Romeo Gurakuqi – Dielli

Monografia “Shqipëria dhe ‘Tokat e Lirueme’, 1939-1946” Revised Second Edition, Tirane 2023, (1622 faqe), ma ne fund, nga dita e neserme, do te jete i plote ne dy vellime ne AMAZON

May 5, 2023 by s p

Prof.Dr. Romeo Gurakuqi/

Perndryshe, shtypshkrimi ne Shqiperi qe do të jetë në një vellim të vetëm, ende nuk eshte mundesuar per nje numer arsyesh teknike.

Kam permbyllur defitivisht nje projekt të nisur 12 vite me pare.

Qe ne fillese kryerjen e ketij studimi të thelluar e kam konsideruar si detyrim ndaj brezave shpresëhumbur qe vuajten nën peshën e diktaturës, shtremberuese te se vertetes dhe cenuese te lirise; ndaj prinderve tanë intelektualë dhe patriotë, ndaj atyre emigrantëve politike qe iu mohua atdheu; ndaj te burgosurve politikë që iu privua liria, iu vodh jeta; ndaj heronjve të disidencës, që s’i lanë të jetojnë për t’na rrëfyer dhe dëshmuar tragjedinë që përjetonte Shqipëria…

Mirëpo rishkrimi i drejte dhe i ndershem i historise, posaçërisht asaj pjese që u manipulua më së shumti nga diktatura dhe që po përpiqet të çimentohet edhe sot nga sovjetiket uzurpatorë të historishkrimit zyrtar, eshte nje detyrim profesional dhe obligim qe kemi ndaj brezit te ri të Shqiperise.

Botimi i dytë i Rishikuar dhe i Ripunuar tërësisht u paraqitet lexuesve në vitin e 111 vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë (2023)

Ky studim është vazhdim dhe plotësim i punës pararendëse hulumtuese, kryer gjatë kohës që unë kam shërbyer si deputet i Parlamentit të Shqipërisë, profesor në Akademinë e Studimeve Albanologjike (ASA)- Institutin e Historisë (IH) dhe Profesor Vizitor në Departamentin e Historisë Ndërkombëtare në London School of Economics and Political Science (UK).

Në IH unë jam ngarkuar për studimin e temës “Shqipëria si pjesë e “hapësirës jetësore” perandorake të Italisë Fashiste, 1939-1943”, çfarë përbën pjesën e parë të këtij botimi, nga kapitulli II deri në kapitullin XV. Mirëpo duke qenë se periudhat historike, gjatë studimit dhe kërkimit arkivor, ndërlidhen, vijojnë vetvetiu në pikëpamje të fenomeneve dhe ngjarjeve, ato nuk mund të priten artificialisht, ndaj jemi detyruar ta vijojme punen deri ne legalizimin e diktatures.

Kjo ka imponuar që procesi i rishkrimit dhe rishikimit të përfshijë në këtë botim të ripunuar tërësisht, edhe periudhën e dytë, atë të “Pushtimit Gjerman të Shqipërisë” dhe të tretën, që lidhet me “Vendosjen dhe Legalizimin e Diktaturës Komuniste”.

Përveç përpunimit të mëtejshëm, ristrukturimit tematik, zbulimit të ngjarjeve të reja, plotësimit dhe analizave të reja krahasimore, vendosjes në konturet e debatit historiografik bashkëkohor, botimi i dytë është mbështetur mbi një bazë të re burimore, që nuk disponohej më parë, nga Arkivat e Italisë dhe të Mbretërisë së Bashkuar.

Në ndryshim nga botimi i parë, ky i vitit 2023 është i pajisur me një Përmbledhje në gjuhën angleze (Resume in English) mjaft të gjërë dhe të detajuar me tezat, analizat, kronologjinë, debatin teorik dhe tabelën e lëndës (te edituar nga Arianit Koçi – BBC World Service) dhe indeksin e emrave.

Një falenderim i veçantë është për drejtuesit e ASA, të Departamentit të Historisë Ndërkombëtare në LSE, që sipas kohës së angazhimi, më krijuan kushtet ideale të punës dhe kërkimit shkencor.

Dua të falenderoj po ashtu gazetarin dhe studiuesin Arian Koci (BBC World Service) për përkushtimin e tij në redaktimin profesional të përmbledhjes në gjuhen angleze të veprës;

Meritan Spahija që nuk u lodh asnjëherë prej kërkesave të mia në mbështetjen teknike për përfundimin e këtij botimi; Suad Barbullushin per realizimin teknik te indeksit.

Sonila Boçi Pepivani , Ana Lalaj , Jusuf Buxhovi , Gjon Boriçin, Artan R. Hoxhen për leximin e dorëshkrimeve dhe vërejtjet e bëra.

Ky botimi i dytë i përmirësuar dhe i rishikuar tërësisht, mendoj se përmban të gjitha problematikat e Luftës së Dytë Botërore, të vendosjes dhe legalizimit të diktaturës komuniste në Shqipëri, të marrëdhënieve ndërkombëtare të vendit tonë me fqinjët dhe Aleatët Perëndimorë, deri në vitin 1946.

Për shumë arsye që lidhen me vëllimin e punës, cilësinë e shkrimit dhe të analizave, saktësimeve dhe përmirësimeve të këtij botimi, më duhet të deklaroj se lexuesi do të ketë para tij tanimë një libër gati krejt të ri.

Pas daljes në publik të këtij Botimi të Dytë të Rishikuar, do të doja që pikërisht ky edicion të shërbente si referencë finale e studimit tim mbi Luftën dhe Diktaturën mbasi tematikat janë të ezauruara plotësisht, kufijtë e njohjes se ngjarjeve mendoj se kanë aritur në nivele të plota për mundësitë e mia të sotme.

Ky projekt konsiderohet i mbyllur dhe i bashkengjitet puneve te te tjera te perfunduar te Rishkrimit te Historise se Shqiperise se Shekullit XX.

Shënim: 3 fotot e para qe shoqerojne kete njoftim i perkasin kopjeve maket te Botimit te Dyte te Rishikuar, te shtypur ne nje tirazh krejtesisht te reduktuar nga Botimet “Jozef”, Aurel Kaculini . Perndryshe fotot 4 dhe 5 i perkasin kopertinave te dy vellimeve ne Amazon.

DUKAGJINI KËRKON RRUGËN!

March 25, 2023 by s p

Prof. Dr. Romeo Gurakuqi

Shkodër, më, 24 mars 2023

Prej disa muajsh, banorët e njësive administrative të Dukagjinit, që i përkasin Bashkisë Shkodër dhe asaj të Laçit të Vaut të Dejës janë organizuar në kryeqendrën e veriut në një lëvizje të përbashkët me synime të drejta, progresiste dhe zhvillimore, që të nxisin autoritetet shtetërore në respektimin e të drejtave komunitare dhe kulturore, për të rindërtuar rrugët e brendshme të Alpeve, që kalojnë, njëra, përmes Pultit, Shoshit dhe Shalës drejt Thethit dhe tjetra nga Postriba për në Shllak, Cukal, Temal dhe Dushman. Dukagjini përfshin pjesën lindore dhe qendrore të Bjeshkëve të Namuna dhe nga kjo krahinë burojnë lumenjtë e Shalës dhe Kirit. Pasuritë natyore dhe hapësira turistike e krahinës është e pamatshme. Po ashtu, ana tjetër, Shllaku është bjeshka ma e aftërt me qytetin e Shkodrës, që shihet pothuajse nga të gjitha rrugicat e qytetit.E gjithë krahinat e lartpërmendura, përfshirë edhe Nikaj Mërturin, nga pikëpamja e ndarjes administrative kishtare bëjnë pjesë në Dioçezën e Pultit. Historia e Dukagjinit në tërësi është një histori lirie, rezistence për ruajtjen e identitetit shqiptar dhe mosnënshtrimi ndaj regjimeve shtypëse, që në fillim të shekullit XX, nga Divani i largët sulltanor u zhvendosën gradualisht në Tiranën zyrtare, fillimisht atë të bejlerëve të pandjeshëm, më pas atë të zonalëve operativë diktatorialë, për të mbërritur tek Tranzicionistët e pafamë të Epokës së Koalicionit të Korrupsionistëve. Historia e rrugës së munguar në fakt shkon paralelisht me privimin e të drejtës komunitare për gëzimin e një njësie të përbashkët bashkiake të të gjithë krahinave të përfshira në Dioçezën e Pultit, por ne sot do te ndalemi vetëm tek pjesa e parë: rruga e munguar si askund në Shqipëri në një sipërfaqe kaq të madhe, për aq shumë banorë, për aq shumë pasuri natyrore të vendit, për një komunitet ndaj të cilit shteti shqiptar ka dhënë garanci të veçanta ndaj Perëndimit.E megjithatë, 32 vite nuk u kanë mjaftuar qeverive të njëpasnjëshme shqiptare të shpenzojne dikund nga 50 deri 60 milion Euro në total, për të plotësuar detyrimin shtetëror të ndërlidhjes së brendshme rrugore të Pultit, Shoshit, Shalës me kryeqëndrën e Bashkisë së vet në Shkodër, ndërkohe që ato e kanë fundosur shtetin në borxhe për disa breza (në një raport të Bankës së Shqiperise lexoj se Stoku i Borxhit të Jashtëm bruto të Shqipërisë shënoi shifren 9,893.4 milionë eurosh (9.8 miliard Euro) në fund të gjashtëmujorit të parë të vitit 2022).Gjate kohës, që kam qenë deputet i Parlamentit të Shqipërisë disa herë ua kam kërkuar perfaqesuesve të zgjedhur të të dy krahëve politikë drejtimin e vëmendjes dhe të fondeve për zhvillimin e njëtrajtshëm të kësaj zone të brendshme të Alpeve dhe posaçërisht për rindërtimin e rrugës nga Prekali në Kir, Mali i Shoshit, Lotaj, Breg i Lumit dhe Thethit, si një masë kompensuese dhe një kërkesë faljeje e Shqipërisë, për krahinat e persekutuara në bllok nga diktaturat, që nuk iu ndanë këtij vendi. Pas çdo kërkese, përgjigjja e vetme që kam marrë ka qenë HESHTJA.Gjatë kohës kur përgatitej, diskutohej dhe ligjësohej buxheti i vitit 2018, në emer të Grupit Parlamentar të PD, i propozova Parlamentit, që Qarkut të Shkodrës t’i akordohej një Transfertë e Pakushtëzuar prej 40 milion Eurosh në vit, për 4 të tilla (aq sa është shifra e shpenzuar për unazën hyrëse të Tiranës prej 3 km), për të rregulluar rrjetin rrugor në Shkodrën qytet, në Dukagjin – rindërtimi i rrugës ekzistuese, Koman, Pukë dhe Fushë- Arrës, një segment në Kelmend-Tamarë- Vukël- Razëm- Fushë e Zezë.Projekt-ligji u hodh poshtë me arrogancë nga deputetët e PS- së, por ajo që më bëri përshtypje ishte vota kundër e deputetëve qeveritarë të Qarkut të Shkodrës. Nuk e kisha hasur për ndonjë qark tjetër, asnjë rast të tillë të një sjelljeje të përkundërt me detyrimet e përfaqësuesve të deputeteve të krahëve të ndryshëm politikë kur vjen puna për interesat e bashkësisë. E pangjashme, por e regjistruar tanima në analet e historisë parlamentare të Shqipërisë, edhe si përkufizim i modelit të deputetit të shtypur pa kurriz, që pilotohet nga kjo anë prej partive politike, familjare dhe klanore.Dhe jo vetëm kaq: heshtja mbi gjëndjen diskriminuese të krahinave Alpine vazhdon të jetë mbisunduese në Parlamentin e Shqipërisë dhe për banorët e Shkodrës, fushave dhe malësive të saj, nuk ka një derë ku të trokitet, mbasi figurantët jo vendimarrës nuk mjaftojnë për të ndryshuar fytyrën e vërtetë të qeverisë. Tirana administrative, në të gjitha degët e saj, vazhdon dhunën, injorimin, shkeljen masive të të drejtave individuale dhe komunitare, ndërkohë që përfaqësuesit e qeverisë guxojnë të vijnë për të bërë foto dhe propagandë në Shkodër pa marrë asnjë përgjegjësi zgjidhjeje për banorët e vendeve ku vijnë të hedhin vallen elektorale. Kjo është e papranueshme dhe e refuzueshme. Sot, para heshtjes së pafundme të autoriteteve shtetërore, populli ka vendosur t’i dalë vete zot vendit të vet dhe njerëzve me halle shumë. DUKAGJIN DELI ZOT VEDIT asht thirrja e dalun prej Shpirtit të Popullit, por që i ka hutuar dhe vendosur në rreshtin e paqartësisë, të pavendosmërisë, politikanët vendore dhe qëndrorë, në këto ditë të pragut të fushatës krahinore zgjedhore. Nuk ka heshtje dhe fshehje më, kur vjen puna për interesa publike të një rëndësie të veçantë, që lidhen me jetën, zhvillimin, përparimin dhe gëzimin e barabartë të të mirave që ofron një shoqëri demokratike, respektimin e standardeve të të drejtave të njeriut, njëtrajtshmërinë e sjelljes së qeverisë ndaj komponentëve përbërës kulturorë të Shqipërisë.Mirëpo, të gjithë të zgjedhurit duhet të marrin leje dikund dhe kjo leje, siç duket nuk vjen kurrë për anët tona, për Shkodrën dhe Malësitë e saja fisnike. Prandaj edhe përfaqësuesit që kanë vërshuar një mbas një këto ditë në qytet, me çanta me premtime, hallakaten pa i nda punët qartazi në lidhje me Rrugën e Dukagjinit dhe më Bashkinë e Dukagjinit. Ajo që u mbetet të bëjnë është taktika e negocimit të pambarimtë dhe paraqitja e projekteve madhështore dhe të paarritshme për mendjet e njerëzve realistë: zhvendosja e fokusit, nga ndërlidhja e Dukagjinit me Shkodrën tek ndërlidhja e Shkodrës, përmes një cepi të Dukagjinit, me Gjakovën. Krejt e papranueshme, mbasi, edhe në qoftë se bëhet, kjo rrugë nuk do të depërtojë për ndryshimin e jetës ndër cepat e pafundëm të varfnisë dhe moskomunikimit në këtë zonë.Askush nuk duhet të harrojë, se anët tona kërkojnë zgjidhje dhe jo shmangie, nuk pranojnë shtrëngim me bukën e familjeve për shkëmbime me kushte të paparimta, as përulje, as tentativa për mposhtje. Anët tona kanë Besë, Fjalë, Mikpritje dhe një Pakt që duhet të nënshkruhet tani, pa dredhi.Kërkohet pra Besa, Fjala dhe Kontrata e Zbatueshme:Le t’i bijmë shkurt, pa hapur tunele që të çojnë në Gjakovë me video dhe skema tredimensionale, veç rrugë ma të shkurtra që na lidhin shtëpitë, kullat, qendrat e banuara të njësive administrative të Dukagjinit (1/3 e Alpeve Shqiptare) me kryeqendrën e Bashkisë Shkodër. Kërkohet rindërtimi në standard i rrugës ekzistuese, si e vetmja mënyrë për një zhvillim të gjithanshëm, tanësor dhe kapilar, siç ndodh rëndom në vendet e drejtuara në mënyrë të përgjegjshme, nga qeveri demokratike dhe europianiste, që duan zhvillim simetrik të rajoneve, të cilat administrojnë.Krejt e thjeshtë:Shkodra kërkon pjesën e saj, aq sa i takon nga buxheti i shtetit, për zhvillimin e zonave të veta të brendshme dhe një kompensim të arsyeshën për mungesën disavjeçare të qeverisë qendrore ndër anët tona. Për pyetjet e Shkodrës kërkohen përgjigje të sakta, kontrata të shkrueme dhe fillim pune tani.Po ashtu, Populli i Dukagjinit nga ana e vet kërkon qartazi:1. Rindërtimin në linjën ekzistuese, të Rrugës Prekal- Kir- Mali i Shoshit- Lotaj- Bregu i Lumit – Theth, d.m.th. rrugën, që nuk mbyllet asnjë ditë të vitit, por që i jep jetë Dukagjinit, çdo fshati të tij, i hap gjërësisht mundësitë e turizimit për 365 ditë, e mban në gjallni permanente ekonominë turistike paralelisht edhe në Shkodër, ndërron tempin e ekonomisë, ristabilizon tregtinë, garanton zhvillimin e pandërprerë të sistemit të edukimit.2. Rindertimin e anekseve të brendshme, me radhë sipas një rreshtimi gjeografik:a. Guri i Mashës Kir- Pog- Plan.b. Guri i Mashës (Kir) – Xhan.c.Segmentet e brendshme në Shosh: Ndrejaj, Palaj, Brazhdë, etj.D. Segmentet e brendshme në Shalë, Vuksanaj, Nicaj, Nënmavriq, Gimaj, Gag, Abat, Ndërlysë, etj.3. Rrugën për në qendër të Shllakut: a-Rruga nga Drishti në Log Gegaj;b-Koman – Benë 4. Ne fund fare, pas mbylljes së fazave të para, mund të zgjerohet edhe rruga nga Shkodra për në Prekal, që në fakt ekziston. Prekali, nuk duhet të harrojmë, është fshati i parë i Dukagjinit. Kjo do të thotë që qeveritë shqiptare deri më tani, për 111 vite pavarësi, kanë mundësuar rrugën vetëm tek fshati i parë dhe vetëm për 6 muaj ne vit, tek fshati më verior e fundor, Thethi. Pjesa tjetër e Alpeve Qendrore Shqiptare në shekullin e XXI vazhdon të jetë në izolim të plotë rrugor, vetëm me shtegun e aksioneve të rinisë së vitit 1967.Banorët e Dukagjinit e kanë bërë të qartë, se nuk duan asnjë shkapërdamje me projekte madhështore për ta lidhur Shkodrën me Gjakovën, duke kaluar tangencialisht në Dukagjin: Kërkohet kjartë dhe thjeshtë, ndërlidhja e brendshme e 3 njësive administrative të Bashkisë Shkodër dhe e një njësie administrative të Bashkisë së Vaut të Dejës. (Në kuadrin e rindarjes administrative të Shqiperisë, me krijimin e Bashkisë së Dukagjinit, Njësia Administrative Shllak dhe ajo e Nikaj Mërtur do të duhet t’i kalojë Bashkisë së re). Si shenjë e vullnetit të mirë, e seriozitetit dhe e angazhimit të njimendte të autoriteteve qëndrore do të kishte qenë lëvrimi i menjëhershëm nga ana e Bordit të Zhvillimit Rajonal i fondeve për projektin ekzistues të Bashkisë Shkodër të segmentit Prekal-Kir-Mali i Shoshit, i cili është ndërprerë pa asnjë shpjegim nga ana e qeverisë. Rrugët duhet t’i parapraprijnë ndarjes së re administrative për t’i mundësuar më pas autoriteteve të reja të zgjedhura, veprimtarinë.

Në përkujtim të Faik Konices

December 16, 2022 by s p

Prof.Dr. Romeo Gurakuqi/

Në kulmin e aktivitetit diplomatik per njohjen e udheheqesise politike shqiptare perkrah Aleances Antifashiste ne Luften e Dyte Boterore, populli shqiptar dhe emigracioni shqiptar në Amerikë, do të mbesë pa kreun më të lartë dhe më me autoritet të përfaqësisë. Më 15 dhjetor 1942, ish Ministri shqiptar në Washington, Faik Konica vdiq në Boston pas një infrakti kardiak.

Ceremonia e varrimit të Faik Konicës u zhvillua me 20 dhjetor 1942 në Boston.

Kjo ceremoni ishte njëkohesisht edhe një moment reflektimi dhe programimi të qendrimeve përfaqësuese shqiptare, të mishëruara këto në fjalimin në funeral të mbajtur nga Imzot Fan Noli.

Fjalimi ishte ndërtuar në një formë të atillë, jo vetëm për të vlerësuar shqiptarin më të ditur të kohës, por edhe për t’i tërhequr vëmendjen autoriteteve amerikane mbi çështjen shqiptare dhe mbi faktin se bëhej fjalë për ambasadorin e një shteti sovran, të pushtuar nga një vend agresor fashist. Për rrjedhojë, përmes nderimit të merituar dhe të naltësuar të Konicës, Noli synonte ta impenjonte diplomacinë amerikane për detyrime të mëtejshme në përputhje me Karten e Atlantikut, mbi pavarësinë, integritetin dhe vetëvendosjen e Shqipërisë. Pikërisht ky synim siç duket ka qenë, kur në fjalën e fundit, Noli përmend angazhimin e USG për dërgimin e trupit të Faik Konicës në vendlindje. Mirëpo, me sa kuptohet, kjo deklaratë e Nolit ka qenë vetjake, paraprirëse dhe nxitëse dhe jo e bazuar mbi një vendimarrje të vërtetë prej SD, mbasi në muajin janar 1943, SD do të deklaronte se nuk ekzistonte ndonjë vendimarrje e tillë prej USG.

Faik Konica u largua nga kjo botë pikërisht në momentin që Shqipëria kishte më shumë nevojë për atë në aspektin e mbrojtjes diplomatike të çështjes shqiptare në Perëndim.

Përsa i përket bibliotekës së lënë nga Faik Konica në Washington: sipas sekretares së Konicës, zonjushës Graham, ai para se të vdiste, e kishte lënë me gojë deshirën e tij, që biblioteka personale të përfshihej brenda Bibliotekës Kombëtare në Tiranë. Deri atëherë, librat dhe objektet personale të Faik Konicës, përfshirë monella shqiptare në ar, gioeli, një mbajtëse cigaresh në ar, etj., u depozituan në emër të “Vatrës”. pranë, “Fidelty Storage Company” në Washington D.C., ndërsa kujdesin për pasimin e postit të tij në SHBA, e morën mbi vete Federata Panshqiptare “Vatra” dhe Ipeshkvi Fan Noli, në cilësinë e Kryetarit të Kishës Orthodokse Autoqefale Shqiptare në Boston.

Por Nolit, me vdekjen e Konicës i ishte dëmtuar siguria kryesore vendimarrëse, saktësia dhe forca përbashkuese e dy mendjeve të mëdha në konsulencë.

Më poshtë në shënime keni versionin e saktë të fjalës të dërguar nga vetë Noli, Sekretarit të Shtetit Cordell Hull.

Funeral Oration of Faik Konitza, delivered by Bishop F.S. Noli, Boston Mass., December 20, 1942.

“Ladies and Gentleman,

We are gathered together here to pay our last respects and say farewell to one of the most distinguished sons of Albania, Faik Konitza. As you all know, Faik Konitza was one of the greatest master of Albanian prose-writing.

Moreover he is the man who rediscovered the old Albanian flag of Scanderbeg. There are three titles which even his bitterest opponents would not dream of denying him: Albanian Flag.

Let me add a few words about the Albanian Flag. As you all know none of the flags of our Balkan neighbors are older than a century and a half. Some of them are less than a century old. Ours is at least 500 years old and perhaps several centuries older. It was the flag of George Castriot Scanderbeg, the national hero of Albania, who fought against the Turks for a quarter of a century and was the last Christian warrior in the Balkans to defy successfully the greatest sultans of Turkey. After Scanderbeg’s death, Albania, abandoned by the European powers, had to succumb. Albania had to groan for four centuries and a half under the yoke of the unspeakable Turk.

During that period, Scanderbeg flag was forgotten— nobody knew of its existence until a young scholar dug it up in a library from a Latin biography of Scanderbeg by Barletius. That Scholar was Faik Konitza and that flag over his coffin, the red flag with the black double-headed eagle, is the one which he re-discovered.

Education: From what I have said, you can imagine that he was a highly educated man. He was trained in French schools and received his Bachelor’s Degree at the College de Lisieux, University of France. Later on he received his Master’s degree at Harward University in the Romance Languages. He was not satisfied with degrees but throughout his whole lifetime, he collected and read books and never forgot anything he read. As a matter of fact he was a walking encyclopedia. Career: At the age of 26, he began to publish his review “Albania in Brussels, in French and Albanian and he continued that publication until 1910 when he came to America. His review is a treasure-house of Albanian history, literature, philology and folklore. It is written in beautiful style, and is the most enduring piece of work he has left us. Harward University has a complete collection in Widener Library where it can be consulted. In America he served as editor of the Albanian newspaper “Dielli” and as President of the Albanian federation “Vatra”. In connection with his journalistic work you all know that he was not exactly an angel, as he sometimes dipped his pen in vitriolic acid in true French fashion, but after all no one is perfect, and we will just let bygones be bygones. In 1926 he was appointed Minister Plenipotentiary of Albania by King Zog and remained at that post until 1939, the fatal year when Albania was invaded by Italy on Good Friday. Last Act: After the Italian occupation of Albania, Mr. Konitza was notified by SD that he could not enjoy diplomatic privileges any longer, because Albania had ceased to exist and the Albanian legation in Washington was closed. It was the period of appeasement policy, but since 1939 things have changed. War broke out, Mussolini was not appeased but joined Germany, and finally the USA was forced into war by Pearl Harbor. Moreover, the Albanians, though forgotten by everybody, did not stop fighting the Italian invaders. Guerrilla fighting was going on all the time in the Albanian mountains until at long last both Washington and London saw that the Albanians were doing some real fighting and could be helpful to the UN. And so, as recognition of their bravery, came that fine statement of the Secretary of State, Mr. Cordell Hull, on the 10th of these months by which Albania was assured of regaining her independence under the Atlantic Charter. King Zog took Mr. Hull at his word, re-appointed Mr. Konitza as his representative in Washington, and applied for official recognition as the head of the Albanian government in exile. Mr. Konitza wrote immediately to the SD in the name of King Zog, regarding this recognition and that was Konitza’s last act. He died a few days later and so he never got the answer from the SD. But there are so many of us waiting and we hope that before long the answer will come and we are quite sure that the answer will be favorable. Mr. Hull in his historic statement of December 10, 1942, concerning Albania said: “Consistent with its well-established policy not to recognize territorial conquest by force, the government of the USA has never recognized the annexation of Albania by the Italian crown”. If that pronouncement has any meaning at all it means that USA still recognizes King Zog and tot the King of Italy as the head of the Albanian Government. Fine Gesture: There is evidence that the answer of the SD will be favorable. The American government has decided to send Mr. Konitza’s remains to Albania in due time at the end of the war. Such courtesies are usually extended only to foreign diplomats who die in active service. This means that Mr. Konitza is recognized as the representative of the Albanian government who died in active service. However, I may be, we deeply appreciated that noble gesture of the American Government and we know that Faik Konitza deserves it. He deserves to find eternal rest in the country he served all his life so faithfully and so loyally. May God Almighty grant him eternal peace.”

Burimi arkivor: NAMP USA, M 1211, Records of the Department of State Relating to Internal Affairs of Albania, 1910-1944, Decimal File 875, Roll 15, F.S. Noli to Secretary of State Cordell Hull, December 22, 1942,

Rinjohja e shtetit shqiptar pas Luftës së Parë Botërore dhe roli i SHBA

July 2, 2022 by s p

Prof.Dr. Romeo Gurakuqi/

Sivjet mbushën 100 vite nga vendosja e marrëdhënieve diplomatike në mes Shqipërisë dhe SHBA dhe 102 vite nga shpëtimi i Shqipërisë Londineze prej copëtimit të dytë. Rikonfirmimi ndërkombëtar i shtetit shqiptar u arrit falë përpjekjeve titanike të elitës së vetëdijshme kombëtariste vendase, ndermjetesimit te Papes Benedikti XV prane qeverive britanike dhe amerikane, ndërhyrjeve vendimtare të Presidentit Woodrow Wilson.

Artikulli i meposhtem i kushtohet pikerisht trajtimit te ceshtjes se njohjes se shtetit shqiptar, kufijve te tij gjate viteve 1919-1921 dhe njohjes se Shqiperise nga SHBA me 28 korrik 1922.

Punimi eshte permbledhje e nje kerkimi arkivor dhe bibliografik te realizuar ne vitet 2005- 2006 ne LSE, te plotesuar gjate vitit 2022.

Jemi në muajin e 100 vjetorit të vendosjes së marrëdhënieve diplomatike të Shqipërisë dhe SHBA. Gjatë këtyre 100 viteve, pushtime të jashtme dhe uzurpime sundimtarësh të brendshëm, në dukje të pavarun, ka ndodhur here pas here ndërprerja e mirëfilltë, ose formale, per gati 50 vite, e aleancës strategjike me Amerikën, miqësise që e projektuan themeluesit e shtetit tonë; ka ndodhur edhe cënimi i andrrës për shpresë mbështetjeje atlantike të prindërve tanë nën diktaturë; ka ndodhur edhe ndërsimi i paarsyeshëm i kastave të korrupsionit kundër vlerave të lirisë, ligjit dhe barazisë në trajtim të shtetasve, që promovon Amerika. Mirëpo, për arsye të mbizotërimit të një vullneti mbarëkombëtar të bazuar mbi arsyen, dy vendet tona, edhe Kosova, ndodhen sot fatmirësisht në të njëjtën udhë të historise europiane dhe boterore. Shqiptarët e sodit urojnë vijimin, përforcimin dhe mbrojtjen e këtyre marrëdhënieve me rëndësi jetike për kombin shqiptar, të ardhmen e tij me qeverisje të bashkuar, pa diskriminime të heshtuna, me shpresën për më më shumë ekspertizë dhe saktësi në vlerësimin e situatës reale në vend nga institucionet diplomatike te vendit Aleat, të njohjes më të mirë e me konkrete të standardeve të respektimit të të drejtave njerëzore, të nevojes se trajtimit të barabartë të komuniteteve shtetformuese, njëlloj sikurse në agimin e këtyre marrëdhënieve, Sekretari i Shteti Hughes i vendoste ndër prioritetet vlerësuese të një shteti ekzistues dhe serioz, sic ishte Shqiperia e asaj kohe.

https://romeogurakuqi.wordpress.com/…/rinjohja-e…/…

Kur Imzot Frano Gjini i dërgonte letër protestë Diktatorit Hoxha për shkeljen e të gjitha të drejtave njerëzore, komunitare dhe kombëtare

June 20, 2022 by s p

Prof. Dr. Romeo Gurakuqi/

Letra e transkiptuar e Regjentit të Delegacionit Apostolik në Shqipëri, Imzot Frano Gjini, drejtuar Enver Hoxhës, qe ushtronte funksionet e Kryeministrit te Qeverise se Perkoheshme dhe Komandantit te Pergjithshem te Forcave te Armatosura, qe kishin marre pushtetin pas vakumit institucional te fundvitit 1944.

Letra, qe ne fakt eshte nje proteste per shkeljen e te gjjtha standardeve te te drejtave njerezore, komunitare dhe kombetare, eshte derguar nga Selia e Nunciatures Apostolike ne Shkodër, me, 8 janar 1946.

Permbajtja e kesaj letre eshte shembull i kurajos dhe pergjegjesise ndaj detyres se marre persiper, ndaj popullit, komunitetit dhe kombit, ne ditet me erreta te vendosjes se regjimit te terrorit ne Shqiperi.

Letra eshte gjetur ne The National Archives ne Kew, London, UK, ne dy dosje:

FO.371/58489

dhe

WO 178/75

“The Apostolic Delegation in Albania. Tirana, 8 Jan 1946.

To His Excellency Col.Gen. Enver Hoxha, Prime Minister and C and C of Albanian National Army.

Moved by a desire to permit the Albanian Catholic Clergy and People to make their contribution, even in these times of suffering, to the Nation’s reconstruction, to the consolidation of their hearts and the union of their Souls, We, who temporarily rule, as Regent of the Apostolic Delegation, certain that we interpret the feelings, not only of the Episcopate and whole clergy, but also those of the Catholic people of Albania, take the liberty to advance our free and open opinions.

Although the possibility of an understanding is daily becoming more difficult, the Catholic Clergy, with their true Albanian conscience, are ready to prove that their good will is not lacking, as it has never lacked, and that they are ready to surmount every difficulty and to use their authority in order to achieve this end.

The Albanian Catholic people and especially the Catholic Clergy have known at all times how to show their fiery patriotism with rare deeds, and to give cooperative assistance since the time of the re-birth of the Nations towards liberty, progress and culture, and to the formation of the Albanian conscience.

Like true Albanians, our Catholics would have given, even in more recent times, a great contribution towards the salvation of the Fatherland, if they had found a ground for National co-operation, and if the various ideological conceptions had not been disturbed, in manner which is in direct contradiction with their conscience and religious principles.

But while Catholics efforts continue to be looked upon with disfavour, and the Pope, The Vatican and the Catholic Clergy are attacked intermittently through conferences, through the radio, the newspaper “Bashkimi”, particularly since 2 December 1945, and while, directly of indirectly, the workings of religious and organizations, and above all of the Catholic Press, are being frustrated, it is not possible to diminish the disquiet of the Albanian Catholics.

Furthermore the faults of some members of the Catholic Clergy are being methodically exaggerated and taken advantage of (though the Catholic Clergy would be the first to denounce and punish these faults) and, completely regardles of the high merits of Catholicism in Albania, minor faults are confounded with major ones the guilty with the innocent, and such words as “Fascist, traitor, reactionary” are bandied about.

Unfortunately, confronted with these facts doubts as wakened naturally, amongst the people and the clergy- doubt, because the purpose is not only to fight the enemies of the State and People, but to attack directly or indirectly both religion and the progress of the people’s spiritual life. The Catholic Clergy and people, have the right to complain and to protest when they see that one side enjoys the rights, assistance and means for attack and propaganda and the other side has no freedom (guaranteed physically and morally by the authorities of the State, without fear of danger and suppression), to protect itself.

Thus we demand, equal freedom of speech and of press, of religion and organization and of private initiative, and representation in the National Assembly not only of material rights but also of the spiritual rights of all the Albanian people.

These demands are made by the Catholic Clergy:

a) in accordance with natural and historical rights.

b) in accordance with those freedoms which are declared by President Roosevelt on 6 January 1942, and which were accepted by the United Nations’s Agreement in San Francisco.

c) in accordance with the DECLARATION of the Antifaschist Council of National Liberation of Albania, on 23 October, 1944 (a declaration which with the liberation of Tirana, was announced through the streets of the Capital).

d) in accordance, finally, with the solemn promises which your Excellency, as Head of the Albanian Provisional Democratic Government, had occasion to make on 17 November, 1945, giving public answer to the Allies to the conditions which they had placed on their recognition of the Government headed by Your Excellency.

We conclude, repeating our sincere and prompt willingness to cooperate completely with all the strong powers of the Fatherland for the reconstruction of the Nations, for the consolidation of hearts and the union of souls.

Repenting our sincere and prompt willingness to surmount all difficulties and to use all our authority in order to achieve this purpose, as far as our conscience permits from the dogmatic point of view, and from the point of view of morality and basic discipline of the Catholic Church, to which we wish to remain faithful unto death, just as we wish to remain faithful to our beloved and much suffering Fatherland.

With highest esteem,

The Regent of the Apostolic Delegation, (signed) Frano Ma. Gjini.”