Sokol Paja – Page 3 – Dielli

DR. ANA KONDAKÇIU- SFIDAT E ANESTEZISË GJATË PANDEMISË COVID

May 24, 2021 by dgreca

Dr. Anida Kondakçiu, mjeke Anesteziste në Romë, Itali në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol Paja, për gazetën DIELLI, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, rrëfen më hollësisht rolin dhe punën e anestezistë-reanimatorëve në pacientët covid, stresin e shtuar që i shoqëroi kryesisht këta profesionistë shëndetësore gjatë pandemisë, përballjën dhe menaxhimin e fluksit të shtuar të pacientëve në nevojë për trajtim intensiv dhe situatën sot në Itali.

NDIKIMI I PANDEMISË NË PUNËN E ANESTEZISTËVE

Anestezisti është një nder punonjësit shëndetësor më të rrezikuar ndaj një ekspozimi të mundshëm ndaj virusit Sars-CoV2. Kjo, së pari, sepse anestezisti në punën e tij të përditshme kryen, duke qëndruar tek koka e pacientit, proçedura me rrezik të lartë të shpërndarjes së spërklave të sekrecioneve, sepse janë proçedura që kanë të bëjnë me manipulimin e menaxhimin e rrugëve dhe aparatit të frymëmarrjes që janë dhe “stacioni i pare” ku virusi hyn në trup, shumohet dhe vazhdon depërtimin drejt mushkërive. Për këtë arsye, gjatë kësaj pandemie, duke qënë se çdo pacient që mbërrinte në sallë operatore për operacion të programuar apo urgjent mund të ishte një mbartës i virusit, na u desh që përveç mbajtjes të mjeteve të mbrojtjes personale, të krijonim e vinim në praktikë protokolle të posaçme të punës gjatë anestezisë totale dhe të preferonim, aty ku ishte e mundur, zgjidhje të tjera anestesiologjike (të ndryshme nga anestezia totale), për t’ju shmangur një infektimi të mundshëm. Së dyti, anestezist-reanimatori është një nder figurat mjekësore më të përfshira gjatë kësaj pandemie, në trajtimin e pacientëve Covid në gjendje të rëndë me rrezik për jetën për shkak të vështirësisë në frymëmarrje, kur dhënia e oksigjenit me mjetet e zakonshme është e pamjaftueshme. Në një pjesë të këtyre rasteve anestezisti kryen intubimin e pacientit, pra vendosjen e një tubi plastik në trake duke qëndruar, gjatë kësaj proçedure, pranë rrugëve të frymëmarrjes e duke u ekspozuar ndaj një ngarkese të madhe virale. Gjatë valës së dytë të pandemisë (fund Tetori-Nëntor 2020), spitalet u “pushtuan” nga pacientë me vështirësi në frymëmarrje që u dynden drejt urgjencës dhe zunë me ritme të shpejta, brenda pak ditëve, rreth 70-80% të ambjenteve të urgjencës, të burimeve të oksigjenit, të aparateve të suportit të frymëmarrjes dhe duke ngushtuar hapësirën për të gjitha kategoritë e tjera të pacientëve. Të shumta kanë qënë thirrjet për ndërhyrjen e anestezist-reanimatorit në rastet e rënda Covid-19, ndaj puna e anestezistëve gjatë pandemisë është shumëfishuar. Për të përshpejtuar trasferimin e pacientëve, ne anestezistëve na është dashur të bëjmë edhe shoqërimin në ambulancë të pacientëve të intubuar prej spitalit tonë drejt spitaleve me terapi intensive Covid. Mund të themi që pandemia jo vetëm ka ndryshuar praktikat e punës së përditshme por na ka marrë dhe një pjesë të kohës së lirë për përditësimin e të dhënave të reja dhe studimit e skemave të trajtimit që kanë qënë në ndryshim të vazhdueshëm, për shkak të përballjes me një sëmundje të re e të panjohur.

STRESI I SHTUAR GJATË PANDEMISË KRYESISHT RAPORTUAR NGA ANESTEZISTËT

Anestezist-Reanimatori është mësuar të përballet në punën e përditshme me një ngarkesë të madhe stresi. Gjithsesi fillimin e pandemisë, pritjen e mbërritjes së “dallgës” së parë në Romë, e kemi përjetuar me një gjendje ankthi sepse lajmet prej Veriut të Italisë tregonin për gjendje të jashtëzakonshme që po përjetohej në urgjencat e spitaleve aty. Falë masave të marra nga qeveria italiane dhe “lockdown”-it kjo “valë e pare” në Romë mbërriti më e “zbutur” , numri i pacientëve dhe i rasteve të rënda ishin relativisht të ulëta krahasuar me gjendjen në Veri të Italisë. Kjo na ndihmoi të kishim një përballje graduale me këtë virus dhe sëmundjen që shkakton tek njeriu, Covid-19. “Dallga e dyte” në fund të Tetorit dhe gjatë Nëntorit na gjeti më të përgatitur e më të qetë nga ana psikologjike, gjithsesi kaloi çdo parashikim e pritshmëri. Ishte një prurje e madhe pacientësh, kryesisht të moshuar por nuk mungonin dhe moshat e mesme e të reja, që mbërrinin në urgjencë, për vështirësi në frymëmarrje e nevojë për një burim oksigjeni apo aparat ndihmues të frymëmarrjes. Shkaku kryesor i stresit gjatë kësaj vale ka qënë përballja me një ngarkesë të madhe e të vazhdueshme pune dhe pafuqia për të ofruar gjithë asistencën e nevojshme mjekësore e infermieristike edhe për shkak të mungesës së personelit të kualifikuar, që, për shkak të infektimit, vendosej në izolim. Strukturat shëndetësore të çdo niveli që papritur u gjendën përballë një emergjence shëndetësore në shkallë botërore, kanë përjetuar vështirësi të panumërta që nga sigurimi i maskave e mjeteve të gjera të mbrojtjes individuale deri në riorganizimin e të gjitha aktiviteteve spitalore, mbulimin me personel shëndetësor të të gjitha shërbimeve që liheshin zbuluar prej personelit të infektuar, krijimin e shpejtë brenda strukturës të ambjenteve të izoluara për pacientët Covid-19, krijimin e protokolleve të posaçme të zhvendosjes së pacienteve Covid-19 brenda struktures etj. Pra vetë struktura shëndetësore ka përjetuar nivel të lartë stresi. Në këto kushte, përpjekja për mirëmenaxhimin e stresit ka qënë më shumë individuale si postime këshilluese e udhëzues të OBSH që tërhiqnin vëmendjen për rëndesinë e kujdesit ndaj vetës e mënyren në përballjen me stresin gjatë pandemisë, kanë qënë një ndihmë e madhe. I tillë ka qënë edhe një udhëzues i publikuar në faqen zyrtare të OBSH-së, drejtuar figurave profesionale në vijen e parë të luftës Covid-19, por që do ti shërbente gjithkujt sepse të gjithë pa perjashtim kanë përjetuar stres e vështirësi gjatë kësaj pandemie. Për këtë arsye, me kolegë të ASMAI-it (Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Itali) e disa bashkëpuntorëve të tjerë vendosëm t’a sillnim këtë udhëzues në shqip. Shumë e rëndësishme për mua, për përballimin e stresit gjatë pandemisë, ka qënë shmangia e stresit të shkaktuar nga edicionet e shumta të lajmeve, nga politizimi i pandemisë, nga dalja në mediat televizive e rrjetet sociale të figurave jo profesionale, që shpesh, për të tërhequr më shumë audiencë, janë bërë burim keqinformimi për popullatën.

MENAXHIMI I FLUKSIT TË SHTUAR TË PACIENTËVE NË NEVOJË PËR TRAJTIM INTENSIV

Marrja e masave, që nga mbajtja e detyrueshme e maskave, respektimi i distancës fizike e sociale, mbyllja e shkollave, mbyllja e aktiviteteve të punes, kufizimi i lëvizjeve midis krahinave apo midis shteteve, deri tek “lock-down”, pra kufizimi i daljes nga banesa, ka ardhur për një arsye thelbësore: përhapja e këtij virusi ishte aq e shpejtë sa shkaktoi prekjen e njëkohshme të shumë personave dhe Sistemi i Shërbimit Shëndetësor e kishte të pamundur garantimin e kurave të nevojshme një numri kaq të madh pacientësh me Covid-19 që iu drejtuan spitaleve. Në vështirësi, deri në pamundësi të dhënies së të gjitha kurave të nevojshme të gjithë pacientëve, u gjenden të gjitha sistemet shëndetësore, përfshi dhe ato më të organizuarat e vendeve të zhvilluara në mbarë botën. Në pikun e valës së pandemisë, urgjencat e spitaleve kanë përjetuar skena të ngjashme me ato të një maxi-emergjence, që është një situatë kur numri i personave që do të kishin nevojë për kura, përfshi edhe kurat intensive në pacientë në rrezik për jetën, është aq i madh sa i tejkalon mundesitë e dhënies së ndihmës shëndetësore nga ana e strukturave të shërbimit shëndetësor brenda dhe jashtë spitalor. Në këto kushte emergjence me përmasa masive, bëhet e domosdoshme përzgjedhja e pacientëve dhe bëhet prioritare dhënia e kurave intensive (që kërkojnë vënien në dispozicion të më shumë materialeve dhe aparateve e më shumë kohë pune dhe mbingarkesë për personelin shëndetësor), në radhë të parë pacientëve në gjendje të rëndë, por që kanë më shumë shanse për të mbijetuar. Ka një grup pacientësh në gjendje të rëndë e të konsideruar me shumë pak shanse për të mbijetuar, për shkak të kombinimit të disa faktorëve: si format e rënda Covid-19 në pacientë me disa sëmundje të rënda shoqëruese si tumoret në fazën e fundit, pacientë me dëmtim të rëndë kronik të funksionit të zemrës apo mushkërive, në të cilët hapat e parë të kures kundrejt Covid-19 nuk kanë dhënë asnjë rezultat përmirësimi. Në këtë grup pacientësh ndërhyrja mjekësore është përpjekur të marrë formën e trajtimit paliativ të pacientit në ditët e fundit të jetës, trajtimi i dhimbjes, kufizimi i procedureve ku pacienti vuan, si p.sh. marrja e shpeshtë e gjakut arterioz apo venoz, dhe merr përparësi garantimi i një fundjete dinjitoze e pa vuajtje. A kemi qënë në gjendje të ofrojmë më të mirën për pacientët në këtë pandemi? E vërteta është se nuk kanë munguar momente kur të gjitha burimet e oksigjenit ishin të zëna, kur të gjithë aparatet e suportit të frymëmarrjes kanë qënë të zënë, kur aparatet elektorike të domosdoshme për dhenien e medikamenteve në mënyrë të vazhdueshme (pompat e injeksioneve) ishin të pamjaftueshme, kur numri i personelit shëndetësor të kualifikuar e me eksperience në urgjencë për shkak të infektimit me virusin Sars-CoV2 ishte i kufizuar dhe, të gjitha këto, kanë shkaktuar, në menyrë të paevitueshme, vonesa në kura, vonesa në fillimin e kurave intensive, uljen e cilësisë së asistencës sanitare, mbingarkesë fizike e psikologjike të personelit, që mund të përkthehet si përfundim në përjetim diskomforti nga ana e pacientëve e të personelit, në uljen e cilësisë së shërbimit shëndetësor, në kufizimin e suksesit në rezultate dhe në uljen e numrin e jetëve që mund të ishin shpetuar. Ishte perjetimi brenda spitaleve i skenareve të tillë të pamundësisë së dhënies së të gjithë kurave të nevojshme pacientëve, që detyroi figurat profesionale të dilnin kudo në media e në rrjetet sociale me thirrje drejtuar popullit si :”Na ndihmoni!” “Mbrohuni!”, “Ju, që mund të zgjidhni, rrini në shtepi!”, “Vetëm me ndihmën tuaj, mund t’ia dalim!”

SITUATA NË ITALI DHE RAJONET ME TË KUQE

Italia sot jeton një gjendje të kontrolluar të pandemisë, numri i shtrimeve në spitale dhe në repartet e terapite intesive është në ulje graduale e megjithatë, si pasojë e dramës së përjetuar në fillim të pandemisë, çlirimi nga masat shtreënguese po bëhet me ritme të ngadalta. Italia përveç masave të detyrueshme në të gjthë territorin, ka zgjedhur menaxhimin nëpërmjet ndarjes së prefekturave në zona me ngjyra, aktualisht të kuqe, portokalli, të verdhë, në bazë të numrit të rasteve të reja të infektimit, numrit të shtrimeve në spitale e në repartet e terapisë intensive. “Ngjyrimi” i prefekturave, që është një proces në ndryshim të vazhdueshëm sipas shifrave që pasqyrojnë situatën e përhapjes së virusit, sjell shtim apo lirim të kufizimeve për banoret dhe për aktivitetet.

SHQIPTARËT NË QYTETIN E ROMËS

Shqiptarët, tashmë plotësisht të përshtatur me jetesën këtu në Itali, përjetojnë të njëjten situatë e të njëjtat probleme që përjeton sot gjithë populli italian. Me bashkëatdhetarët që njoh dhe takoj më shpesh këtu ku jetoj, na lidh sidomos profesioni. Me një pjesë të tyre, kemi mundur së fundmi të krijojmë Shoqatën e Mjekëve Shqiptarë ASMAI këtu në Itali, që ndër arsyet e krijimit ka patur dhe ndërtimin e urave të bashkëpunimit me mjekët në Shqipëri. Shqetësimi ynë kryesor ka qënë përballja e sistemit të brishtë shëndetësor në Shqipëri me këtë pandemi që gjunjëzoi sistemet shëndetësore disa herë më të forta kudo në botë. Kemi ndjekur me shumë vëmendje e interes punën e mjekëve në Shqipëri në luftën me Covid-19 dhe jemi përpjekur t’ju vijmë sadopak në ndihmë, para se gjithash nëpërmjet mirëkuptimit të vështirësive të tyre dhe nëpërmjet përcjelljes së informacioneve rreth menaxhimit dhe trajtimit të pacientëve Covid-19, nisur nga përvojat e mjekëve në Itali.

NDRYSHIMI I JETËS DHE SJELLJEVE TË NJERËZVE NGA COVID

Pandemia ka qënë sfide e madhe shoqërore dhe ekonomike për të gjithë. Ka prekur dy elementë të rëndësishëm të bashkëjetesës njerëzore: kontaktin fizik dhe komunikimin. Na ka ndarë fizikisht me të afërmit e miqtë, por na ka mbyllur dhe në marrëdhëniet me të tjerët. Përjetimi i lajmeve të përditshme për jetët e humbura për shkak të Covid dhe frika për shëndetin dhe jetën tonë e të dashurve tanë na ka ndrydhur. Të moshuarit janë ndier më të vetmuar. Pandemia ka kushtëzuar të përditshmen tonë si në familje dhe në jetën shoqërore duke na kufizuar lirinë, qoftë dhe në kryerjen e aktiviteteve të përditshme. Mendoj se Covid-19, na ka bërë të kuptojmë cilat janë përparësitë në jetën tonë e na ka shtyrë drejt një riekuilibrimi të vlerave në jetën e secilit prej nesh.

MESAZHI PËR DIASPORËN NË USA

Në pritje për tu vaksinuar, kujdesuni për mirëqënien tuaj. Pavarësisht kufizimeve, nuk mungojnë aktivitetet që ju mund të kryeni në kushtet e pandemisë. Shfrytëzoni këtë kohë të lirë që ju është mundësuar për shkak të Covid-19, për të qëndruar me familjen tuaj, në vende te hapura e në ajër të pastër. Jetë e shëndet për të gjithë ju!

KUSH ËSHTË DR. ANIDA KONDAKÇIU

Anida Kondakçiu është diplomuar në 2000 në Fakultetin e Mjeksisë në Tiranë, pas një viti e gjysmë pune si mjeke familje, në 2002 shkon në Itali me një vizë studimi, për njohjen e diplomës në Fakultetin e Mjekësisë të Universitet “La Sapienza” në Romë. Diplomohet në Mjekësi në Tetor 2003. Kryen një master 1-vjeçar në Mjekësi Urgjence pranë Universitetit “La Sapienza” në Rome dhe disa kurse të ndërhyrjes së shpejtë mjekësore e fillon punon si mjeke jashtëspitalore, duke ofruar asistencë mjekësore kryesisht në aktivitete e gara sportive dhe në ambulancë. Specializohet në vitet 2011-2016 në degën “Anestezi, Reanimacion, Terapi Intensive e të Dhimbjes” pranë spitalit “Tor Vergata” në Romë e prej 2016 ushtron profesionin e anestezistes.

48 VITE NGA REVOLTA E SPAÇIT

May 20, 2021 by dgreca

48 VITE NGA REVOLTA E SPAÇIT

Demir Pojani, i përndjekur, i persekutuar, i torturuar dhe i burgosur prej regjimit komunist shqiptar për 21 vite me radhë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli – Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, shpërthimin e revoltës së Spaçit në 48 vjetorin e saj. Qëndrestari antikomunist Demir Pojani zbulon me detaje përplasjen me policinë kriminale e gjakatare të burgut të Spaçit dhe hetuesit kriminelë të komunizmit si: Floran Kolaneci, Idriz Seiti, Elhan Gjika, Llami Gegeni, Llambi Bako, Mehdi Bushati e të tjerë monstra të frikshme që ushtruan dhunë, terror e turtura çnjerëzore mbi të burgosurit e pafajshëm.

SPAÇI OSE FERRI KOMUNIST

Rregullorja e burgut ishte shumë e tmerrshme, sfilitëse dhe denigruese për të burgosurit. Jetesa në burg ishte në kushte skandaloze, trajtimi ishte ç’njerëzor. Të dënuarit vuanin mungesën e bukës dhe mungesën e ujit që kishte 30 përqind acid sulfurik për shkak se Spaçi ishte zonë minerare. Policët në burg ishin provokatorë të ndyrë dhe të tmerrshëm, njerëz shumë të trashë. Rinia dhe të burgosurit në Spaç u lodhën nga persekucioni dhe burgosja si me aksion prej pushtetit brutal komunist. Spaçi ishte kthyer në një ferr të vërtetë për të gjithë ne. Kushtet e fjetjes skandaloze, ushqimi skandaloz, puna e rëndë, provokime, spiunlliqe, gjithçka ishte e tmerrshme për të burgosurit. Rinia e burgosur padrejtësisht në burgje nuk e duronte dot kasaphanën dhe dhunën mbi të burgosurit, aq më tepër ndaj të vjetërve që ose vdisnin në burg ose liroheshin në gjendje të mjeruar fizike dhe shpirtërore.

SI FILLOI REVOLTA E SPAÇIT

Përplasja që filloi revoltën e Spaçit nisi në këtë mënyrë: Ishte ditë Pashkësh dhe katolikët e burgosur dhe myslimanët vendosën të mos dalin në punë. Pati përleshje me policinë gjakatare të burgut. Dervish Bejko u përplas fizikisht me policinë kriminale dhe shtazarake të burgut të Spaçit. U kthye mbrapsht bashkë me vëllezërit Gjokë e Pal Zefi dhe filloi revolta. Njerëzit në burg ishin të revoltuar në masë, u kishte ardhur shpirti në majë të hundës prej trajtimit të keq, padrejtësive për burgosje të padrejta, shtypjes e dhunës. Në mëngjesin e ditës së nesërme të revoltës në burg vjen operativi Fejzi Liçka, një shpirt katil, një prototip komunist shumë i poshtër dhe fillon të arrestojë e dhunojë personat që nuk kishin dalë në punë. Përpara mencës filloi sherri mes të burgosurve dhe policisë. Policia tentoi të fuste në izolim Gjokë Zefin. Ne të gjithë dolëm në mbrojtje të shokut tonë që po e merrnin ta zhduknin dhe u përplasëm të gjithë bashkë me operativin dhe policinë e burgut. Policët e burgut ishin idjotë dhe kriminelë të mirëfilltë.

AHMET HOXHA, TRURI I REVOLTËS SË SPAÇIT

Ideatori dhe organizatori kryesor i revoltës së Spaçit, truri ka qenë Ahmet Hoxha që ishte zemra e shpirti shpërthyes i frymës kundër së keqes. Ahmet Hoxha, një djalë trim dhe kurajoz, deklaroi para të gjithëve: Ose ta ndezim ose do vdesim. Nëse populli do jetë i revoltuar si ne, ata do të na përkrahin nga jashtë, ne do të fitojmë dhe do ta shembim diktaturën, sikur një pushkë tu marrim këtyre do ngrihet dhe populli dhe këta do i mundim përgjithmonë. Në këtë moment të revoltës ne zgjodhëm dhe thirrëm përfaqësitë e krahinave prej të burgosurve në burg, vumë rregull ku të kursenim ujin dhe të mbronim dyqanet që revolta jonë të mos dilte ordinere por kombëtare. Vendosëm të shpërndajmë trakte që shkruheshin nga Ahmet Hoxha, truri i revoltës. Me marmalaten që na jepte burgu ku nuk e hanin as qentë, ngjitëm në muret e burgut traktet e revoltës. Në trakte ne kërkonim që: qeveria të pranonte Konferencën e Helsinkit. Poshtë komunizmi. Duam të na hapen dosjet. Jemi të pafajshëm. Na tregoni çfarë kemi bërë. Duam të shkojmë drejtë Evropës etj etj. Administrata e policia e burgut u çmënd nga revolta jonë dhe masiviteti i saj. Komunistët kriminelë të alarmuar, brënda katër orësh u rrethua burgu i Spaçit nga korpusi i Burrelit, rreth 5 mijë forca ushtarake. Nga Tirana erdhi reparti i ndërhyrjes së shpejtë, 800 vetë të armatosur. Bllokuan rrugët nga frika se ne mund të rrëmbenim mjete lëvizëse të policisë apo ushtrisë dhe dhanë urdhër që për çdo lëvizje brenda zonës së ndaluar të hapej zjarr.

DERVISH BEJKO DHE SKËNDER DAJA HERONJTË E REVOLTËS SË SPAÇIT

Tre ditët e kësaj revolte ishin ditë të tmerrshme dhe nga më të nxehtat në jetën time. Rezistuam fort dhe me dinjitet. Na mbaroi uji. Kishim dhe spiunë brenda revoltës dhe kur e pamë që nga jashtë nuk na ndihmoi aksush me mbështetje dhe përforcime, e pamë më të arsyeshme që të dorëzohemi. Dorëzimi qe një akt i tmerrshëm. Me vullnet të lirë u caktuan dy shokë që nuk do të dorëzoheshin: Dervish Bejko, Skënder Daja. Dervish Bejko luftoi me një levë derisa iu thye shpatulla dhe e pushkatuan me shpatull të thyer. Daja u hodh nga kati pestë dhe gjysmë të gjallë e masakruan dhe e pushkatuan. Në hetuesi ishte një torturë e tmerrshme për secilin prej nesh. Ne e ruajtëm dhe nuk e nxorrëm Ahmet Hoxhën, por ata e kuptuan që ai ishte protagonisti kryesor. Ai u arratis, theu burgun, pas 3 ditësh e kapën dhe pasi e torturuan, e pushkatuan dhe atë.

KUSH ISHIN HETUESIT KRIMINELË TË SPAÇIT

Simboli i qëndresës antikomuniste në burgjet shqiptare Sami Dangëllia na deklaroi se kishte kaluar të gjitha hetuesitë e komunizmit dhe hetuesi e hetues më të tmerrshëm kishin qenë në Spaç. Hetuesit ishin bisha të etur për mish e gjak shqiptari. Hetuesit ishin kanibalë, mizorë, ç’njerëzorë. Hetuesi Elhan Gjika na fikte cigaret në gjoks, na shkulte thonjtë, ne ishim të mpirë nga ideja sesi kishte mundësi të ishte njeriu kaq kriminel dhe i pashpirt. Ata që na torturuan dhe masakruan ishin hetuesit: Floran Kolaneci, Idriz Seiti, Elhan Gjika, Llami Gegeni, Llambi Bako, Mehdi Bushati, Kasimati e të tjerë kriminelë gjakatarë. Këta kriminelë ishin njerëz të frikshëm. Aq të ndyrë, aq maskarenj sa nga këta monstra të vinte turp që të thoje se je shqiptar.

MARTIRËT E REVOLTËS SË SPAÇIT

Revolta e Spaçit pati dhe heronjtë e saj të cilët u dënuan që nga pushkatimi te 25 vite burgim. Pushteti kriminal diktatorial i motivoi kështu dënimet e tyre: për “djegien e tabelave të emulacionit socialist, ngritje të flamurit me zhgabë pa yll, shkruarjen e parullave armiqësore dhe afishimin e tyre, si edhe parrulla të hedhura me gojë më mënyrë demonstrative me përmbajtje thellësisht armiqësore”. Heronjtë e revoltës së Spaçit janë: Dervish Bejko, Ahmet Hoxha, Skënder Daja, Pal Zefi, Gjokë Zefi, Muharrem Isufi, Shuaip Brahimi, Qemal Demiri, Syrja Lame, Jorgo Papa, Dashnor Kazazi, Hasan Iba, Pandi Sterjo, Muharrem Dyli, Rexhep Lazeri, Fadil Dushku, Sulë Veshi, Agron Xhelili, Bedri Çoku, Demush Muçaj, Elez Hoxha, Tefik Dedi dhe Pavllo Pope, Gëzim Medolli, Haxhi Bena, Irakli Sirso, Muho Curri, Nikolla Qafke, Refik Beqo, Skënder Thaçi, Sherif Allamani, Tom Uli, Xhevat Lokja, Fatmir Llagani, Mirash Gjoka, Mersin Vlashi, Abedin Vrioni, Bebi Konomi, Dervish Sula, Gëzim Çela, Hysen Vuçe, Kostandin Papa, Ndrec Çuku, Njazi Bylikbashi, Selman Çuni, Shefqet Xhena, Uliai Pashallari, Zef Ashta, Jonuz Morja, Naim Fashaj, Mureat Marte, Bashkim Fishta, Çaush Çoku, Demir Pojani, Gramoz Spahia, Naim Uka, Hasan Iba, Merkur babageta, Pal Marku, Stefan Kola, Spiro Nasho, Tomorr Allajbej, Xhaferr Dema, Nuri Stepa, Vladimir Prifti, Tefik Kunsnaku e shumë të tjerë.

KUSH ËSHTË DEMIR POJANI

Demir Pojani ishte ndër të burgosurit më aktiv të revoltës së Spaçit. Ai lindi më 12 gusht 1948, në Korçë. Me vendim nr. 2, datë 7 janar 1972, Gjykata e Elbasanit e deklaroi fajtor për «agjitacion e propagandë», dhe e dënoi me 4 vjet burg dhe për «kundërshtim të përfaqësuesit të pushtetit», me 4 vjet burg. Më 21 korrik 1973, Gjykata e Mirditës e deklaroi fajtor se «ka kryer fajin e sabotimit, duke qenë pjesëmarrës në organizatën kundër pushtetit» dhe për «agjitacion e propagandë», dhe e dënoi me 25 vjet burg, si dhe humbjen e të drejtave elektorale për 5 vjet kohë. Më 1979, Gjykata e Matit e dënoi me 25 vjet burg.

BOTIMET FRANCESKANE SJELLIN GJURMIME FILOLOGJIKE MBI LATINITETIN DHE SHKRIMET E VJETRA SHQIPE

May 18, 2021 by dgreca

Nga Sokol PAJA – DIELLI/

Prof.As.Dr Evalda Paci, studiuese pranë Akademisë së Studimeve Albanologjike në një rrëfim për Diellin e Vatrës New York dhënë gazetarit Sokol Paja, paraqet botimin e saj “Gjurmime filologjike mbi latinitetin dhe shkrimet e vjetra shqipe”, Botime Franceskane, Shkodër, 2020, duke sjellë për lexuesit dhe kërkuesit e fushës një kontribut shumë të rëndësishëm shkencor që u shërben katedrave të gjuhës shqipe në universitetet shqiptare dhe jashtë vendit, studiuesve dhe hulumtuesve të apasionuar mbi latinitetin dhe pasqyrimin e tij në shkollat shqiptare dhe qendrat e kërkimit shkencor shqiptar, katedrat e gjuhës shqipe në universitetet europiane e më gjerë. Sipas Prof.As.Dr Evalda Paci-t ky botim përmban në vetvete disa trajtesa mbi elementin latin dhe latino – roman në bashkëlidhje me të dhëna mbi historinë e gjuhës dhe letërsisë së shkruar shqipe. Në këtë vëllim përfshihen gjurmime mbi elemente tekstore me vlerë të madhe studimore në letërsinë e vjetër shqipe, duke marrë në shqyrtim të hollësishëm kontributin e etërve Françeskanë shqiptarë, të cilët e kanë përuruar dhe lëvruar mjeshtërisht këtë fushë studimesh specialistike. Qasja më e drejtpërdrejtë me gjuhën latine dhe latinishten e vonë është “Dictionarium latino-epiroticum” i Frang Bardhit (Romë, 1635). Një argument me rëndësi për t’u shqyrtuar janë edhe veprat e Marin Barletit, botime të 1500-s, që janë shkruar në gjuhën latine, por me një referencialitet të qartë ndaj arealit tonë, si kur flitet për “Rrethimin e Shkodës” (1504) dhe për “Historinë e Gjergj Kastriotit” (1508-1510) citon më tej studiuesja Paci. Një botim i kësaj natyre orienton ndaj pistash të reja hulumtimi në lidhje me latinitetin dhe ndikimin e tij në viset shqiptare dhe ato ballkanike. “Eneida” e Virgjilit është një vepër e rëndësishme e trajtuar në këtë botim dhe në vështrimin e shqipërimeve të realizuara në kohë nga klasicistët tanë më të mirë, ndër të cilët do të përmendnim Henrik Lacën, Frano Alkajn dhe Mark Demën. Sipas Prof.As.Dr Evalda Pacit, “Eneida” e Virgjilit është një kryevepër që angazhoi shqipëruesit tanë të botës klasike dhe përuroi regjistra të veçantë gjuhësorë që lidhen me romanitetin dhe periudhën e Augustit. është theksuar ndër të tjera dhe kontributi i Atë Justin Rrotës O.F.M. në lidhje me pjesë të veçanta të librit të Gjon Buzukut, sidomos me kolofonin, apo pasthënien, të cilit i kushtohet një trajtesë më vete në përbërje të këtij botimi. Në botimin “Gjurmime filologjike mbi latinitetin dhe shkrimet e vjetra shqipe” vjen i trajtuar mjeshtërisht historiku i përpilimit të gramatikave latine në gjuhën shqipe, ndër të cilat veçojmë gramatikat e etërve jezuitë, sintaksën latine të shqipëruar prej At Donat Kurtit O.F.M. dhe gramatikën e Schultz-it të shqipëruar prej Karl Gurakuqit. Pjesë shumë të rëndësishme të këtij botimi i kushtohet elementit latin në gjuhën shqipe, i cili është trajtuar në disa krerë të këtij studimi shkencor, së bashku me tipologjinë e tij përkatëse dhe praninë e tij në shfaqje që përafrojnë gjuhën shqipe me gjuhë të tjera në kontekstin ballkanik. “Meshari” i Gjon Buzukut nuk ka ndonjë largesë kohore të konsiderueshme nga Fjalori i Frang Bardhit, por përmban një terminologji që tregon qartë lidhjet me ritin latin. Latiniteti me tiparet e tij qenësore është i pranishëm gjerësisht në veprat e letërsisë së vjetër shqipe. Botimi me titull “Gjurmime filologjike mbi latinitetin dhe shkrimet e vjetra shqipe” përmbledh shkrime të botuara në revista shkencore të ndryshme brenda dhe jashtë vendit por një vend të veçantë zënë botimet e realizuara në revistën “Hylli i Dritës” dhe në Buletinin shkencor të Universitetit të Shkodrës “Luigj Gurakuqi”. Botimi “Gjurmime filologjike mbi latinitetin dhe shkrimet e vjetra shqipe” është një kontribut shumë i rëndësishëm shkencor që orienton ndaj studimesh të thelluara studiuesit e gjuhës e letërsisë, mësimdhënësit e gjuhës e të kulturës latine në universitetet shqiptare, në universitete në hapësirën shqipfolëse. Ky botim është i një rëndësie të veçantë për filologjinë si dije dhe si disiplinë që për vite me radhë u ka shërbyer studimeve historike krahasuese mbi shqipen dhe gjuhët e tjera. Ai i dedikohet në veçanti At Viktor Volajt O.F.M. si një filolog i shquar i cili njihte dhe përdorte mirë gjuhët dhe filologjinë klasike. Një figurë e rëndësishme e përkujtuar në këtë botim është edhe gjuhëtari Eqrem Çabej, studimet e të cilit shoqërojnë dhe orientojnë vazhdimisht dhe vëzhgimet në fushë të historisë së letërsisë së vjetër shqipe dhe gjuhësisë historike, përfundon për Diellin e Vatrës New York, Prof. As.Dr Evalda Paci.

KONTRIBUTI I FAMILJES ADEMAJ PËR LIRINË DHE PAVARËSINË E KOSOVËS

May 11, 2021 by dgreca

Dr. Besim Muhadri sjell para lexuesit librin monografik “Vezir Ademaj-Hero i Kosovës”, një libër që i kushtohet dëshmorit dhe heroit të Kosovës Vezir Ademaj. Dr. Muhadri në një bashkëbisedim me gazetarin Sokol Paja për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, tregon se në libër janë përfshirë aspekte të rëndësishme të jetës dhe të veprimtarisë së dëshmorit dhe heroit të lirisë së Kosovës Vezir Ademaj por edhe aspekte që ndërlidhen me momente dhe akte relevante të historisë së Kosovës, pjesë e së cilës është edhe familja Ademaj nga Sheremetaj i Gjakovës.

DËSHMORI VEZIR ADEMAJ – HEROI I KOSOVËS

Libri monografik “Vezir Ademaj – Hero i Kosovës” i kushtohet dëshmorit dhe heroit të Kosovës Vezir Ademaj, i cili ra heroikisht në luftë për lirinë e Kosovës, kundër forcave policore dhe ushtarake serbe, përkatësisht të Jugosllavisë së mbetur, që përbëhej nga Serbia dhe Mali i Zi. Vezir Ademaj nga Sheremataj i Gjakovës, që nga viti 1991 ishte detyruar të emigronte në Zvicër dhe atje, përpos punëve që bënte për të ndihmuar familjen në Kosovë, ai kishte arritur rezultate të lakmueshme në fushën e sporteve luftarake, duke arritur madje që të bëhej kampion zviceran dhe evropian në sportin e Kikboksit. Mirëpo, me rënien heroike të Adem Jasharit dhe të shpërthimit të luftës në Kosovë, ai lë kurbetin dhe në fund të Marsit të vitit 1998 kthehet në atdhe, duke iu bashkuar radhëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Kthimi i tij ishte sa simbolik aq edhe heroik dhe frymëzues për qindra e mijëra të rinjë të tjerë që i bashkoheshin radhëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

HEROI VEZIR ADEMAJ RA NË BETEJEN E KALLAVAJIT

Vezir Ademaj, i cili sapo kishte mbushur 27 pranvera, bie heroikisht në fushë të betejës kundër forcave serbe e jugosllave më 25 korrik të vitit 1998, në betejen e Kallavajit, në mes Junikut dhe Dobroshit. Për aktin heroik të Vezir Ademajt, por edhe për jetën dhe veprimtarinë e këtij djaloshi sypatrembur që për lirinë e atdheut dha gjithçka pati nga vetja, vetëm e vetëm që brezat që do të vinin të jetonin të lirë. Në këtë libër 416 faqesh, janë përfshirë aspekte të rëndësishme jo vetëm të jetës dhe të veprimtarisë së deshmorit dhe heroit të lirisë së Kosovës, por edhe për aspekte që ndërlidhen me momente dhe akte relevante të historisë së Kososvës, pjesë e së cilës është edhe familja Ademaj nga Sheremetaj i Gjakovës, në të cilën lindi Veziri, por edhe shumë atdhetarë e veprimtarë të tjerë.

PORTRETI I HEROIT TË KOSOVËS

Libri “Vezir Ademaj-Heroi i Kosovës”, është konceptuar në katër kapituj, ku, pothuajse në mënyrë të përkryer, ndërtohet portreti i Heroit, por edhe koncepti si dhe historia e organzimit dhe e zhvillimit të luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në Rajonin e Lugut të Çarragojës, Junikut dhe të Rekës së Keqe, nga vinte edhe djaloshi sypatrembur Vezir Ademaj. Në kapitullin e parë, që mund të konsiderohet edhe si hyrje në ndërtimin dhe shtjellimin e kësaj vepre të rëndësishme monografike, kam përfshirë një histori të shkurtër të fshatit Sheremetaj, ku në pika të shkurtëra tregohet për historinë e këtij fshati, për kullat e shumta të tij, ndër të cilat edhe për atë të Ademajve, në të cilën lindi, u rrit dhe u kalit protagonisti i librit, heroi i Kosovës Vezir Ademaj, kullë e cila ishte – çerdhe e drejtuesve të lëvizjeve kombëtare shqiptare. Në këtë kontekst, kam treguar edhe për historinë e familjes Ademaj, për sakrificat e shumta të saj gjatë periudhave të ndryshme të historisë. Këtu jepet edhe portreti i babait të dëshmorit dhe heroit të Kosovës Vezir Ademaj, Hysen Hasan Ademaj, që ishte edhe inspirues dhe përkrahës i të birit, por edhe i djemve të tjerë të tij në rrugën e zhvillimit dhe të formimit të tyre intelektual dhe atdhetar. Interesant, pa dyshim, janë rrëfimet e nënë Mejremes, qoftë për Vezirin, qoftë edhe për momente të tjera të jetës dhe të familjes. Po ashtu interesante janë edhe opinionet e vëllait të Vezirit, Dr. Hasan Ademajt, për familjen por edhe për të vëllanë dëshmor. “Ndonëse e kam pak të vështirë të flas për vëllain, mund t’ju them se të gjithë ata që e kanë njohur Vezirin e kanë çmuar si një djalë të zgjuar, të dashur e besnik, me një karakter të fuqishëm dhe me një guxim të pashembullt. Unë besoj se kur flas për Vezirin flas për mijëra e mijëra djem të Kosovës”. “Veziri ishte prototip i atij brezi, të cilin vrulli rinor nuk e linte të qetë, duke e bërë të gatshëm të paguajë edhe çmimin më të lartë për liri, për të dalë një herë e përgjithmonë nga ajo shtypje mizore e barbare që po ushtronte regjimi diktatorial i Beogradit mbi shqiptarët”.

RRËFIME, KUJTIME, KËNGË E POEZI PËR VEZIR ADEMAJ

Në kapitullin e dytë “VEZIR ADEMAJ-HERO I KOSOVËS”, flitet për jetën dhe tërë veprimtarinë e Vezir Ademajt, që nga lidja e deri në aktin e tij më sublim, rënien në altarin e lirisë. Ndërsa në kapitullin e tretë “Rrëfime, kujtime dhe këngë e poezi për vezirin”, janë përmbledhur mendime, kujtime, shkrime dhe këngë për Vezir Ademajn. Kujtimet për Vezirin, që vijnë nga bashkëluftëtarët, familjarët dhe të gjithë ata që e kanë njohur, janë një kontribut dhe faktografi e rëndësishme qoftë e ndërtimit të figurës së heroit, qoftë edhe e organizimit të rezistencës për liri në Rajonin e Rekës së Keqe në periudhën Mars- Korrik 1998. Këto rrëfime dhe këto dëshmi pa dyshim se monografinë e bëjnë edhe më interesante dhe më të kompletuar. Rëndësi të veçantë paraqesin edhe shkrimet e shumta të dhjetëra autorëve, të botuara nëpër revista të ndryshme, qoftë në Kosovë, Shqipëri dhe diasporë. Këto shkrime për Vezir Ademaj, janë shkruar nga emra eminentë të publicistikës, por edhe të letërsisë shqiptare, si: Hasan Hasani, Ruben Avxhiu, Muhamet Mjeku, Hamit Aliaj, Besa Bytyçi, Hyrë Tejeci, Qazim Doda, Tomë Paloka, Shkumbin Tetaj, Prof. dr. Agron Fico, Dalip Greca, Spiro Gjikondi, Avni Karakushi, Harry Bajraktari, etj.

ASPEKTI ARTISTIK I PORTRETIT TË HEROIT DHE LUFTËS PËR LIRI DHE PAVARËSI TË KOSOVËS

Po ashtu, një aspekt tejet interesant dhe gjithsesi të rëndësishëm, shpërfaqin edhe dhjetëra tekste këngësh, por edhe krijime poetike kushtuar Vezir Ademajt, në të cilat kompletohet edhe në aspektin artistik portreti i heroit dhe i luftës për liri dhe pavarësi të Kosovës. Figura e heroit të Kosovës vjen e përmbushur dhe kompletuar edhe me aktivitete të ndryshme që ndërlidhen me njohjen dhe vlerësimin e figurës dhe aktit heroik të Vezir Ademajt, të mbajtura, qoftë në Kosovë, por edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, të cilat janë ilustruar edhe me fotografi të shumta, që librit ia shtojnë vlerës dhe rëndësinë, duke e radhitur atë ndër librat e veçantë të këtij lloji. Prandaj, nuk është e rastësishme kur recensenti i librit, poeti dhe studuesi nga Kosova, Ismail Syla, duke dhënë kontributin e tij në shpërfaqjen e vlerave të këtij libri, në mes tjerash shprehet: “Libri monografik i dr. Besim Muhadrit “Vezir Ademaj – Hero i Kosovës”, pasuron fondin e literaturës që shpërfaq kontributin e familjes Ademaj nga Sheremetaj i Gjakovës për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Syla librin “Vezir Ademaj-Heroi i Kosovës” e cilëson si një libër model që duhet mbajtur vath në vesh çdo familje. Kur e thotë këtë, ai ka parasysh kujdesin dhe përkushtimin e të gjallëve ndaj të rënëve. Për këtë qëndrim të lartë moral ai ia atribuon të vëllait të dëshmorit, Dr. Hasan Ademaj përkushtimin e të cilit ndaj të vëllait dëshmor Syla e cilëson si një mësim se si duhet të ruhet dhe kultivohet trashëgimia jonë historike. Libri “Vezir Ademaj-Heroi i Kosovës” këto ditë doli nga shtypi dhe së shpejti do të arrijë edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, vë në spikamë portrete të rëndësishme atdhetarësh dhe luftëtarësh të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës, në këtë rast të Vezir Ademajt.

GJUHA SHQIPE NË UNIVERSITETIN ‘CA’ FOSCARI VENECIA’ TË ITALISË

May 10, 2021 by dgreca

Prof. Giuseppina Turano nga Universiteti ‘Ca’ Foscari Venecia’, Itali, në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol Paja për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, tregon historikun dhe funksionimin e Katedrës së gjuhës shqipe ku krahas mësimit, organizohen takime, kuvende dhe bashkëpunime me Universitetin e Tiranes dhe me atë të Prishtinës në kuadër të programit Erasmus + që çdo vit sjell në Venecia profesorë dhe studentë nga Shqipëria dhe nga Kosova.

NJË ARBËRESHE QË IU MËSON ITALIANËVE GJUHË DHE LETËRSI SHQIPE

Prof. Giuseppina Turano është arbëreshe nga Kalabria. Ajo ka mbaruar studimet bachelor në Universitetin e Firences dhe është doktoruar në Universitetin e Kalabrisë. Ka qenë profesore në Universitetin e Kalabrisë, në Universitetin e Barit dhe në Universitetin e Firences. Që nga viti 2002 punon në Universitetin ‘Ca’ Foscari Venezia’, ku është profesore e asociuar e lendës Lingua e letteratura/cultura albanese ‘Gjuhë dhe letërsi/kulturë shqiptare’. Interesimi për gjuhën, letersinë, kulturën dhe historinë shqiptare merr impuls nga origjina arbëreshe e saj.

MORFOSINTAKSA E GJUHËS SHQIPE DHE E FOLMJA ARBËRESHE

Veprimtaria ime shkencore lidhet me morfosintaksën e gjuhës shqipe dhe të të folmeve arbëreshe. Në punimet e mia përdor modelet teorike të zhvilluara në kuadrin e gramatikës gjenerative-transformacionale të gjuhëtarit amerikan Noam Chomsky, rreth viteve ’50 dhe ‘90 të shek. XX, të njohura si Teoria e Parimeve dhe Parametrave dhe Programi Minimalist. Parimet teorike, metoda dhe teknikat e gramatikës çomskiane qëndrojnë në bazë të lëndës së gjuhësisë në Universitetin e Venecias që njihet si një qendër i institucionalizuar studimore për gjuhësinë gjenerative.

E FOLMJA TOSKË, GEGË DHE ARBËRESHE

Në studimet dhe kërkimet e mia jam marrë me analizën e strukturës së brendshme të fjalisë me folje në mënyrën lidhore, të fjalisë pyetëse, të ndërtimeve me forma foljore të pashtjelluara, kryesisht me disa ndërtime me trajtën e infinitit në të folmen toskë, gegë dhe arbëreshe, me humbjen e infinitivit dhe zëvëndësimin e tij me foljen lidhore, me tiparet sintaksore të fjalive lokative dhe ekzistenciale, me Raising constructions, me strukturat pronore, me rrjedhore, partitive, kauzative, mohore, pasive, refleksive, me strukturën e sintagmës emërore dhe me strukturën e klitikeve, me marrëdhëniet e shqipes me dialektet arbëreshe.

GRAMATIKA DESKRIPTIVE E GJUHËS SHQIPE, NJË KËNDVËSHTRIM KRAHASUES ME ITALISHTEN

Kam botuar një gramatikë deskriptive të gjuhës shqipe e parë nga një këndvështrim krahasues me italishten. Kam botuar, së bashku me Flora Kolecin (nga Universiteti i Tiranës), një gramatikë në të cilën disa aspekte të sintaksës së shqipes janë trajtuar duke përdorur modelin teorik të gramatikës gjenerative. Në një libër tjetër kam trajtuar disa varësi sintaksore të shqipes. Puna ime sado e kufizuar, ndikon në përhapjen e studimeve për shqipen, gjuhë së cilës i mungojnë akoma zbatimet e metodave gjenerative-transformacionale sepse studimet gjenerative për shqipen, në vend si dhe jashtë vendit, janë akoma të pakta.

GJUHA SHQIPE NË UNIVERSITETIN E VENECIAS

Në Universitetin e Venecias, gjuha shqipe mësohet që prej vitit 2002. Katedra e gjuhës shqipe, krahas mësimit, organizon takime, kuvende dhe bashkëpunon me Universitetin e Tiranes dhe me atë të Prishtinës në kuadër të programit Erasmus + që çdo vit sjell në Venecia profesorë dhe studentë nga Shqipëria dhe nga Kosova. Marrëdhëniet mes Universitetit të Venecias dhe atë të Tiranës dhe të Prishtinës kanë të bëjnë si me sferën didaktike ashtu edhe me atë të kërkimit shkencor. Në Itali gjuha shqipe mësohet që nga fillimi i shekullit të kaluar: duke filluar nga Jugu dhe duke shkuar drejt Veriut ka katedra të gjuhës shqipe në Universitetin e Palermos, Kozencës, Leçes, Napolit, Romës, Venecias. Për disa vite, gjuha shqipe është mësuar edhe në Bari, Firence dhe Trieste. Të gjitha këto institucione kanë marrëdhënie të vazhdueshme me Shqipërinë, marrëdhënie që pasqyrojnë një lidhje të fortë historike midis Italisë dhe Shqipërisë.

STUDENTËT SHQIPTARË RUAJNË GJUHËN DHE TRADITËN

Gjuha shqipe, kultura, tradita shqiptare vazhdon të ruhet në Itali nëpërmjet studenteve shqiptarë që studiojnë në Universitetet italiane, midis shoqatave të ndryshme (në Veneto, Emilia Romagna, Trentino Alto Adige) që merren me emigracionin e shqiptarëve në Itali, me shqiptarët që jetojnë dhe punojnë në Itali, me fëmijët të lindur në Itali që kanë dëshirën për ta ruajtur identitetin e tyre.

KARRIERA AKADEMIKE E PROFESORESHËS GIUSEPPINA TURANO

Prof. Giuseppina Turano është diplomuar për gjuhë të huaj dhe letërsi në Universitetin e Firences më 1989 dhe më pas ka mbrojtur gradën shkencore Ph.D. në Albanologji në Universitetin e Kalabrisë 1991-1994. Prof. Giuseppina Turano kreu studimet e post doktoraturës në Albanologji në Universitetin e Kalabrisë 1995-1997. Aktualisht është profesore e asociuar e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Universitetin Ca ’Foscari të Venecias që nga viti 2015 e në vazhdim. Ka mbajtur pozicionin e asistent profesores në Universitetin Ca ’Foscari të Venecias që nga viti 2002 deri në vitin 2015. Prof. Turano ka qenë pedagoge e ftuar në Universitetin e Prishtinës në 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, në Universitetin e Tiranës në 2010-2011, në Universitetin e Shkodrës në vitin 1999 dhe në 2001. Më heret Prof. Giuseppina Turano ka qenë profesore e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Universitetin e Firences nga 2002 në 2008, në Universitetin e Barit nga 2000 deri në 2002 dhe në Universitetin e Kalabrisë nga 1997 në 2002. Numëron disa botime, dhjetëra artikuj të botuar në revista prestigjioze me faktor të lartë impakti dhe dhjetëra pjesëmarrje në konferenca shkencore ndërkombëtare.