Nga Dalip Greca/
Në këto momente ai po vazhdon nje terapi rehabilituse.Trupi i fuqishem mori nje goditje para dy vitesh, por ai nuk dorezohet. I qëndron fort shpreses. Madje nuk ndahet nga komunitetit, ka marre pjesë edhe në ngjarjet festive të komunitetit, vecanerisht ato te Vatrës. Ka marrë pjesë edhe në ngjarje familjare,sic ishte takimi pasmortor që organizoi familja Kupi në kujtim të përcjelljes të së ndjerës Liri Kupi, bashkshortja e Fatbardh Kupit….E ndihmojnë dibranët Jonuz Ndreun që të lëvizë në raste të tilla. Po kush është dibrani, që shërbeu në ushtrinë amerikane, nga SHBA në Gjermani, pasardhësi i denjë i familjes Ndreu, nipit të Eleez Isufit, Gjeneralit me shajak, piramidës antisllave, ?….
Jonuz Ndreu, u arratis dy herë nga Shqipëria. Herën e parë ishte vetëm 17 vjeç. Pas një qëndrimi prej 21 ditësh në qelitë e burgut në Maqedoni, e rikthyen në Shqipëri. Herën e dytë arriti të kaloi kufirin, por aventura përshkoi njjë kalvar të gjatë vuajtjesh prej 6 vitesh nëpër ish Jugosllavi.Kur kaloi Adiriatikun, në kampet e Italisë, i propozuan që të shërbente në ushtrinë amerikane. Shërbeu pesë vjet në ushtrinë amerikane,nga Kalifornia, në Berlin, në Islandë, në Kolorado dhe sërish në Berlin, një avneturë me plot të papritura.
Jonuz Ndreu është një ndër emigrantët e hershëm, që jeton në ShBA për më shumë se gjysëm shekulli. Ai u arratis nga Shqipëria dhe pas një kalvari plot vuajtjesh që zgjati 6 vite nëpër ish Jugosallavi, kapërceu Adriatikun dhe shkoi në Itali, në kampet e emigrantëve që ishin nën kontrollin e anglo-amerikanëve. Kur e pyesin nëse do të ishte i gatshëm që të rreshtohej në radhët e ushtrisë amerikane, ai pranoi menjëherë, edhe pse ende nuk kishte shkelur në tokën amerikane.
Jonuz Ndreu vjen nga një familje që ka bërë emër dhe ka lënë gjurmë në historinë e Shqipërisë. Ai është i biri i Cen Elezit dhe nipi i Elez Isufit. Vjen nga dera e madhe e familjes Ndreu të Sllovës të Dibrës. Elez Isufi është një ndër simbolet e kombit, që ka mbetur në historinë kombëtare. Emrin e tij e mbajnë institucione, shoqata kombëtare dhe sheshe e rrugë të Dibrës e Shqipërisë. Kronikat shkruajnë se shtëpia e Elez Isufit ishte shtëpi bujare. , ku hynin burra me emër si Bajram Curri, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Islam Spahia, Ismail Strazimiri, Murat Kaloshi, Dine Hoxha, Halit Lleshi, Sulë Shehu, Hysni Dema, Ali Maliqi, Fiqiri Dinja e shumë të tjerë. Do ta vizitonin këtë shtëpi edhe të huaj, miq të Shqipërisë, duke filluar nga Harry Fullci, zonja angleze Sibil Llojdi, ambasadorë, konsuj, gazetarë, shkrimtarë etj.Pikërisht nga kjo derë vjen Jonuz Ndreu.
Jonuzi, pas arratisjes, shërbeu pesë vjet në ushtrinë amerikane e më pas punoi 37 vjet në të njëjtën kompani amerikane. Ai ka dalë në pension në vitin 2005, por për çështjen kombëtare nuk do të ketë kurrë pension për të. Nuk ndahet asnjëherë nga veprimtaritë që organizohen në komunitetin shqiptar, për Flamur e komb, për Shqipëri e Kosovë.Shtëpia e tij në Warwick-New York, i ngjan një minimuzeu, ku i gjenë të gjithë simbolet Kombëtare, Flamurin Kuq e Zi, portrete heronjësh të Kombit, kaseta e DVD me këngë e filma shqiptarë, libra e revista shqip, gazeta që flasin për Kombin, koleksionin e revistë “Koha” botim e sponsorizim i familjes Ndreu për më shumë se 40 vjet, etj.
Në shtëpinë e tij nuk mungojnë as kostumet kombëtare, nga zona të ndryshme, ku natyrisht mbizotërojnë ato të krahinës së Dibrës, prej nga ka emgruar ai.Në shtëpi të tij gjen veshje popullore burrash e grash, tirqe me shiritat e zinj karakteristikë, kapuç të bardhë e Xhubletën e famshme. Ai ndjehet tepër i gëzuar sepse pasardhësit, nipër e mbesa, i veshin kostumet popullore me plot dëshirë, jo vetëm në festat që organizon komuniteti shqiptar, por edhe në veprimtaritë që organizohen nëpër shkollat amerikane, ku ata studiojnë.
Aventura e arratisjes nga Shqipëria
Jonuz Ndreu u arartis nga Shqipëria pas një aventure të rrezikshme që zgjati shumë nga moment i ikjes fillestare.Aventura zë fill 60 vite të shkuara.Ishte viti 1949. Ai ishte izoluar në një kamp me punë të detyrueshme në Rrogozhinë, edhe pse ishte vetëm 17 vjeç. Më parë kishte kaluar nëpër kampet e internimit me punë të detyruar në Berat, Kuçovë, Tiranë, ku punoi për ndërtimin e rrugës Tiranë-Durrës. Më pas e dërguan në kampin e Valiasit.Ishte 6 maj i vitit 1949 kur Jonuz Ndreu mori vendimin e guximshëm për t’u arratisur nga kampi i punës së detyruar që kishin ngritur komunistët për të dënuar familjet nacionaliste dhe bijtë e tyre.Ishte një arratisje tepër e vështirë edhe për faktin se në momentin e ikjes ata ishin nën mbikqyrjen e policisë dhe me vëzhgim të rreptë apeli. Ishin nëntë vetë kur e morën vendimin: Jonuz Ndreu, Muhamet Kadria, Muhamet Begu, Xhelal Dine, Esat Dine, Nikoll GjonMarku, Tafil Ndreu, Selim Haxhia nga Puka, dhe një emigrant kosovar. Udhëtuan tre ditë e tri net rrugë pa rrugë, shpesh humbën dhe orientimin. Mirëpo kjo s’ishte asgjë me ç’ka u ndodhi më pas.Tetë nga të nëntë të arratisurit nuk e dinin se mes tyre ishte dhe një person i infiltruar nga Sigurimi i Shtetit, fakt, të cilin do ta mësonin më vonë, kur ai do të dorëzohej dhe nuk do të ndiqte aventurën me ta. Ky ishte Selim Haxhija,i cili ishte dhe udhëheqësi i grupit.Duket se ai me qëllim e ngatërroi rrugën, duke i çuar në pritën e forcave të ndjekjes. Kur grupi u ndesh me Forcat e Ndjekjes të Sigurimit të Shtetit në malet e Skraparit, mbeti i vrarë Esta Dine. Në përpjekje me forcat e sigurimit mbeti dhe djali kosovar, që ishte bashkuar me ata. Duke qenë se dy u vranë dhe një u dorëzua, grupi mbeti me gjashtë vetë, të cilët u përpoqë që t’i humbnin nga sytë forcave të ndjekjes, duke ndryshuar drejtimin e lëvizjes. Morën drejtimin nga ana e Llixhave të Elbasanit, ku mbërritën në mesnatë. Ishin ndarë në dy grupe; në grupin e parë bënte pjesë Jonuz Ndreu, i ndjeri Abdulla Kaloshi dhe Tafil Ndreu. Në grupine dytë ishin Muhamet Kadriu, Xhelal Dine dhe Nikoll Gjon Marku, i biri i Kapedanit të Mirditës, Gjon Mark Gjoni. Synimi ishte që të shkonin në Dibër, ku e njihnin mirë zonën për t’u hedhur në Jugosllavi, më saktë në Republikën e Maqedonisë, pjesë e ish federatës.Kur mbërritën në Dibër, studiuan mirë kufirin dhe përcaktuan shtegun e kalimit në kohëndërrimin e rojave. Sapo kaluan kufirin shtetëror të Shqipërisë ranë në duart e ushtarëve jugosllavë, të cilët i dërguan menjëherë në burg. Ndreu kujton se në burg, komandant ishte një shqiptar, Mustafa Lleshi, i njohur për bashkëpunim me pushtetin serbo-sllav dhe antishqiptar.Me urdhërin e drejtëpërdrejtë të tij qëndruan 21 ditë të izoluar në qeli.Aso kohe të dy shërbimet, ai i Jugosllavisë dhe i Shqipërisë bashkëpunonin ngushtësisht me njëri-tjetrin.Në këto rrethana, Mustafë Lleshi ua dorëzoi autoriteteve shqiptare. Duke qenë se Jonuzi ishte nën moshë për t’u dënuar në burg e dërguan sërish në kampet e punës së detyrueshme.
Arratisja e dytë
Pas gjashtë muaj izolim nëpër kampe iu krijuan sërish rrethanat për t’u arratisur.Në Vjeshtën e dytë të vitit 1949 ata u ishin afruar sërish në grup fshatrave të Dibrës.Duhet të ketë qenë fundtetori ose fillim nëntori, kur ata i ka takuar i biri i Sheh Haxhisë nga Peshkopia, Selami Shehu dhe u ka treguar se ku ndodheshin tre shokët e tjerë me të cilët grupi i Jonuzit i pat humbur kontaktet gjatë arratisjes së parë. Në fakt grupi tjetër prej kohësh qëndronte i strehuar pikërisht në shtëpinë e Shehut.
Të djegur nga arratisja e pare, kur forcat maqedonse i patën dorëzuar pas 21 ditësh tek forcat shqiptare të kufirit, ata po përpiqeshin që të vendosnin pika kontakti në Maqedoni që t’i udhëhiqnin matanë kufirit, pa i dorëzuar tek autoritetet maqedonse.Siguruan një marrëveshje me Fik Maliqin, i cili kishte njerëzit e tij në Maqedoni. Marrëveshja që bënë me përfaqësuesit e tij këtej kufirit, siguronte mosdorëzimin tek autoritetet maqedonse.Mirëpo sapo kaluan kufirin, autoritetet e kufirit maqedons i kapën. Veçse këtë herë nuk i plasën në qelitë e burgut, por i dërguan në një kamp të posaçëm që ndodhej në fshatin Trashevë.Aty i mbajtën të izoluar për shtatë muaj.Më pas i transferuan në Sarajevë. Atje i punësuan. Jonuzi kujton se gjatë një viti që qëndroi atje punoi si mekanik. Pasi kaloi ca kohë,i kthyen sërish në Maqedoni.Qëndruan pak kohë në Gostivar.Kalvari nëpr ish Jugosllavi vazhdoi gjatë; nga Gostivari i dërguan në Serbi, duke i mbajtur nën mbikqyrje të rreptë në Pançevo.Kur kishin kaluar tre muaj në Pançevo, Ndreu kujton se kishin ardhë aty dy xhaxhallarët e tij që ishin liruar nga burgu serb.U takua i përmallur me njerëzit e dashur me të cilët i kishte humbur kontaktet prej kohësh. Ata i dhanë lajmin e hidhur se Cen Elezi dhe Dan Kaloshi kishin vdekur.Ata kishin sjellë edhe lajmin e hidhur se Ferit dhe Rushit Sina bashkë me Aqif Nokën, ishin zhdukur pa lënë gjurmë nga kriminelët sllavo maqedonas dhe bashkëpuntorët e tyre shqiptar në Maqedoni,posa ishin arratisur nga Shqipëria.Ç’ishte ndodhë me ta? Tragjedia nuk njihet me detaje, por dihet fakti se u zhdukën.
Gjashtë vjet të rinisë së vet u end Jonuz Ndreu nëpër ish Federatën e Jugosllavisë dhe përherë i trajtuar me dhunë e përbuzje. Në vitin 1955, pasi kishte kaluar përmes një kalvari të gjatë vuajtjesh, ai ndjeu erën e lirisë. Kishte paraqitur kërkesën që të kalonte në perëndim së bashku me shumë shqiptarë të tjerë antikomunistë që kishin braktisur vendin për pak liri. Në pritje të plotësimit të kërkesës, i dërguan në kampin e njohur për dhunë ndaj shqiptarëve të izoluarëve, atë të Gerovës.18 muaj qëndruan në atë kamp famkeq. Sapo kapërcyen kufirin i dërguan në kampin e Kapo-s në Italisë. Ky kamp administrohej nga anglo-amerikanët.
Në ushtrinë amerikane, nga SHBA në Gjermani
Ndreu ende ndjen dhimbje të shpirtit nga kalvari i gjatë me plot vuajtje në dhe’ të, por as që mund të krahasohej me vendlindjen, që ishte kthyer në një kamp mizor, të izoluar, ku gjithëçka ishte nën kontroll, ashtu siç ishte nën kontroll dhe ndalohej me ligj dhe fjala e lirë, që kishte çmimin e prangave.
Kur ishte në Itali, Jonuzi mendonte vetëm e vetëm se si të mbërrinte në Amerikë, ku ai kishte të afërm.Ndër alternativat që iu paraqitën, ai parapëlqeu që të regjistrohej që në fillim në ushtrinë amerikane.Hartoi kërkesën dhe e paraqiti me dëshirën e vet që të ishte pjesë e ushtrisë më të madhe të botës. Kërkesa iu aprovua menjëherë.Shkoi në ushtrinë amerikane, ku fitoi një tjetër përvojë dhe u dnesh me vështirësi të shumta, që ai i kapërceu me një vullnet të jashtzakonshëm.E caktuan në këmbsori, ku lodhja fizike natyrisht që ishte e madhe. Fillimisht shërbeu në një bazë ushtarake në Karolinën e Jugut.Ishte një ushtar i bindur dhe i përgjigjej me disiplinë kodit të shërbimit ushtarak.Pas tetë muajësh shërbim në Karolinën e Jugut e transferojnë në një tjetër bazë në Kolorado, në Fort Devis.Një përgatitje intensive kreu në këtë bazë, ku fitoi njohuri të plota ushtarake. Tashmë ishte një ushtar i denjë për ushtrinë më të fortë në botë. Pas kësaj përgatitjeje, e priste një tjetër përvojë e re. E dërguan në një bazë ushtarake amerikane në Berlinin perendimor në Gjermani Federale.Është koha e luftës së Ftohtë, kur gjysma e Gjermanisë sfidonte gjysmën tjetër dhe muri ndante një popull përgjysëm. Jonuz Ndreu ruan në kujtesë ngjarje interesante.
Mirëpo në Gjermani nuk i shkoi mirë shëndeti, madje pati një përkeqësim të ndjeshëm dhe e shtruan në spital. Regjimi spitalor vazhdoi për disa kohë. S’’kaloi shumë dhe vjen një urdhër trasferimi; nga Berlini e dërgojnë me shërbim në Islandë.Një vit qëndroi atje me shërbim, ku fitoi një përvojë të re. Në ishullin në veri të Anglisë, krahas shërbimit, ndikoi për mirë edhe klima; shëndeti i mori për mbarë dhe u përmirësua tërësisht. Pas një viti e transferojnë në Amerikë. Këtë herë në bazën ushtarake Fort Er në Massachusets. U vendos në Divizionin e dytë të këmbësorisë. Tani shëndeti i mori për mirë, por s’kaloi shumë kohë dhe e trasferojnë sërish nës Berlinin perëndimor.Aty qëndroi 18 muaj, derisa e kreu përfundimisht detyrën për të cilën ishte betuar. E kreu shërbimin ushtarak në mënyrë shembullore.Për rezultate të shkëlqyera në radhët e ushtrisë amerikane atë e graduan Kapter i Parë. Motivacioni që mbart gradimi është “Për merita në Këmbësori”.
Jonuz Ndreu mban, si kujtim nga koha e ushtrisë shumë çertifikata zyrtare ushtarake, Urdhëra vlerësimi, dhurata të shumta nga personalitetet më të larta të Ministrisë së Mbrojtjes Amerikane (DoD), me motivacionin “God Condact”. Ai ruan kujtimet më të bukura nga ushtria,në kujtesë të ushtarëve kolegë mbeti i respektuar si një shok i mirë, ndërsa tek eprorët oficerë si një ushtarë shembullor dhe i displinuar.
Aktiviteti politik
Jeta në megrim, Jonuz Ndreut i dha kontakte me personalitetet shqiptare të emigracionit, që ksihin dalë në mërgim në fund të Luftës së Dytë Botërore. Ai kujton se kur ishte në kamp në Itali, shkoi dhe e takoi Isa Ndreu. Më pas u takua me përfaqësues të Komitetit Shqipëria e Lirë, që e kishin qendrën në Romë. Në krye të atyre që i vizituan në kamp ishte Sahit Kryeziu.
Më pas në kamp u vendosën kontakte edhe me përfaqësues të partive politike shqiptare, si përfaqësuesit e Bllokut Kombëtar, të kryesuar nga Ernest Koliqi me Kol Bibë Mirakën, Partia e Ballit Kombëtar, Organizata Kombëtare Lëvizja e Legalitetit, Partia Katundare, dhe përfaqësues të tjerë.
Në SHBA, Jonuz Ndreu hyri me 11 shtator 1957.Për pesë vjet, deri në 11 shtator 1962, jeta e tij ishte nën uniformën ushtarake.Pas lirimit jeta e tij ishte e lirë si qytetar amerikan. Zgjodhi që aktivitetin politik ta zhvillonte duke qenë i regjistruar në radhët e Partisë Katundare, e cila udhëhiqej aso kohe nga Isa Ndreu.Më pas aktiviteti i tij politik i përket organizatës së bashkuar, që quhej “Tripalëshi”. Në këtë bashkim bënte pjesë “Partia Katundare” ,”Bashkimi” dhe Rezistenca Antikomuniste.
Në takimin e vitit 1962 në Madrid të Spanjës, Mbreti Leka I, kërkoi ta bashkonte emigracionin politik shqiptar jashtë vendit. Bashkimi “Tripalësh” u përfaqësua në takimin e Madridit nga Isa Ndreu dhe Lec Shllaku. Aty u hodh ideja që bashkimi”Tripalësh” të shkrihej në një parti me qëllim që të arrihej më lehtë bashkimi.
Pas Mbledhjes së Madridit, Ndreu kujton se u la që takimi i radhës i forcave antikomuniste të mbahej në Nju Jork. Jonuz Ndreu ka qenë i pranishëm në këtë takim dhe kujton se takimi i forcave politike anti-komuniste në mërgim, udhëhiqej nga Xhaferr Deva.Ndreu ka marrë pjesë gati në të gjitha takimet e organizuara.Ai ruan në kujtesë edhe faktin se kur u tërhoq Xhaferr Deva, kryetar i takimit të Nju Jork-ut u zgjodh Masar Pustina, ish oficer i Gardës së Mbretit Zog.Në takimet e nju Jork-ut, u diskutua shumë për riorganizmin e mërgatës politike dhe u kërkua bashkrendim i veprimeve për rrëzimin e komunizmit. Pjesmarrja e Bllokut Indipendent nuk mund të merrte pjesë në këtë bashkim për arsye se ky grupim politik kishte të pranishme një fraksion të saj, Partinë e Rezistencës, e cila, konsiderohej si degë e shkëputur nga Blloku Indipendent.Alternativa e vetme ishte që të trija partitë të shkriheshin kështu që të bëhej pjesë edhe Blloku Indipendent. Shkrirja nuk qe e lehtë, dolën vështirësi pas vështirësishë. Partia e Rezistencës,e cila kishte në krye Ndue Pjetër GjonMarku, e kundërshtoi bashkimin. Në këto rrethana takimi konsiderohej i dështuar. Nga ana e tij, kryetari i Partisë “Bashkimi Kombëtar”, Loro Stajko, u bëri thirrje pjesmarrësve që të arrihej me çdo kusht bashkimi. Ai ishte gati që të jepte dorëheqjen nga posti i kryetarit të partisë, nëse konsiderohej faktor i dështimit të bashkimit. Që në atë moment ai vullnetarisht doli nga radhët e partisë që përfaqësonte, duke u deklaruar në radhët e Partisë Katundare. Ndreu kujton se diskutimi i Loro Stajkës u shoqërua me duartrokitje.
Pas kësaj u vendos që partitë e “Tripalësh”-t, të mbanin një kongres, i cili do të kishte mandatin e zgjedhjes së një kryetari. Partia që do të dilte nga shkrirja do të njihej me emrin “Bashkimi Kombëtar”.
Formacioni politik e mbajti kongresin e vet të parë në Firence të Italisë. Pikërisht në këtë kongres u pagëzua me emrin që ka edhe sot ”Bashkimi Kombëtar Shqiptar”. Kryetar u zgjodh Isa Ndreu dhe sekretar Lec Shllaku, ndërsa zv/kryetar Adem Hodo dhe Loro Stajko.Partia kishte edhe revistën e saj “Koha Jonë”, e cila për 40 vjet u botua rregullisht dhe informoi mërgatën, duke patur si sponsër familjen Ndreu.
Jonuz Ndreu ka qenë aktiv në radhët e kësaj partie.Ai është zgjedhur vazhdimisht anëtar i kryesisë së Bashkimit Kombëtar, duke qenë shumë aktiv në SHBA.Ai thotë se ka punuar pa u lodhur duke kryer të gjitha detyrimet ndaj Partisë.Duke qenë në krye të partisë për shumë kohë ai ka pasur marrdhënie shumë të mira me të gjitha organizatat, shoqatat dhe entet fetare në SHBA.
Ndreu tregon për Illyria-n se raportetet me Bllokun, Legalitetin, Ballin Kombëtar, Vatrën; me Kishën dhe Xhaminë, kanë qenë të shkëlqyera. Ai ka përfaqësuar në çdo aktivitet me karakter kombëtar dhe politik partinë, Bashkimin Kombëtar Shqiptarë (BKSH), të cilën, e udhëheq për shumë vjet në Amerikë. Ka marrë pjesë si i deleguar nderi në të gjitha kongreset e Legalitetit, takimet e Ballit Kombëtar dhe të Komitetit Shqipëria e Lirë, si dhe të Vatrës. Ka qenë i pranishëm si përfaqësues i partisë BKSH, në të gjitha festat e flamurit , demostratat e protestat kundër regjimit komunist në Shqipëri, dhe ato për lirinë dhe të drejtat e shqiptarëve në Kosovë, e të gjitha trojet etnike.
37 vjet punë në të njëjtën kompani
Jonuz Ndreu nuk ia ka përtuar punës. Zellin dhe dispiplinën që tregoi në ushtrinë amerikane,i tregoi edhe në punë të përditshme. Pas ushtrisë ai nisi punë në kompaninë amerikane Daglas Management, ku për shumë kohë punoi si supervajzer.
Kjo kompani, thotë ai, ndërroi shpesh emra më pas, por pronarët mbetën po ata.Në këtë kompani ai punoi që nga viti 1968 dhe deri në vitin 2005, kohë kur doli në pension.Pra 37 vite ai i kaloi në të njëjtën kompani, duke punuar në të njëjtin pozicion. Punëtori i mirë i bën vend vetes. Kurrë nuk pati një vrejtje nga menaxherët, gjithëmonë u mor shembull. Kompania nuk e lëshoi as kur ai pati lëndime trupore si shkak i një aksidenti të rëndë komunikacioni në vitin 1982.
Kompania pas aksidentit i qëndroi afër duke përballuar me fondete veta të gjitha shërbimet spitalore. Ajo vuri në dispozicion të tij një shumë të madhe dollarësh, me të cilat përballoi jo vetëm operacionet që iu desh të kryente në spital, por edhe shërbimet e më pasme, përfshi dhe terapitë, deri në shërimin e tij të plotë.
Ndërsa, pas 37 viteve punë, me 25 maj 2005, kur ai doli në pension, kompania i dhuroi edhe një tjetër befasi të këndshme; një çek me vleftën e 25 mijë dollarëve. Ai u ndje shumë i emocionuar dhe falenderoi me zemër kompaninë.Me rastin e daljes në pension ai ftoi disa nga miqtë e tij dhe së bashku me rrethin familjar e festoi.Mes të ftuarëve ishin: kryetari i Vatrës, z. Agim Karagjozi, dr Gjon Buçaj, Agim Rexhaj, Zef Balaj, Zef Përndocaj, Hajdar Tonuzi, e shumë miq të tjerë.
Nga ajo festë ai ruan një dhuratë të çmuar, që Vatra ia dhuroi me rastin e daljes në pension, një pikturë e Heroit tonë Kombëtar Gjergj – Kastrioti Skënderbeut.
Si nacionalist dhe luftëtar i vendosur antikomunist, Ndreu është ndjerë i gëzuar kur ra komunizmi në Shqipëri. Që nag viti 1992, fitorja e demokracisë shqiptare, ai e ka vizituar 15 herë Shqipërinë. Pas 50 viteve në mërgim, shkoi në vendlindjen e tij, në Sllovë të Dibrës dhe u çmall me kujtimet e fëmijërisë.U ndje tepër i mallëngjyer sepse gjeti gjallë edhe më të moshuarit e fisit të madh Ndreu.Edhe pse në moshë të thyer, Jonuz Ndreu me zemër e mendje ndjehet atje në Sllovën e tij malore, në kufi me Kukësin.
Krenari për identitetin shqiptar
Jonuz Ndreu dhe bashkëshortja Bale, i gëzohen nipërve dhe mbesave dhe janë përpjekur që t’i përkundin ata nën ninullat dhe rrëfenjat për kombin shqiptar. Duke i marrë me vete nëpër festat dhe tubimet shqiptare, duke i veshur me kostume kombëtare të blera në Shqipëri,u kanë përcjellë një dashuri të qëndrushme për simbolikën kombëtare dhe ndjehen krenarë që i përkasin kombit shqiptar.
Nipi i Ndreve dhe it ë ndjerit Imam Isa Hoxha, Bahri Hoxha, u kishte folë prej kohësh prindërve për një festival ndërkombëtar të trashëgimisë, që do të organizohej në Nju Xhersi. Gjyshri Jonuz i kishin blerë një kostium dibran dhe Flamurin Kombëtar. Festivali për fëmijë do të organizohej në Teatrin e qytezës Emerson. I titulluar “One Word”-“Një Botë” synimi i organizatorëve ishte që të parakalonte para syve të shikuesve të shumtë kultura etnografike e shumë vendeve të botës, që jetojnë në shtetin e Nju Xhersit.Organizatore e këtij festivali ishte shkolla ‘PATRICK m. Villano”, e cila e ka kthyer në traditë të përvitshme këtë ngjarje me përmasa shumëetnike, që ka fituar statusin e veprimtarive të qytetit dhe ndiqet edhe nga autoritetet e bashkisë.
Në këtë festival bëhet parakalimi tradicional, ku fëmijët përfaqësues të kulturave etnike vishen me kostume të shtetit përfaqësues. Këtë vit në festivalin ndërkombëtar të trashëgimisë ”Një Botë” u paraqitën 25 shtete nga kontinente të ndryshëm, që ekspozuan etnosin e kombeve nga vijnë prindërit e tyre. Ndër shtetet përfaqësuese u renditen: Shqipëria, Italia, Hungaria, Panamaja, Filipinet, Portugalia, Kroacia, Kina, Izraeli, Tailanda, India, Arabia Saudite, Spanja, Meksika, Ukraina, Rusia, Porto Riko, Polonia, Armenia, Afrika e Jugut, Skocia, Indonezia, Australia, Libani, Egjypti,Koreja e Jugut etj. Shqipëria, për të tretin vit radhazi, është përfaqësuar nga Bahri Hoxha, i biri i Afrim dhe Emira Hoxhës, nip i Jonuz Ndreut dhe Imam Isa Hoxhës.I veshur me kostumin karakteristik të Dibrës, dhe me flamurin kuq e zi të kombit shqiptar, Bahriu ka parakaluar para pjesmarrësve të shumtë dhe i ndjekur me emocion nga nëna e tij Emira, gjyshi Jonuz Ndreu dhe gjyshja Bale, që e kanë kurajuar me buzqeshje e duartrokitje. Bahriu është vetëm 8 vjeç, por tashmë ai ka një përvojë jo të vogël, ku për tre vjet radhazi përfaqëson Dibrën dhe Shqipërinë në këtë festival të përvitshëm të trashëgimisë kulturore. Festivali i trashëgimisë kulturore, që ka formën e një parade, ku ftohen fëmijët e shkollave fillore të Nju Xhers-it të përcjellin trashëgimin e kombeve nga vijnë prindërit e tyre, ka fituar statusin e një ngjarjeje shumë të vlerësuar në këtë shtet. Gazeta e qytetit shkroi shumë për këtë ngjarje dhe mes të tjerash u botuan disa fotografi, ku paraqitej dhe shqiptari, Bahri Hoxha dhe të afërmit që e shoqëronin në paradë….
MiqtJonuz NDREU, dibrani që shërbeu në ushtrinë amerikane, nga SHBA në Gjermani
Në këto momente ai po vazhdon nje terapi rehabilituse. Trupi i fuqishem mori nje goditje, por ai nuk dorezohet. I qëndron fort shpreses. Madje nuk ndahet nga komunitetit, ka marre pjesë edhe në ngjarjet festive të komunitetit, vecanerisht ato te Vatrës. Ka marrë pjesë edhe në ngjarje familjare, sic ishte takimi pasmortor qv organizoi familja Kupi në kujtim të përcjelljes të së ndjerës Liri Kupi, bashkshortja e Fatbardh Kupit….E ndihmojnë dibranët që të lëvizë në raste të tilla. Po kush është dibrani, që shërbeu në ushtrinë amerikane, nga SHBA në Gjermani?….
Jonuz Ndreu, u arratis dy herë nga Shqipëria. Herën e parë ishte vetëm 17 vjeç. Pas një qëndrimi prej 21 ditësh në qelitë e burgut në Maqedoni, e rikthyen në Shqipëri. Herën e dytë arriti të kaloi kufirin, por aventura përshkoi njjë kalvar të gjatë vuajtjesh prej 6 vitesh nëpër ish Jugosllavi.Kur kaloi Adiriatikun, në kampet e Italisë, i propozuan që të shërbente në ushtrinë amerikane. Shërbeu pesë vjet në ushtrinë amerikane,nga Kalifornia, në Berlin, në Islandë, në Kolorado dhe sërish në Berlin, një avneturë me plot të papritura.
Nga Dalip Greca
Jonuz Ndreu është një ndër emigrantët e hershëm, që jeton në ShBA për më shumë se gjysëm shekulli. Ai u arratis nga Shqipëria dhe pas një kalvari plot vuajtjesh që zgjati 6 vite nëpër ish Jugosallavi, kapërceu Adriatikun dhe shkoi në Itali, në kampet e emigrantëve që ishin nën kontrollin e anglo-amerikanëve. Kur e pyesin nëse do të ishte i gatshëm që të rreshtohej në radhët e ushtrisë amerikane, ai pranoi menjëherë, edhe pse ende nuk kishte shkelur në tokën amerikane.
Jonuz Ndreu vjen nga një familje që ka bërë emër dhe ka lënë gjurmë në historinë e Shqipërisë. Ai është i biri i Cen Elezit dhe nipi i Elez Isufit. Vjen nga dera e madhe e familjes Ndreu të Sllovës të Dibrës. Elez Isufi është një ndër simbolet e kombit, që ka mbetur në historinë kombëtare. Emrin e tij e mbajnë institucione, shoqata kombëtare dhe sheshe e rrugë të Dibrës e Shqipërisë. Kronikat shkruajnë se shtëpia e Elez Isufit ishte shtëpi bujare. , ku hynin burra me emër si Bajram Curri, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Islam Spahia, Ismail Strazimiri, Murat Kaloshi, Dine Hoxha, Halit Lleshi, Sulë Shehu, Hysni Dema, Ali Maliqi, Fiqiri Dinja e shumë të tjerë. Do ta vizitonin këtë shtëpi edhe të huaj, miq të Shqipërisë, duke filluar nga Harry Fullci, zonja angleze Sibil Llojdi, ambasadorë, konsuj, gazetarë, shkrimtarë etj.Pikërisht nga kjo derë vjen Jonuz Ndreu.
Jonuzi, pas arratisjes, shërbeu pesë vjet në ushtrinë amerikane e më pas punoi 37 vjet në të njëjtën kompani amerikane. Ai ka dalë në pension në vitin 2005, por për çështjen kombëtare nuk do të ketë kurrë pension për të. Nuk ndahet asnjëherë nga veprimtaritë që organizohen në komunitetin shqiptar, për Flamur e komb, për Shqipëri e Kosovë.Shtëpia e tij në Warwick-New York, i ngjan një minimuzeu, ku i gjenë të gjithë simbolet Kombëtare, Flamurin Kuq e Zi, portrete heronjësh të Kombit, kaseta e DVD me këngë e filma shqiptarë, libra e revista shqip, gazeta që flasin për Kombin, koleksionin e revistë “Koha” botim e sponsorizim i familjes Ndreu për më shumë se 40 vjet, etj.
Në shtëpinë e tij nuk mungojnë as kostumet kombëtare, nga zona të ndryshme, ku natyrisht mbizotërojnë ato të krahinës së Dibrës, prej nga ka emgruar ai.Në shtëpi të tij gjen veshje popullore burrash e grash, tirqe me shiritat e zinj karakteristikë, kapuç të bardhë e Xhubletën e famshme. Ai ndjehet tepër i gëzuar sepse pasardhësit, nipër e mbesa, i veshin kostumet popullore me plot dëshirë, jo vetëm në festat që organizon komuniteti shqiptar, por edhe në veprimtaritë që organizohen nëpër shkollat amerikane, ku ata studiojnë.
Aventura e arratisjes nga Shqipëria
Jonuz Ndreu u arartis nga Shqipëria pas një aventure të rrezikshme që zgjati shumë nga moment i ikjes fillestare.Aventura zë fill 60 vite të shkuara.Ishte viti 1949. Ai ishte izoluar në një kamp me punë të detyrueshme në Rrogozhinë, edhe pse ishte vetëm 17 vjeç. Më parë kishte kaluar nëpër kampet e internimit me punë të detyruar në Berat, Kuçovë, Tiranë, ku punoi për ndërtimin e rrugës Tiranë-Durrës. Më pas e dërguan në kampin e Valiasit.Ishte 6 maj i vitit 1949 kur Jonuz Ndreu mori vendimin e guximshëm për t’u arratisur nga kampi i punës së detyruar që kishin ngritur komunistët për të dënuar familjet nacionaliste dhe bijtë e tyre.Ishte një arratisje tepër e vështirë edhe për faktin se në momentin e ikjes ata ishin nën mbikqyrjen e policisë dhe me vëzhgim të rreptë apeli. Ishin nëntë vetë kur e morën vendimin: Jonuz Ndreu, Muhamet Kadria, Muhamet Begu, Xhelal Dine, Esat Dine, Nikoll GjonMarku, Tafil Ndreu, Selim Haxhia nga Puka, dhe një emigrant kosovar. Udhëtuan tre ditë e tri net rrugë pa rrugë, shpesh humbën dhe orientimin. Mirëpo kjo s’ishte asgjë me ç’ka u ndodhi më pas.Tetë nga të nëntë të arratisurit nuk e dinin se mes tyre ishte dhe një person i infiltruar nga Sigurimi i Shtetit, fakt, të cilin do ta mësonin më vonë, kur ai do të dorëzohej dhe nuk do të ndiqte aventurën me ta. Ky ishte Selim Haxhija,i cili ishte dhe udhëheqësi i grupit.Duket se ai me qëllim e ngatërroi rrugën, duke i çuar në pritën e forcave të ndjekjes. Kur grupi u ndesh me Forcat e Ndjekjes të Sigurimit të Shtetit në malet e Skraparit, mbeti i vrarë Esta Dine. Në përpjekje me forcat e sigurimit mbeti dhe djali kosovar, që ishte bashkuar me ata. Duke qenë se dy u vranë dhe një u dorëzua, grupi mbeti me gjashtë vetë, të cilët u përpoqë që t’i humbnin nga sytë forcave të ndjekjes, duke ndryshuar drejtimin e lëvizjes. Morën drejtimin nga ana e Llixhave të Elbasanit, ku mbërritën në mesnatë. Ishin ndarë në dy grupe; në grupin e parë bënte pjesë Jonuz Ndreu, i ndjeri Abdulla Kaloshi dhe Tafil Ndreu. Në grupine dytë ishin Muhamet Kadriu, Xhelal Dine dhe Nikoll Gjon Marku, i biri i Kapedanit të Mirditës, Gjon Mark Gjoni. Synimi ishte që të shkonin në Dibër, ku e njihnin mirë zonën për t’u hedhur në Jugosllavi, më saktë në Republikën e Maqedonisë, pjesë e ish federatës.Kur mbërritën në Dibër, studiuan mirë kufirin dhe përcaktuan shtegun e kalimit në kohëndërrimin e rojave. Sapo kaluan kufirin shtetëror të Shqipërisë ranë në duart e ushtarëve jugosllavë, të cilët i dërguan menjëherë në burg. Ndreu kujton se në burg, komandant ishte një shqiptar, Mustafa Lleshi, i njohur për bashkëpunim me pushtetin serbo-sllav dhe antishqiptar.Me urdhërin e drejtëpërdrejtë të tij qëndruan 21 ditë të izoluar në qeli.Aso kohe të dy shërbimet, ai i Jugosllavisë dhe i Shqipërisë bashkëpunonin ngushtësisht me njëri-tjetrin.Në këto rrethana, Mustafë Lleshi ua dorëzoi autoriteteve shqiptare. Duke qenë se Jonuzi ishte nën moshë për t’u dënuar në burg e dërguan sërish në kampet e punës së detyrueshme.
Arratisja e dytë
Pas gjashtë muaj izolim nëpër kampe iu krijuan sërish rrethanat për t’u arratisur.Në Vjeshtën e dytë të vitit 1949 ata u ishin afruar sërish në grup fshatrave të Dibrës.Duhet të ketë qenë fundtetori ose fillim nëntori, kur ata i ka takuar i biri i Sheh Haxhisë nga Peshkopia, Selami Shehu dhe u ka treguar se ku ndodheshin tre shokët e tjerë me të cilët grupi i Jonuzit i pat humbur kontaktet gjatë arratisjes së parë. Në fakt grupi tjetër prej kohësh qëndronte i strehuar pikërisht në shtëpinë e Shehut.
Të djegur nga arratisja e pare, kur forcat maqedonse i patën dorëzuar pas 21 ditësh tek forcat shqiptare të kufirit, ata po përpiqeshin që të vendosnin pika kontakti në Maqedoni që t’i udhëhiqnin matanë kufirit, pa i dorëzuar tek autoritetet maqedonse.Siguruan një marrëveshje me Fik Maliqin, i cili kishte njerëzit e tij në Maqedoni. Marrëveshja që bënë me përfaqësuesit e tij këtej kufirit, siguronte mosdorëzimin tek autoritetet maqedonse.Mirëpo sapo kaluan kufirin, autoritetet e kufirit maqedons i kapën. Veçse këtë herë nuk i plasën në qelitë e burgut, por i dërguan në një kamp të posaçëm që ndodhej në fshatin Trashevë.Aty i mbajtën të izoluar për shtatë muaj.Më pas i transferuan në Sarajevë. Atje i punësuan. Jonuzi kujton se gjatë një viti që qëndroi atje punoi si mekanik. Pasi kaloi ca kohë,i kthyen sërish në Maqedoni.Qëndruan pak kohë në Gostivar.Kalvari nëpr ish Jugosllavi vazhdoi gjatë; nga Gostivari i dërguan në Serbi, duke i mbajtur nën mbikqyrje të rreptë në Pançevo.Kur kishin kaluar tre muaj në Pançevo, Ndreu kujton se kishin ardhë aty dy xhaxhallarët e tij që ishin liruar nga burgu serb.U takua i përmallur me njerëzit e dashur me të cilët i kishte humbur kontaktet prej kohësh. Ata i dhanë lajmin e hidhur se Cen Elezi dhe Dan Kaloshi kishin vdekur.Ata kishin sjellë edhe lajmin e hidhur se Ferit dhe Rushit Sina bashkë me Aqif Nokën, ishin zhdukur pa lënë gjurmë nga kriminelët sllavo maqedonas dhe bashkëpuntorët e tyre shqiptar në Maqedoni,posa ishin arratisur nga Shqipëria.Ç’ishte ndodhë me ta? Tragjedia nuk njihet me detaje, por dihet fakti se u zhdukën.
Gjashtë vjet të rinisë së vet u end Jonuz Ndreu nëpër ish Federatën e Jugosllavisë dhe përherë i trajtuar me dhunë e përbuzje. Në vitin 1955, pasi kishte kaluar përmes një kalvari të gjatë vuajtjesh, ai ndjeu erën e lirisë. Kishte paraqitur kërkesën që të kalonte në perëndim së bashku me shumë shqiptarë të tjerë antikomunistë që kishin braktisur vendin për pak liri. Në pritje të plotësimit të kërkesës, i dërguan në kampin e njohur për dhunë ndaj shqiptarëve të izoluarëve, atë të Gerovës.18 muaj qëndruan në atë kamp famkeq. Sapo kapërcyen kufirin i dërguan në kampin e Kapo-s në Italisë. Ky kamp administrohej nga anglo-amerikanët.
Në ushtrinë amerikane, nga SHBA në Gjermani
Ndreu ende ndjen dhimbje të shpirtit nga kalvari i gjatë me plot vuajtje në dhe’ të, por as që mund të krahasohej me vendlindjen, që ishte kthyer në një kamp mizor, të izoluar, ku gjithëçka ishte nën kontroll, ashtu siç ishte nën kontroll dhe ndalohej me ligj dhe fjala e lirë, që kishte çmimin e prangave.
Kur ishte në Itali, Jonuzi mendonte vetëm e vetëm se si të mbërrinte në Amerikë, ku ai kishte të afërm.Ndër alternativat që iu paraqitën, ai parapëlqeu që të regjistrohej që në fillim në ushtrinë amerikane.Hartoi kërkesën dhe e paraqiti me dëshirën e vet që të ishte pjesë e ushtrisë më të madhe të botës. Kërkesa iu aprovua menjëherë.Shkoi në ushtrinë amerikane, ku fitoi një tjetër përvojë dhe u dnesh me vështirësi të shumta, që ai i kapërceu me një vullnet të jashtzakonshëm.E caktuan në këmbsori, ku lodhja fizike natyrisht që ishte e madhe. Fillimisht shërbeu në një bazë ushtarake në Karolinën e Jugut.Ishte një ushtar i bindur dhe i përgjigjej me disiplinë kodit të shërbimit ushtarak.Pas tetë muajësh shërbim në Karolinën e Jugut e transferojnë në një tjetër bazë në Kolorado, në Fort Devis.Një përgatitje intensive kreu në këtë bazë, ku fitoi njohuri të plota ushtarake. Tashmë ishte një ushtar i denjë për ushtrinë më të fortë në botë. Pas kësaj përgatitjeje, e priste një tjetër përvojë e re. E dërguan në një bazë ushtarake amerikane në Berlinin perendimor në Gjermani Federale.Është koha e luftës së Ftohtë, kur gjysma e Gjermanisë sfidonte gjysmën tjetër dhe muri ndante një popull përgjysëm. Jonuz Ndreu ruan në kujtesë ngjarje interesante.
Mirëpo në Gjermani nuk i shkoi mirë shëndeti, madje pati një përkeqësim të ndjeshëm dhe e shtruan në spital. Regjimi spitalor vazhdoi për disa kohë. S’’kaloi shumë dhe vjen një urdhër trasferimi; nga Berlini e dërgojnë me shërbim në Islandë.Një vit qëndroi atje me shërbim, ku fitoi një përvojë të re. Në ishullin në veri të Anglisë, krahas shërbimit, ndikoi për mirë edhe klima; shëndeti i mori për mbarë dhe u përmirësua tërësisht. Pas një viti e transferojnë në Amerikë. Këtë herë në bazën ushtarake Fort Er në Massachusets. U vendos në Divizionin e dytë të këmbësorisë. Tani shëndeti i mori për mirë, por s’kaloi shumë kohë dhe e trasferojnë sërish nës Berlinin perëndimor.Aty qëndroi 18 muaj, derisa e kreu përfundimisht detyrën për të cilën ishte betuar. E kreu shërbimin ushtarak në mënyrë shembullore.Për rezultate të shkëlqyera në radhët e ushtrisë amerikane atë e graduan Kapter i Parë. Motivacioni që mbart gradimi është “Për merita në Këmbësori”.
Jonuz Ndreu mban, si kujtim nga koha e ushtrisë shumë çertifikata zyrtare ushtarake, Urdhëra vlerësimi, dhurata të shumta nga personalitetet më të larta të Ministrisë së Mbrojtjes Amerikane (DoD), me motivacionin “God Condact”. Ai ruan kujtimet më të bukura nga ushtria,në kujtesë të ushtarëve kolegë mbeti i respektuar si një shok i mirë, ndërsa tek eprorët oficerë si një ushtarë shembullor dhe i displinuar.
Aktiviteti politik
Jeta në megrim, Jonuz Ndreut i dha kontakte me personalitetet shqiptare të emigracionit, që ksihin dalë në mërgim në fund të Luftës së Dytë Botërore. Ai kujton se kur ishte në kamp në Itali, shkoi dhe e takoi Isa Ndreu. Më pas u takua me përfaqësues të Komitetit Shqipëria e Lirë, që e kishin qendrën në Romë. Në krye të atyre që i vizituan në kamp ishte Sahit Kryeziu.
Më pas në kamp u vendosën kontakte edhe me përfaqësues të partive politike shqiptare, si përfaqësuesit e Bllokut Kombëtar, të kryesuar nga Ernest Koliqi me Kol Bibë Mirakën, Partia e Ballit Kombëtar, Organizata Kombëtare Lëvizja e Legalitetit, Partia Katundare, dhe përfaqësues të tjerë.
Në SHBA, Jonuz Ndreu hyri me 11 shtator 1957.Për pesë vjet, deri në 11 shtator 1962, jeta e tij ishte nën uniformën ushtarake.Pas lirimit jeta e tij ishte e lirë si qytetar amerikan. Zgjodhi që aktivitetin politik ta zhvillonte duke qenë i regjistruar në radhët e Partisë Katundare, e cila udhëhiqej aso kohe nga Isa Ndreu.Më pas aktiviteti i tij politik i përket organizatës së bashkuar, që quhej “Tripalëshi”. Në këtë bashkim bënte pjesë “Partia Katundare” ,”Bashkimi” dhe Rezistenca Antikomuniste.
Në takimin e vitit 1962 në Madrid të Spanjës, Mbreti Leka I, kërkoi ta bashkonte emigracionin politik shqiptar jashtë vendit. Bashkimi “Tripalësh” u përfaqësua në takimin e Madridit nga Isa Ndreu dhe Lec Shllaku. Aty u hodh ideja që bashkimi”Tripalësh” të shkrihej në një parti me qëllim që të arrihej më lehtë bashkimi.
Pas Mbledhjes së Madridit, Ndreu kujton se u la që takimi i radhës i forcave antikomuniste të mbahej në Nju Jork. Jonuz Ndreu ka qenë i pranishëm në këtë takim dhe kujton se takimi i forcave politike anti-komuniste në mërgim, udhëhiqej nga Xhaferr Deva.Ndreu ka marrë pjesë gati në të gjitha takimet e organizuara.Ai ruan në kujtesë edhe faktin se kur u tërhoq Xhaferr Deva, kryetar i takimit të Nju Jork-ut u zgjodh Masar Pustina, ish oficer i Gardës së Mbretit Zog.Në takimet e nju Jork-ut, u diskutua shumë për riorganizmin e mërgatës politike dhe u kërkua bashkrendim i veprimeve për rrëzimin e komunizmit. Pjesmarrja e Bllokut Indipendent nuk mund të merrte pjesë në këtë bashkim për arsye se ky grupim politik kishte të pranishme një fraksion të saj, Partinë e Rezistencës, e cila, konsiderohej si degë e shkëputur nga Blloku Indipendent.Alternativa e vetme ishte që të trija partitë të shkriheshin kështu që të bëhej pjesë edhe Blloku Indipendent. Shkrirja nuk qe e lehtë, dolën vështirësi pas vështirësishë. Partia e Rezistencës,e cila kishte në krye Ndue Pjetër GjonMarku, e kundërshtoi bashkimin. Në këto rrethana takimi konsiderohej i dështuar. Nga ana e tij, kryetari i Partisë “Bashkimi Kombëtar”, Loro Stajko, u bëri thirrje pjesmarrësve që të arrihej me çdo kusht bashkimi. Ai ishte gati që të jepte dorëheqjen nga posti i kryetarit të partisë, nëse konsiderohej faktor i dështimit të bashkimit. Që në atë moment ai vullnetarisht doli nga radhët e partisë që përfaqësonte, duke u deklaruar në radhët e Partisë Katundare. Ndreu kujton se diskutimi i Loro Stajkës u shoqërua me duartrokitje.
Pas kësaj u vendos që partitë e “Tripalësh”-t, të mbanin një kongres, i cili do të kishte mandatin e zgjedhjes së një kryetari. Partia që do të dilte nga shkrirja do të njihej me emrin “Bashkimi Kombëtar”.
Formacioni politik e mbajti kongresin e vet të parë në Firence të Italisë. Pikërisht në këtë kongres u pagëzua me emrin që ka edhe sot ”Bashkimi Kombëtar Shqiptar”. Kryetar u zgjodh Isa Ndreu dhe sekretar Lec Shllaku, ndërsa zv/kryetar Adem Hodo dhe Loro Stajko.Partia kishte edhe revistën e saj “Koha Jonë”, e cila për 40 vjet u botua rregullisht dhe informoi mërgatën, duke patur si sponsër familjen Ndreu.
Jonuz Ndreu ka qenë aktiv në radhët e kësaj partie.Ai është zgjedhur vazhdimisht anëtar i kryesisë së Bashkimit Kombëtar, duke qenë shumë aktiv në SHBA.Ai thotë se ka punuar pa u lodhur duke kryer të gjitha detyrimet ndaj Partisë.Duke qenë në krye të partisë për shumë kohë ai ka pasur marrdhënie shumë të mira me të gjitha organizatat, shoqatat dhe entet fetare në SHBA.
Ndreu tregon për Illyria-n se raportetet me Bllokun, Legalitetin, Ballin Kombëtar, Vatrën; me Kishën dhe Xhaminë, kanë qenë të shkëlqyera. Ai ka përfaqësuar në çdo aktivitet me karakter kombëtar dhe politik partinë, Bashkimin Kombëtar Shqiptarë (BKSH), të cilën, e udhëheq për shumë vjet në Amerikë. Ka marrë pjesë si i deleguar nderi në të gjitha kongreset e Legalitetit, takimet e Ballit Kombëtar dhe të Komitetit Shqipëria e Lirë, si dhe të Vatrës. Ka qenë i pranishëm si përfaqësues i partisë BKSH, në të gjitha festat e flamurit , demostratat e protestat kundër regjimit komunist në Shqipëri, dhe ato për lirinë dhe të drejtat e shqiptarëve në Kosovë, e të gjitha trojet etnike.
37 vjet punë në të njëjtën kompani
Jonuz Ndreu nuk ia ka përtuar punës. Zellin dhe dispiplinën që tregoi në ushtrinë amerikane,i tregoi edhe në punë të përditshme. Pas ushtrisë ai nisi punë në kompaninë amerikane Daglas Management, ku për shumë kohë punoi si supervajzer.
Kjo kompani, thotë ai, ndërroi shpesh emra më pas, por pronarët mbetën po ata.Në këtë kompani ai punoi që nga viti 1968 dhe deri në vitin 2005, kohë kur doli në pension.Pra 37 vite ai i kaloi në të njëjtën kompani, duke punuar në të njëjtin pozicion. Punëtori i mirë i bën vend vetes. Kurrë nuk pati një vrejtje nga menaxherët, gjithëmonë u mor shembull. Kompania nuk e lëshoi as kur ai pati lëndime trupore si shkak i një aksidenti të rëndë komunikacioni në vitin 1982.
Kompania pas aksidentit i qëndroi afër duke përballuar me fondete veta të gjitha shërbimet spitalore. Ajo vuri në dispozicion të tij një shumë të madhe dollarësh, me të cilat përballoi jo vetëm operacionet që iu desh të kryente në spital, por edhe shërbimet e më pasme, përfshi dhe terapitë, deri në shërimin e tij të plotë.
Ndërsa, pas 37 viteve punë, me 25 maj 2005, kur ai doli në pension, kompania i dhuroi edhe një tjetër befasi të këndshme; një çek me vleftën e 25 mijë dollarëve. Ai u ndje shumë i emocionuar dhe falenderoi me zemër kompaninë.Me rastin e daljes në pension ai ftoi disa nga miqtë e tij dhe së bashku me rrethin familjar e festoi.Mes të ftuarëve ishin: kryetari i Vatrës, z. Agim Karagjozi, dr Gjon Buçaj, Agim Rexhaj, Zef Balaj, Zef Përndocaj, Hajdar Tonuzi, e shumë miq të tjerë.
Nga ajo festë ai ruan një dhuratë të çmuar, që Vatra ia dhuroi me rastin e daljes në pension, një pikturë e Heroit tonë Kombëtar Gjergj – Kastrioti Skënderbeut.
Si nacionalist dhe luftëtar i vendosur antikomunist, Ndreu është ndjerë i gëzuar kur ra komunizmi në Shqipëri. Që nag viti 1992, fitorja e demokracisë shqiptare, ai e ka vizituar 15 herë Shqipërinë. Pas 50 viteve në mërgim, shkoi në vendlindjen e tij, në Sllovë të Dibrës dhe u çmall me kujtimet e fëmijërisë.U ndje tepër i mallëngjyer sepse gjeti gjallë edhe më të moshuarit e fisit të madh Ndreu.Edhe pse në moshë të thyer, Jonuz Ndreu me zemër e mendje ndjehet atje në Sllovën e tij malore, në kufi me Kukësin.
Krenari për identitetin shqiptar
Jonuz Ndreu dhe bashkëshortja Bale, i gëzohen nipërve dhe mbesave dhe janë përpjekur që t’i përkundin ata nën ninullat dhe rrëfenjat për kombin shqiptar. Duke i marrë me vete nëpër festat dhe tubimet shqiptare, duke i veshur me kostume kombëtare të blera në Shqipëri,u kanë përcjellë një dashuri të qëndrushme për simbolikën kombëtare dhe ndjehen krenarë që i përkasin kombit shqiptar.
Nipi i Ndreve dhe it ë ndjerit Imam Isa Hoxha, Bahri Hoxha, u kishte folë prej kohësh prindërve për një festival ndërkombëtar të trashëgimisë, që do të organizohej në Nju Xhersi. Gjyshri Jonuz i kishin blerë një kostium dibran dhe Flamurin Kombëtar. Festivali për fëmijë do të organizohej në Teatrin e qytezës Emerson. I titulluar “One Word”-“Një Botë” synimi i organizatorëve ishte që të parakalonte para syve të shikuesve të shumtë kultura etnografike e shumë vendeve të botës, që jetojnë në shtetin e Nju Xhersit.Organizatore e këtij festivali ishte shkolla ‘PATRICK m. Villano”, e cila e ka kthyer në traditë të përvitshme këtë ngjarje me përmasa shumëetnike, që ka fituar statusin e veprimtarive të qytetit dhe ndiqet edhe nga autoritetet e bashkisë.
Në këtë festival bëhet parakalimi tradicional, ku fëmijët përfaqësues të kulturave etnike vishen me kostume të shtetit përfaqësues. Këtë vit në festivalin ndërkombëtar të trashëgimisë ”Një Botë” u paraqitën 25 shtete nga kontinente të ndryshëm, që ekspozuan etnosin e kombeve nga vijnë prindërit e tyre. Ndër shtetet përfaqësuese u renditen: Shqipëria, Italia, Hungaria, Panamaja, Filipinet, Portugalia, Kroacia, Kina, Izraeli, Tailanda, India, Arabia Saudite, Spanja, Meksika, Ukraina, Rusia, Porto Riko, Polonia, Armenia, Afrika e Jugut, Skocia, Indonezia, Australia, Libani, Egjypti,Koreja e Jugut etj. Shqipëria, për të tretin vit radhazi, është përfaqësuar nga Bahri Hoxha, i biri i Afrim dhe Emira Hoxhës, nip i Jonuz Ndreut dhe Imam Isa Hoxhës.I veshur me kostumin karakteristik të Dibrës, dhe me flamurin kuq e zi të kombit shqiptar, Bahriu ka parakaluar para pjesmarrësve të shumtë dhe i ndjekur me emocion nga nëna e tij Emira, gjyshi Jonuz Ndreu dhe gjyshja Bale, që e kanë kurajuar me buzqeshje e duartrokitje. Bahriu është vetëm 8 vjeç, por tashmë ai ka një përvojë jo të vogël, ku për tre vjet radhazi përfaqëson Dibrën dhe Shqipërinë në këtë festival të përvitshëm të trashëgimisë kulturore. Festivali i trashëgimisë kulturore, që ka formën e një parade, ku ftohen fëmijët e shkollave fillore të Nju Xhers-it të përcjellin trashëgimin e kombeve nga vijnë prindërit e tyre, ka fituar statusin e një ngjarjeje shumë të vlerësuar në këtë shtet. Gazeta e qytetit shkroi shumë për këtë ngjarje dhe mes të tjerash u botuan disa fotografi, ku paraqitej dhe shqiptari, Bahri Hoxha dhe të afërmit që e shoqëronin në paradë.(Dielli arkiv)
Ja si mund të shërbejnë shqiptaro-amerikanët në Ushtrinë Amerikane
Nga Shefqet & Herion Kërcelli/
Bashkëpunimi ushtarak shqiptaro-amerikan është një nga faqet më të ndritura të historisë të popullit shqiptar, ku rol të vecantë kanë lozur shqiptaro-amerikanët. Ata kanë qenë pjesmarrës pothuajse në të gjithë luftërat që ka zhvilluar SHBA kudo në botë, që nga Lufta e I-Botërore, Luftën e II-të, në Kore e Vitenam dhe deri tek luftërat e fundit në Irak dhe Afganistan. Janë me qindra ata që kanë shërbyer nën flamurin amerikan dhe me dhjetra ata që kanë dhënë jetën në fushën e betejave, duke hyrë kështu në memorialin e madh të të rënëve në SHBA. Në shekullin e XXI-të këtyre heronjëve ju shtuan dhe të tjerëtë rinj si, Ervin Dervishi dhe Gentian Marku, të cilët ranë trimërisht gjatë luftës në Irak. Ata u nderuan nga presidenti George W. Bush me medaljen “Purple Hart”, “Zemër Lejla”, “për devotshmërinë, kurajën dhe trimërinë që kanë treguar ndaj shtetit amerikan si në kohë paqe dhe në luftë”. Nderim dhe respekt për të gjithë heronjtë dhe dëshmorët shqiptaro-amerikanë! Por,ky bashkëpunim mori dimesion të ri dhe përfshiu mjaft fusha mbas ndryshimeve politike të viteve ’90, kur shteti dhe ushtria shqiptare nënshkruan dhjetra programe bashkëpunimi me Departamentin e shtetit dhe Pentagonin. Projektet kanë synuar arësimimin dhe trajnimin e ushtarakëve shqiptare, përvetsimin e gjuhës angleze, shtimin e kapaciteteve operacionale dhe ndërveprueshmërisë së ushtrisë shqiptare brenda strukturave të NATO-s, ndihma në pajisje, teknologji dhe aparatura nga shteti amerikan për të gjitha llojet e forcave e shërbimeve, etj. Gjithashtu gjatë këtyre dy dekadave janë zhvilluar dhjetra stërvitje të përbashkëta mes ushtarakëve shqiptarë dhe amerikanë kryesisht në Shqipëri, por dhe vende të tjera, ndërkohë ushtarakët e dy vendeve kanë qenë dhe janë pjesmarrës në operacione të përbashkëta ku rol kryesor kanë pasur operacionet në Irak dhe Afganistan. Këto operacione dhe beteja të përbashkëta kanë shënuar dhe heronjtë e përbashkët. Kështu kapiten Feti Vogli, në përbërje të misionit “Eagle-4”, ra heroikisht në krye të detyrës në Kandahar, më 20 shkurt 2012, duke shënuar dhe heroin më tëri të ushtrisë shqiptare në misionet paqeruajtëse jashtë atdheut. Ai ra në fushën e betejës duke luftuar krah për krah me ushtarakët amerikanë. Ndaj Kapiten Feti Vogli u përcoll si hero,jo vetëm nga populli dhe ushtarakët shqiptarë por dhe nga ushtarëkët e SHBA dhe të koalicionit antiterrorizëm në Afganistan. Një dimesion i rëndësishëm i këtij bashkëpunimi ka qenë dhe vizita e anijeve të Flotës së SHBA në portet shqiptare, ku i është afruar një mikpritje mbresëlënëse nga banorët e qyteteve tona bregdetare. Kam që në vitin ’90 që i ndjek këto zhvillime dhe vizita të këtyre anijeve ushtarake, shpesh kam kontaktuar dhe me marinarë shqiptaro-amerikanë, jam ndjerë krenarë me këta djem që lundrojnë oqeaneve në ruajtje të paqes dhe lirisë. Por dhe ata janë ndjerë mirë para kolegëve të tyre kur kanë parënivelin e bashkëpunimit dhe mënyrën si i kemi pritur ne ushtarakët amerikanë. Duke parë gjithë këto ngjarje e zhvillime të historisë së popullit shqiptar përgjatë shekullit të kaluar dhe aktualisht, ku shpesh kam qenë dëshmimtar, kam disa vite që punoj për grumbullimin e materialeve dhe informacionit të nevojshëm për botimin e një libri të mirëfilltë me titull “Bashkëpunimi ushtarak SHBA-Shqipëri nga shekulli i kaluar deri në vitin 2015”. Shpresoj që libri do botohet brenda këtij viti. Duke i hyrë kësaj pune voluminoze, në emër të një qëllimi të madh, për të nxjerrë në dritë këtë bashkëpunim, krahas lidhjeve të forta historike e miqësore midis dy popujve tanë, mendova se piknisje e këtij bashkëpunimi është procesi i rekrutimit të shqiptaro-amerikanëve, dje dhe sot. Për ti ardhur sado pak në ndihmë këtij komuniteti, shkuam në zyrën e rekrutimit në Pittsburgh, ku takuam oficerin dhe rreshterin e kësaj zyre, të cilët plot mirësjelljee dashamirësi na dhanë broshurat dhe sqarimet e nevojshme se si mund të rekrutohen shqiptaro-amerikanët që nuk kanë fituar statusin e shtetësisë së SHBA. Natyrisht mjaft shqiptarë mund të jenë njohur me këtë, vecanërisht ata që janë pjesë e ushtrisë së SHBA, por ne shpresojmë tu vijmë në ndihmë duke j’a dhënë shqip këtë informacion. Pjesa e parë e këtij informacioni përmbledh shkurtimisht të dhëna të përgjithëshme rreth Ushtrisë së SHBA.Është e qartë seUshtria e SHBA,është më e mirëpajisura, më e afta dhe më e forta në rruzullin tokësor. Kjo sepse, në radhë të parë në të shërbejnë njerzit më të përkushtuar ndaj detyrës dhe të respektuar nga populli i vet.Këta ushtarakë që janë pjesë e ushtrisëbrenda e jashtë vendit, mbrojnë liritë dhe të drejtat e shtetasve amerikanë dhe demokracitë kudo në botë dhe janë gjithmonë të gatshëm e të përgatitur për të mbrojtur kombin e tyre. Një ushtar i ushtrisë së SHBA,është mishërimi i forcës fizike dhe asaj mendore që burojnë nga misioni i tij. Ndaj si ushtar, ti duhet ti shërbesh kudo dhe kurdoherë SHBA-ve, në cdo rast e nevojë që do paraqitet. Ti duhet të jesh i gatshëm për të luftuar në cdo kohë, dhe për këtë duhet të jesh i trajnuar për të cdo rast. Ushtria e SHBA është e përbërë prej qindra mijëra ushtarë aktivë e rezerve në detyrë. Pra, kady alternativa shërbimi, shërbimi me kohë të plotë në ushtrinë aktive dhe me kohë të pjesshme në ushtrinë rezervë. Trajnimi, karriera dhe puna. Bazë për tu pranuar në radhët e ushtrisë së SHBA është trajnimi maksimal, stervitja dhe eksperienca e punës. Në ushtri do të njihesh me lëvizshmërinë, fuqinë e zjarrit, fuqinë mbrojtëse të avionave dhe automjeteve luftarake, gjithashtu me pajisje dhe aparatura të teknologjisë së lartë. Do njihesh me helikopterë dhe UAV-të, tanke dhe automjete luftuese, të mbështetjes, pajime, armë, vende të ndryshme, etj. Ti do jeshi trajnuar të bësh më të mirën tënde dhe pas kryerjes së shërbimit ushtarak. Ndërkohë përmes karrierës ushtarake ti fiton aftësi si lider dhe kjo shoqërohet me distiktivët përkatës nga faza në fazë. Ushtria amerikane të afron më shumë se 150 rrugë karriere të ndryshme bashkë me trajnimet përkatëse. Një ushtar i shërbimit aktiv mund të zgjedhë cilën fushë të dojë, duke filluar nga arti, shkenca, inteligjenca, luftimi, aviacion, inxhinjeri, ligj dhe më shumë. Nuk ke kufizim se cfarë ti mund të arrish, nqs shërben në ushtrinë e SHBA.Që të pranohesh në radhët e ushtrisë së SHBA duhet të plotësosh këto kritere.-Të jesh qytetar i SHBA;-Të jesh në moshën 17-35 vjec;-Të kesh një kondicion të mirë fizik;-Të kesh një rekord të pastër ligjor;-Të kesh një diplomë të shkollës së mesme ose diplomë ekuivalente të përgjithëshme; -Në disa detyra duhen dhe kualifikime shtesë.Këto kritere të ndihmojnë të zgjedhësh një karrierë, një punë të përshtatëshme, dhe me pak ndihmë mund të gjesh atë pozicion që përkon me aftësitë dhe objektivat e tua. Për të gjetur atë që kërkon në 150 mundësi të afruara, mund të përdorësh sistemin që të afron ushtria. Ndërkohë për një trajnim efikas të cdo fushe, është korpusi i trajnimit të Oficerëve rezervë, i cili mund të ndihmojë studentët e universitetit të fitojnë një shkollë dhe një urdhër gradimi si oficer i ushtrisë së SHBA. Studentët regjistrohen në kurset e udhëheqjes në universitetet e tyre, plus kurseve të kërkuara jashtë shkollës. Ky kualifikim i mundëson atyre gradën e parë të oficerit, nëntoger, toger i dytë ose nënlejtnant. Ushtarakët rezervë gjatë detyrës marin shumë përfitime të ushtarëve aktivë, por shërbejnë me kohë të pjesshme. Kështu ata fitojnë para për universitetin dhe një cek pagesa ekstra, plus punëve të tyre civile. Në ushtrinë amerikane ka karriera specifike, sic është detyra e oficerit, që në ushtrinë e SHBA, mishëron nder dhe guxim. Ata udhëheqin me shembullin e tyre deri në realizimin e detyrës ose misionit të caktuar. Sigurisht që popullsia civile ka qenë gjithmonë pjesë kryesorebrenda misionit të ushtrisë. Ata kanë hyrë në qindra profesione ushtarake dhe janë vendosur nëpozicione të shumta.brenda strukturave ushtarake. Përfitimet për cdo ushtarak zgjasin për gjithë jetën. Trajnimi dhe rroga që merr si ushtarak janë vetëm një pjesë e asaj që përfiton nga shërbimi në ushtri. Ushtria të përgatit për jetën, për të nesërmen, të afron para për edukim, kujdes shëndetsor të përgjithshëm, shërbimet e familjes dhe kategori shërbimi, pagesë speciale për detyra speciale, para kesh për të mbuluar koston e jetesës, etj. Gjithashtu paketa e përfitimeve për cdo ushtarak përfshin dhe një kompesim total për kujdesin e sigurimin shëndetsor, pagesa e pensionit të parakohshëm dhe subvensione në paketën ushqimore, strehim dhe arësimim që shkojnë deri sa një rrogëe mirë. Nuk po zgjatemi shumë në këto cështje, se blloku i përfitimeve kishte mjaft pika, të cilat ju mund ti shihni dhe vetë në anglisht, nga ku mund të mësoni shumë për kompensimin e përgjithshëm të cdo ushtaraku.Ju mund të mësoni se cfarë përfiton në ushtri nga pagesa bazë deri tek shërbimet speciale. Po ashtu mëso më shumë rreth programeve të ushtrisë që të ndihmojnë për të paguar kolegjin, kreditë studentore ekzistuese ose të fitosh kredi kolegji jashtë detyrës aktive. Njihu me paketën e kujdesit shëndetsor të përgjithshëm, sigurimin me kosto të ulët, pushime të mjaftueshme së bashku me familjen, etj. Në ushtrinë amerikane ka stimuj dhe alternative shtesë, të cilat ju mundësojnë të kualifikoheni për shërbime të ndryshme bashkë me familjet tuaja. Ushtria kujdeset për familjet tuaja gjithashtu. Ndaj duhet të njiheni më shumë dhe për shërbimet shtesë, grupet që mbështesin realizimin e tyre, këshillimet dhe trajnimet, gatishmërinë e këtyre personave ndaj ushtarëve dhe familjeve të tyre. Sigurisht mbas kryerjes së shërbimit ushtarak ka një sërë programesh, me të cilat ju duhet të njiheni sepse ju ndihmojnë të përshtateni me jetën e re, ju mund të zgjidhni atë që ju përshtatet.Në broshurat dhe manualet që afrojnë zyrat e rekrutimit ju keni gjithashtu dhe përmbledhje për jetën e ushtarit. Psh. Cdo të thotë të jesh një ushtar?Të jesh pjesëtar i ushtrisë së SHBA, do thotë të jesh pjesë e forcës luftarake më të fortë në botë. Ti do kalosh mjaft ditë duke u trajnuar, duke punuar dhe shërbyer së bashku me kolegët për të mbrojtur lirinë dhe demokracinë amerikane. Ti do kesh kohë të mjaftueshme mbas shërbimit për familjen, miqtë dhe nevojat personale. Nga dita e rekrutimit deri satë dalësh në pension, ushtria amerikane të siguron një paketë mbështetje unike, që se ka asnjë ushtri tjetër në botë. Hapi i parëi rëndësishëm është se ti do mësoshsi të bëhesh nga ushtar i thjeshtë drejtues i suksesshëm. Ty do tëkrijohen shumë mundësi që të përmirësosh aftësitë drejtuese dhe aftësitë për punën në grup, si të marrësh më shumë përgjegjësi si person, duke siguruar tregues në rritje në cdo fushë. Ti do mësosh konceptin e motivimit, si mund ta zhvillosh atë tek vetja dhe tek të tjerët, si mund të zgjidhësh probleme të ndryshme, të ndjekësh me pasion synimet e tua, të përballosh sfidat e shërbimit, të drejtosh dhe jetosh me forcat e tua, etj. Ti do të mësosh si drejtohet me shembullin tënd.Si mund të bëhesh një ushtar?Sëpari, ti do punosh me një rekrutues. Pastaj do kryesh trajnimin e luftimit bazë,(BCT). Dhe më në fund ti do fillosh trajnimin Individual tëAvancuar(AIT). Cdo të kuptosh me, të jesh një ushtar?Si ushtar i SHBA, ti ke detyrë kryesore mbrojtjen e kushtetutës dhe lirinë e amerikës. Por nuk do e kalosh vetëm me shërbim, ushtarët kanë kohë të lirë më shumë se kushdo tjetër. Ata këtë kohë mund ta kalojnë me familjen, me miqtë, duke u aktivizuar nësporte të ndryshme, apo të merren në ato që ka hobi, dëshirë, pasion. Ushtarët kalisin veten mëndërisht e fizikisht përmes trajnimeve të vazhdueshme. Theksojmëmë të rëndësishmen, se ushtarët jetojnë cdo ditë shtatë proceset kryesore të jetës, punë, kohë e lirë, trajnim, strehim, duke jetuar vlerat e njeriut normal përmes ushtrisë.Palestra dhe ushqyerja.Një nivel i lartë i kondicionit fizik të ushtarit, ka ndikim direkt në gatishmërinë luftarake të cdo individi. Një ushtar i aftë mendërisht dhe fizikisht ështëi dobishëm për ushtrinë e SHBA. Për këtë rol specifik ka dhe familja e ushtarit, e cila duhet të jetësa më kompakte, harmonike dhe e fortë. Forca e ushtarëve vjen dhe nga harmonia e familjes së tyre. Cdo ushtar, për të kryer sa më mirë detyrën e tij duhet të ketë mbështetjen dhe inkurajimin e familjes së tij. Kjo në ushtrinë e SHBA shihet si faktor kryesor. Aq më shumë kur ti thua në familje: “Unë po mendoj të bashkohem me ushtrinë”. Kur dëgjon dikë që ti thotë këto fjalë, një lumë mendimesh dhe emocionesh të ngacmojnë menjëherë. Natyrisht imagjinimi i jetës së ushtarit mund të shkatojë një përzierje frike, ankthi, konfuzioni, gëzimi, krenarie, shqetësimi dhe madje pak emocion, që duke u kombinuar krijojnë një nyje të madhe. Ti nuk je i vetmi që ndjehesh në këtë gjendje. Pornë ushtri nuk je i vetëm. Nuk të mungon mbështetja dhe inkurajimi i mikut më të mirë, shoqëruesit dhe këshilltarit më të vlerësuar të një ushtari. Por, e rëndësishme është që synimi juaj për të shërbyer në ushtri duhet të kalojë përmes familjes. Forca e ushtarëve në ushtrinë e SHBA vjen nga forca e familjeve të tyre. Duhet të dish të vlerësosh profesionin e ushtarit bashkë me familjen tënde. Që të bëhesh një ushtar i mirë, i gatshëm për cdo detyrë, këtë ta siguron ushtria me përgatitjen speciale, bashkë me një numur të madh përfitimesh dhe shansesh. Ndoshta fillimisht ti cuditesh dhe nuk e kupton ekzaktësisht cdo të thotë kjo. Mbase një mori pyetjesh të vijnë në mëndje dhe tëturbullojnë për të marë një vendim efikas. Në momentin e parëështë e kuptueshme. Por unë dua të di se cfarë do ndryshojë për ty dhe familjen tuaj mbasi të bëhesh familje ushtarake, dhe të bësh jetën e ushtarit. Ku do të hash, do të flesh, do bësh shoping dhe do kalosh kohën më të mirë jashtë shërbimit? Sa vështirë do ta kesh për të bërë shokë të rinj? A do të zhvendosesh cdo gjashtë javë? Ushtria do donte tu përgjigjej sa më shumë pyetjeve, deri tek ideja sa mund tëngjasojë familja jote tani që je ushtarak me familjen që ke pasur dikur?Sigurisht që qënia ushtar ka vecori dhe për familjen? Psh.Ku dhe si do të jetojmë ne? A do të kujdeset dikush për familjen? Për fëmijët e tu? Cfarë më ndodh kur ushtari im është bllokuar diku gjatë detyrës? Cfarë mund të bëj unë nga vëndroja për ta ndihmuar atë? Sa herë zhvendosem unë nga një vend tek tjetri, sa mundësi kam të ndjek familjen, etj. A kam mundësi të dërgoj një mesazh për prindërit sa herë zhvendosem? Për një person 25-35 vjec vendimi për t’ju bashkuar ushtrisëështë zgjidhja më e rëndësishme e jetës së tij, (ose saj). Por ky vendim mund të duket i vështirë për tu marrë pa mbështetjen e familjes dhe të miqve. Në ushtri ka sektorë të vecantë që ndihmojnë cdo person për të kuptuar përfitimet e shërbimit ushtarak.Një perspektivë e qartë dhe e ardhme e sigurt. Ushtria e SHBA afron trajnim dhe eksperiencë për cdo përzgjedhje që mund të bejë secili në karrierën ushtarake. Nga inxhinjeria në jurispudencë, nga mjekësia në matematikë, nga biologjia në informatikë, etj.etj. Ka pak institucione në botë që mund të krahasohen me mundësitë që të afron ushtria e SHBA për trajnim, arësimim dhe edukim. Përvec këtij trajnimi, gjatë detyrës, ushtria ka dhjetra programe shtesë që ndihmojnë ushtarët të fitojnë një gradë universiteti pa pasur detyrim që të lundrojnë në një det me borxhe që merren në këto raste. Programi i ROTC psh.lejon një të rritur të marë pjesë leksione universiteti, krahas trajnimit në ushtri dhe të marë një urdhër gradimi si oficer i ushtrisë së SHBA. Nuk po zgjatemi më tepër se në linkun e ushtrisë së SHBA jepen të zgjeruara përfitimet e cdo qytetari gjatë karrierës së tij në ushtri, mundësitë e punësimit, para për ndjekjen e universiteteve dhe përftitime të tjera, pagesë e mirë dhe përfitime plus. Por ti duke ju bashkuar ushtrisë ke mundësi më të mirë se disa lloje pune në zyra. Ti ke një forcë fizike dhe shëndet mendor më të mirë se nëzyra. Vec kësaj ushtarakët zbatojnë urdhërat me krenari, janë të gatshëm të zgjidhin dhe drejtojnëcdo situatë me dorë e zë të fortë. Sigurisht cdo prind kërkon të dijë më shumë rreth jetës ushtarake të djalit ose vajzës, dhe këto cështje janë sqaruar në linket përkatëse, si alternativat e shërbimit, shpërndarja, cfarë experience marin në një bazë ushtarake, jeta e përditëshme, komunikimi, pra si do lidhesh ti me ata ndërkohë që ata shërbejnë jashtë SHBA, etj. Gjithashtu siprind të lejohet të njihesh me ecurinë e karrierës së djalit, vajzës suaj, programet e trajnimeve dhe përfitimet, (mundësitë e punësimit mbas ushtrie, para për ndjekjen e një universiteti, pagesa e mirë në raport me punë të tjera, përfitime ekstra). Duhet të dish se ushtarët e SHBA, jetojnë një jetë me ritme të shpejta dhe plot dinamizëm. Gjithashtu cdo prind njihet me organizimin dhe vendosjen e djalit, vajzës në repartin ushtarak, jetës në kazermë, transferimet, metodat e komunikimit që ushtarët përdorin me familjet e tyre.Ndërkohë dhe djali mëson se si ka reaguar prindëri, familja mbas regjistrimit të tij në shërbim ushtarak. Ai dëgjon me kujdes hap pas hapi, përshtypjet dhe reagimet e tyre nga dita e parë e shërbimit, gjatë shërbimit apo ngjarje të vecanta ku spikasin aftësitë e tij në operacione ushtarake. Sheh si reagojnë ata nga tregimet e jetës reale në ushtri, psh, Specialiste Davis dhe prindërit e saj, SGT Brown dhe prindërit e tij, SGT Troche dhe prindërit e tij, PVT Halili dhe nëna e tij, SPC Peterson dhe nëna e tij, etj. Zakonisht në këto raste bëhn pyetje të drejpërdrejta dhe të shpejta. Duhet të këmbëngulësh për të marë dhe përgjigjen. Dhe për këtë ka një link të vecantë sqarues. Pyetjet e zakonëshme në këto raste janë:-si do ta di që djali apo vajza ime janë të sigurt? Cfarëështë shpërndarja apo organizimi? Sa mundësi ka djali apo vajza ime që të përjetojnë situate luftimi gjatë karierës së tyre? Cfarë avantazhesh do ketë djali apo vajza ime gjatë shërbimit ushtarak? Shanset për universitet ose punë? Si është jeta në një bazë ushtarake? A do kontaktoj unë me vajzën ose djalin pasi ata të jenë shpërndarë? E plot pyetje të tjera.Sigurisht ne sollëm momentet më kryesore që duhet të njihet cdo familje, prind, djalë ose vajzë, para se të shkojë në zyrat e rekrutimit të ushtrisë së SHBA, të cilat kanë të bëjnë me pjesën e përgjithëshme të jetës në Ushtrinë e SHBA, për të cilën keni një link të vecantë goarmy.com, i cili për ata që njohin anglishten jep shumë hollësi. Por gjatë takimit me ushtarakët amerikanëi kërkuam hollësi për shqiptaro-amerikanët që ende nuk kanë shtetësi amerikane, por janë me dokument Green Card, si veprohet? Për këtë në zyrat e rekrutimit ka një program specifik të quajtur MAVNI, karriera për mbajtësit e vizave dhe jo qytetarët e ligjshëm.Thirrje në detyrë për jo qytetarët e ligjshëm. Cfarëështë MAVNI? (Military Accessions Vital to the National Interest, Pranimet ushtarake jetësore për interesin kombëtar), është një program që lejon joqytetarë të ligjshëm të caktuar të pranohen në radhët e ushtrisë së SHBA, nëqoftëse ata flasin një prej më shumë se 40 gjuhë strategjike. Jemi me fat se Gjuha Shqipe në renditje është e para në këto 40 gjuhë, kështu që shqiptaro-amerikanët janë në rregull me këtë pikë.Kush ështëi pranueshëm për të aplikuar?Programi MAVNI ështëi zbatueshëm për persona që kanëstatus të ligjshëm qëndrimi në SHBA për të paktën dy vjet,(pa një mungesë të vetme prej më shumë se 90 ditë). Ata duhet të dinë gjuhën angleze dhe gjuhën shqipe. Për tu kualifikuar duhet të jesh në një preh statusve të ligjshëm të autorizuar për hyrjen në ushtri. Për këtë duhet të kontaktosh me qëndrën e rekrutimit më të afërt në shtetin tënd. Këtu kontrollon dhe merr sqarime se në cilën status ju mund të kualifikoheni. Personat me vizë vizitori nuk janë të pranueshëm, por vetëm mbajtësit e vizave të joemigrantëve, Green Card, azilantët, refugjatët, të cilët kanë një status të mbrojtur përkohësisht në SHBA. (Nuk bëhet fjalë për ata që kanë marë shtetësinë amerikane).Cilido person qëarrin të pranohet në radhët e ushtrisë së SHBA fillin procedurën e përshpejtuar për marrjen e shtetësisë amerikane. Me tu bërë pjesë e ushtrisë bën dhjetë javë trajnimin bazë ku merr certifikatën si ushtar. Individët që hyjnë në ushtri përmes programit MAVNI ndryshojnë menjëherë statusin e tyre, nga joqytetarë të ligjshëm në qytetarë, duke tejkaluar procesin e gjatë të Green Card. Përvec përpunimit të përshpejtuar të dokumentave për marjen e shtetësisë, ushtria afron shumë përfitime të tjera që përfshijnë kujdesin shëndetsor gjithë përfshirës, për ty dhe familjen tënde(bashkëshort dhe fëmijë), të ardhura të qëndrueshme, pushim i paguar për 30 ditë cdo vit, udhëtim, punë dhe jetesë normale, përfitime për edukimin, kualifikimin dhe arësimimin, mundësi për profesione të tjera, etj. të cilësuara më lart, ato që përfiton cdo shtetas amerikan në uniformë. Shërbimi ushtarak është një profesion krenar dhe i nderuar. Ai të hap shumë dyer dhe dritare për të ardhmen tënde. Ti përfiton aftësi gjuhësore jo vetëm në gjuhën amtare dhe anglisht, por njihesh dhe me kulturën e më shumë se dyzet popujve të tjerë, të cilat trajtohen në programin e ushtrisë së SHBA. Për këtë fillimisht do bësh një test të gjuhës angleze dhe një të gjuhës shqipe. Cdo nacionalitet gjuhën e tij. Nqs zotëron disa gjuhë dhe ke prirje për to mund të shërbesh si përkthyes. Ndërkohë mund të zgjedhësh të shërbesh në më shumë se 80 profesione të ndryshme në ushtri. Nëqoftëse do përzgjidhësh si kandidat në ushtrinë e SHBA, do nënshkruash një kontratëjo më pak se katër vjet. Pranimi në ushtrinë amerikane është një dritare që të con drejt shtetësisë amerikane, njëshans për tu kualifikur e përgatitur për jetën në SHBA. Por kjo dritare me mundësi pa fund nuk qëndron e hapur përgjithmonë. Ndaj kontakto sa më shpejt rekrutuesin e ushtrisë lokale dhe vizito goarmy.com dhe info.mavni për më shumë detaje e hollësi mbi mënyrat e rekrutimit dhe shanset që të afron shërbimi në ushtrinë e SHBA. Këto shkruheshin qartë në buletinet dhe broshurat që pasqyronte Qendra e Rekrutimit në Pittsburgh me djemtë e saj në uniformë, sigurisht që i gjeni në cdo qëndër rekrutimi të qytetit apo shtetit ku ju banoni. Por ju mund te kontaktoni dhe me qindra shqiptaro-amerikanë që me guxim, përkushtim e profesionalizëm shërbejnë në ushtrinë e SHBA, duke u bërë pjesë e rëndësishme e historisë shekullore të bashkëpunimit ushtarak SHBA-Shqipëri. Fat dhe mbarësi për cdo djalë dhe vajzë shqiptaro-amerikane që vesh uniformën ushtarake nën flamurin amerikan, në mbrojtje të lirisë e paqes kudo në botë, duke nderuar familjen dhe atdheun amë!
Shënim:-Sqarojmë lexuesit e “Diellit” se cdo informacion, dokument, CV, Foto, ku tregohet për pjesmarrjen e shqiptaro-amerikanëve në ushtrinë e SHBA, është i nevojshëm për librin që unë me disa kolegë po përgatis për botim. Kush disponon mund ti dërgojë elektronikisht në adresën time të emailit:-shefqetkercelli10@gmail.com, por mund të mi japë dhe dorazi se momentalisht jam në SHBA. Celulari SHBA:-412 301 96 36. Në Shqipëri:-0355 67 20 52 139. Faleminderit për bashkëpunimin!