• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Mos e mbroni Kadarenë!

September 28, 2015 by dgreca

Ai s’ka nevojë për mbrojtje. Ai është më i mbrojtur se gjithkush. Ai u përket atyre qenieve fatlume që, duke qenë tokësore, botën e shohin nga lart./

Nga Nga Mehmet Elezi/

1.Filloi stina e shpifjeve kundër Kadaresë, shkroi dikush. E kuptoj metaforën, por shpifjet kundër Kadaresë s’kanë stinë. Stina e tyre është në çdo stinë.

Kundër tij janë kundërshqiptarët. Sepse Kadareja është Shqiptar i madh.

Kundër tij janë pasuesit dhe nostalgjikët e diktaturës. Sepse Kadareja është zë i Lirisë. Me frekuencë të rruzullimtë.

Kundër tij janë ata që kryet e kanë në Lindje, këmbët në Perëndim. Sepse Kadareja është interpret i genit perëndimor të shqiptarëve. Dëshmi artistike hijerëndë e këtij geni.

Kundër tij janë gjithfarë moshash, që vetëshpallen qytetarë të botës. Ngaqë s’kanë mundur të bëhen fillimisht qytetarë të vendit të tyre.

Kundër tij janë të vegjlit që kënaqen me mendimin se mund të shembet një i madh. Ngaqë vetë janë të vegjël, të padukshëm.

Kundër tij janë përgojuesit e përhershëm. Ata që e ndiejnë veten të realizuar kur flasin keq për të tjerët, sidomos për dikë që është më lart. Ata që, kur paragjykojnë, kujtojnë se po gjykojnë. Ose, siç thotë Eduard Morrou, “kujtojnë se janë duke menduar, kur në të vërtetë janë duke riorganizuar paragjykimet e tyre”.

Këta bashkë krijojnë një orkestër.

Kundër Kadaresë?

2.Mos e mbroni Kadarenë.

I brishti e i vogli kanë nevojë për mbrojtje, i madhi e i fuqishmi jo. Kadareja është zot në Olimpin e Artit. Fuqinë nuk ia jep karrigia e dyshimtë apo e merituar. Ia jep vepra e tij planetare.Një emër i përbotshëm i letrave mund të rrëzohet vetëm në u rrëzoftë Njeriu. Në u rrënoftë Bota.Kallëzojnë për një avion plot bomba, që u përplas në Majë të Hekurave gjatë Luftës së Dytë. Përbindëshi i ftohtë, barkmbushur me vdekje, plasi si fluturushë (tullumbace), u bë i paqenë. Dy vjet më vonë, dhjetë vjet më vonë, njëzet vjet më vonë, muziktarë popullorë e rapsodë ngjiteshin lugjeve shkëmbore, drejt eshtrave të fluturakut. Mes mbetjeve metalike përzgjidhnin tuba me i ba fyej. Me fyejtë e duraluminit të tij kanë kënduar mija herë në vetminë e bjeshkës, në skena kombëtare e ndërkombëtare, në mrize, në dasma. Këndojnë edhe sot.Le të sulmohet Kadareja, drejtpërdrejt a me telekomandë nga prapaskena, gjuajtjet do të kenë fatin e avionit që u zhbë në Majë të Hekurave. Copat e tyre shkrimtari i shndërron në fyej. Në art që u përcillet brezave.

 

3.A është i përkryer Kadareja?

Cili Kadare, njeriu apo shkrimtari?Asnjë shpirt gjeniu në mijëra vjet s’ka mundur të jetë i përsosur. Dhe s’mund të jetë kurrë. S’ka mal pa hone dhe gremina të tutshme. S’ka pyll madhështor pa drunj të kalbur dhe ujq. S’ka det shungullues pa ndotje e oktapodë, që humbin nëpër dallgë.

Çdo qenie njerëzore ka dobësitë njerëzore, siç ka edhe ngasjet e gjakimet e nënvetëdijes. Nuk është meritë mos me i pasë ato, kjo është e pamundshme, ato janë brenda njeriut. Meritë është me i mbajtë fort nën kontroll. Me i sundue, jo me të sundue.Përkryerja ekziston vetëm në qiell.Si qëllim e si mision po, por si jetësim, si përmbushje, përsosmëria nuk mund të jetë për vdekatarët. Edhe një shenjtore e gjallë, si Nëna Terezë, ka pasur mëdyshjet e veta, grimëherat e dyshimit e të ligështimit. E errësojnë? Ato veç e afrojnë, e bëjnë më të prekshme prej nesh. Më njerëzore, më bindëse. Në pasqyrën e luhatjeve të saj gjejmë veten, shohim njeriun prej mishi e gjaku. Qenka si ne. Pra kurrgjë s’është e pamundshme as për ne.Në pastë gjëra që shumëkush i sheh tjetërqysh, jo si Kadareja, kjo s’ndryshon gjë. Këtu shkëputet Liria nga totalitarizmi. Tek e drejta dhe mundësia me këqyrë jo nëpër një dritare, por nëpër shumë dritare, ku më pak e ku më shumë të hapura e me dritë. Monopolin e të vërtetës e ka vetëm e vërteta.Në pastë njerëz që ende s’e kuptojnë naltësinë e malit Kadare, kjo mbase ka një përligjje. Naltësitë kuptohen më mirë të vështruara nga larg.Sytë vjen një ditë dhe mbyllen e harrohen. Vepra e madhe kurrë.

4.Në kthesën dramatike që lidh dy mijëvjeçarët, cili i ka dalë zot Kosovës dhe çështjes shqiptare me armën e letrave, ballas e tronditshëm, si Kadareja?Me përkushtimin e një Shqiptari.Me zërin e fuqishëm, europian.Me hapësirën mediatike që ka një personalitet, për të cilin kontinenti është i vogël.

5.Mos e mbroni Kadarenë!

Tjetërkush ka nevojë për më shumë mbrojtje. Ai jo.Kadareja nuk sulmohet si vete, si individ. Sulmohet si institucion kombëtar. Sulmohet si Vlerë shqiptare përfaqësuese.

Skënderbeu nuk sulmohet në emër të ndriçimit të historisë. Synohet me e tjetërsue si Vlerë shqiptare përfaqësuese.Sulmet mbi prejardhjen ilire shpesh kanë prapavijë të errët. Prejardhja ilire shihet si Vlerë identitare e shqiptarëve.Gjuha shqipe, kur rreken me e ça dyzash, shenjohet si Vlerë identitare shqiptare. Ajo ka mbijetuar mija vjet, na njëjtëson e na bashkon të tërë. Të pakuptueshëm mbeten edhe ata që i thonë ndal çdo reforme përtëritëse gjuhësore. Që mbahen te filozofia e djeshme, te përjashtimi oruellian, përballë gjithëpërfshirjes së vlerave.

 

6.Mos e mbroni Kadarenë!

Ai s’ka nevojë për mbrojtje. Ai është më i mbrojtur se gjithkush. Ai u përket atyre qenieve fatlume që, duke qenë tokësore, botën e shohin nga lart.Gjeniu dëgjon zhurmnajën poshtë vetes dhe vetëm rrudh supet: kush janë këta, ç’dreqin duan? I shpërfill. Në emër të tij e merr fjalën Zarathustra: “Ju vështroni lart kur kërkoni të lartësoheni, ndërsa unë vështroj poshtë, sepse jam lart”.Në e marrtë Çmimin Nobel – të merituar qyshkur – bota e letrave do të tundë kryet: kësaj here po! Si për Markezin e për Llosën.Në ndodhtë e kundërta, dështimi do të jetë për jurinë. Gjykimi dhe paanësia do t’i përfliten. Siç i janë përfolur në fillim të qindvjetëshit të njëzetë dhe në fund të tij. Nga Tolstoi, te Borgesi.Kadareja mbetet Kadare, me ose pa Nobelin. Veprat janë aty, më të rënda se çdo çmim. Pushtuese elegante të Botës.

7.Pra?

Mos harxhoni frymë me mbrojtë Kadarenë. Mundohuni me mbrojtë Shqipërinë dhe shqiptarët.Se ata që duket sikur i mëshojnë Kadaresë, i mëshojnë Shqipërisë, u mëshojnë shqiptarëve.Për t’ua shpërbërë ADN-në e Vlerave që i njëjtësojnë. (E dergoi per Diellin Bardhyl Selimi)

Filed Under: ESSE Tagged With: Kadarene, Mehmet Elezi, Mos e mbroni

Artikujt e fundit

  • Carol Laska, the Veteran of Albanian Worcester Festival recalls how it started and why it’s going on for 40 years
  • “Ismail Qemali”, ati themeltar i shtetit modern shqiptar nderohet në New York
  • 10 vjetori i Vatrës Queens, Editori i Diellit 2009-2021 Dalip Greca shpallet Kryetar Nderi i përjetshëm
  • KRYETARI I VATRES TE “ZERI I AMERIKES”: Vatra, thirrje qeverisë së Kosovës të zbatojë kërkesat e Uashingtonit  
  • MID’HAT FRASHËRI DHE PËRPJEKJET E TIJ PËR TË NDALUAR SPASTRIMIN ETNIK NË ÇAMËRI DHE TROJET E TJERA SHQIPTARE
  • Gjergj Fishta – Përsiatje pas rileximit
  • “AULONA FESTIVAL” DHE VLORA, SËRISH JA BËNË FORA
  • “Festivali Shqiptar” bashkoi mijëra shqiptarë në emërtimin e rrugës “Gjergj Kastrioti- Skenderbeu” në Worcester, Massachusetts
  • “ISMAIL QEMALI” VJEN NESËR NË STATEN ISLAND, NEW YORK
  • ´´Këta janë Mjekët shqiptarë me Misionin e ngritjes së shëndetësisë shqiptare: Kontributi shkencor vullnetar i Federatës´´
  • Presidentja Osmani takoi Presidentin Macron, Kancelarin Scholz dhe përfaqësuesin e lartë Borrell
  • SINTAGMA “ZBRITJE NGA MALET”
  • Romanca e Aleksandrit
  • Milicia fashiste që sulmon Kosovën*…
  • MIDHAT FRASHËRI DHE ALBANOLOGJIA*

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT