Nga Illo Foto-New York/
Nga analizat mediatiko-politike të kohëve të fundit për cështjen komplekse”Doshi “- “FRROKU”, kam vecuar dy superlativa : ” Shoqëria është kriminalizuar dhe do ta dekriminalizojmë, një herë e mirë politikën shqiptare “.
Mendoj se nuk janë politikanët,juristët dhe analistët, që vuajnë pasojat e këtyre fenomeneve negative ; madje është populli , që i vuan , prandaj e shkruaj këtë esse analitike , që të ndaj me ju , atë që unë e quaj anën më të rrezikuar të problemit.
Nuk kam asgjë personale me emrin apo mbiemrin Frroku. Njeriun nuk e pyesin për pagëzimin e parë dhe nuk mban përgjegjësi për emrin fillestar . Vetpagëzimet e tjera kanë ndryshim të madh me fillestarin. Emigracioni postkomunist, në mënyrë polivalente , na diktoi shumë forma dhe rrethana vetpagëzimi . Në të tëra rastet emri lidhet pak me karakterin e njeriut.
Nga emrat e paktë , që gjallojnë në Shqipëri , është emri “Frok ” . Nuk e kam fjalën për Frrok Cupin , sepse ai është bërë i njohur si gazetar dhe publicist në të dy regjimet , që kaloi Shqipëria . Megjithëse i rrallë emri “Frok “, në trevën time, unë jam ndeshur me këtë emër njeriu qysh në fund të viteve ’60 të shekullit kaluar . Madje e kam ndeshur këtë emër në Cermë të Lushnjës , bash në mesin e Shqipërisë.
Ai mund të ketë qenë Froku i fundit, që ka ekzistuar në Cermë Sektor. Nuk besoj se ka pasur bebe, që është pagëzuar Frok, në ish sektorin Cermë, që tani quhet Komuna Terbuf. Nuk e vë dorën në zjarr, qe të mos jetë cfrytëzuar si emër i dyte, nga emigrantë, që këtë punë e bëjnë për të fshehur krimin dhe për të fituar azil politik. Këtë marifet e njohëm edhe në fundmarsin 2015 , kur mësuam se deputeti Mark Froku, pat përdorur në emigracion 3 emra rezervë, për të fituar azilin politik belg , por edhe për të realizuar programet mafioze të shoqërisë së tij , që akuzohet zyrtarisht lidhur me krimin e organizuar europjan.
Jeta në emigracion e deputetit Mark Froku, e marrë neto, sic është zhvilluar, pa asnjë shtesë dhe artific , eshtë një tabllo e qartë e një personazh filmi , që e shikon me gojë hapur . Gazetat shqiptare dhe europjane tashmë e kanë bërë të njohur aventurën “Frok- Belgjika “.
Frroku qe kam njohur une ishte ndryshe….Le të shkëputemi një grimë nga Mark Froku dhe te kalojme tek Froku i Cermes , qe ja permenda emrin , pak me lart . Ne Sektorin Cerme te ish Fermes se Lushnjes , qe sot quhet “Komuna Terbuf “, ka jetuar burri me emer , Frok Froku , ndoshta me prejardhje mirditore . Banimin familjar e kishte ne qytetin e Lushnjes , qe ishte 17 Km larg Cermes, por Froku pjesen me te rendesishme te javes e kalonte ne Cerme sektor .Sic e shihni , nuk e permenda fjalen pune sepse Froku nuk kishte kapur pune me dore . Heshtja ishte puna e tij .Ne Cermen e kohes , te tere banoret merreshin me pune.I kishin duart me kallo . Ne ate kohe , aty punonin pleqte dhe femijte , ne lemin , ku manipuloheshin prodhimet . Duart e burrit , afer 60 vjecar , qe mbante emrin Frok Froku ishin te buta, si te nje zonje .
Froku ishte nje burre i gjate , dukej si i keputur ne mes , me fytyre te pervuajtur dhe sy te vemendshem . Ishte gjithnje i etur per biseda por vetem per probleme anesore. Vishej thjesht dhe hijshem . Perhere mbante nje cante operative , te varur ne kraheqafe . Ne Cerme cfaqej ne mengjes , verdallosej gjithe diten , ndoshta dhe naten . Na respektonte ne specialisteve , qe ishim gjithsej 5 dhe vinim ne levizje gjiganrin bujqesore Cerme , me rreth 3 mije banore dhe 1200 puntore te perhershem .Me as njerin nga specjalistet dukej se nuk kishte afinitet , bisedat perqendroheshin per klimen , klubin e fshatit dhe mencen . Me njerin nga ne , pikerisht me specjalistin V. M.- Froku bisedonte koke per koke , ne mjedise te fshehta , me shume jashte se brenda Cermes .
Une ne Cerme , per pune , u vendosa me gjithe familjen , ne mes te viteve 1966 . Nje nga njerezit e pare , qe njoha ishte Froku . Fillimisht, shoqerohesha vetem me homologun Vedat Sazani , qe jo vetem na lidhte puna , por dhe prejardhja , si gjirokastite.
– Si e ka mbiemrin Froku , e pyeta Vedatin?
– Froku , mu pergjigj Vedati dhe per arsye te pa njohura , e mbylli me kaq biseden.
– Duhet te jete pseudonim ,ia preva me te paren , por Vedati , qe dalloi nje lloj humori , me kerkoi , qe te mos bisedohej me per njeriun me te rendesishemn te qytezes tone , ku gati 30 % e popullsise ishin te internuar. Qofte dhe te shkoje ne mend se saterizon operativin , rrezikoje Spacin . Operativi kishte nje imunitet te pa shpallur dhe te heshtur .
Kishte te drejte Vedati . Froku ishte njeriu me i rendesishem , me gjithse puna e tij ishte e pa dukshme ne publik . Nga kalemi i operativit te zones , qe perkthehet perfaqesusi i policise sekrete te shtetit enverist , varej jeta e sejcilit shqiptar , ndaj te cilit mund te thurej nje intrige dhe te vishej me kodet ligjore , per te perfunduar ne burgjet me te errta , per agjitacion e prapagande . Nuk dihet ndonje staistike se sa shqiptare jane intriguar , arestuar dhe burgosur me firmen ” Frokfroku ” .
Kjo intrige ishte me shume e mundshme , per Vedatin , pasardhesin e Enver Sazanit , intelektualin patriot dhe shok shkolle i Enver Hoxhes , por qe Ai e ekzeketuoi me urdherin e vet direkt .Vedati ishte lende e pershhtashme , per punishten “Frok-u ” .
Nuk diskutuam me me Vedatin ,per operaivin Frok Froku , por une vijoja ta shihja Ate neper rrugica , duke biseduar tines me bashkepuntoret . Jeta rrodhi , ne shtratin e saj te natyrshem dhe ja ku ndodhi “Ceshtja Doshi “, ku personi kyc ishte deputeti i PKD , ne aleance me koalicionin e majte qeverrises.
Mbas 50 vjetesh , kjo ndodhi me solli ne mendje operativin e Cermes , qe vetem mbiemri i lidh me te dyshuarin kriminelin europian , Mark Froku , qe u be qendra e jetes politiko – medjake , ne Mars 2015 . Deri sa shqiptari kryen krim, ne menyre spektakolare edhe ne Belgjike , qe konsiderohet shtet me demokraci te maturauar, kemi te drejte te gjykojme se krimi eshte pjese e shoqesrise njerezore , qe ka moshen e vete shoqerise.
Krimi i organizuar ka moshe me te re , por edhe ai ka lindur bashke me shtetin. Duke qene se krimi ka lidhje me shtetin , quhet i organizuar . Frok – Froku ishte fillese e krimit te organizuar te shtetit komunist . Vete shteti nuk e fshefte se ishte ne kupole te krimit . Deri sa e emeronte veten diktature e proletariatit , krimin e mbante nen sqetull . Lufta per krimin e organizuar , kishte emrin lufte klase . Ate e formulonin dhe i jepnin kuptim “ligjor “, operativet e sigurimit te zones , qe per lehtesi studimi , le t’i quajm Froker .
Cerma , si vend me ndjeshmeri te larte , kishte tre froker . I dyti ishte nje ish rrobaqepes nga qyteti i Shkodres , mysliman , qe nuk me kujtohet emri i tij . Me kujtohet portreti : Me shume serioz ,sesa fudull . Udhtonte gjithnje me automatik ne krah. Shume artificial ne biseda . I treti ishte Zalo Mejdani , me origjine diku nga Laberia . Si Zalo nuk kam ndeshur, ndonje homolog te tij . Ai na thoshte me ze te larte dhe me sinqeritet : Te interrnuarit e kampit2 , jane vellezrit tone . Jane njerez puntore dhe te zgjuar . Jepuni pune sipas aftesive , qe kane .Keto fjale Zalo nuk na i thoshte ne , specjalisteve , por dhe Pergjegjesit dhe sekretarit te Partise , qe perfaqesonin nivelin me te larte politik te qytezes tone bujqesore .
_ Duhet te kemi parasysh luften e klasave , i pergjigjeshim ne Zalos , me seriozitetin , qe meritonte kjo shprehje dhe qe na ndiqte ne c’do hap te jetes .
_ Per ate lufte , Partia me ka caktuar mua , pergjigjej Zalo ; Ju beni detyrat tuaja civile .
Te tre operativet e qytezes Cerme , ishin karaktere te ndryshme , por ata ishin te tere Froker , sepse ishin te detyruar t’i sherbenin te njejtit padron .Krimi komunist ishte vete pushteti .Policia sekrete ishte leve e mekanizmit kriminal .
Kampi Cerma2 ishte i rrethuar me tela me gjemba . Ne te banonin persona me “rrezikshmeri te larte ” .Shumica ishin djem qe kapeshin ne kufi , gjat arratisjes , nga te dy anet e kufirit . Brigata e tyre e punes ishte e vecante nga te tjerat . Punonte vetem ne kanale. Mbase kishin statusin e azilantit politik te asaj kohe .
Sido qe te tre operativet e Cermes , qe konsiderohej kamp interrnimi, permbushin detyren e spiunit , derisa shteti , qe i kish deleguar vriste pa gjyq dhe denonte dhe me gjyqe farse . Operativi perbente fillesen e krimit te organizuar , qe niste nga lart poshte .Krimi ne Belgjike dhe te tere te ngjashem me te , fillon nga posht lart , duke synuar pushtetin . Kjo mani nuk kursen as nje komisar si Dritan Lamaj , kete kolonel Tomson te koheve moderne.
Po vete Tom Doshi ? Eshte karakteri tipik , qe krimi e zgjedh , per te arritur qellimet afatgjata . Tereni i zhvillimit te krimit jane njerzit e shkolluar keq , vecanerisht njerzit gjysem te shkolluar , qe i ngjajne drurit te pastruguar dhe krimi mund t’u japi c’do forme , qe i duhet .
Nga sa sqarova me shembujt , qe analizova , nga pervoja ime jetesore , vecoj faktin se shoqeria nuk kriminalizohet , por kushtet ekonomiko- shoqerore favorizojne fuqizimin e krimit . Fatkeqesia me e vogel mbetet krimi , krahasimisht me pa ndeshkushmerine . Krimi i pa ndeshkuar , gjeneron krim pas krimi , gjithnje me virulent . Shoqeria eshte e rrezikuar , propocionalisht me mos ndeshkimin e krimit .
Froket jane shqiptare dhe ata pas ndeshkimit duhet t’u jepe mundesia e vetedukimit . Nuk ka denime te perjeteshme, vec atyre qe i cileson gjykata te tille. Po gjykuam se krimi jeton perjetesisht me kriminelin , kemi konfirmuar luften klasore , qe vazhdon me breza . Jane te lodhur njerzit me keto dogma . Gjenetikisht shqiptaret nuk jane kriminele . Nuk mund te jete kriminel , nje popull , qe mikpritjen e ka institucion dhe ka krijuar kanune , kur nuk ka pasur ende ligje . Krimanalizimin e kane sjelle regjimet dhe kushtet ekonomike – sociale . Te denohet krimi i organizuar dhe krimi komunist , nuk do te thote se do te denohen bartesit perjetesisht . Krimi i pa ndeshkuar eshte aq i rrezikshem per shoqerine , sa dhe per vete autoret e krimit. Jemi te vonuar ne vendosjen e ndeshkushmerise se krimit , por nuk besoj se jemi pafundesisht te vonuar .
Shoqeria e kriminalizuar ka shenja barazimi me nje shoqeri te eger para Darwiniste . Shoqerine e ger shqiptaret e kane harruar , sepse kane dhene prova qe dine te dalin , prej saj . Nuk duhet parafytyruar nje shoqeri srerile nga krimi , por nje shoqeri aktive , qe ka forca per izolimin e krimit . Shoqeria gjermane , ku u perzie Nazizmi me STASIN nuk u kriminalizua, por gjeti forca , per te dale ne balle te shoqerise se emancipuar europjane dhe boterore . Kjo nuk eshte shoqeria sterile , por shoqeria moderne , qe e izolon krimin , ne te tera format , qe cfaqet.Nuk ka shoqeri te kriminalizuar , sic nuk ka dhe shoqeri sterile. Kete desha te sqaroja ne kete ese , ne se ja arrita . Te flasesh per shoqeri te kriminalizuar dhe per shoqeri sterile , do te thote te flasesh rroma per Toma .
NY – Prill 2015