Rreth 50 gra shqiptare, emigruar vitet e fundit në SHBA, u mblodhën së bashku për të qëndruar së paku dy ditë në një tur mbresëlënëse në Uashington/
UASHINGTON, D.C. Të shtunën dhe të dielën ka qenë një grup i grave shqiptare nga Bruklini – në Nju Jork, që ka zhvilluar një eskrusion të organizuar në kryeqytetin e SHBA – Washington D.C. Rreth 50 gra shqiptare, emigruar vitet e fundit në SHBA, u mblodhën së bashku – në komunikim me njëra tjetrën për të qëndruar së paku dy ditë, në një tur mbresëlënës në Uashington.
Të -frymëzuera nga kryeqyteti i shtëpisë së dytë të tyre, Shtetet e Bashkuara të Amerikës – Shtëpia e Bardhë, aty ku shpesh herë edhe na u varen edhe fatet e kombit tonë – Capitol Hill – senati dhe kongresi i miqve tanë, nga monumentet dhe muzetë, apo bukuritë turistike, kan qenë të shtunën dhe të dielën arsyeja ose frymëzimi që një grup i grave shqiptare në zonën e Tri-Shtetshit, të mblidheshin së bashku e të vizitonin kryeqytetin e SHBA, këtë fund vjeshte, Uashington D.C..
Një mënyrë paksa e veçantë, kjo, e grave shqiptare në emigrim – të cilat më shumë i kushtohen familjes dhe punëve të shtëpisë, punës ditore, por, që kan zgjedhur kësaj rradhe të jenë larg “politikës’ dhe mbledhjeve të zakonëshme të komunitetit.
Me këtë rast ato nuk mund të linin pa parë bukuritë e tilla që përfshijnë Shtëpinë e Bardhë, Monumentin e Uashingtonit, Memorialin Linkoln dhe Institucionin Smithsonian – dhe pamje të tjera nga ky udhëtim i bukur.
Këto gra shqiptare, të cilat ishin nga Shqipëria, Kosova dhe viset shqiptare, duke përfituar edhe nga çmimet mjaft të volitëshme ( 120 dollar – paketa – përfshirë udhëtimin e fjetjen) patën rastin të vizitojnë gjatë rrugës destinacione mjaft të favorshme, jo vetëm për nga risitë që do të gjenin atje, por edhe nga çmimet e volitshme të sesionit.
Pjesemarrëset, pjesa më e madhe gra shqiptare, që punojnë nëpër isntitucionet private dhe shtetrore, dolën në natyrën e bukur të këtyre anëve, për të kaluar një ditë të gëzueshme shlodhese dhe argëtuese, duke shpalosë me krenarinë shqiptare, edhe para kangjellave të Shtëpisë së Bardhë, flamurin kuq e zi . /B.Sina/
“Çlirimtarët”, pushteti, dhe gjaku në mes
Nga Sulejman GJANA*/
Festat e fundme lokale kushtuar “çlirimit” të qyteteve pa luftë dhe bilanc lufte, me “çlirimtarë” që hynin në qytete e krahina pas largimit të gjermanëve me shpejtësi – nëpërmjet mjeteve të motorrizuara, janë një tallje me bujën e “çlirimit” dhe heroikën që duhet të mbartë akti i çlirimit të atdheut nga çizmja e huaj.
Por “çlirimtarët” harrojnë se për “trimëritë”, si dhe për të gjitha bëmat e tyre të pretenduara gjatë LDB, ka patur asokohe dhe gjenden ende dëshmitarë okularë, të cilëve u kujtohet kënga e famshme satirike tepelenase, e pamohuar asokohe dhe e përcjellë brez pas brezi, strofa e parë e së cilës thoshte: “O lele erdhi gjermani, me makina të mëdha / Ne u fshehëm prapa ferrës, shyqyr Zotit që s’na pa / Se po të na kish parë, do të kishim bërë hata / Do ia kishim grirë mishin, do ia bënim pastërma…”.
Sa here që populli i pyeste “trimat” shallkuqë e yllkuqë se përse nuk i kishin rënë ndonjëherë dushmanit, merrnin përgjigje se “nuk kishim dyfekë e fishekë, ndaj e lamë të kalonte…, ja sa të sigurojmë dyfekët e fishekët, pastaj do të na shohë dushmani se kush jemi”.
I bindur se komunistët “çlirim” quajnë boshatisjen e territorit të Shqipërisë londineze pas tërheqjes strategjike të gjermanëve drejt Berlinit, nuk mund të jem aspak dakord me një poet-“patriark”, që pretendon se e ashtuquajtura Luftë Nac-çlirimtare “është faqja më e lavdishme në të gjithë historinë e popullit shqiptar”.
Bilanci tragjikomik i të ashtuquajturës “LuftëNac-çlirimtare”, me pjesën e tij komike nuk justifikon as 1 % të shifrave të trumbetuara nga historiografia komuniste për gjoja okupatorët e vrarë gjatë LDB. Ndërsa me pjesën e tij tragjike të masakrimit të shqiptarëve jokomunistë në Luftën Civile gjatë periudhës 1943-1944 dhe më pas, gjatë shtypjes së rezistencës spontane apo të organizuar, është dhe mbetet thjesht bilanc rrëqethës. Mbetet bilanc tragjik dhe rrëqethës për numrin 10 herë më të lartë të shqiptarëve-viktima të një lufte absurde vëllavrasëse, në krahasim me okupatorët e vrarë. Dhe për këtë, meritën e vetme e të padiskutueshme e kanë komunistët shqiptarë me në krye themeluesit serbë të PKSH-së, që ishte thjesht një shtab i ri agjenturor i serbëve në kushtet e reja.
Pasi u mundën menjëherë dhe tepër shpejt në betejat e rezistencës së Prillit 1939, nga një prej fuqive më të mëdha të kohës e me pretendime të kahershme territoriale ndaj Shqipërisë londineze, por sidomos pas tradhtisë së pashoqe nga Fuqitë e Mëdha dhe Lidhja e Kombeve, shqiptarët e paarmatosur ranë shpejt në grackën e premtimeve për bashkimin e trojeve të tyre etnike nën Perandorinë e Italisë.
Pas aktit të pushtimit, natyrshëm filloi procesi i administrimit të trojeve shqiptare, tashmë nën “Perandorinë e Romës së Tretë”. Proces ky në të cilin u përfshinë si administratorë shumë irredentistë, që e menduan kolaboracionizmin si zgjidhja më oportune në kushtet e krijuara, me argumentin: të shpëtohej me çdo kusht ç’kish mbetur, sepse Shqipëria duhej doemos të mbijetonte atëkohë e të jetonte përjetësisht. Ajo ishte sipas tyre kryekauza dhe kryearsyeja; ndërsa atdhetarët duhet të ishin veçse kurbanë në altarin e saj. Përveç pakicës së arrivistëve të paskrupuj dhe inatçorëve të pandreqshëm me Mbretin Zog, fatkeqësisht shumica e pranoi kolaboracionizmin vetëpërbaltës “për të garantuar mbijetesën e atdheut dhe kombit”.
Mbretërorët shqiptarë e kundërshtuan me armë pushtimin dhe politikisht e diplomatikisht kolaboracionizmin, por në kushtet e krijuara kjo rrymë duhej pranuar si realitet dhe me të duhej negociuar si faktor me peshë reale në politikën dhe qeverisjen e atëkohshme të vendit. Dhe ky proces politik duhej kryer gjithmonë në interes të çështjes kombëtare, që kish dalë në plan të parë, e që kërkonte lëvizje dhe zgjidhje inteligjente, gjatë luftës dhe më pas, në konferencën e ardhshme të Paqes.
Të joshur nga vetëqeverisja e lejuar prej shqiptarësh, por me një mëkëmbës-kujdestar të Fronit italian mbi krye, e sidomos të joshur nga investimet fillestare italiane dhe nga ideja e vetëvendosjes finale të popujve pas nënshkrimit dhe publikimit të Kartës së Atlantikut në fundvitin 1941 nga Ruzvelti dhe Çurçilli, irredentistët shqiptarë në qeverisjen e kohës arritën ta bindin në shumicë popullin shqiptar se ajo situatë e përkohshme duhej shfrytëzuar për bashkimin e trojeve etnike dhe kapërcimin e saj me kosto sa më minimale njerëzore e materiale. Por këtë ide dhe situatë nuk mund ta pranonin kurrsesi komunistët serbë e grekë dhe monarkofashistët serbë e grekë, të cilët,bashkë dhe veç e veç, u joshën dhe u mbështetën edhe nga Aleatët e Mëdhenj, gjithmonë në këmbim të kontributeve të tyre ushtarake kundër Boshtit, sidomos pas hyrjes në luftë të BS më 22 qershor 1941. Ndaj të alarmuar, serbët dhe grekët futën menjëherë në veprim veglat dhe aleatët-kolaboracionistë të cungimit të mëtejshëm apo zhbërjes përfundimtare të Shqipërisë – komunistët internacionalistë shqiptarë, të vetmit në të gjithë botën, që jo vetëm nuk ngritën kurrë rishikimin e problemeve të pazgjidhura territoriale, por asgjësuan kundërshtarët e tyre nacionalistë pikërisht për shkak të shpalljes së kësaj kauze.
Është dhe mbetet proverbial për nga saktësia, konkluzioni se zhvillimet shqiptare pas themelimit të PKSH, dhe sidomos pas ardhjes në pushtet të komunistëve, janë thjesht zhvillime logjike, të programuara nga jashtë e të zbatuara me përpikmëri nga seti më i përbindshëm agjenturor e antishqiptar që ka njohur ky komb gjatë gjithë historisë së tij.
Bilanci tragjik në jetë njerëzore dhe dëme materiale e shkatërrim të zhvillimit perspektiv bazuar në projektet dhe trendin e para LDB, realizuar nëpërmjet zbatimit barbar të Luftës Civile dhe më pas të Luftës së Klasave, nuk mundej dhe nuk do të ish i përmasave të arritura, nëse nuk do të zbatoheshin nga strukturat më të zeza agjenturore e antishqiptare: PKSH dhe Sigurimi i Shtetit. Dhe kur i bashkëngjit këtij bilanci edhe bilancin tragjik të gjenocidit dhe spastrimit etnik të shqiptarëve, prej armiqve historikë, në trojet e mbetura jashtë kufijve shtetërorë, bëhet e qartë se Golgota shqiptare ka qenë e programuar më së miri dhe me qëllime afatgjata.
Thënë shkurt, farën e Luftës Civile në Shqipëri e futën komunistët serbë, të cilët shfrytëzuan kolaboracionizmin komunist për të shfarosur kundërshtarët politikë dhe për të terrorizuar mbështetësit e tyre dhe mbarë popullin, në synimin për të marrë dhe siguruar pushtetin kolaboracionist të shqiptarëve filoserbë e filogrekë të Shqipërisë londineze. Dhe për të ilustruar këtë të vërtetë do të mjaftonte fjalia lapidare e shkëputur nga raporti që Miladin Popoviç i shkruante Titos pas zhbërjes me urdhër të tij të Marrëveshjes së Mukjes: “Druzhe Tito… Nacionalistët shqiptarë në Mukje, me vendimin për krijimin e Komitetit për Shpëtimin e Shqipërisë Etnike dolën hapur për luftë kundër popullit serb dhe atij grek, prandaj urdhërova denoncimin e Marrëveshjes së Mukjes dhe shpalljen hapur të luftës kundër tyre, me të gjitha armët, deri në asgjësim të plotë…”.
Historiografia komuniste shqiptare nuk mund ta mohojë faktin se inkursionin komunist në Vlorë pas Aktivit të Partisë të majit 1942, e kryesoi Dushan Mugosha me agjutant Enverin, për eleminimin e Xhepit, Qorrit, Xhindit, Çakërrit dhe të gjithë krerëve të çetës “Plakë” të Vlorës. Dhe kjo jo “për shkak të devijacionit trockist”, por sepse këta krerë kishin shprehur hapur pikëpamje nacionaliste, pakënaqësi për drejtimin e PKSH nga serbët dhe sidomos pakënaqësi për angazhimin në drejtimin e Lëvizjes komuniste në këtë zonë të mbarë klientelës proserbe të diskredituar publikisht të ish konsullatës jugosllave në Vlorë të fillimviteve‘20-të. Bërthamë agjenturore kjo që ish goditur nga shteti zogist pas zbulimit dhe dështimit të kryengritjes proserbe të Vlorës në vitin 1932, dekonspiruar asokohe bashkë me financimin serb dhe platformën agjenturore, në gjyqin special, nga rebeli i penduar Myqerem Hamzaraj.
Pas eleminimit me gjak të “fraksionit” të Vlorës, drejtimin e Lëvizjes komuniste atje e mori personalisht Dushan Mugosha, që qëndroi afro 18 muaj në Vlorë, ku rekrutoi edhe agjentët që u emëruan si drejtues të lartë në Tiranë dhe si atashehët e ambasadorët e parë të Shqipërisë komuniste në Beograd. Më pas, që të gjithë, u hierarkuan në majat më të larta të shtetit komunist shqiptar, por kryesisht në aparatin politik të PKSH, si dhe në drejtimin e ministrisë së Brendshme dhe asaj të Mbrojtjes.
Dushan Mugosha në Vlorë, pasi rekrutoi si agjentë gjithë drejtuesit e lartë lokalë të PKSH dhe të njësive partizane, ngriti kursin për përgatitjen e xhelatëve dhe atentatorëve, që kryen tortura monstruoze dhe vrasje pas shpine e të hapura të elementëve kundërshtarë dhe familjarëve të tyre, duke mos kursyer as gratë, pleqtë dhe fëmijët e porsalindur. Do të mjaftonte për këtë dëshmia e Xhelal Staraveckës, që ka pohuar se, në prani të drejtuesve të lartë komunistë si Shahin Kadare etj. (afro 15 vetë), Dushan Mugosha ka mbytur të rinj të pafajshëm me tortura, si demonstrim konkret për xhelatët, gjatë të cilave u ka nxjerrë viktimave sytë, u ka thyer të gjitha kockat dhe u ka prerë organet gjenitale dhe kokën, sipas të famshmit “Zakonik i Stefan Dushanit”, që përshkruante dhe normonte ligjërisht torturat mbi kundërshtarët e serbëve, qysh në mesjetën e hershme.
Ndër të rekrutuarit e parë si agjent serb dhe i listuar i pari prej Mugoshës ndër 5 themeluesit e Sigurimit të Shtetit, ka qenë drejtuesi komunist në krahinën e Kuçit, Xheladin Beqiraj (Karadaku). Me urdhër të tij e të Tasim Alikos me shokë, komunistët kanë vrarë me akuza të pavërtetuara për “tradhti” kundërshtarët ballistë dhe kanë masakruar e kanë shuar familjarisht të akuzuar të tjerë, ndër të cilët edhe pleq, teksa “armiqve” dhe foshnjeve u kanë prerë kokat dhe ua kanë treguar ato fshatarëve, për t’i terrorizuar.
Historianët komunistë e kanë fshehur të vërtetën për masakrën që Mehmet Shehu kreu mbi 74 ballistë të zënë robër në fshatin Matjan të Lushnjës, e të cilën Fiqiretja e pohon me letrën dërguar Dushan Mugoshës, ku shkruan: “I dashur shoku Duq! Po të bëj me dije lajmin e gëzueshëm të ekzekutimit të 74 ballistëve në fshatin Matjan të Lushnjës. Mehmeti të ekzekutuarit i përzgjodhi paraprakisht në shumicë të besimit mysliman, ndërsa dhjetëra të tjerë të besimit ortodoks i fali dhe i dërgoi në shtëpi. E si mund t’i ekzekutonte ata fshatarë të gënjyer, që ishin të besimit ortodoks, pra të të njëjtit besim me atë të popullit të shtrenjtë e të lavdishëm serb?…” (Gjaku i tradhtuar – Vladimir Dedijer, Zagreb, 1949).
Të tilla krime monstruoze komunistët kanë bërë në të gjithë Jugun e Shqipërisë, para dhe pas kapitullimit të Italisë, madje deri edhe në prag, e pas “çlirimit” të vendit.
Historianët komunistë për 50 vjet ua fshehën shqiptarëve faktin se salla e Kongresit të Përmetit ishte mbushur, brenda dhe jashtë, me foto të Titos, dhe se Hoxha në këtë kongres lexoi raportin e shkruar nga Miladini. Fakt të cilin Popoviçi ia raportoi Titos, krahas emrave të koduar dhe karakteristikave të udhëheqjes së re komuniste.
Gjithashtu u fsheh për 50 vjet fakti i sulmit të koordinuar me 3 brigada partizane shqiptare dhe 2 brigada partizane maqedonase kundër fortifikatave të Halil Alisë dhe nacionalistëve dibranë në Fushë Aliaj dhe Maqellarë, dhe më pas kundër atyre të Xhemë Gostivarit në Gostivar, fundi i të cilëve ishte parashkruar nga propozimet dhe korrespondenca midis Titos, Tempos dhe Miladinit.
Me këtë rast komunistët, të cilët i kanë përjetësuar heroizmat e tyre kundër shqiptarëve në këngë, improvizuan këngën e famshme me vargjet e njohura: “Ngrije këmbën hidhe këmbën, Dibrës o t’i bëjmë t’ëmën”. Këngë të cilën e përshtatën dhe kënduan edhe në Lumë, Kosovë e kudogjetkë, ku bënë masakra mbi shqiptarët.
Ishte Miladin Popoviçi ai që urdhëroi goditjen me artileri të rëndë dhe topçinj italianë, nga kodrat e fshatit Priskë, të Pallatit Mbretëror ku u mbajt kuvendi i Asamblesë Kushtetuese në Shtator 1943, që shpalli Këshillin e Naltë të Regjencës, emërimin e qeverisë dhe krijimin e shtetit shqiptar me sovranitet edhe mbi territoret e Shqipërisë Etnike, konform Kartës së Atlantikut. Të nesërmen komunistët shpërndanë me trakte e myzhde lajmin me titull: “Ja si i përgjigjet populli Asamblesë tradhëtare, me top” !!!
Për të bërë terror mbi popullsinë civile dhe për të çuar në vend urrejtjen për Matin zogist, të cilin serbët kurrë nuk e shkelën dot, e jo më ta pushtonin, në gusht të vitit 1944, Mehmet Shehu shfrytëzoi pretekstin e vrasjes së dyshimtë të një partizani të Brigadës I gjatë marshimit pranë fshatit Val të Martaneshit, për të masakruar 22 burra e gra të pafajshëm.
Disa ditë më vonë, Shefqet Peçi, në krye të Brigadës V, duke shfrytëzuar vdekjen e një partizaneje të plagosur prej shumë ditësh diku tjetër e me plagë të infektuar, të cilën gratë e fshatit Kurdari e mjekuan si vajzën e tyre, masakroi 24 burra e gra të pafajshëm të Kurdarisë zogiste të Dyle bej Allamanit, që ishte mik i Mbretit Zog, i major Abaz Kupit dhe oficerëve të Misionit britanik Bill Maklin, Dejvid Smajli dhe Xhulian Emeri, atashuar pranë Shtabit zogist të A. Kupit. Partizanja e gjorë, në prag të vdekjes, duke e njohur zellin vrastar të komunistëve, pasi la amanetet, u kërkoi nënave dhe motrave kurdarase që “t’i fshihnin burrat dhe djemtë”, pasi do t’ua pushkatonin, por ata nuk e besuan, pasi kujtuan se po flet përçart në grahmat e fundit, por gabuan…
Një muaj më vonë, sërish një partizane e Brigadës V të Shefqet Peçit, e plagosur dhe e mjekuar nga nënat dhe motrat lumjane të fshatit Buzëmadhe, u tha atyre që të mos i lejonin burrat dhe djemtë të shkonin në takimin ku i kish thirrur Peçi, por përsëri gabuan. E përse të dyshonin, kur u kishin shtruar partizanëve bukë e jatakë, me zemër të bardhë e me të gjitha gostitë e festës së Bajramit?! Gabuan që besuan të vetëshpallurit “vëllezër të serbëve” dhe e paguan me jetët e 22 djemve e burrave të pafajshëm, të cilët u akuzuan se kishin vrarë nipin partizan të Peçit, Hysen Cinon. Natyrisht që po i akuzonin padrejtësisht, për një vrasje që ishte kryer larg fshatit të tyre dhe në rrethana të dyshimta. Dhe përsëri, mbi kufomat e tyre u këndua kënga: “Ngrije këmbën, hidhe këmbën, Lumës o t’i bëjmë t’ëmën”. Tamam si kënga me sharjen fyese për nënat dhe gratë shqiptare, kënduar nga neoçetnikët dhe paramilitarët e Arkanit në Stadiumin “Partizani” të Beogradit më 14 tetor 2014. Ngashmëri e frikshme kjo në stilistikën e krimeve dhe të fyerjeve e përdhosjeve, midis komunistëve shqiptarë të LDB e të kohës së pushtetit, me vëllezërit e tyre të idealeve, serbët.
Thuhet se masakrat në Buzëmadhe e në fshatrat e tjera të Lumës, Peçi i bëri me urdhër dhe në përmbushje të porosisë së serbëve, të cilët po realizonin me dorën e shqiptarëve amanetin e të parëve për hakmarrje ndaj Lumës dhe lumjanëve, që në betejat e qëndresës kundër pushtuesve serbë në vitin 1912 i kishin shkaktuar armikut shekullor mijëra të vrarë.
Në shtator 1944, zv/komandanti i forcave partizane të Kosmetit, Mehmet Hoxha, urdhëroi arrestimin e nënkryetarit të Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit – OKLL, të zgjedhur në Kongresin e Zall Herrit, Patër Lekë Luli, brenda territorit shqiptar, në Iballë të Pukës. Mehmet Hoxha e masakroi personalisht Patër Lulin, sipas traditës dhe Zakonikut serb të Stefan Dushanit dhe metodave të mësuara nga instruktori Stefan Dushan Mugosha, me prerje gjymtyrësh dhe nxjerrje të syve, duke ia kujtuar në shpirtdhënie Mbretin e Shqiptarëve, Shqipërinë Etnike dhe Mukjen, për çka njoftoi me ngazëllim Titon, që ia shpërbleu duke ia vulosur karrierën në Jugosllavinë komuniste.
Historiografët komunistë nuk mund ta fshehin faktin e mbytjes në tortura dhe më pas zhdukjes së qindra intelektualëve antikomunistë të Tiranës, në bodrumet e Hotel Internacional nga 16-20 nëntor 1944. Gjithashtu, nuk mund të mohojnë burgosjen dhe internimin e qindra familjeve pronare të 804 vilave të sekuestruara në Tiranë nga ata që e mbuluan me flori LANÇ-në.
Po kështu vepruan “çlirimtarët” në të gjitha fshatrat e qytetet e veriut të Shqipërisë për të krijuar terror dhe nënshtruar gegët nacionalistë, antikomunistë dhe antiserbë.
Pas “çlirimit” të Shkodrës mbeti pa u “çliruar” Malësia, që rezistonte me Prekë Calin në krye. Tirana mori urdhër nga Beogradi dhe e ngarkoi Mehmet Shehun që të nënshtronte Malësinë dhe Prekë Calin. Shehu i kërkoi kreshnikut të dorëzohej. Prekë Cali refuzoi. U shpall alarmi dhe në ndihmë të Mehmet Shehut u dërgua edhe Brigada 23, teksa anën veriore të kufirit e zunë dy brigada komuniste malazeze. Kur Shehu i kërkoi Prekë Calit të dorëzohej dhe i premtoi “gjykim të drejtë”, kreshniku i Malësisë iu përgjigj: “Ma trego se je shqiptar sikur thue, tuj hjekë prej ushtrije trobojnicën, nryshi nuk dorëzohem”. Por Shehu nuk mund ta hiqte trobojnicën sllave, ndaj sulmoi duke djegur mbarë Malësinë dhe duke dhunuar gratë e fëmijët e pambrojtur. Për të shpëtuar nderin e grave dhe jetën e fëmijëve, kreshniku u dorëzua bashkë me 15 bij e nipër, shumica nën 17 vjeç. Asnjë gjyq nuk u bë, të gjithë u masakruan, dhe amaneti i shkijeve për “varjen e Prekë Calit me konop” u çua në vend.
Ish xhelati sigurims Pjerin Kçira, vartës i Zoi Themelit, u tregonte me mburrje shkodranëve se shefi i tij njëherë ishte vonuar në një zijafet, pasi kish mbytur në tortura një “armik”. Kur kish shkuar tek shokët i rraskapitur e me duar të përgjakura, u kish thënë se e kish lodhur për vdekje njëri që, në vend të rënkimeve, thoshte “Rroftë Shqipëria Etnike”. Të gjithë shokët i kishin thënë njëzëri “Sa mirë ia bëre tradhëtarit, tani shef hajde t’i pijmë dollinë”.
Gjatë viteve ’90-të, ish shifranti personal i Enver Hoxhës, Dyl Kadesha, deklaroi publikisht në media se e kishte njoftuar personalisht Enver Hoxhën për të gjitha radiogramet e dërguara nga Hysni Kapo, Ramiz Alia e Shefqet Peçi, lidhur me masakrat serbe në Kosovë, pas çarmatosjes në mirëbesim nga partizanët shqiptarë…, përfshirë edhe Masakrën e Tivarit. Sipas Kadeshës, Hoxha ngazëllehej vazhdimisht nga njoftimet dhe në një rast kishte përqafuar Xoxen, duke u shprehur se “ky është fundi i tradhtarëve”.
Ata kurrë nuk u penduan se vranë e prenë bashkatdhetarët me bindje të ndryshme politike në luftën për pushtet, ndonëse në shumicë ishin të paarmatosur. Ata kurrë nuk u penduan dhe nuk kërkuan ndjesë që mbytën me uri mbi 400 foshnja dhe qindra fëmijë e të rritur në “Aushvicin” e Tepelenës si dhe masakruan e zhdukën mijëra Shqiptarë në të gjithë vendin, gjatë dhe pas “çlirimit”. Madje Shefqet Peçi, para 20 vjetësh, deklaroi se jo vetëm që nuk ishte penduar, porse përsëri do të bënte të njëjtat masakra në Lumë e Kurdari kundër “armiqve reaksionarë”.
Ndaj dhe në këtë prag jubileu të 70 vjetorit të “çlirimit”, nëpërmjet Iliriana Spiro Kolekës, bash tek ministria e Kulturës dhe me financimet e saj, enveristët e papenduar u përgjigjen me vargje: “Ku shkove o Enver…/ ata që bashkë me ty luftuan, po të thërrasin…/ ata lëshojnë rënkime, ku je, kur do të kthehesh…”. Dhe këto ditë rënkimet e tyre kalojnë murët e çdo ministrie e çdo institucioni të shtetit duke i kujtuar popullit, anembanë vendit me ceremoni dhe portrete, se misioni akoma nuk ka mbaruar.
* Autori është Kryetar i PLL/
Mbi një plan Amerikan i propozuar për Shpëtimin e Shqipërisë dhe Kosoves, gusht 1944
Nga Romeo Gurakuqi/
Një memorandum privat i një qytetari amerikani, njohës shumë i mirë i situatës në Shqipëri në gusht 1944, përgatitur me kërkesë të autoriteteve Aleate Anglo-Amerikane
Një vështrim i shkurtër mbi rrethanat historike shqiptare në korrik-gusht 1944
Memorandumi që gjendet në: PRO.FO.371.43554, R 16105/G, R 14661/39/G, Boxshall to Laskey Esq, 5 October 1944, The Albanian Situation (Comments of August 25, 1944), është shkuar me datën 25 gusht 1944 dhe u bë i njohur për Foreign Office me 5 tetor 1944, përmes rrugëve private, nga zyra britanike në New York. Linjat e rekomandimeve të përpiluesit anonim të letrës, nuk ecin tërësisht paralel me politiken e përkufizuar nga Foreign Office dhe State Department, të cilat nuk kanë ende një plan efikas për zgjidhjen e gjendjes kaotike shqiptare. Shqipëria e verës 1944 ishte e traumatizuar nga dy pushtime rrënimtare, nga një lëvizje komuniste me frymëzim jugosllav që komandonte LNÇ, nga kolaboracionistë të deklaruar dhe të bindur, kolaboracionistë naivë, rastësore e nën presion, dhe nacionalistë asnjanës, nën presionin sllavo-komunist. Vetë LNÇ kishte tjetërsuar dhe tejkaluar thelbin e luftës çlirimtare drejt një lufte të qartë edhe për pushtet. Është koha kur forcat e Divizionit I të UNÇSH, nga data 28 qershor 1944, kishin kapërcyer Shkumbinin dhe kishin hyrë në Veri, hapësirë shqiptare e strukturuar ndryshe nga pikpamja sociale dhe e pozicionuar ndryshe në konfliktin që kishte përfshirë Shqipërinë e Jugut dhe disa pjesë të Qendres. Divizioni i sapo formuar partizan që përfshinte brigadat 1, 4 dhe 5, i komanduar prej Gjeneral Kolonel Dali Ndreu, kaperceu rrugën Elbasan-Strugë dhë lëvizi në Veri në drejtim të Matit dhe Dibrës. Gradualisht repartet partizane filluan depërtimin edhe në zonat e kontrolluara nga Abaz Kupi, në zonën e Matit. LNÇ sulmoi Zogistët fillimisht me datën 5 korrik 1944. Major Kupi në këtë ditë ishte në Lumë, duke biseduar me Muharrem Bajraktarin dhe udhëheqës të tjerë të Shqipërisë së Veriut. Kupi sapo mësoi mbi sulmin u dha urdhër oficierëve të tij të vetëmbroheshin, por nuk bëri thirrje për mobilizim të përgjithshëm. Pas kthimit të tij me 7 korrik, ai e kuptoi se për shkak të inferioritetit numerik të njerëzve të tij, në armë dhe pajisje, si dhe për shkak të mungësës së një udhëheqesie, LNÇ kishte pushtuar tashmë Luginën e Shupalit dhe gjysmën e Matit, duke e privuar atë nga një pjesë e madhe e krahinës nga e cila ai kishte siguruar bazën e vet të fuqisë njerëzore. Nga ana tjetër, ofensiva e LNÇ ishte shtrirë edhe në Dibër, duke kërcënuar edhe Mirditën. Pas kësaj Kupi u kthye në Lumë, me synim mobilizimin e forcave të tij për mbrojtjen e zonës së Krujës e Matit dhe për me bisedue për formimin e një Blloku Nacionalist që do t’i kundërvihej LNÇ, pa bashkëpunuar me gjermanët, dhe me mbështetjen e Aleatëve. Ai u orvat të ndërtonte një skemë mbrojtësë në Shqipërinë e Veriut, që do të përdorte të gjitha forcat nacionaliste. Kupi nuk bashkëpunoi në asnjë rast me gjermanët, madje në këtë kohë ai filloi të ndërmarrë sulme kundër tyre, ndërsa në gusht dhe shtator 1944. ai ua bëri të qartë të gjithëve, se e vetmja alternativë ishte lufta kundër pushtuesit. Por ai u përpoq jo pa çudi, të ndërtonte një skemë parësore mbrojtjeje ndaj LNÇ-së, që përfshinte edhe elementë nacionalistë që ishin pjesë e qeverisë në Tiranë, ose mbështetës; rezulton se u vendos në dijeni deri edhe të një plani për të kapur qeverinë e Tiranës me elementë të Bllokut Nacionalist, për të përgatitur një organizëm të gjërë nacionalist, politik dhe ushtarak, kundër LNÇ-së, që do t’i bënte ballë ardhjes së tyre në pushtet, kur gjermanët të tërhiqeshin. Kupi në korrik 1944, arriti të mobilizonte rreth 1500 trupa dhe ripushtoi Shupalin, pasi kjo zonë u evakua nga LNÇ. Të gjitha këto veprime të Kupit vazhduan ndërkohë që ai bashkëpunonte me Misionin Aleat, dhe kishte shpallur synimin e tij për të sulmuar LNÇ derisa ajo të largohej nga ajo zonë që ai e konsideronte me të drejtë, sfera e tij e ndikimit dhe këtë ai do ta bente me çdo çmim. Konstatoj se Nacionalistët kanë qenë plotësisht të qartë për atë çfarë do e gjente Shqipërinë dhe Kosovën, të nesermen, në qoftë se LNÇ do triumfonte, por kanë qenë të vonuar, apatikë, të pavendosur për të kuptuar se rruga për të penguar ardhjen e komunistëve titistë në pushtet, ishte rruga që ndiqte Gani Kryeziu: Luftë pa kompromis kundër pushtuesit, duke bashkëpunuar me Aleatët, duke zhvendosur mbështetjen aleate në luftën antifashiste, nga komunistët e Enver Hoxhës drejt Nacionalizmit tradicional dhe reformator. Dokumentacioni deshmon se, pas invadimit të LNÇ-së në Veri, opinioni publik në Mat, i cili deri tani sikurse edhe në pjesët e tjera të Veriut kishte qenë apatik dhe në pozicione pritëse, filloi të acarohej dhe zemërohej me LNÇ, në mënyrë të veçantë për shkak të requizimeve me shumicë që ata bënë, djegies së shtëpive të prijësve kryesore të Matit, sinjale të para për atë çfarë aa do bënin të nesermen e ardhjes në pushtet. Pikërisht në këtë kohë, Lufta Civile që zhvillohej krahas Luftës Çlirimtare nga komunistët, hyn në një fazë të re, finale do ta quaja, mbasi LNÇ-ja tashmë godiste pa dallim, të gjithë në Shqipërinë Qendrore dhe të Veriut, jo vetëm bashkëpunëtorët klasikë, por të gjithë Shqipërinë asnjanëse, Shqipërinë në pritje, gjithë strukturen hierarkike sociale të Veriut. Ishte tashmë shumë më tepër se sa një luftë çlirimtare, në mes ideologjive rivale: ishte një goditje ndaj Shqipërisë tradicionale, që pas kësaj do të bjerë për të mos u ngritur më kurrë. Invadimi i UNÇSH në Veri, në zonat e Abaz Kupit dhe fillimi i ballafaqimeve mes trupave ndërshqiptare, në një luftë të mirëfilltë civile, alarmoi britanikët të cilët ndërmjetësuan.
Duhet të kujtojmë se gjatë muajve korrik dhe gusht 1944 administrata e Shqipërisë së Jugut u dezintegrua, në rrethanat kur u kuptua se forcat e armatosura qeveritare e kishin të pamundur të kontrollonin FNÇ (pas Kongresit të Permetit) dhe në një kohë që njësi ushtarake gjermane nuk ishin disponibel. Prefektet dhe zyrtaret qeveritarë të Gjinokastrës dhe Korçës, ose erdhën në Tiranë, ose ikën në Greqi. Përndryshe, familjet nacionaliste e lëshuan Vlorën, kur u pa qartë se hyrja e UNÇSH, në rrethanat e terheqjes së dukshme gjermane, mund të shoqërohej me goditje pa dallim. Në këto rrethana elementët nacionalistët ishin në të mirë të negociatave të menjëhershme me FNÇ, por kjo do të rezultonte një mision i pamundur për ndërmjetësit britanikë dhe për ata vetë për shkak të intransigjencës së Enver Hoxhës. Me datën 9 gusht 1944, Këshilli i Regjencës autorizoi Qeverinë e Fiqiri Dino të merrte çfarëdolloj mase emergjente që do të ishte e nevojshme dhe krijoi Komanden e Përgjithshme të Forcave të Armatosura, nën urdhërat e Ministrit të brendshëm Xhafer Deva. Në përgjithësi, e vetmja lidhje që i mbante të bashkuar anëtarët e kësaj qeverie ishte frika e LNÇ dhe deshira per të ruajtur rendin social ekzistues në Shqipëri. Për një pjesë të rëndësishme të tyre bashkëpunimi me gjermanët kishte qenë i kushtëzuar pikërisht nga kjo frikë. Këto janë pak a shumë rrethanat e muajve korrik gusht 1944 që shërbejnë për të kuptuar dokumentin e mëposhtëm.
Analiza dhe plani i propozuar nga autori, shpjegon rrezikun që paraqet FNÇ për të ardhmen e Shqipërisë, për shkak të procesit të invadimit të Veriut nga ana e UNÇSH dhe të pozicionit të paqartë dhe të pavendosur të Britanisë së Madhe dhe ShBA në vend. Më shumë se sa mbi nevojën e çlirimit të Shqipërisë nga gjermanët, që do të ndodhte gjithsesi, ai mendon për të ardhmen e këtij vendi fatkeq dhe me zhvillim të cunguar, viktimë e përhershme e ballkanikëve agresivë. Zgjidhja e propozuar nga vlerësuesi, në këtë kohë delikate për të ardhmen e vendit në liri dhe të Kosovës me një pozicion të pasigurtë e të paqartë statutor, është me parandalue lëvizjen e LNÇ që nga Jugu i Shqipërisë të depërtojë në Veriun e mbizotëruar nga Nacionalistët neutralë, si dhe sigurimi i një referendumi të ndershëm nën mbikqyrjen Aleate, menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore. Mirëpo kjo kërkonte një angazhim ushtarak në Shqipëri, të cilin as britanikët dhe as amerikanët, nuk ishin të gatshëm në këtë kohë ta ndërmerrnein. Rreziku ishte se FNÇ po fuqizohej aq shumë, sa do të ishte e vështirë më vonë, sikurse rezultoi në të vërtetë, me e ndalue atë organizatë nga ndërmarrja e procesit të vendosjes nën zotërim të të gjithë Shqipërisë, proces i cili ishte qartësisht dhe përfundimisht qellimi kryesor që i udhëhiqte përgjatë e paralelisht procesit çlirimtar. Britanikët për të ndaluar Enver Hoxhën nga i ashtuquajturi proces i “prise de pouvoir” (kapjes, vënies nën zotërim) të Shqipërisë së Veriut, menduan të organizojnë një takim të tij me Gjeneralin Wilson. Mirëpo ata ngurruan të vendosnin në zbatim këtë opsion, sepse frikësoheshin se ky takim mund t’i jepte Enver Hoxhës krahë, do të përforconte edhe më tej pozitën e tij dhe do ta ndihmonte të vazhdonte programin që ia kishte përcaktuar Tito dhe ambicja e tij paranojake për t’u bërë zot i plotfuqishëm i “Shqipërisë së Re”.
Konsideratat dhe planet e paraqitura nga analisti anonim amerikan, të cilit siç duket iu kërkua të jepte një opinion jo zyrtar për shkak të ekspertizës në çështjen shqiptare, mbi atë çfarë Aleatët do të duhet të benin në Shqipëri, në rrethanat e precipitimit të hidhur të ngjarjeve atje në verën e vitit 1944, janë si më poshtë vijon:
1. “Aleatët do të duhet të heqin dorë për momentin nga ndonjë përpjekje ose synim për me formue një Qeveri në Mërgim, mbasi koha e vërtetë për këtë ka kaluar tashmë përfundimisht. Është shumë e dyshimtë nëse ndonjë qeveri nga jashtë do të mund të komandonte tani linjat e përkushtimit të LNÇ, veçanërisht në qoftë se Zogu do të drejtonte një qeveri të tillë; për më tëpër, që Kongresi i Përmetit ka deklaruar publikisht se nuk do të pranojë një qeveri nga jashtë.
2. LNÇ duhet të këshillohet, se përpara një njohjeje që mund t’i jepet asaj, ajo organizatë duhet të zgjerojë bazën e anëtarësisë, duke përfshirë si Nacionalistët ashtu edhe Zogistët; me fjalë të tjera, kjo organizatë duhet të rikthehet tek parimet fillestare të Konferencës së Pezës, të mbajtur në shtator 1942. (Asokohe, shqiptarët qenë të bashkuar në besimin se një lëvizje e bashkuar e rezistencës, nuk do të duhej të pengohej prej përshtatjes së një programi të pastër partiak; dhe ata ranë në një mendje me ia lënë në dorë, të gjitha çështjet e lidhura me formen e një shteti të pas luftës, votuesve shqiptarë, të cilët do të përcaktonin këtë çështje me një referendum).
3. Aleatët duhet t’ia bëjnë të qartë LNÇ-së, se në qoftë se ata nuk do të pranojnë zbatimin e këtij programi, Aleatët mund të detyrohen (në interes të vetë Shqipërisë), të formojnë një Qeveri në Mërgim, nga grupet jashtë, një qeveri që do të përfaqësojë sa të jetë e mundur proporcionalisht, partitë e ndryshme brenda Shqipërisë; dhe kjo do të duhet bërë edhe nëse populli në Shqipëri aktualisht, deshiron ose jo, të dërgojë delegatë për të marrë vendet në një qeveri në mërgim. LNÇ-së duhet t’i thuhet gjithashtu: një alternative e dytë të cilën Aleatët mund ta konsiderojnë do të ishte me e lënë Shqipërinë pa një qeveri të njohur, pozicion që do e vendoste atë në një pozitë jo të favorshme, përsa u përkët fuqive të tjera ballkanike.
4. Aleatët, në shpalljen e kësaj deklarate të përbashkët, duhet t’u kërkojnë në çdo rast, të gjithë atyre që e konsiderojnë vehten, miq të Aleatëve, që të frenohen nga luftimi i njëri tjetrit dhe të dy grupimet të shpallin menjëherë një Besë (Armëpushim i Shenjtë), mbi bazën e këtyre pikave: A. status quo-ja territoriale e përftuar në kohën e deklaratës do të duhet të ruhet: kjo do të thotë që territoret e pushtuara prej seciles nga të dyja palët, do të duhet të mbahen dhe të administrohen prej kësaj partie të veçantë. B. Duhet rënë në një mendje që asnjë parti të mos dërgojë forca të armatosura brenda territorit të partisë tjetër pa pëlqimin e palës së interesuar. Në qoftë se një grup ka nevojë me qenë i mbështetur në ruajtjen e rendit, ose në nxjerrjen jashtë të gjermanëve, ai duhet të kërkojë ndihmë nga kundërshtarët polititikë dhe në qoftë se kjo ndihmë jepet, ajo do të duhet të jetë mbi bazën e mirëkuptimit, se forcat që vijnë, do të duhet të tërhiqen në momentin më të parë të mundshëm. C. Kaq për sa i përket territorit të pushtuar aktualisht prej Partizanëve dhe prej Zogistëve. Përsa i përket qyteteve që janë në prag të abandonimit prej gjermanëve në të ardhmen e afërt, do të duhet të bëhen marrëveshje në mes LNÇ-së dhe Nacionalistëve, përfshirë edhe Partinë e Kupit (Zogistët). Qytetet në jug të Shkumbinit mundet të pushtohen prej LNÇ-së, ndërsa qytetet në Veri të Shkumbinit do të duhet të konsiderohen si sferë e ndikimit të Nacionalistëve dhe Zogistëve (me fjalë të tjera të antikomunistëve). Kjo nuk duhet të afektojë statusin e qyteteve dhe rajoneve në Zonën Gege, që aktualisht janë të zotëruara prej partizanëve në kohën kur kjo deklaratë të botohet prej Aleatëve. Sistemi i status quo-së do të duhet të aplikohet në raste të tilla.
Vlona (me përjashtim të Sazanit) duhet natyralisht të jetë nën zotërim të LNÇ-së dhe Durrësi në duart e Nacionalistëve. (Sazani duhet të merret nga Aleatët menjëherë, para se shqiptarët ta marrin atë. Sazani duhet të mbahet peng i rezultateteve të Konferencës së Paqes).
Tirana duhet të vihet nën zotërim të përfaqësuesve civilë, por jo ushtarakë, të të dy partive kryesore, mbasi përndryshe do të ketë një mosmarrëveshje mbi atë se kush do të jetë në zotërim të kryeqytetit të Shqipërisë.
5. Është e nevojshme që Britanikët dhe Amerikanët të bashkohen mbi politikën shqiptare dhe të përdorin dorë të fortë në ekzekutimin e kësaj politike të propozuar. Jo më hapa të pasigurtë: situata aktuale tragjike dhe shqetësuese është në një pjesë të madhe rezultat i dështimit të Aleatëve me marrë në konsideratë opsionin e aksionit. Përshtatja e çdo plani të arsyeshëm, i pasuar prej ekzekutimit të menjëhershëm, do të jetë më mirë se të mos kesh asnjë plan, ose më mirë se vazhdimi i një politike laissez-faire (lerë të shkojë si të shkojë shënim imi R.G.).
Në qoftë se ideja e ndarjes së vendit në sfera ndikimi mbi një bazë Toskë-Gegë (sikurse është treguar më lart) duket e ndjeshme, Aleatët do të duhet t’i japin mbështetjen morale dhe madje edhe ushtarake. Aleatët duhet të ndalojnë LNÇ të pushtojnë me forcë qytetet veriore të mbajtura prej Nacionalistëve dhe ata do të duhet të kenë mjetet e nevojshme për t’i nxjerrë ato jashtë, në qoftë se LNÇ i zën këto qytete.
6. Në momentin më të parë, trupat amerikane, të barabartë me një numer prej 5000 ushtarakësh, duhet të dërgohen në Tiranë dhe Durrës me qellim: A. të sigurojnë shqiptarët se Amerika (të cilën shqiptarët e besojnë), është e interesuar për fatin e tyre. B. të parandalohet pushtimi i mundshëm prej Task-Forcës Ruse të Shqipërisë dhe të bllokohen planet për përfshirjen e Shqipërisë në një Bllok Sllavo-Ballkanik. C. Të parandalohet mundësia që LNÇ-ja (në qoftë se ajo pushton zonat e kundërshtarëve të saj), të mohojë të drejtën e Aleatëve të okupojnë Shqipërinë. Kjo nuk është një rastisje e pangjashme. D. të parandalohen luftimet në mes Nacionalistëve dhe Partizanëve në zonat territoriale kufitare të caktuara secilës palë. E. të ketë një forcë të gatshme (Aleate shënim imi R.G.) me invadue Kosovën, në qoftë se gjërat dalin jashtë kontrollit atje. F.Të parandalohet një integrim shumë i ngushtë i LNÇ me Titon dhe me Rusët. G. Të jeni gati me perjashtue çdo cenim mbi territorin shqiptar, si derë hyrjeje e forcave të armatosura për asnjë vend, mbasi kjo do të shkaktonte që të gjithë shqiptarët të mendonin se Aleatët synojnë ndarjen e Shqipërisë. (Shënim: nën asnjë rrethanë nuk duhet që shtetet e tjera ballkanike të pushtojnë ndonjë pjesë të Shqipërisë së paraluftës).
7. Qeveritë Aleate do të duhet ta bëjnë të qartë se ata janë të vendosura që zgjidhja demokratike është ajo që do të duhet të aplikohet në përcaktimin e formës së shtetit të pas luftës; se ata nuk do të njohin ndonjë qeveri të zgjedhur nën shtërngim ushtarak; dhe se në qoftë se ndonjëra prej partive mendon se ajo mund të mbizotërojë situatën me anën e përpjekjeve për t’i mohuar shqiptarëve të drejtën e një referendumi, këto përpjekje nuk do të kenë asnjë dobi.
8. Aleatët do të duhet ta bëjnë të qartë se populli shqiptar është i lirë të zgjedhë çfarëdo lloj regjimi që ai deshiron: Regjim Komunist, Mbretëror ose Republikan; por se Aleatët do të përdorin forcën ushtarake në qoftë se është e nevojshme, për të siguruar zhvillimin në mënyrë të ndershme të referendumit. Në qoftë se Lufta Civile vazhdon, shqiptarët do të jenë kryesorët që do të vuajnë. Sa më sipër do të duhet të jetë jo vetëm një këshillim, por një paralajmërim solemn.
9. Po të mos kemi disa plane dhe po të mos veprohet menjëherë, Aleatët do të gjenden më vonë, para konsiderimit të tyre si invadues, njëlloj sikurse italianët dhe gjermanët. Sakrificat jetësore të shumë ushtarëve aleatë, do të jenë çmim i paguar për mungesën e një politike të ndjeshme, energjike dhe të efektshme britanike dhe amerikane. Më tej, derisa sa të ndërmerret një qendrim më i fuqishëm, Shqipëria ka shumë mundësi të bëhet një Shtet sovjetik dhe sipas të gjitha gjasave do të futet me forcë në koalicionin Sllav të kontrolluar prej Rusisë (e cila do ta mirëpriste daljen në Detin Adriatik).
10. Si një politikë e përgjithëshme, do të jetë më e lehtë dhe më me pak kosto, me e qeverisë Shqipërinë (sikurse gjermanët e kanë zbulue) nepërmjet parandalimit të ndonjë partie nga përftimi i një pushteti dhe epërsie të plotë ushtarake; dhe kjo është në interes të vetë Shqipërisë, ashtu sikurse një referendum i ndershëm është i domosdoshëm për të ardhmen e këtij vendi në paqe e siguri. Po ashtu, kjo mënyrë, do të bëjë që atje të ketë një mbrojtje më efektive për ata që nuk pajtohen me pikëpamjet komuniste.
11. Unë jam shumë i përkufizuar në mënyrë përfundimtare në opinionin se Aleatët do të duhet ta pushtojnë Kosovën, ose të kenë një Komision atje, për të vëzhguar që rikthimi i Jugosllavëve, nuk do të shkaktojë një hakmarrje të tmerrshme mbi kosovarët dhe nuk do të ketë përpjekje për t’i shfarosë irredentistët shqiptarë. Aleatët duhet të premtojnë mbrojtje të irredentistëve kosovarë, duke kërkuar bashkimin e Kosovës me Shqipërinë; dhe Aleatët duhet të jenë gati të zbatojnë premtimin e tyre me forcën ushtarake, në qoftë se shpresojnë me e ruejtë vullnetin e mirë të shqiptarëve, në vendin e tyre dhe jashtë tij.
12. Është e deshirueshme që rajoni i Korçës të pushtohet prej trupave amerikane, në qoftë se atje ka edhe shënjen më të vogël të shpërthimit të aktivitetit Pan –Epirotik. Në të njëjtën kohë, një Komision Ushtarak Amerikan do të duhet të dërgohet në Korçë në qoftë se LNÇ do të jetë dakord.
13. Në qoftë se luftimet vazhdojnë, Aleatët duhet ta pushtojnë Shqipërinë dhe të ndërmarrin programin që ju kam vënë përpara.(përfundon dokumenti)
Parashikimet dhe masat e propozuara nga autori amerikan më ngjajnë profetike për atë çfarë ka ndodhur më pas me Shqipërinë dhe Kosovën, me procesin e shkatërrimit të Tiranës e gjithë Shqipërisë tradicionale, për procesin bashkëpunues të komunistëve dhe partizanëve shqiptarë në zhbimjen e djelmnisë kosovare për llogari të planeve të Josif Broz Titos dhe të Rankoviçit. Qeveria shqiptare e vitit 2014, pikërisht për këto arsye, ka nëvojë të njohë situatën e vertetë historike të asaj kohe dhe të gjejë një mënyrë të përshtatshme ta impostojë qendrimin e saj me 17 dhe 29 nëntor 2014 në një linjë të qartë: Nderim për Deshmorët e Luftës Nacional-Çlirimtare, Nderim për Dëshmorët e Nacionalizmit, Nderim për Deshmorët dhe Desidencën antikomuniste të Terrorit të Kuq, falje për krimet e komunizmit të filluara me 18 nëntor në Tiranë dhe 30 nëntor në Shkodër dhe në gjithë Shqipërinë.
Takimi i parë virtual i Diasporës Kosovare me përfaqësues të Qeverisë së Kosovës
Shkruan: Qendresa Krasniqi/
PRISHTINË – Këtë të Enjte, do të mbahet takimi i parë në mes të diasporës Kosovare dhe përfaqësuesëve të Qeverisë së Kosovës. Diaspora Hangout është nisma e parë që mbahet online me qëllim të krijimit të një ure bashkëpunimi në mes të Kosovës dhe diasporës Kosovare. Të gjithë mund të bashkangjiten në këtë takim të Enjten, më 20 Nëntor, në ora 16:00 CET.
“Ky takim do të stimulojë një diskutim shumë të nevojshëm rreth mundësive të përfshirjes së diasporës Kosovare në procesin e vendimarrjes në Kosovë” sqaron Behar Xharra, themelues i KosovoDiaspora.org
Diaspora Hangout do të mbledhë idetë e individëve nga e gjithë bota rreth identifikimit të mundësive dhe sfidave drejt ndërtimit të një bashkëpunimi të organizuar në mes të Kosovës dhe diasporës Kosovare. Kjo iniciativë do të mbledhë grupe të interesit nga fusha të ndryshme, të cilat kanë ndikim në diasporën Kosovare përmes punës së tyre në shoqëri civile, iniciativa inovative apo politikë-bërje.
Diaspora Hangout është pjesë e Global Entrepreneurship Week Kosova 2014.
Diskutimi do të transmetohet live dhe mund të ndiqet nga të gjithë, via Google Hangout: http://bit.ly/diasporahangout. Të interesuarit për të marrë pjesë në këtë diskutim apo të gjithë ata që dëshirojnë të dinë më shumë rreth kesaj iniciative mund të na shkruajnë në adresën elektronike kosovodiaspora@gmail.com.
Hashtag i këtij diskutimi është #DiasporaHangout.
INFO PËR MEDIA:
Për pyetje shtesë rreth diskutimit, mund të kontaktoni Qëndresa Krasniqi nga Kosovo Diaspora, kordinatore e Diaspora Hangout via email at qendresa.krasniqi@kosovodiaspora.org
Të bashkangjitur mund të gjeni materialin promovues.
PESËSHJA E PANDARË ÇAME PËR ÇËSHTJEN KOMBËTARE
Nga MSc. Albert HABAZAJ/
Në kujtesën sociale të komunitetit çam në Vlorë është e pashlyeshme pozitivisht puna e pashembullt që ka bërë pesëshja e parë e çamëve më të përkushtuar, në shërbim të çështjes kombëtare, për vlerat morale të trevës së tyre emërmadhe, për traditat, doket, për historinë dhe kulturën çame, ruajtur e transmentuar brez pas brezi, kudo ku kanë banuar, kudo ku kanë punuar, herë trajtuar si muhaxhirë, herë si zot shtëpie, si ai deti me lule dhe furtunë… Po kush janë emrat e kësaj pesëshje të pandarë, që u tretën në kohë të reja për Mëmën e xhanit, Çamërinë e tyre dhe tonën, për Çamërinë e Shqiptarisë?! Ibrahim Banushi, Nuredin (Dino) Isufi, Skënder Beqiri, Servet Iljazi dhe Fadil Zeqiri, u bënë flakadanë të çëshjes çame, qysh kur ishin ende të rinj, në fillimet e viteve ’50 të shekullit XX, që lamë pas. Pesë djem nga Çamëria, si ato bletët e kosheres, që mbledhin nektar e prodhojnë mjalt, punuan si ata dhe u bënë mishërimi i idealit kombëtar, i përparimit qytetar, i veprimit të guximshëm e i mendimit të mençur, në funksion të mbarësisë shqiptare. Fillimisht, ishin katër shokë të ngushtë e besnikë tërë jetën për çështjen e mëmës Çamëri, të cilët i bashkoi Vlora me ardhjen e tyre të dhembshme nga jugu mesdhetar, ku lanë vatrat e ngrohta familjare, shpërngulur e përzënë prej Çamërie barbarisht nga terrori i zi i klanit më mizor grek, në vitin 1944. Brahimi, Dinua, Serveti dhe Skënderi nuk u ndanë gjatë gjithë jetës së tyre, duke patur një shoqëri të sinqertë, me përkushtim e ideale dhe e shtrinë atë edhe në familjet e njeri – tjetrit. I pari, Ibrahim Banushi dhe më i mençuri, djalë nga katundi Arpicë e Çamërisë, tok me me Nuredin Isufin, kishin qenë në Çamëri dhe kishin luftuar me armë në dorë për mbrojtjen e territoreve çame kundër bandave shoviniste greke. Agresorët i kapën dhe i internuan. Menjëherë, mbas internimit deri në gusht 1944 nuk i lëshuan armët nga dora për mbrojtjen edhe me gjak të tokave çame. Me ardhjen në Shqipëri, Brahimi rreshtohet në Brigadën V Sulmuese si partizan dhe lufton kundër nazizmit gjeman, që kishte pushtuar trojet shqiptare. Luftoi deri në Kosovë e në tokat jugosllave, ku u plagos dhe ngriu në borë, në malet e Jugosllavisë. Nga ajo luftë me ideale të larta e qëllime të pastra çlirimtare, Ibrahim Banushi mbeti invalid nga këmbët. Në vitin 1946, kthehet nga spitalet e Jugosllavisë, merr pjesë në ndërtimin e rrugës verilindore të Shqipërisë dhe vjen në Vlorë. Në vitin 1947, emërohet në punë, drejtor i Ndërmarrjes Rruga – Ura, detyrë të cilën e ushtroi me devotshmëri e ndërgjegje shembullore deri në vitin 1981. Atë vit, i rënduar dhe nga plagët e luftës, ndëroi jetë, duke lënë deri më sot në popull gjurmët e pashlyeshme të respektit. U përcoll me nderime dhe respekt të dhembshur qytetar. Fatkeqësisht, asnjë nga pushtetarët apo shtetarët nuk e kujton për kontributin e tij në luftë dhe në punë. Është e çuditshme, me tërë mend, që për Brahimin nuk është dhënë asnjë vlerësim, edhe pse veteranët e LANÇ e kanë çuar propozimin atje ku duhet, qysh para 100 vjetorit të Pavarësisë, e kanë përsëritur edhe tani, në kuadrin e 70 vjetorit të Çlirimit
I dyti, Nuredin Isufi mbahet mend si vullnetar në Brigadat e Rinisë Shqiptare për rindërtimin dhe ringritjen e Shqipërisë, shkatërrruar nga Lufta e Dytë Botërore. Ka qenë vullnetar në ndërtimin e rrugëve në veri të vendit dhe në hekurudhën Durrës – Peqin, Durrës – Tiranë. Në vitin 1948, emërohet nëpunës i Gjendjes Civile në Vlorë dhe shef i këtij sektori të rëndësishëm, ku punoi me ndershmëri e përgjegjesi, vërtet si ai, kur thonë. Gjithë koha 50 vjeçare, që kaloi ka shënimet e tij të sakta e korrekte, fakt që ka evidentuar punën e tij të mirë dhe të dobishme në qytetin dhe në rrethin e Vlorës. Ky volum pune i duhur, i mirë dhe i dobishëm është i verifikueshëm, sepse regjistrat që ka plotësuar Dinua janë edhe sot në përdorim të përditshëm. Është dekoruar nga Presidiumi i Kuvendit Popullor. Dinua rron, është 91 vjeç, në moshën e bardhë të pleqërisë.
I treti, Servet Iljazi ka punuar në sektorë të ndryshëm dhe të vështirë, ku është dalluar për punë cilësore dhe përkushtim ndaj detyrës, sikur punonte për shtëpinë e tij. Ka punuar edhe si shofer në ndërmarrjet shtetërore, deri sa doli në pension, në vitin 1990. Bashkëmoshatarët e paktë që kanë ngelur, kujtojnë me mall e respekt vitte e stuhishme në aksionet e rinisë mbas Çlirimit, për rindërtimin e vendit të shkatërruar nga lufta, ku kontributi i Servetit dukej, sepse ai punonte një sa për 10 vetë. Mbylli sytë në vitin 1992.
I katërti, Skënder Beqiri, qysh në vitin 1946 qe nga dallëndyshet e para të Vlorës që doli vullnetar dhe ka marrë pjesë në ndërtimin e hekurudhës Durrës – Peqin, Durrës – Tiranë. Me Brigadën “Misto Mame” u nis në Jugosllavi vullnetar për hapjen e autostradës Beograd – Zagreb, ku punoi dy muaj në sektorë të ndryshëm të ndërtimit të rrugës. Nga viti 1950 ushtron profesionin e fotografit dhe vazhdon si përgjegjës i këtij sektori deri në vitin 1961. Në këtë kohë emërohet drejtor i Kino- klubit të Bashkimeve Profesionale të rrethit të Vlorës deri në gusht 1970. Nga kjo periudhë emërohet përgjegjës i ekspozitës “Vlora Sot”, deri në vitin 1990, kur doli në pension. Të katër, Brahimi, Dinua, Serveti dhe Skënderi, janë të dekuruar për punën përkushtuese, shpirtin e garës, vullnetarizmin dhe sakrificën e treguar në ndërtimin e Rrugës së Rinisë, si quhej atëhere Rruga Kukës – Peshkopi, në vitin 1946. Skënderi rron dhe bën një jetë aktive edhe sot që është 87 vjeç. Ai njihet si Marubi i Çamërisë dhe i Vlorës. Fotografët profesionistë që ngrihen do të krahasohen me Skënder Beqirin. Një merak ka Skënderi, që gjithë ky qytet i madh e me vlera të jashtëzakonshme historike, si Vlora nuk ka një fototekë. Fototeka e Vlorës është ëndrra, dhembja dhe amaneti i Skënder Beqirit.
I pesti, Fadil Zeqiri u lind në Kajcanj të Paramithisë së Çamërisë, më 15. 07. 1937. Shovinistët grekë, gjatë Luftës së Dytë Botërore, i vranë prindërit dhë shumë të afërm të tij. Mbeti jetim dhe kështu detyrohet të vijë në Shqipëri. U strehua në Sarandë, në jetimore. Katër ditë udhëtoi për në Durrës e pastaj shkoi në Tiranë, ku dhe u rrit e u edukua në Shtëpinë e Fëmijës. Kreu Shkollën e Mesme “Skënderbej” dhe më pas, në Bashkimin Sovjetik, studioi për Marinë Detare. Pesë vjet i bëri atje, nga të cilat tre në Riga të Lituanisë dhe dy në Azerbaxhan për ABD dhe Marinë të Përgjithshme. Emri i tij ka qenë nderi i Sazanit, Karaburunit, Orikumit, Vlorës e Babicës, ku shërbeu me përkushtim e devotshëri në funksion të forcave detare shqiptare. Pa u shkëputur nga puna studioi për Letërsi si dhe thelloi studimet duke përfunduar dhe Fakultetin Juridik. Për shumë vite ka qenë pedagog në Shkollën e Lartë të Marinës në Vlorë. Ishte kryetar i Këshillit të Përgjithshëm të Shoqatës “Çamëria”, anëtar i kryesisë së Shoqatës Atdhetare – Kulturore Mbarëkombëtare “Ismail Qemali”, ku ka qenë i ndjeshëm qëndrimi i tij kombëtar, në shërbim të rritjes së ndjenjës së atdhedhashurisë dhe respekimit deri në adhurim të simboleve të ndritura kombëtare si Pirro i Epirit, Gjergj Kastrioti, Hasan Tahsimi, Elena Gjika, vëllezërit Frashëri, Ismail Qemali, Isa Boletini e gjithë ata pishtarë drirëbërës për të orientuar shqiptarët në rrugën e diturisë, e lirisë, mirësisë e vëllazërisë, se vetëm ajo na sjell përparim. Fadil Zeqiri ka qenë anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë qysh nga viti 1965. Ai ka debutuar kryesisht në prozë, por ka shkruar dhe poezi, skenarë filmash, ekranizuar a botuar sidomos për interesa të ushtrisë, në radhët e së cilës kaloi tërë jetën, qysh nga fëmijëria e derisa mbushi moshën e doli në pension. Në prozë ka nxjerrë në dritë nga shtëpia botuese “Naim Frashëri” librat: “Midis dallgëve të oqeanit”, “Me vështrim nga deti” – tregime, “Shtegëtimi i fundit” – roman, “Nëndetësja 61” – roman, “Dhembi i tretë” – tregime, “Udhëtim në një hambar” – tregime, “Shënjestra dhe manushaqja” – tregime, monografinë “Ilia Dashi”, kushtuar heroit nga Poro e Myzeqesë së Vlorës. U nda nga jeta më 2 gushtit 2008. Erdhi 6 vjeç në Vlorë. Fëmijërinë dhe jetën e tij me halle shumë e përshkruan me ndjenjë, vërtetësi, art e dhembje tek romani “Shtegtimi i fundit”. Jetimi çau mbi dallgët e jetës dhe iu bashkua grupit çam të Vlorës më vitin 1965. Ai u bë oficer marine dhe mori emër të lartë si një nga prozatorët më të mirë jo vetëm të Ushtrisë, por në mbarë botën e letrave shqipe. Fadili ngjante me një zgalem deti. Ai i dha impulse të fuqishme punës atdhetare jo vetëm të çamëve të Vlorës, por të mbarë Shqipërisë. Ai edukonte me veprim. Vrulli i vijueshëm i Fadilit dukej, edhe sepse ai shkruante bukur e mirë. Të pesë këta djemtë mirë Çamërie janë të shënuar në Regjistrin e Atdhetarizmës si pesë themeltarë të Shoqatës Patriotike “ÇAMËRIA”.