Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KESHTU E DUE UNE SHQIPERINE !

by

… hebrenj, roma, komuniste, dhe popuj sllave, rus, polak, çek etj. (Vetem ne ish Bashkimin Sovjetik, ma shume se 27 miljone qytetare vdiqen ne lufte, dhe nga vuejtjet e perndjekjet e                                      

 Nga  Sami Repishti */

“Populli i Izraelit nuk do te harroj kurre se gjate diteve te veshtira te Luftes se Dyte Botenore, ata gjeten tek populli shqiptar mbrojtje dhe mikpritje te sinqerte.” (Ezer Weizman, President i  Izraelit)

***

New York City.SHBA. Per mendimin tim, shprehja e Lame Kodres : “une e dua Shqiperine/Per nje stan ne Trebeshine…” ashte shprehje monumentale e nji te merguemi per vendlindjen e tij: e thjeshte por e plote; fisnike e jo arrogante; madheshtore per çdo vend dhe ne çdo kohe. Monumentale! Sot, shkrimtari qe vdiq ne nji kenete te Myzeqese i uritun dhe i perbuzun nga “shoket e idealit”, po te ishte i gjalle, ndoshta do te shkruente: “Nuk dua villa, as pallate/ As ndertesa me dhjete kate…. Leremeni te lire/ Me nje stan ne Trebeshine!”  Keshtu do te fliste ky shqiptar krenar, viktime e “idealeve” te tradhetueme…!

Nji ndjenje krenarie e qenies “shqiptar” e perjetova une me 27 Janar 2014, me rastin  e ceremonies perkujtimore te viktimave te Holokaustit (Shoah ne hebraishte) gjate viteve te Luftes se II Botenore, te mbajtun ne ambientet e Selise Qendrore te Organizates se Kombevet e Bashkueme, ketu ne New York City, SHBA.

Paneli i caktuem dhe i organizuem nga B’nai B’rith International, nji organizate me prestigj te nalte botenor,  dhe Misioni i Republikes se Shqiperise prane OKB-se, diskutoi temen “The Rescue of Albanian Jews” “(Shpetimi i Hebrenjve Shqiptare” nji titull impresiv, por fatkeqsisht, ne mendimin tim, jo ekzakt. Sepse, shqiptaret shpetuen jo vetem hebrenjt me nenshtetsi shqiptare por edhe te huejte qe te friksuem nga persekutimi nazist, erdhen ne Shqiperi ku gjeten strehimin qe u shpetoi jeten. “The Rescue of Jews by Albanians” (Shpetimi i Hebrenjve nga Shqiptaret”) do te ishte ma korrekt, me qene se hebrenjt u shpetuen edhe ne Kosove nga shqiptaret e Kosoves, e Maqedonise.

Ashte nji manifestim i karakterit te popullit shqiptar, dhe i traditave shekullore te mikpritjes –tue perfshi edhe hasmin!- pavaresisht nga vendbanimi i tyne. Dhe ky ashte nji sukses i madh qe nuk duhet harrue.

Sidoqofte, me kete titull u pasunue veprimtaria e “Dites Nderkombetare te Perkujtimit te Holokaustit” qe mbahet per ruejtjen e kujteses se “ zhdukjes” se miljona qeniesh njerezore nga rregjimi shnjerezor nazist- qenie te pafajshme, te pambrojtje, te pafuqishme, gra, pleq, femije, sidomos femije, keto simbole te pafajnise!- kryesisht, krimineleve naziste). Nji shperfillje monstruoze e shenjtenise se jetes se njeriut.

Ne kete katastrofe te paimagjinueshme , kur njeriu zbriti ne thellesite ma te uleta dhe te paprekuna ma pare ne histori, aty ne erresinen e plote ku strehohen tortura dhe vdekja qe tremben nga drita e diellit, humben jeten ne kampet naziste edhe disa qindera vellazen e motra shqiptare (dhe kusherini im, 17 vjeçari Zyhdi Repishti). Holokausti ka qene dje, ashte sot dhe do te mbetet per jete nji disfate morale per te gjithe boten e qytetnueme per arsye te heshtjes se madhe qe vrau, dhe nji njolle e pashlyeshme ne historine e popullit gjerman. Perkujtimi solemn i Holokaustit ka nji qellim qendror: “Heshtja vret. Mos heshteni para krimit. Ngrijeni zanin nalt. Ndaloni doren vrastare”.

Ne kete kuader te ferrit mbi toke, ne kete humnere krimi te ushtruem me metoda “shkencore” ka pase edhe “shkendia” te dashunise se njeriut per njeriun: qenie njerezore te thjeshta, klerike dhe intelektuale te guximshem gjeten kurajon e mjaftueshme me ngrite zanin me nji “Jo!” te fuqishem kunder murtajes naziste, dhe me luftue ate me aktin sublim te “shpetimit” te jeteve se kercenueme, edhe me rrezikun e jetes se tyne. Ky akt tejet njerezor dhe guximtar ngushellon sot boten akoma te tronditun me bindjen se ekziston nji “fryme njerezore” qe afron çdonjenin nga ne “si vellau me vella”, sidomos ne raste te rrezikut suprem. Kjo ashte esenca e solidaritetit njerezor qe u çfaq e forte ne popullin shqiptar gjate viteve te L2B.

Ketu del ne shesh epersia e shpirtit tone mbi egersine e epsheve tona shtazarake per shtypjen dhe torturen, dhe e akteve tona kriminale. Ky akt sublim duket sikur i thote krimit –individual ose i organizuem- “Ndal! Na jemi qenie njerezore te paisuna  me arsye dhe ndergjegje, na nuk lejojme kalimin e krimit mbi koket tona! Na jemi gati ta luftojme me te gjitha kufizimet qe na imponon natyra e jone njerezore, por qe na i tejkalojme tue sfidue rrezikun e vdekjes. E ne se vdesim sot per kete Ndal! historik, ashtu qofte! Qofte bekue vdekja, sepse vdesim te lire nga pesha e pergjegjsise….” Keshtu folen shqiptaret qe me rrezikun e vdekjes, ndihmuen viktimet hebraike gjate L2B.

Keshtu e due une Shqiperine!

Mendime te ketilla me mbuluen kur lexova pershkrimin e ceremonise ne OKB. Me gjithe ftesen, nuk mora pjese per arsye te nji moti shume te ashper. Ftesa qe mora shkruen:

”Ne nji kontrast te jashtezakonshem me ate qe ngjau ne te gjithe Europen, Shqiperia – nji komb me shumice myslimane e okupueme nga Gjermania gjate viteve 1943 dhe 1944 – u ba nji çerdhe strehimi per virtualisht te gjithe popullsine hebraike, dhe te tjere, qe kerkuen nji vend te sigurt gjate viteve te Holokaustit. Si rrjedhim, rreth 2.000 hebrenj u shpetuen nga gjenocidi nazist ne kete vend te vogel, e te ndryshem nga te tjeret”.

“Shqiperi, Shqiperia e ime!” thashe me krenari. Ne vend te pare “Shqiperi, “ perserita, “ti me jep nder, ti me jep emrin shqiptar!”

Tue fole para publikut ne Sallen e OKB-se, Zonja Johanna Nahuman, qe mbijetoi Holokaustin ne saje te ndihmes shqiptare, e pershkroi  keshtu kete fenomen te rralle ne historine e njerezimit:

“…Une ia detyroi jeten time shqiptareve. Po qe se bota do te ishte shqiptare, ne nuk do te flismim sot per Holokaustin”.

Po qe se bota do te ishte “shqiptare”…. Keshtu e due une Shqiperine!

Shqiperia e vogel, e vorfen por fisnike e kreu detyren e saj me sukses. Ashtu si dhe Kosova. Per te huejt ky qendrim spontan, individual dhe kolektiv i organizuem ne grupe vullnetaresh nga vete shqiptaret,- myslimane e te krishtene- per nji kohe te gjate  mbeti nji “fenomen” enigmatik per masat e shumeta e te painformueme. Per ne shqiptaret ka spjegimin e vet.

Ne nji studim timin “Hebrenjt ne Shqiperi: Historia e Nji Mbijetese “ (The Holocaust:Essays and Documents” R.L.Braham, Editor, N.Y.`2009) jam perpjeke me spjegue se qendrimi i shqiptareve ndaj hebrenjve nuk ka  qene “nji akt spontan” (“un acte gratuit” si e quejne françezet) por vazhdimi i nji procesi te gjate, nji akt autentik. Ne historine e popullit shqiptar nuk ka nji rast te vetem ku hebrenjt jane viktimizue nga shqiptaret; nuk ka nji rast te vetem  kur hebrenjt jane debue nga shqiptaret, dhe nuk ka nji rast te vetem qe tregon bashkepunimin e shqiptareve me nazistet gjermane ne te ashtu-quejtunen “zgjidhja perfundimtare” . Anti-semitizmi as nuk ka linde as nuk ashte zhvillue ne Shqiperi. Ai ka qene, dhe mbetet edhe sot, nji “fenomen” i huej per shqiptaret

Vite ma pare , i ndjeri Imzot Fan S. Noli shkruente:” Si Izraeli ashtu e dhe Shqiperia jane dy vende te vegjel. Te dy kane rrenje te thella. Te dy kane nje histori mundimesh dhe vuejtjesh. Dhe te dy vendet kane ruejte identitetin  dhe kulturat e tyne respektive. Keto ngjashmeni formojne nji lidhje te perbashket ne mes te hebrenjve dhe shqiptareve”..

Sot, kudo qendrimi i shqiptareve spjegohet me traditen tone te “Beses”, zemra e Kanunit tone,  si spjegimi ma i zakonshem. Por “Besa” permban edhe “turpin” per shkelsin kur ajo nuk mbahet, si dhe “mikpritjen” si tradite kombetare qe e dallon ate, e qe ne thelb,  ashte “ndihme”, qofte edhe me sakrificat ma te medha per “te huejin”, qe troket ne dere, e qe ne vendin tone quhet “mik”.

Akti fisnik i mbrojtjes se te persekutuemeve ashte aq i vjeter tek shqiptaret sa edhe Testamenti i Vjeter, dhe aq bashkekohor sa edhe vitet e Holokaustit (Shoah) dhe te ekzodit kosovar te viteve 1998-9. Pa dyshim, rasti unik i shqiptareve kerkon nji studim te thelluem psikologjik dhe sociologjik – te individit dhe te shoqenise shqiptare!

Fenomeni i qendrimit shqiptar ne mbrojtje te persekutuemeve dhe   personave qe kerkojne strehim ne kohet moderne, tregohet sidomos nga momentet historike te shekullit te fundit. Shqiptaret e perndjekun nga  serbet e malazezet ne vitet 1877-78, te njohun akoma sot si “muhaxhiret” (refugjatet) ne Kosove, u perkrahen nga  bashke-atdhetaret vendas. I njajti fenomen shihet edhe ne vitet 1878-1920 edhe me shqiptaret viktima te Malit te Zi, Qe nga Nikshipi, Podgorica deri ne Tivar dhe Ulqin, te shperngulunit u strehuen kryesisht ne Shkoder.

Ironikisht, kur ne vitin 1915, ushtria e dobesueme serbe kaloi ne terheqje nepermjet maleve te Shqiperise veriore deri ne Durres dhe Korfuz, ajo  nuk u sulmue nga shqiptaret viktima. Kater vjet ma vone, ne vitin 1919, kur u ri-kthyen si fitimtare ne Kosove,  “shqiptaret” u shperb lyen me  asgjasimin fizik te popullsise, ose “spatrimin etnik”.

Dokument:“Sekretari i Shtetit (Lansing) per A.J.Balfour (Minister i Jashtem Britanik)Paris 18 prill 1919.

“…Ne lidhje me masakrat mbi shqiptaret ne Mal te Zi: Gusinja, Plava, Ipek, Djakova, Podjour dhe Rozhaj kane qene skena te terrorizimit dhe vrasjeve masive nga ana e ushtrive serbe dhe agjentave serbe , politika e te cileve duket se ashte asgjasimi i banoreve shqiptare te krahines”. Me nderime Robert Lansing.”

Mbas vitit 1912, ushtrite e munduna turke nuk u sulmuen nga banoret shqiptare per hakmarrje, sepse ishin te dorezueme (“nuk priten ne bese”). Nderkaq, energjite e shqiptareve u mobilizuen me strehue çamet e perndjekun te vilajetit te Janines dhe Çamerise qe u debuen me dhune nga trupat ushtarake greke dhe banditet greke, te ardhun nga ishulli i Kretes. (1912-1920) dhe ma vone me shpernguljen e tyne te detyrueshme ne Turqi. Por kur ne vitet 1940-44, gjate okupacionit italian e gjerman te Greqise greket e uritun u drejtuen kah shqiptaret per buken e gojes , ata gjeten mikpritjen dhe mbrojtjen qe i shpetoi ata nga uria.  Menjihere mbas kesaj situate, kur greket u kthyen si   fitimtare, shume nga ata greke qe shpetune nga uria me buken shqiptare u angazhuen ne zhdukjen fizike te gjenocidit çam, viktimet e te cilit kerkojne edhe sot te drejtat e tyne te mohueme.

Me 1943, mbas kapitullimit te Italise fashiste, ma shume se 100.000 ushtare italiane mbeten robe ne token tone. Pothuejse te gjithe gjeten strehim ne familjet shqiptare ne te kater anet e vendit. (Me nji perjashtim makaber: qendrimin e komunistve shqiptare qe ekzekutuen robe lufte te pafajshem ne kundershtim me çdo norme nderkombetare)

Gjate viteve te veshtira te rregjimit komunist, lindi spontaneisht fryma e solidaritetit. Megjithe vorfnine e tejskajshme, familjet shqiptare ndihmuen njena tjetren, dhe te gjithe se bashku ndihmuen , familjet qe vuejshin ma shume: te persekutuemet…! Familja ime ashte nji shembull.

Dhe ajo ma e fundit: ekzodi kosovar i viteve 1998-99,. Kur ma shume se  500.000 refugjate kosovare kerkuen strehim ne Shqiperi, ata u priten me nji zemergjanesi te madhe qe çuditi boten mbar, sidomos publikun amerikan…!

***

Nji fak del i qarte edhe nga pershkrimi i percipte i ke tij “fenomeni” shqiptar. Ne mbrendine e shqiptarit nuk fshihet egersia e ushqyeme nga propaganda komuniste, por nji bazament moral i forte- i njohun si  “cilesite burrenore” te shqiptarit: bese, nder, burreni, mikpritje …, bazament qe drejton jetet e ketij populli sidomos ne ditet e veshtira.

Çoroditja e diteve tona, qe na turperon te gjitheve,  nuk ashte “shqiptare”; ajo ashte rezultati i nji ideologjie te çmendun  qe zgjodhi “urrejtjen” si vlere kryesore dhe e perpunoi me metodat ma te rafinueme te “luftes se klasave” e ne  kundershtim me çdo gja qe ishte “kombetare”  cilesi qe justifikojshin krenarine e kombit tone- dhe timen!

 * Shqiptaro-amerikan, aktivist per te drejtat e njeriut.

REZOLUTA E BUJANIT- 2 Janar 1944 –Para dhe Mbas (III)

by

Me rastin e 70 vjetorit-Pjesa e trete/

Nga Prof. Sami Repishti/

 Nji sukses i madh i arritun mbas demonstrative ka qene themelimi i Universitetit te Prishtine (1970). Ndersa “amendamentet“ kushtetuese forcuen poziten e Kosoves ne kuader te Federates Jugosllave, si “…element konstitutiv te Federates” (Amendamenti VII) Po pergatitej terreni per ndryshimet qe do te konfirmoheshin me kushtetuien federale te vitit 1974. Me kete Kushtetute konfirmohet ligjerisht sovraniteti real i “republikave” dhe “krahinave autonome” mbi pasunite e tyne, organizimi ne tete njisi ekonomike “kombetare” dhe organizimin e Federates mbi “tete” njisi federale. Koncepti i nji “shteti” te Kosoves u forcue dhe nuk pushoi se qenuni pikesynimi i deshirave te popullsise.

Studjuesi Faredin Ferovic perfundoi:” Me kete (Kushtetute) krahinat autonome, nga pikepamja kushtetuese-juridike fituen elemente te randesishem te shtetesise(sovranitetit), pikerisht pjesen ma te randesishme te atributetve te republikes” (Bushovi, 366) Por mbetej edhe nji rruge e gjate me arrijte fundin e procesit te mundimshem.

Kushtetuta e re u aprovue me 21 shkurt 1974, dhe me 28 shkurt 1974 kuvendi i KAKM fitoi Kushtetuten e pare qe siguroi mjaft elemente te pavaresise operative mbrenda Krahines. Ky sukses i konsiderueshem i Kosoves terhoqi vemendjen e elementeve regressive serbe dhe shkaktoi mobilizimin e nacionalisteve serbe kunder ketij “suksesi”. Ne fakt, “suksesi” ishte thjeshtesisht nji njohje e vonueme e te drejtave te Kosoves. Parulla  serbe ”serbet fitojne me lufte dhe humbin me paqe” ishte fjala mbizotenuese “per nji rikthim ne te kaluemen”. Per kete qellim, nacionalizmi serb doli me dosjen “Libri i kaltert” (The blue book) ku pershkruehen “padrejtesite” e Federates Jugosllave ndaj Serbise, sidomos ne Kosove. Pika qendrore e sulmit serb drejtohej kunder ngritjes politike te shqiptareve te cilet me veprimtarite e tyne premtojshin me transformue Prishtinen si qender shpirtenore te Kosoves, jo vetem ne lamin kulturor, arsimor e artistik, por edhe ne lamin politik. Prishtina po kthehej ne nji Tirane te dyte.

Efektet politike te nji transformimi te ketill dukeshin qarte si mjete te domosdoshme me nxjerre Kosoven e shqiptaret nga suazat e nji “pakice kombetare” dhe me e drejtue ate kah afirmimi i tyne ne nji komb shtet-formues, me te gjitha prerogativat e duhuna. Magneti terheqes i shqiptareve ne Jugosllavi tani e mbrapa do te jete Prishtina, e jo Tirana, rregjimi terrorist i se ciles frikesonte shume shqiptare ne ish-Jugosllavine. Ska dyshim se nji zhvillim i ketill ishte edhe ne favor te Federates Jugosllave, sepse kjo reflektonte daljen ne skene te nji klase te re politike, elemente te shkolluem qe gezojshin besimin e Presidentit Tito. Figura kryesore e ketij zhvillimi ka qene Mahmut Bakalli, numri nji i PKJ per Kosoven, i cili pati sukses me lansue Kosoven ne rrugen e nji zhvillimi te shpejt politik, ekonomik e shoqenor. Ne kete atmosphere premtuese u festue me madheshti edhe 100 vjetori i Lidhjes Shqiptare te Prizrenit (1878), me fryme te plote kombetare shqiptare.

Kesaje periudhe i takon edhe adaptimi i “gjuhes se njesuar” me standarde te perbashketa me ate te shqiptareve ne Shqiperi, dhe rritja e shkembimeve kulturore me Republiken e Shqiperise. Parulla emocionale “nje komb, nji shtet, nje gjuhe” u ba thirrje mobilizuese e afrimit kombetar me konotacione te qarta pan-shqiptare deri atehere, te papercaktueme mire.

Ky orientim permbante edhe nji “kercenim” te paevitueshem. Tue konsiderue veten si pjese e “kombit shqiptar” , shqiptaret ne ish-Jugosllavine- sidomos kosovaret- rrezikojshin trajtimin e “nji pakice kombetare”, “kombi” i te cileve kishte shtetin e vet, “Republiken Popullore te Shqiperise”. Ky zhvillim ishte pothuejse fatal per Prishtinen sepse eliminonte bazat e kerkesave te tyne per trajtim si “komb” me te drejta te barabareta ne Federate. Per Serbine, ky zhvillim i Kosoves shihej sikur “…barazia e matejshme nacionale e shqiptareve çonte kah ngritja e vetedijes irredentiste te tyne, e me kete edhe krijimit te kushteve qe Kosova te shkeputej nga Serbia, dhe Juigosllavia” shkruhej ne “Librin e kaltert’ Rruga per konfrontim ishte tashma e hapun!

Dyshimet serbe dhe akuzat e tyne percaktuen edhe ma me hollesi, ne vitin 1986, me Memorandumin e Akademise Serbe te Shkencave dhe Arteve, nji vije politike, qe ma vone, u ba  programi politik i diktatorit Slobodan Millosheviq, kasapi i Kosoves. Ky zhvillim u ba edhe ma kercenues me largimin nga skena politike e ish Presidentit  J.B.Tito ,ne vitin 1980.

Ne kete atmosphere te tensionueme shperthyen demonstratat e medha te pranveres se vitit 1981, qe ma vone u percaktuen si “fillimi i mbarimit te Jugosllavise federative”.  Kosova u vue para nji dileme  ekzistenciale: ose fitoren e plote te barazise me kombet tjera te Jugosllavise – qe konkretizohej me formimin e “Republikes se Kosoves”- ose humbjen e fitoreve te arrituna qe do te perfundonte perseri ne neshtrimin e Kosoves, ndaj Republikes se Serbise, dhe humbjen e statusit te nji njisie federale. Fatkeqsisht, fitoi opsioni i dyte.

Serbet kishin adaptue programin e “Librit te kaltert” qe pretendonte se punohet per “shpetimin e Jugosllavise”, por edhe “per forcimin “ e saj ne perputhje me interest serbe. Ky ndryshim kursi, mbas vdekjes se J.B.Titos, do te fillonte ne Kosove. Shqiptaret e Kosoves nguleshin kambe se vazhdimi i Jugosllavise  Federale mund te sigurohej vetem me barazi e drejtesi, ma konkretisht me formimin e” Republikes se Kosoves”..

Ne nivel federal,, ne nji mbledhje te Kryesise se KQ te PKJ, 5 prill 1981, u vendos me percaktue “demonstratat e Kosoves” si nji ngjarje anmiqsore me karakter kunder-revolucionar. Parulla “Kosova-Republike!” ishte anmiqsore dhe synonte shkaterrimin e Jugosllavise. Dy udheheqes shqiptare te Kosoves, Fadil Hoxha dhe Mahmut Bakalli, u identifikuen si shkaktaret kryesore te ngjarjeve, dhe u zevendsuen me kuadro “te besueshme” serbe: Ali Shukriu, Sinan Hasani dhe Kole Shiroka. Udheheqsi partiak, Veli Deva, sulmi sidomos klasen intelektuale, kryesisht Universitetin e Kosoves. Intervenimet politike te Beogradit –kryesisht serbe- kishin per qellim eliminimin e sukseseve te arrituna, dhe rikthimin e militarizmit serb ne Federate, dhe kjo do te arrihej me “procese te montueme gjyqesore”. (“diferencimi ideo-politik”) dhe masa ndeshkimore ndaj “nacionalisteve” e “irredentisteve” shqiptare. Idete e centralizmit te pushtetit federal nuk u kundershtuen as nga bota e jashteme, qe pranonte shtypjen e mbrendshme per hir te “stabilitetit dhe paqes” ne Ballkan. Tragjedia ma e madhe ka qene numri i nalte i viktimave qe simbas agjensive te hueja numerohet ne qindra te vrame, e ma shume te plagosun.

Rezultati i pare i “centralizmit” ka qene “Platforma Politike per Kosoven” (nandor 1981), nji akt qe u kundershtue nga udheheqsi kroat, Vladimir Bakaric si “i panevojshem”. Cveshja e Kosoves nga prerogativat vete-administruese qe gezonte me Kushtetuten e vitit  1974 ishte tashma nji process qe do te zhvillohej sistematikisht deri ne fundin e tij: heqja e “Autonomise” ( qe u arrit ne mars 1989).

Vendimi i pare ka qene prishja e Mbrojtjes Territoriale te Kosoves dhe largimi me dhune i shume oficereve shqiptare si dhe marrja ne dore e Komandes se kesaj force ushtarake nga serbet. E fillueme si mase “e perkoheshme” ajo u ba definitive nga Kryesia federale me 11 dhetor 1981. Kosova ishte tashma pa asnji mundesi vete-mbrojtje, dhe ne meshiren e agresionit serb. Kjo ngjau edhe me forcat speciale policore te Kosoves, si rezultat i “gjendjes se jashtezakoneshme” te deklarueme me 3 prill 1981.(Ne Kosove Korpusi ushtarak komandohej nga Ratko Mladicc, kasapi i Bosnjes)

Ne qarqet jo-serbe dhe ne qarqet e hueja, trajtimi i Kosoves u shikue edhe si perpjekja e pare e mbas ramjes se A. Rankoviqit per dominimin serb te Federates. Kosova praktikisht u ba keshtu “fillimi i mbarimit te Jugosllavise”

Njikohesisht, Serbia filloi edhe procesin e “diferencimit politik” qe te justifikonte largimin masiv te shqiptareve “te dyshimte” nga pozitat qeveritare, dhe te hidhte bazat per ndryshime legjislative qe do t’i kthejshin Serbise “unitetin e mbrendshem” shkrimjen e Krahines autonome te Kosoves. Nji plan i ketill perfshinte edhe privilegjimin e pakices serbe-malazeze ne te gjithe sektoret e shtetit, tue perfshi edhe ekonomine e arsimin.

Plani serb parashikonte krijimin e nji “shtabi serb” ne Kosove, dhe nji “shtabi serb” ne Beograd, ky i fundit,, i perqendruem ne klubin e shkrimtareve serbe te Akademise se Shkencave dhe Arteve te Serbise (i njohun nga adresa si Francuska 7). Per plotesimin e kuadrit pushtues te Kosoves u mobilizue edhe personeli fetar i Kishes Ortodokse te Serbise.

Ne kete situate u botue “Memorandumi” serb (1986) si platforme politike e kesaj levizje shoviniste. “Humbja e Kosoves” nga Serbia, dhe “pushtimi i Kosoves nga Arnautet(sic!)” ishin dy temat themelore, qe u çfaqen ne te gjithe madhesine e tyne ne mitingun e 28 qershorit 1989, ne Gazimestan, me rastin e 600 vjetorit te Luftes se Kosoves (1389). Si rrjedhim doli kercenimi serb “ne qofte se kerkesat serbe nuk pranohen, do te kemi edhe lufte”. “Mitingashet” siç quheshin aktivistes serbe, u bane militante per mbrojtjen e Jugosllavise.

Para nji situate kaq kritike, elemente te LKJ (Lidhjes Komuniste Jugosllave) udheheqes te Kosoves, Azem Vllasi e Katjusha Jashari ndryshuen qendrimin e tyne pro-serb dhe moren persiper mbrojtjen e popullsise se Kosoves. Edhe udheheqes tjere kosovare kundershtuen vendimin e Kuvendit te Jugosllavise te dates 15 nandor 1987, per anulimin final te Rezolutes se Bujanit (2 janar 1944) dhe deklarimin e saj si akt politik e jo juridik, d.m.th. pa vlere ligjore, megjithese ishte nji akt i kryem nga “Keshilli Antifashist Nacional-Clirimtar i Kosoves dhe Rrafshit te Dukagjinit”, organi legjislativ  i Levizjes Nacional-Clirimtare te Kosoves dhe Rrafshit te Dukagjinit.

Reagimi Kosovar ndaj ketyne masave partiake e administrative qe i shpoejte dhe i forte. Me 17 nandor 1988, punetoret e minieres “Trepça”  marshuen ne kondita te veshtira atmosferike drejte Prishtines.  Ne Pallatin e Sporteve arriten edhe rreth 3.000 punetore te tjere.Menjihere, me levizjen punetore u bashkuen edhe studentet e arsimtaret. Kjo mase njerezish eksplozive u rrite shume, dhe me 19 nandor 1988, ne Prishtine demonstruen ma shume se 100.000 shqiptare. Parulla kryesore: “Jo,Serbise!”  Perfundimi? Kosova duhet te dale jashte Serbise!

Me 23 nandor 1987 u moren masa me pengue ardhjen e qytetareve ne Prishtine, dhe me ndalue çdo manifestiom publik ne qytet. Para nji gjendje te ketill, punetoret e “Trepçes” ,me 22 shkurt 1988, shpallen greven e urise,, u mbyllen ne zgavellat e minieres me rrezik serioz te jetes se tyne Kerkesa e tyne: “garancite e njohuna simbas Kushtetutes se vitit 1974”. Beogradi u pergjegj se ndryshimet e Kushtetutes jane te paevitueshme” e duan apo nuk e duan shqiptaret”. Per kete sulm  te fundit kunder autonomies se Kosoves u vendosen tre “kosovare” te njohun per prirjet e tyne pro-serbe, qe nuk kundershtojshin kerkesat serbe. Ne kete situate grevistet kerkuen doreheqjen e “te shituneve”. Me 28 shkurt Beogradi pranoi kete kerkese. Minatoret nderpene greven. Beogradi mohoi premtimin dhe “te shitunit” u kthyen ne detyret e tyne.

Efekti  greves se punetoreve u ndie edhe ne klasen intelektuale shqitare te Kosoves. Nji Apel i Intelektualeve “Per mbrojtjen institucionale dhe afirmimin e pozites kushtetuse te Kosoves” mbi bazen e parimeve themelore te Kushtetutes se RSFJ-se u nenshkrue fillimisht nga 215 intelektuale te te gjitha institucioneve te Krahines. Apeli u ba publik dhe me 21 shkurt 1988 iu drejtue Kuvendit te Serbise, dhe opinionit publik te Jugosllavise. Reagimi serb ishte i menjihereshem dhe i ashper: demaskimi politik  nenshkruesve dhe pushimi i tyne nga puna.

Histeria politike serbe kunder Kosoves paralajmeronte dite te veshtira. Ish udheheqsit politike kosovare u arrestuen. 253 intelektuale qe perkrahen Apelin u arrestuen, u keqtrajtuen, dhe u burgosen pa afat. Serbia adoptoi Amendamentin 47qe lejonte ndryshime kushtetuese pa pjesemarrjen efektive te Kosoves. Gjykatat, policia, kuvendet komunale u moren ne dore nga pakica serbe-malazeze. Kosova u transformue ne nji “koloni” te thjeshte serbe. Beogradi, me manifestime te medha publike festonte riokupimin e Kosoves, me formulen “Ne mbrojtje te Jugosllavise” kunder kercenimit shqipptar. Autoritetet federale jugosllave aprovuen kerkesat serbe. Me qellim te manipulimit publik, udheheqsi maqedonas, Llazar Mojsov, deklaroi se ishte zbulue nji “plan” dhe nji “shtab” Kosovar per kryengritje. Nji çpifje!

Me 8 mars 1989, Kryesia e Republikes Federative Jugosllave kerkoi zbatimin e “masave te posaçme” per ruejtjen e rendit kushtetues”. Nji dite ma vone, Kuvendi i Kosoves perkrahu masat federative kunder vetevetes. Mbeteshin ndryshimet kushtetuese per rrenimin e autonomies se Kosoves, dhe venja e Krahines nen tutelen e Serbise. Me 14 mars, ne nji kumtese te perbashket, udheheqja “shtetnore” dhe ajo “partiake” e Kosoves aprovuen nevojen per ndryshime kushtetuese. Mbetej vetem ceremonia. zyrtare per perfunimin tragjik te kesaj komedie politike serbe qe solli aq gjak e vuejtje per popullsine shqiptare te Kosoves.

Me 23 mars 1989, ne kundershtim me Rregulloren e Kuvendit te Kosoves, u vendos qe votimi i Amendamentit Kushtetuese te bahej “hapet” jo “sekret” me qellim frikesimi te delegateve. Dhete deputete votuen kunder, u deklarue zyrtarisht. Por rregjistrimet filmike tregojne se numri i atyne qe thane “Jo!” ishte ma i madh.

Votimet ne Kuvendin e Kosoves u kundershtuen me manifestime te fuqishme populloe me parullen :”Jeten e japim, Kosoven nuk e japim!”. Megjithe nderhymjen e ashper te policise dhe njisive ushtarake serbe ata vazhduen deri ne mbramje. Gjate nates, forcat ushtarake u forcuen edhe me njisi te blindueme. Vetem ne Prishtine mbeten 13 te vrame dhe qindra te plagosun me arme zjarri. Mediat e botes se jashteme i bane jehone te madhe ngjarjeve ne Kosove, dhe situata politike e krijueme nga i  ashtuquetuni “pushtimi i katert i Kosoves” zuni nji vend qendror ne raportimet e tyne, sidomos ne Gjermani dhe ne SHBA. Kosova po fitonte nji status nderkombetar, qe do te revelohej ma vone edhe vendimtar.

Me 28 mars 1989, Kuvendet e Serfbise dhe te Federates, do te aprovojne ndryshimet kushtetuese te Kosoves. Me 28 qershor 1989, Presidenti Slobodan Millosheviq kthehej ne Fushe Kosove me helicopter ushtarak, e deklaronte se Serbia ishte tashma e plote, xdhe kercenonte republikat tjera te Jugosllavise se do te perdorej forca kunder atyne qe pengojne planet serbe. Kosova ishte hapi i pare.

***

Zhvillimi i ngjarjve te matejshme ashte nji seri perpjekjesh aktive e paqesore ma pare dhe luftarake ma vone per rifitimin e plote te pavaresise se Kosoves. Zgjidhjet gjysemake te problemit, ose ata qe kufizojshin pavaresine e nji republike te Kosoves ishin tashma te papranueshme, Kalvari, rruga me gjemba ishte e haoun per shqiptaret e Kosoves, Ketu fillonte Golgotha e vertete, kryqezinmi i shqiptareve, ringjallja e tyne dhe formimi i shtetit te ri, Republika e Kosoves, e lire, e pavarun, demokratike dhe europiane. “Alea iacta est!” Rubikoni u kalue! Mbetej beteja dhe eventualisht fitorja finale.

Idealet e Rezolutes se Bujanit te 2 janaritr 1944, u plotesuen, megjithese kushtet per bashkimin mbarekombetar nuk lejojne kete akt te deshiruem kaq shume.Mbetej alternative e dyte:dhe thelbesoree: Kosova u imponue para botes jo si pakice kombetare me te drejta te dhurueme nga “kombi “ sundues, por si nji “komb shtet-formues” me te drejten e formimit te “Shtetit” te vet, Republiken e Kosoves.

Ky sukses hisatorik u arrijt me 17 shkurt 2008 me Deklaraten e Pavaresise se Republikes se Kosovs nga Kuvendi i Kosoves. Sot Republika e Kosoves njihet nga 105 shtete, anetare te OKB-se, dhe veçanerisht nga SHBA, dhe 25 shtete te Bashkimit Europian.

E ardhmja e Republikes se Kosoves premton dite ma te mira per popullsine e vendit, pa dallim, pa perjashtim.

Ridgefield, CT, USA

Janar 2014

 

 

Rezoluta e Bujanit- 2 Janar 1944. PARA DHE MBAS (II)

by

 Me rastin e 70  vjetorit/

Nga Prof.  Sami Repishti/

 Me 12 shkurt 1945, me qellim te perhapjes masive se propagandes zyrtare, u themelue gazeta Rilindja e cila shpejt u transformue ne burimin kryesor te lajmeve per qytetaret e Kosoves. Njikohesisht, me qellim te mashtrimit te popullit shqiptar te Kosoves, ne prill 1945, u krijue Keshilli Nacional i Shqiptareve per Kosove e Rrafshin e Dukagjinit me qellim “.. te ndihmohej popullsia per shfrytezimin e fryteve te Luftes Nacional Clirimtare, per afrimim kombetar, per çlirim social, per ngritje politike, kulturore, arsimore…”Ne prill 1945, perfaqesuesit e Keshillit Nacional Shqiptar per Kosoven dhe Rrafshin e Dukagjinit, i paraqiten Presidentit J.B.Tito shtate kerkesat e tyne. Me gjithe premtimet e marruna nga Tito, roli i Keshillit Nacional i Shqipetareve perfundoi shpejt, udheheqja e tij u eliminue politikisht dhe nji pjese edhe fizikisht.

Ne kete atmosfere, u mblodh ne Prizren me daten 8-10 qershor 1945, per here te pare, Keshilli Nacional-Clirimtar i Kosoves dhe Rrafshit te Dukagjinit. Gjate kesaj mbledhje u pa i qarte qellimi i serbeve me ushtrimin e frikes dhe te dhunes ushtarake kunder delegateve, te cilet nen presion te vazhdueshem u detyruen me deklarue si “pa vlere” Rezoluten e Bujanit, dhe me  kerkue bashkimin e Kosoves  “Krahine Autonome e Kosoves dhe Metohise-KAKM” si pjese e pandame e Federates Jugosllave dhe pjese perbase te Republikes se Serbise. Vendimet e mbledhjes se Prizrenit konfirmuen dyshimet e shume atdhetareve kosovare ne qellimet e serbeve. Por u ndertue si njisi “autonome”, berthame e mundeshme per “republike”

Me 7 gusht 1945, Mbledhja e III e AVNOJ-it aprovoi “kerkesen” e perfaqesuesve te Kosoves per pjesemarrje ne Federaten Jugosllave, dhe me 3 shtator 1945, nji vendim i ketill u muer edhe nga Kuvendi i Republikes se Serbise. Kosova ishte tashma nen sundimin e dy entiteteve: federative jugosllave dhe republikane serbe. Ashte e randesishme me vue ne dukje se Kosova u ba anetare e Federates jugosllave para se te perfshihej si pjese perbase e Republikes serbe.

Ne periudhen para-kushtetuese (nandor 1944 -31 janar 1946)  Kuvendi i Krahines Autonome te Kosoves e Metohise (KAKM)ka gezue nji pavaresi gjyqesore, si dhe perfaqesohej drejte per se drejti ne Keshillin Antifashist Nacional Clirimtar te Jugosllavise, (AVNOJ) nepermjet 15 deputeteve qe kishte zgjedhe Keshilli Krahinor per organin ma te nalte federal te pushtetit te ri.

Me 31 janar 1946, u  aprovue Kushtetuta e pare e Republikes Federative Demokratike te Jugosllavise, ku u konfirmue edhe “autonomia” e Krahines Autonome e Kosove-Metohise (KAKM). Aty thuhet:

“Republika e Serbise ka ne perbamje (u sastavu) te saj Provincen Autonome te Vojvodines dhe Krahinen Autonome te Kosove-Metohise” (Neni 2,seks.2, i Kushtetutes Jugosllave, 1946) .

Ne baze te ketyne akteve, gjendja e vendosun ne Kosove e aprovueme edhe nga organet legjislative te Federates Jugosllave dhe te Republikes se Serbise, KAKM nxori Statutin (jo Kushtetute!) e vet si aktin ma te nalte dhe ne pajtim me Kushtetuten e Federates Jugosllave. Per arsye politike, -marredhanjet e mira me Shqiperine dhe qellimet e matejshme te nji bashkimi me Jugosllavine,- Statuti i KAKM nuk u botue deri ne korrik 1948, mbas prishjes se marredhanjeve me Shqiperine.

Keqesimi i marredhanjeve shqiptaro-jugosllave (qershor,1948) krijoi nji situate te veshtire per KAKM ngushtoi veprimtarine e Krahines dhe forcoi varesine e saj nga Republika e Serbise. Per ma teper, Federate Jugosllave qe kishte marre persiper kryemjen e disa projekteve –kryesisht strukturen e komunikacionit dhe shendetesine –i pezulloi ata, ndersa Fondi i Federates nuk dha asnji dinar per zhvillimin e Kosoves. Ky fillim jo-parimor krijoi bazen e mbrapambetjes se KAKM, nji mallkim qe e shoqenoi deri ne fund. Vetem ne vitin 1953, filloi dhanja e huave me interese per Kosoven. Para kesaj date, huate federale kishin karakterin e “grant”it, dhurate direkte.

Ne vitin 1953, Serbia ia doli me ba ndryshimet e kushtetutes serbe, simbas te ciles, “krahimat” nuk shiheshin perseri si rezultati”…i vullnetit te lire te popullit me u bashkue me Serbine federale”, por si “te drejta te akordueme nga Serbia  per organizim te nji autonomie”. Ky  qendrim serb u konfirmue edhe me ndryshimin e disa dispozitave te Kushtetutes Federale te vitit 1946 (Kreu XI i Kushtetutes u zevendsue me nji kapitull te ri Kreu IV) te percaktuem si “Dispozitat Parimore mbi Organet e Pushtetit te Krahinave Autonome” KAKM ishte tashma nen kontrollin serb. Me qellim qe te eliminohej mundesia e nji “kthese”qe mund te ngrente Status-in e KAKM, Ligji Kushtetues Federal abrogoi dispoziten e “nenit 44” e cila mundesonte krijimin e republikave te reja, si dhe formimin e krahinave te reja autonome.

Nji zbritje e ketill e pozites se KAKM ka qene pikenisje per kerkesat kosovare me ngrite statusin e Kosoves ne rangun e nji “republike federale”, qe ne thelb, ishte nji kerkese e drejte per barazi kombetare. Me gjithe kufizimet e imponueme dhe mohimit te drejtave te garantueme nga Lufta Nacional-Clirimtare e popullit kosovar, prap se prap KAKM mbeti, ne thelb, nji njisi autonome me identitet te caktuem shqiptar,  si berthame e mundshme e nji shteti ne te ardhmen.

Si popullsi me shumice dermuese shqiptare te KAKM, shqiptaret nuk mund te trajtoheshin si “pakice kombetare”, nii qendrim-e trajtim- qe u perdorue per “pakicat” jashte KAKM, -ndersa madhesia e saj tokesore nuk lejoi qe ajo te bie ne nivelin e “rretheve” administrative. Perkundrazi! Madhesia e KAKM detyroi Republiken e Serbise te barazoje poziten e KAKM me ate te “Provinces” se Vojvodines, nji akt kushtetues , ne parim, cilesor.

Me ndryshimet kushtetuese te vitit 1963, gjendja e Kosoves u keqesue: dy krahinat autonome humben autonomine e tyne financiare e gjyqesore. Ne praktike, megjithese jo ne teori, ata u reduktuen ne dy njisi administrative serbe.

Krahas degradimit te konceptit te “autonomise” ne praktike per shqiptaret e Kosoves, Qeveria Federale, kryesisht serbe, adoptoi tri masa administrative “me eliminue rrezikun nacionalist”:

E para, shpernguljen masive te shqiptareve , kryesisht ne Turqi;

E dyta,  procesi terrorist i mbledhjes se armeve,

E treta, kufizime artificiale , me ngadalesue zhvillimin e ekonomise dhe kultures.

Me ndryshimet e vitit 1948 ne marredhanjet shqiptaro-jugosllave, popullsia e KAKM u “transformue” mbrenda dites nga propaganada jugosllave nga “bashkepunmetore te okupatorit” ne “staliniste” dhe ma vone “enveriste”. Qellimi i ketij deformimi duket se ka qene mos-perfillja e shqiptareve ne Jugosllavi, dhe perforcimi i mbrapambetjes se tyne ekonomike dhe kulturore; si mase e vorfen dhe pa kulture, ajo mund te manipulohej ma me lehtesi. Eliminimi i udheheqjes shqiptare te Krahines, dhe pengimi i daljes ne skene te nji klase te edukueme qe mund te sherbente me paraqite pikepamjet e shqiptareve me dituni e kambengulje –ashtu si ngaju ma vone- Beogradi synonte keqesimin e konditave jetesore ne Kosove, dhe eventualisht emigrimin masiv te tyne, nji fenomen negativ qe  mori zhvillim. Autori kosovar, Jusuf Buxhovi, spjegon:

“ … Ne perputhje me kete synim, do te mbyllet Instituti Albanologjik ne Prishtine, do te mbartet Shkolla Normale nga Gjakova ne Prishtine, qe pas pak edhe ajo do te mbyllet, do te serbizohen te gjitha emertimet e ndermarrjeve, fabrikave, ato te shoqatave kulturore apo klubeve sportive dhe te tjera, te cilat do te shkruhen me alfabetin cirilik; me nji fjale, do te anulohen te gjitha ata qe kishte kerkuar dhe jetesuar Keshilli Nacional i Shqiptareve nga  fillimi, dhe ne saj te angazhimit te veprimtarive te tij” (Kosova,316)

KJo veprimtari radikale serbe shkaktoi reagim ne popullsine shqiptare e cila çfaqi kundershtimin e saj me organizimin e levizjeve revolucionare te viteve ’60, programi i te cilave ishte “bashkimi me Shqiperine”, ne ate kohe diktature e eger staliniste. Perseri, vendimet e Bujanit dolen ne skene si pike frymezimi patriotik. Ky zhvillim tregonte mungesen e besimit te popullsise ne programet e perpunueme ne Beograd, e sidomos neglizhimin e arsimit dhe mohimin e fondeve financiare federative per zhvillim ma te shpejte ekonomik.

Krahas me kete prirje “revolucionare” u çfaq ne Kosove tendenca e njohun e “Levizjes Nacional Demokratike Shqiptare” (LNDSH) e viteve te para (1945-1947) per ndergjegjsimin e elementit aktiv e te afrimit me Boten e Perendimit, si dhe mospajtimit me ideologjine politike. Si rrjedhim, kerkesat per nji forcim te identitetit kombetar shqiptar  ne kuader te Jugosllavise Federale, filluen te ndryshohen, dhe bashkimi me Shqiperine u ba kerkesa kryesore e dites. Ne keto dite, çfaqet edhe aktivisti “enverist” Adem Demaçi, si figure simbolike e bashkimit me Shqiperine, nji kerkese se ciles i kishte kalue koha. Kosovaret, te shgenjyem nga zhvillimet politike  dhe terrori komunist ne Shqiperi, ishin te vendosun me pase shtetin e tyne, mundesisht me evolucion kushtetues, tue fillue me kerkesen “Kosova-Republike”.

Kane qene demonstratat masive te vitit 1968 ata qe i dhane levizjes kosovare karakterin e saj te qendrueshem: jo bashkim me Shqiperine, por nji proçes shtet-formues qe synon nji republike te Kosoves mbrenda kuadrit te Jugosllavise federative. Parulla “Kosova-Republike” u ba udherrfyese ideologjike e popullsise dhe forma ma e plote e kerkeses per barazi ne Federate, por jashte kuadrit te Republikes se Serbise.. Nji percaktim i ketill logjik u pergjigjej mire kerkesave te Kosoves- barazi pa ndryshim te kufinjve nderkombetare- dhe ngriti nivelin politik te levizjes; kosovaret kishin tashma nji objektiv te caktuem, historikisht te justifikuem, dhe jo agresiv e revolucionar., i cili nuk mund te kundershtohej me arsye, me gjithe kercenimin e dhunes ushtarake serbe.

Akuzat jugosllave per “kunder-revolucion” dhe “separatizem” nuk pranoheshin lehte nga qarqet e edukueme te shoqenise jugosllave (me perjashtim ndoshta te Serbise, Malit te Zi  dhe Maqedonise), as edhe nga qarqet diplomatike nderkombetare, amerikane dhe europiane (kryesisht gjermane).

Ky qendrim nuk pengoi autoritetet jugosllave me shtype egersisht çdo gjurme kundershtimi ne Kosove. . Nji aspekt i kesaj dhune ka qene persekutimi i klases se re intelektuale shqiptare, tani e njohun si forca udheheqse e levizjes mbarepopullore per nji Republike te Kosoves

Me Plenumin e IV te KQ te PKJ (qershor 1966) u krijue nji mundesi per shqiptaret e Kosoves me avancue programin e tyne qe synonte, si gjithnji ma pare, forcimin e lidhjeve direkte me Federaten Jugosllave, ne kurriz te dobesimit te lidhjeve te imponueme me force me Serbine. Ramja e A. Rankoviqi-it, koka drejtuese e shovinizmit serb, personi qe punoi ma se shumeti me avancue programin e nji “Serbie te Madhe” mbrenda Federates Jugosllave, ndezi shpresa te reja per nji levizje reformiste nga e cila do te perfitonte edhe Kosova. Ndryshimet kushtetuese (amendamentet) e vitit 1967 e ngriten nivelin e diskutimeve mbi Kosoven (dhe Vojvodinen) si “krahina autonome”  dhe ushqyen kerkesen “Kosova-Republike!”, nji kerkese e denueme rande nga Kushtetuta e vitit 1963, qe dobesoi lidhjet e Kosoves me Federaten, dhe plotesoi deshirat serbe per kontroll mbi Kosoven.

Nji zhvillim i paparapame –dalja ne skene e Jugosllavise si faktor kryesor per reforma liberale, fitoi simpatine e “vendeve te pa-angazhuara” (ish-kolonite) dhe bani te pamundun kthimin ne sistemin autoritar, centralist, qe preferohej nga forcat regressive te shovinizmit serb. Tashti, dalja ne skene me fuqi ne Jugosllavi e “çeshtjes kombetare” kerkonte nji zgjidhje te pranueshme, qe eventualisht do te sherbente edhe si shembull per shume vende te pa-angazhueme. Termi “pakice kombetare” u zevendsue me termin “kombesi”, popullsi qe nuk perban korpusin kryesor te nji kombi (zakonisht i perfaqsuem ne nji “shtet”- si Shqiperia per Kosoven).  Jusuf Buxhovi spjegon:

“ … Ky ndryshim nuk ishte vetem çeshtje terminologjie. Perkundrazi, kjo kishte te bente me nje perkufizim me adekuat per poziten e pjesetareve te kombesive si dhe rolin e tyne te ri qe do te kene ne Jugosllavi si subjekte te barabarta ne Federate, me çka krijohen kushte reale qe pozita e Krahinave (KAKM dhe PA e Vojvodines) te nxirreshin nga tutela serbe ku ishin futur me Kushtetuten e vitit 1963, per t’u kthyer ne ate te Federates…”(Kosova,328)

Nji zhvillim i ktille fatlum do te hapte rrugen per kerkesa ma te guximshme dhe ma konkrete nga ana e shqiptareve te Kosoves, siç jane anulimi i procesit te kurdisun te Prizrenit (1953) dhe pezullimi i shpernguljevet  shqiptare ne Turqi.

Ngritja e KAKM ne nivelin e nji njisie federale pruni edhe ndryshime substanciale ne Kosove; jo me pak randesi ka qene zevendsimi i anti-shqiptarit Dushan Mugosha si udheheqes i PKJ per Kosoven, me shqiptarin Veli Deva.

Pozita e forcueme e shqiptareve te Kosoves u perkrah edhe nga elemente reformiste te Federates jugosllave –kryesisht sllovene dhe kroate.  Ne veprimtarine e tyne kosovaret u perqendruen:

–          ne zhvillimin ekonomik te Kosoves; dhe

–          ne emancipimin ma te shpejte shoqenor dhe kombetar, si dhe ne emancipimin e kombesise shqiptare me forcimin e barazise, nji zhvillim qe duhej shprehe edhe nepermjet ndryshimeve kushtetuese  (Buxhovi,op.cit.331)

Gjendja e re krijoi mundesine e  zbulimit te diskriminimit te gjithaneshem serb ne Kosove, sidomos ne arsim dhe ekonomi, me synimin e pagabueshem ne reduktimin e Kosoves ne nji Krahine te paarsimueme dhe thellesisht te mbrapambetun ekonomikisht., ku vorfenia dhe paditunia do te ndihmojshin emigrimin e shqiptareve ne Turqi, nji objektiv kryesor serb.

Ne kete atmosfere optimizmi, ne Kosove nuk munguen edhe referencat ne Rezoluten e Bujanit dhe sidomos parimit te vete-vendosjes, tue perfshi edhe te drejten e shkeputjes. Ne prill 1968, Fadil Hoxha, udheheqes komunist kosovar, kerkonte haptazi njohjen me kushtetute te barazise kombetare ne mes te kombeve dhe kombesive….(perndryshe)…kjo kombesi (shqiptare) do te ishte jashte ose mysafire, ose diçka tjeter” qe la te kuptohet  nji “toke e pushtueme”.

Ne kete fryme u mbajt mbledhja e Aktivit te komunisteve te Gjakoves, nga ku doli qendrimi se “Kosova do te mund te behej Republike” . Nga ky formulim, Aktivi i Gjakoves kerkoi:

1)     Kombesia shqiptare te emertohet ‘kombi shqiptar’

2)      te percaktohet me Kushtetute perdorimi i flamurit kombetar shqiptar,

3)     te shpallet KAKM si “Republika e Kosoves’.

Qendrimet e Aktivit te Gjakoves u mirepriten ne te gjithe Krahinen. Ne Aktivin Politik te Prishtines u perseriten keto kerkesa, dhe u ngul kambe qe Kosova te njihet dhe te trajtohet si “njisi federale” me te drejta te plota.

Reagimi  serb kundrejt kerkesave kosovare ka qene i terbuem. Ne mbledhjen e forumeve publike qendrimi Kosovar u paraqit si “tratheti e serbizmit”.

Kunder-reagimi Kosovar mund te permblidhet ne deklaraten e prokurorit te pergjithshem te Kosoves, Rezak Shala:” Republika e Kosoves ashte imperativ i kohes, dhe nga kjo e drejte nuk duhet heqe dore”.

Megjithate, nen presionin e udheheqjes federale, kryesia e komunisteve te KAKM u detyrue te terhiqet. “Opsioni i Republikes se Kosoves nuk ka qene asnji here pjese e kerkeses se komunisteve te Kosoves…por pasurimi i pozites Kushtetuese te Kosoves ne nivel te Federates.” (Buxhovi, Kosova,104)

Kompromisi i arritun se Kosova duhet te ngrihet ne shkallen e njisise federale, por duhet formalisht te mbetet e lidhun edhe me Republiken e Serbise, u spjegue nga Fadil Hoxha si vijon:

”…Nuk don te thote se nuk mund te shtrohet çeshtja e Republikes….Por duhet te vleresojme se çka ashte reale, vertete reale dhe e mundshme ne kete drejtim te afirmimit te autonomise, qe don te thote esenca te arrihet dhe, nga ana tjeter, te kuptohet se çka ashte deshire”. (Buxhovi.op.cit.342)

Kjo “terheqje taktike” shkaktoi reagimin e masave te te rinjve studente te konviktit te Prishtines, dhe te disa shkollave te mesme ne Kosove, qytetin e Tetoves dhe Ulqinit qe  zgjaten, me nderpremje qe nga data 6 tetor deri me 27 nandor 1968, me kerkesen qe KAKM arsyetohet me te drejten e vetevendosjes –te konsakrueme ne Bujan,1944-  e te fitueme gjate luftes kunder okupatorit. Nderhymja e forcave shtypese  te policise serbe shkaktoi vdekjen dhe plagosjen me arme te studenteve. Por kerkesa “Kosova-Republike” u ba boshti kryesor  parullave per te gjithe shqiptaret e Kosoves, pa  dallim. Prirja per krijimin e nji shteti Kosovar predominoi, ndersa ideja e “bashkimit”me Shqiperine zuni vendin e dyte.

Demonstratat e vitit 1968  do te vejne shtetsine e Kosoves ne nji binare te pa kthese. Gjithashtu,  keto demonstrata konfirmuen edhe rolin udheheqes te klases intelektuale te Kosoves. Flakadani i rezistences per liri e pavaresi kaloi nga pushka e “kaçakeve” ne nji atmosphere vete-vrasje, ne penen krijuese te te rinjve te edukuem dhe me perspektive fitorje ne kondita ma te pershtatshme qe mund te krijonte situata nderkombetare. Ashtu si tregoi historia ma vone, u donte bashkimi i ktyne dy armeve me arrijte fitoren perfundimtare ne fund te nji shekulli te pergjakshem, si dhe mirekuptimi nderkombetar!.(vijon)

Monstrosities : Serbs Used Albanian Victims’ Skulls To Make Table Lamps

by

“In Yugoslavia, to kill an Albanian is not a crime”(Yugoslav Diplomat, Belgrade, 1970)/

(Note:  While reading the following information published in the Albanian-American newspaper ILLYRIA of New York City, (9 November 2013), I thought of the statement made in 1970 by a Yugoslav diplomat, in Belgrade: “In Yugoslavia, to kill an Albanian is not a crime”, which was repeated for me by an American diplomat, on the condition of anonymity. I decided then to translate the article in English for the benefit of a larger readership. Crime should be exposed if we don’t want it repeated. S. Repishti)

***

Prishtina, 9 November 2013.- The Serbian newspaper e.novine of Belgrade, has published the following account on the  barbaric behavior by some Serbian members of the military unit of Pirot(Serbia) including cutting the heads of  Albanian  victims of war in Kosova, and then, boil them for a full day. One military man, after removing four golden teeth, went home, painted the skull, and modeled it in the shape of a table lamp.This is the story published by the e.novine newspaper, as it was told by a Serbian eyewitness, who did comment that the terror he saw in Kosova overshadows the ones we see in the movies….

“The body ofan Albanian victim killed in the fighting was laying on a hill  nearRahovec. Next to him, there was also the body of a woman whose had had been cut and used to make a table lamp. ‘Now’ the perpetrator said, ‘ I have the couple’. The soldiers were shaken. We all knew what was going on, the company commander too, and eighty percent of the Military Police”.

The Kosova portal “Telegraph” has published the confessions of Slobodan Stojanovic, the retired former commander of the Police Station CrnaTrava, the former member of the Military Unit IV, 37th Detachment of Special Police, a former witness under State protection. (This confession was made also forthe Free Europe Radio. SR)

For the e.novine newspaper, he narrated the crimes committed against Albanian civilians in Kosova from August to October 1998., by “criminal gangs” dressed in Police uniforms. The policeman now accusing them declares that all these criminal elements have been promoted or decorated. Stojanovic affirms that some from the ranks of police have reacted after the disclosure of the crimes committed in Kosova, while Serbian public prosecutors for war crimes, especially the Assistant General Prosecutor, DragoljubStankovic, has taken upon himself to prepare the material for the defense of Serbians brought to trial before the International Court of Justice for Yugoslavia.

“I  was constantly deployed in Kosova as a policeman; however, the 1998 year was a terrible one. Massacres never seen before were committed by Serb Police and armed forces. It should be made public that the perpetrators still wear the uniform” wrote the e.novine. The witness pointed out that he is still included in the programs for witness protection.

“In Kosova, I was  deployed during the months of August, September and October 1998, sent without any knowledge of the events taking place  there. We were not told how to conduct ourselves in our daily duties. We  were not aware of the fierce fighting with the KLA (Kosova Liberation Army), and therefore, totally unprepared; yet, we were sent strait to the first line of fighting.

Initially, we were camping at he cable Factory, Suhareka,. And from there to the frontline.For the next three months, I saw terrifying scenes : killings of children, civilians, male and female. Looting was massive. All night long trucks loaded with Albanian materials left for Serbia.

After my June deployment in Kosova, I sent a letter to VlajkoStojlkovic, Serb Minister of Interior. In seven pages, I described all I had seen in Kosova. I never received an answer, neither from the Minister (who later committed suicide) nor from any of his office aides. In that information, I had described the Serb massacres of Albanians, their children, the burnings of their homes, and looting of their properties.

Everything on our way was stolen. Police was stealing properties and then go to Prizren and Rahovec and sell them in the market. That included livestock taken from their stables and sold to butchers and farmers. The profiteers were not just policemen, but also legions of armed irregulars. I am sure that even the ordinary criminals have more scruples. The perpetrators had no code of honor to restrain them in their misconduct.

I cannot say that everybody committed crimes. From about 150 members of the unit, there were 20 criminals killing and looting”.

When it came to narrate about the table lamps made of Albanian skulls, he explained that the criminal who did it belonged to Section87 of the Special Police Forces.

“As I have learned later the perpetrator had ended up in an insane asylum, in Toponitsa….”

“In September 1998, we were engaged in the area of the village above the city of Prizren. Our mission: ‘cleansing the terrain’. I cannot remember the name of the policeman still living as a ‘rational person’, who killed four month oldinfants in their cribs just for fun. According to him, ‘a dead Albanian is better than a living one’. Then, I felt like killing him, but I realized that if I did not go to Kosova with a group of genuine policemen, butwith a group who were more thanordinary criminals…. I was in the company of sadists, sick people, cannibals….  what they did not do was only not eat human flesh.

It’s a group of such bandits who were ready to steal and kill.  And not one of them was called to account for his crimes. As of this day, I do not understand how were allowed to behave that way. They have not suffered any consequence for their crimes; on the contrary, they have enriched themselves. When they went to Kosova, they were in dire financial difficulties; upon their return they were wearing thick golden chains, and their wives  golden rings. Today, they are rich people”.

According to the witness, Unit IV of Leskovac was made of policemen. Their commander was MilivojeStjilkovic, former Police Chief in Leskovac. When four policemen of this Unit  were killed (in Kosova) he was replaced by NenadStojkovic.

“The Unit IV began its operations after the assassination of AdemJashari (Note: and  some 50 members of his large wiped-out family SR). It did participate in the operations taking place in Drenitsa. Since that time, they behaved like criminals and not like policemen. Only in a few days, 70 Albanians, children, women, men were massacred. We suffered some casualties, too, one soldier killed and a few policemen slightly wounded. Then, our bestiality exploded. What happened cannot be seen neither in war films.

Wewere deployed in Glogovac, too. Before us, there  was the regular army. Early in the morning, the army would start the artillery shelling of the hilly villages. In the meantime, we would kill everything alive and moving. One of our colleagues asked a civilian old man, in his 70’s, for money. I asked him whether it was proper to do  what he was doing. He simply killed him, and searching his pockets he found only ten German marks. That same policeman continues to be part of our Police unit. I really do not understand it; we ate the same food, drank the same water, and they acted as if they were in ecstasy! I speak for the  20 or so such types from our unit. All this was reported to the Unit Commander, NenadStojkovic, He was personally present when a policeman executed, in the village of Bajgora, a retarded child and his prostrated mother, in whose house we had spent the night over. When asked why he did it, his answered: “We do not need witnesses”.

According to the witness, truckloads disappeared during the night. They were used to send stolen merchandise to Leskovac (Serbia), and tothe villages where our policemen’s families lived.

Tractors, cars, electrical saws…We stole 300 agricultural moto-cultivators, 20 to 30 tons of raki (whisky) taken in Rahovec. Everything we could see was grabbed by us. Hand fingers were cut to take the rings. I have seen it with my own eyes. There are now five years in my retirement, and I still see the same policemen in service in my town. I am ashamed of myself whenever I see them!”

The witness says that all his superiors knew what was going on in Kosova, because of the hierarchy in the Army where higher echelons were kept informed.

“Thus, we reach the office of SretenLukic, the overall commander of the operations (in Kosova) and he was obligated to forward the information to the person above him, that was Slobodan Milosevic. He too, knew about it”, wrote the newspaper e.novine. (Translated from Albanian in English by Sami Repishti)

=================================================================

Ne pritje te Kryeministrit Edvin Rama

by

  Shkruan:  Sami Repishti */

Ridgefield,CT.SHBA.-/

I nderuemi Z. Kryeminister:/

Mjetet shqiptare te informimit njoftojne marrjen per se shpejti  ne dorezim nga ju,   te detyres se kryeministrit te Republikes se Shqiperise. Urime per nji fillim te mire e pune te mbar gjate ketij mandati kater vjeçar.

Detyra e re ju ashte besue nga vota e “sovranit” dhe verdikti i tij ne  zgjedhjet e 23 qershorit 2013. Ky verdikt u pranue edhe nga pala “humbese”. Pranimi eliminoi konfuzionin e mundshem dhe lehtesoi ardhjen tuej ne postin e kryeministrit , si dhe te Aleances per Shqiperine Europiane, qe ju drejtoni, ne rolin e partise ne pushtet, me te gjitha prerogativat qe njihen me ligje, dhe pergjegjesine qe imponon detyra e re. Per ma teper, fitorja e bindshme elektorale ju jep mundesine per vendime te randesishme, dhe reforma thelbesore qe siguron shumica pothuejse absolute e Kuvendit te posaformuem.  Votueset ushqejne shpresen se mirebesimi i investuem ne ju do te jape frytet e deshirueme , dhe qe “fitorja e shumices” te mos degjeneroje ne “tirani te shumices”.

Votimet e cilesueme si “me te mirat” ne Shqiperi keto 23 vitet e fundit , nuk kane qene perfekte, ashtu siç nuk jemi edhe na perfekt. Ne fakt, ka aspekte shqetesuese ne kete mes qe kane krijue “dyshime” tek qytetaret shqiptare, …. pa harrue se gjysma e popullsise nuk votoi fare!

Fakti se ASHE ashte nji konglomerat prej ma shume se 36 partishe politike nuk frymezon besim ne kohezionin politik dhe koherence ne veprimtarine e saj. Ne mesin e tyne, ka te pakten 5 parti liliputiane qe kerkojne ringjalljen e “parrizit komunist” ne vendin tone. Per ju, si veprimtar antikomunist gjate viteve te transformimeve te medha, kjo don te thote perseritje e “…Genjeshtres se Madhe (qe) vriste, mbyste, izolonte, e dermonte, deri ne cepin me te skajshem te mendjes, çdo te vertete te lire te njeriut”! (Citat nga Kurban), don te thote perseritje e kohes kur njeriu perdorej si kafshe pune!  (Motra ime 14 vjeçare, e ndjera Hadie, terhiqte si kafshe karrocen e bukes per police ne kampin Veliqot te Tepelenes….!)

Ky denim pa kompromis i se ‘keqes komuniste’ nga ju ashte ne vije me kerkesat e jueja fillestare “…ne ujdi me kohen, si antikomunist”, i revoltuem nga pamja e atyre qe “…agu i dites i gjente ne rradhet e qumshtit, e vetem mbremja i siellte ne shtepi…pas punes pa orar…”; i revoltuem kunder nji sistemi totalitar qe nuk deshi te dinte “…se si po kalbet shoqeria, as se si po rriten, dhe edukohen me te vegjelit e Shqiperise ne kalbezimin e saj çorodites”. Sot, keto “elemente” jane aleatet e juej!

ASHE qe ju drejtoni arriti nji fitore te papritun edhe per arsye te koalicionit me PSI qe para dy vitesh ishte nji grumullim “…kriminelesh te rangut me te pare, e rrugaçesh te ores me te fundit; me para, me ofiqe e ndere materialisht te prekshme ne rradhe te pare…”. Te udhehequn nga kush? Nga Z. Ilir Meta, “….i cili ktheu partine e tij …ne patericen jetike te pushtetit me te korruptuar ne historine shqiptare; …mjeshtri i lindur qe grumulloi ne rrugetimin e tij…kriminele e rrugaçe”. Ju e njihni  Z. Meta, per “…paqendrueshmerine e tij, paranojen e tij se çdo njeri qe ka prane kerkon t’ia hjedhe (me)…shpuren e pandare te servileve te tij, injorante deri ne dhembje e dallkauke deri ne bezdi, me te cilet eshte rrethuar tradicionalisht…” Sot, kjo “shpure” jane ministrat e qeverise suej! Dhe Z, Ilir Meta, qe nuk len gjak pa marre, u pergjegj:” Rama eshte i kapur nga krimi i organizuar…nje kryebandit me bllok korrupsioni ne dore!” Ju kryminister e ai do te jete ‘Speaker’ i Kuvendit te ri! Çdo mendje normale, çdo ndergjegje e paster,  revoltohet, ne shikimin e pare….!

Por do te ishte gabim adoleshence sikur te dhanat e masiperme te “denojne” a priori qeverine dhe udheheqjen tuej.  Une nuk ia lejoj vetes!

*

Keto kohet e fundit, kam lexue me interesim narrativen tuej introspektive “Kurban”, “…nji rrefim i lire…fund e krye subjektiv”. Menjifjale, me zemer te hapun, nji qendrim qe ju jep “….lumturine e te qenit domethenes ne histori…” dhe deshiren e sinqerte “…per te lene nje gjurme autentike ne kete moment  dramatik”. Me nji “…hyrje te papritur, por i vendosur, pothuejse fanatik: ‘O keshtu ose krejt ndryshe!’” ju jepni pershtypjen e hymjes ne “aventure”(ne kuptimin pozitiv te fjales!) te perçmimit te rrezikut dhe te vdekjes qe, jo se e kerkoni ate, por e deshironi me jetue kete jete sa ma intensivisht. Nji veçori kjo e shume intelektualeve europiane! Ju perqafuet “aksionin” si mjet i domosdoshem me kenaqe nevojen tuej te mbrendshme me “ndryshue” boten rreth jush, per  diçka “krejt ndryshe”.

Sigurisht, ju jeni i ndergjegjshem se “aksioni” vetem per hir te aksionit, ashte nji qendrim qe ne Europen e mbas L1B perfundoi ne “fashizem”. Atehere, ne nji kohe kur “…kryetari i PS i vuri kazmen…themeleve morale dhe etike te debatit politik e shoqeror ne kete vend”, ju vendoset te ngriheni, kambengules me “…lene nje shenj dalluese te kalimit (tuej) ne qytetin ku ju takoi te lindni dhe te jetoni”.  Keshtu, keni shkrue nji faqe ne historine e qytetit te Tiranes…!

Qe ne fillim, per ju ishte e qarte se “…njerezit jo vetem jetojne, por edhe bashkejetojne me njeri tjetrin” nji sentiment fisnik e modern i botes sone. Qe ne fillim u perballuet me realitetin e hidhun, kur “…dita dites (u krijue) ndjesia e pamundesise se vazhdimit te misionit per transformimin e Tiranes jashte Partise Socialiste…”.Atehere, u transformuet ne partiak, “andrra” u venit dhe “realiteti” fitoi!

Ju i dhuruet aftesite tueja, dhe entuziasmin tuej, nji partie politike “…PS qe kishte rene ne nje batak te shpifur, era e te cilit sot e kesaj dite ska ikur plotesisht”, nji partie qe nuk pranoi asnjihere me u shkepute nga PKSH dhe PPSH, aq sa ruejti edhe thesarin e “Genjeshtres se Madhe”, gazeten Zeri i Popullit, nji parti politike qe refuzon te denoje satrapin aziatik qe vuri popullin”…me kurrizin e shtrire per toke, me shqelma ne fyt, e gryken e pushkes pas koke”, siç e pershkrueni ju mjeshterisht.,

nji partie qe kurren e kurres nuk kerkoi falje per krimet monstruzoe qe bani ne vendin tone.

Andrra e juej u zbeh e mbetet sot nji vegim i se kaluemes…! U harruen kriminelet, si ajo bankierka e koperatives qe therriste:”Dua te me jepni edhe mua nje luge gjak te ngrohte nga ky presori” kur u denue nji profesor. U harruen…”te tere shqiptaret e qytetit e fshatit, ish sklleve ne ara, fabrika, kantiere, apo ish te burgosur e te perndjekur ne llagamet e luftes se klasave…“. U harrue ish deputetja e PS qe piu botenisht gjakun e nji oficeri te SHIK-ut i vrame ne Vloren e vitit te mbrapshte 1997…! U harrue edhe i çmenduni Aranit, perbindeshi qe denoj me vdekje ma shume se 400 shqiptare te pafajshem…!

Denimi i fajtorit ka gjithemone diçka tragjike, dhe kjo nuk perjashton kriminelet  komuniste, ….as edhe Aranitin mjeran! Sepse ne fund te fundit, te gjithe jemi qenie njerezore me aftesi te kufizueme. Por, mosdenimi i tyne, dhe braktisja e viktimes se pafajshme ashte nji tragjedi edhe ma e madhe. Ju shkrueni: “Pafajesia duhet te mund krimin çdohere, çdo dite e perfundimisht, por gjithehere me mjete ligjore”. Nji percaktim monumental!  Siç shkruente pak dite ma pare nji nane kosovare per sjelljen e “politikaneve” ne lidhje me krimet serbe ne Kosove, “…ata siellen sikur nuk ka ndodhur as lufta, as vrasje, as djegje, as plaçkitje, as dhunime, as gje prej gjeje.…!” Ashtu si ne Shqiperi! Kjo sjellje ashte vrasja e dyte e viktimes! Si viktime e diktatures, une ju lutem: mos e lejoni! Respektoni historine!

                                                                    *

     Z. Kryeminister: PS ashte sot anetare e Nderkombetares Socialiste, kryesisht europiane, dhe kjo ashte nji fitore per ju. Ju konsultoheni me laboristin Tony Blair, emen i respektuem nga te gjithe shqiptaret. dhe kjo ju ndihmon me forcue bindjen tuej se komunizmi, qe disa “aleate” tuej e deshirojne perseri, ka qene thjeshte nji kombinacion fatal i nji totalitarizmi patologjik, monopolistik, dhe tejskajshem brutal, qe shfrytezoi kulturen. ligjin, politiken, dhe psikologjine e masave te pa arsimueme me mbeshtete shtypjen ekstreme dhe padrejtesine gjitheperfshirese.

Pengesat qe do te perballoni jane te medha, “shpura” e te perjashtuareve qe akoma  pretendojne do te ju luftoje, atmosfera rreth jush ashte helmuese, dhe puna qe ju pret ashte e rande. E kaluemja e juej ju ven ne pozite te veshtire. Profili i juej tregon se keni lundrue ne mes dy rrymesh antagoniste qe ju quejne “i kuq” dhe “jo mjaft i kuq”.  Ndoshta ashte koha per nji dialog kombetar mbi rolin e udheheqsit dhe partizanshmenine e tij ne jeten publike, ne krijimin e nji atmosphere qe sherben shoqenine shqiptare tejet te traumatizueme, dhe  perfundimisht ne nevojen absolute te bashkepunimit me “opoziten” fanatikisht intransigjente, me evitue nji ndamje akoma ma te thelle se ajo qe sot na konsumon!

Sot, PS perballet me nji Kuvend ku afer nji e treta jane miljonere me vule dhe krenare per miljonat e grumulluem, qe shumica kane trashegue nga ish elita komuniste e para viteve ’90, ose te afermit me mbizotenuesit e poleve te pushtetit (siç shkruente nji ambasador amerikan) dhe sot, si deputete, gezojne imunitet simbas ligjit. Nji seri skandalesh mbrenda elites krijon friken e pasigurise ne psikologjine tone kolektive. PS ashte sot nji organizate politike e “privatizueme”!

Kontrasti ne mes te vorfenve –ma te vorfenit ne Europe!- dhe multi-milionereve numri i te cileve rritet çdo dite pa pengese nga ligji, ka hape edhe ma shume hendekun e dallimeve ekonomike, dhe si rrjedhim ka krijue nji mase te gjane qytetaresh qe, bashke me mungesen e bukes se sotme po humbe edhe shpresat per te nesermen. Shoqenia shqiptare, sot e smure, rrezikon te jete e pasherueshme neser: ne vorfeni te pashprese, “sans-culotte”, ajo ashte material eksploziv per shperthim te pakontrollueshem!

Duhet shkaterrue oligarkia kleptokratike, dhe sa ma shpejt aq ma mire!

Kudo, mbrenda dhe jashte vendit ndigjohen thirrjet per reforma, shtet ligjor, lufte kunder krimit te organizuem e korrupsionit endemik te administrates shtetnore. Kudo deshirohet nji evolucion demokratik i Shtetit dhe shoqenise shqiptare, dhe nji ngritje e shoqenise civile demokratike ne Shqiperi. Si socialist europian, shpetoni vizionin tuej per nji Shqiperi ma te mire, ma njerezore. Kujtoni Naimin: ”Faltore kemi njerine!”. Njeriu ne qender te vemendjes sone, njeriu i lire shqiptar me dinjitet! Pa dallim, pa perjashtim! Shqiptaret qe tremben nga frika e gjendjes fluide ne vend, ata qe vuejne nga papunesia dhe vorfenia e paevitueshme, e kerkojne kete me kambengulje. Mos i shgenjeni ata dhe ato! Ofroni “doren” e shtetit qe ndihmon, jo “grushtin” e shtetareve  qe grumullojne pasuni prrallore e te paligjeshme!

Dekada me rradhe, mosbarazia e te ardhunave per banoret e vendit dhe konteksti i krizes ekonomike europiane, qe randon nga deficiti i frikeshem dhe keq administrimi i tij, kane çthure pelhuren sociale te vendit, dhe kane dobesue besimin e popullsise ne nji te ardhme ma te mire. Tatepjeta vazhdon; por ajo nuk duhet te jete e ardhmja e atdheut tone. Sot, paga minimale e shqiptarit ashte 12 here ma e vogel se ajo europiane, ndersa 581.000 pensioniste te rregjistruem jetojne te uritun nga nji dite ne tjetren…! Na duhet sherbimi me ndergjegje! Arroganca e pushtetit dhe modelet autoritare sigurojne vetem disfata…edhe ne Shqiperine tone. Korrupsioni endemik dhe krimi i organizuem triumfojne aty ku ata perceptohen si “Shteti vete” e “percepsioni” ashte,  shpesh here, ma efektiv se “e verteta”.

*

Z.Kryeminister: dalja ne skene e elementit te ri, te edukuem ne Perendim, megjithese pa eksperience te mjaftueshme pune, perfshirja ne Qeveri e “verioreve” deri tani te paperfillun, theksi ne promovimin e grues shqiptare ne jeten publike, kujdesi per imazhin  e “Qeverise se re” mbrenda dhe jashte vendit,(masakra e 2 prillit 1991,viti i mbrapshte 1997, Gerdeci, vrasjet e e 21 Janarit, veteflijimi i ish te persekutuemeve…) theksi ne formacionin “skuader” dhe veprimtaria qeveritare si “skuader”, pa elemente “te pazevendsueshem” dhe pa “kaposhe” partishe nominale pergjithesisht pa peshe ne opinion publik, shqetesimi veçanerisht per dikasteret e shendetsise, arsimit dhe ushtrimit te drejtesise, theksi ne “profesionalizem” e jo ne “besnikeri” ndaj shefit, si dhe transparenca e premtueme, jane inkurajuese. Ka “profesioniste” Shqiperia. Kerkojini dhe do t’i gjeni. Mbrenda, dhe jashte shtetit!

Zhvillimet ne kete drejtim zakonisht gjenerojne aktivizimin e popullsise qe perkrahe ngjalljen e shpreses. Qytetaret e lire e te ndergjegjshem nuk presin “mrekulli nga qielli”. Ata duhet te bajne ate qe ban çdo qytetar i lire ne Boten e Lire, respekt per ligjin dhe shtetin ligjor, perkrahje çdo nisme qeveritare qe nderton dhe kundershtim atyne qe damtojne, perçajne ose shkaterrojne. Kjo don te thote angazhim ne jeten publike, paraqitje ideshe te reja, ndertim strukturash civile dhe zhvillim programesh qe vete qytetaret perpunojne. Fusha e punes per te gjithe duhet te mbetet e hapun per te gjithe. Shqiperia ashte atdheu i te gjitheve! Qeverite shkojne e vijne; ndertoni administraten e qendrueshme!

Sot, te flasesh per nji “popull te djathte” dhe nji “popull te majte” ashte nji perpjekje koshiente me forcue ndamjet qe ekzistojne, dhe duhen braktise. Ka vetem nji popull : populli shqiptar me ideologji konkurruese!  Une ushqej shpresen –tue imitue Rev.M.L.King, Jr.- se nji dite shqiptaret nuk do te gjykohen nga ngjyra e tyne politike por nga profesionalizmi dhe fortesia e karakterit tyne.

Shqiperia sot nuk ka anmiq qe e kercenojne; NATO na mbron, persa kohe qe respektojme parimet e kesaj organizate mbrojtje! Shqiperia ka “kundershtare” qe mendojne ndryshe, nji e drejte e shenjtenueme ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise, nji e drejte e patjetersueshme. Me akuzue PD-ne konkurruese si “…parti fashiste, zogiste, islamike, serbe, hajdute, bajraktare, nacionaliste, kriminele “ e tjera babezira, me kercenue largimin nga puna te PD-isteve, ashtu si lexohet ne shtypin  shqiptar, jane çfaqje te nji urrejtje primitive,  kancer qe shkaterron te gjithe ata qe e ushqejne; nuk ndihmon mirekuptimin, frymen e bashkepunimit e respektin reciprok, cilesi thelbesore per nji shoqeni civile, dhe nuk len vend per nji dialog kuptimplote, sidomos ne keto dite kur ky dialog ashte i nji randesie jetesore.

Sot, vendi i jone ka nevoje per nji sinkronizim te mesazheve ne mes te dy paleve, mobilizimin e forcave shtetnore e private per punesim te plote ne rradhe te pare! Sot, populli shqiptar ashte ndergjegjsue per “lirine” e fitueme, e refuzon trajtimin si nji kope bagetishe qe kullote ne fusha, ose automat fabrike nen kamxhikun e policit, per nji cope buke, shpesh here e pamjaftueshme me qetesue stomakun e uritun te punetorit e te familjes tij. Koha e rreshtave te gjate per qumsht, dhe grushteve para dritares me hekura te furrave shtetnore ka kalue. Sot, siguria personale, prona private e ligjeshme, punesimi, arsimi, sherbimet shendetsore nuk jane privilegje; ata jane te drejta themelore per nji jete njerezore me dinjitet. Duhet ndertue nji shoqeni shqiptare bashkejetese harmonike dhe vlerash e parimesh  te gjithepranueme!

Nji lum gjaku, nji moçal  shnjerezimi, nji mal  vuejtjesh te pameritueme, e nji fryme e thelle hakmarrje akoma ndane atdheun tone, dhe gozhdon ne vend perparimin e frymen e qytetnueme te shoqenise shqiptare.

Duhet shtri dora e pajtimit, duhet kultivue fryma e pendimit per fajin dhe falja e fajit, duhet perqafue bashkepunimi per te miren e perbashket. E kunderta do te sjelle mallkimin e nji popullsie te pafajshme per ju, ….dhe per te gjithe ata qe sot heshtin!

Z. Kryeminister: mos harroni keshillat e gjyshes suej te mençur, ne Shkodren time te qytetnueme, qe i lutej Zotit çdo mbramje ne mshehtesi te imponueme nga frika qeveritare, si te krishtenet e katakombeve romake te Neronit:

” Ji gjithehere vetvetia, edhe sikur te gabojsh, edhe sikur te tjereve mos t’u pelqejne gjerat dhe fjalet tuaja!”

Ji besnik ndaj vetes! Te vjetrit tone, kete cilesi e quejshin “burreni”: kurajo civile e karakter, forca tradicionale e fisit tone arbenor…!

(Shkrimi u dergua nga autori per Diellin) 

———————————————————–

Ph.D. City University of New York(ret.)

ish i burgosun politik (1946-56)

(Shenim: Citatet jane nga libri Kurban)

==================================================================