet kritike kushtuar kësaj poezie, shkrimtari dhe përkthyesi Baki Ymeri i mblodhi dhe i botoi në veprën bilingve “Sali Bashota i vlerësuar nga shkrimtarët rumunë”, që përbëhet prej dy kapitujsh. Kapitulli i parë i librit është në gjuhën rumune, ndërsa i dyti në gjuhën shqipe. Kjo vepër është voluminoze dhe pasqyron të gjitha aspektet e poetikës së këtij poeti të përkthyer në gjuhën rumune. Vepra është botuar nga Editura LIMES, Cluj-Napoka (2012) Kluzh-Napoka, në Rumani. Parathënia është shkruar nga Dr. Luan Topçiu, ndërsa autor i përkthimeve në gjuhën rumune është Baki Ymeri, doktorant i Universitetit të Bukureshtit.

Kështu, duke shkruar për poezinë e Sali Bashotës, këta studiues, por edhe të tjerë, e cilësojnë atë dhe e vlerësojnë me metafora tejet të pasura, por edhe funksionale, ashtu siç janë vargjet, struktura, forma, tematika dhe mesazhi i kësaj poezie. Në këtë vargëzim pasqyrohet haptas, përveç tjerash, edhe intelektualizmi dhe profesionalizmi krijues i zt. Bashota, i cili poezisë së sotme shqiptare i jep një karakteristikë të pasur dhe adekuate. Kështu, ai dhe poezia e tij e përbëjnë një profil modern dhe të avancuar të lirikës sonë që krijohet sot në Kosovë, por edhe më gjerë ku jetojnë e veprojnë shqiptarët. Ajo është një poezi vlerash të veçanta që reflekton dhimbjen, trishtimin, thellësinë dhe ekzistencën kohore dhe hapësinore të kombit dhe popullit shqiptar. Dhe kështu, me këto forma, qasje, idioma, figura e mjete të tjera poetike, poezia e Bashotës ngritet në piedestalin e vet për t’u pasqyruar edhe në gjuhët e tjera të Europës, në këtë rast në gjuhën rumune.

Për poezinë e Sali Bashotës, secili nga krijuesit, studiuesit, analistët, por edhe eseistët rumunë, që në tituj e shkrimeve, paraqesin qasjet e tyre që janë tejet specifike, të mbarsura me ide e analiza të mirëfillta, por edhe me krahasime e specifika tjera të poezisë së tij. Bile, disa nga konstatimet duket se janë aq të qëlluara sa përkojnë detajisht me mesazhin, nivelin, por edhe tematikën e strukturën e poezisë së këtij shqiptari të frymëzuar. Kështu, disa tituj janë funksionalë, sepse poetika defilon ndërmjet metafizikës, historisë e bashkëkohësisë, që si trinom korrespondon justifikon vlerat e këtij poeti. Madje, disa nga sintagmat e poetikës së këtillë, janë të shtrira edhe në gjerësinë e ballkanologjisë krijuese, thotë, ndër të tjera, Dan Anghelescu, poet, kritik letrar dhe profesor universitar.

Romantik dhe lirik, ironik dhe fantastik në opusin e tij letrar, Sali Bashota ka realizuar disa poema të një hijeshie të rrallë kushtuar Zanës Shqiptare. Këtë fuqi të gjeniut artistik e ka shtjelluar përmes një analizë të gjerë kritike, Prof. Dr. Dumitru Velea. Edhe shumë dimensione të tjera shprehen në disa shkrime që janë pasqyrim i begatisë, thellësisë, figuracionit, por edhe të të gjitha elementeve bashkëkohore dhe moderne të poezisë së Sali Bashotës. Studimet e këtilla nuk janë vetëm qasje individuale të kësaj poetike, por ato, madje, janë edhe një vlerësim për tërë poezinë bashkëkohore shqiptare në Kosovë e më gjerë. Kjo gjerësi mëton të shfaqë suksesin e inkuadrimit të poezisë sonë moderne në analet, madje, edhe në analet e Europës dhe botës poetike në përgjithësi.

Kushtrimi artistik për të qëndruar në zemër të historisë

Poezia e Sali Bashotës, e përfshirë në vëllimin poetik “Ekzili i shpirtit”, është e shtrirë në dy rrafshe që tekstit poetik i jep nuanca të ndryshme. Kështu në njërën anë, kjo është një poezi plot me tone dramatike që gjëmon nga pesha e rëndë e jetës plot plagë, dhimbje e ofshama, ndërsa në anën tjetër buron një lirikë intime plot tone ndjenjësore, dashurie, jete, frymëzimi, peizazhi, e të tjera. Në kufirin e këtyre dy anëve, rrjedh koha, ekzistenca, njeriu, teket dhe të gjitha rropatjet e tij në një nivel të lartë e hapësirë të gjerë të kësaj bashkëkohësie. Sipas kritikut dhe studiuesit Luan Topçiu, poezia e Sali Bashotës është një proces i lartë shpirtëror e estetik dhe nuk duron kurrfarë banaliteti as përçimi. Në vargjet e kësaj poezie shprehet kushtrimi metaforik, pse jo edhe artistik që ka mesazhin e qëndrimit tonë në “zemër të historisë”. Shpesh në figurat e poetikës së këtyre vargjeve këtë e forcon mendimi i poetes dhe eseistes Magda Grigore, e cila ndër të tjera thotë: “Poezia e Sali Bashotës është një metaforë e nevojave të një kohe të ndershme, ndërsa rruga shpirtërore e metaforës nuk ka të sosur, për atë pelegrinazhi autoresk i temave të mëdha është i përhershëm dhe i papërsëritshëm: koha-kohët; dashuria-dashuriët; dhembja-dhimbjet; loti-lotët; shpresa-shpresat; vetmia-vetmitë; vdekja-vdekjet, poezia dhe përlindjet”.

Sali Bashota është poeti i parë i Kosovës të cilit iu organizua një përurim i suksesshëm në Bukuresht (2005). Dinamizmi, shtrirja, dimensionet dhe të tjerat e bëjnë edhe më të shtrirë këtë poezi, e cila tingëllon mirë poetikisht, por edhe figurativisht edhe e përkthyer në gjuhën rumune, andaj asaj i shtohet më tepër niveli dhe strukturimi modern i vargëzimit bashkëkohor. Edhe gjuhës poetike, poeti, pra krijuesi Sali Bashota, por edhe përkthyesi, poeti dhe eseisti Baki Ymeri, ja kanë ruajtur dhe zmadhuar nivelin e vlerën e saj artistike, kështu që ky vargëzim tingëllon bukur dhe shijohet ëmbël edhe në gjuhën e një vendi ku njeriu lind poet. Motivet dominuese të kësaj poezie janë: atdheu, poezia, nëna, babai, koha, hapësira, intimi, lirika, por edhe bashkëkohësia, pra koha e hapësira. Nëpër të gjitha këto hallka edhe të tjera të këtij zinxhiri, frymon poetika, figura, struktura, domethënia dhe mesazhi i saj. Kjo nuk bëhet dhunshëm e as zorshëm, por lehtë, haptas e plot lirizëm, melankoli e dhimbje, në anën tjetër.

Vepra “Sali Bashota i vlerësuar nga shkrimtarët rumunë”, e botuar në dy gjuhë, në rumanisht dhe e përkthyer në shqip, është një pasuri, jo vetëm për poetin, por edhe për poezinë shqipe në përgjithësi. E paraqitur dhe e strukturuar kështu, kjo vepër e ka plotësuar boshësinë e mospërkthimit dhe të paraqitjes së poezisë shqipe bashkëkohore në gjuhë të tjera të Ballkani, të Europës, por edhe më gjerë. Madje, vepra ka edhe peshën e vet, sepse lexuesi, shkenca, letërsia, por edhe krijuesit rumunë, njihen me këtë poetikë dhe me të gjitha nuancat, shtresat, qëllimet, vargëzimin, strukturën, figurën dhe vlerën e saj. Kjo vepër është një pasuri e patjetërsueshme për bibliotekat në Rumani dhe në të gjitha trevat e shqiptarisë.