Nga Shefqet Kërcelli/
Në Shqipëri vazhdojnë debatet për ligjin e ri për Arsimin e Lartë i cili miratua pas mesnatës së datës 21 korrik me votat e shumicës së majtë. Kryetari i opozitës Lulzim Basha paralajmëroi dje një aksion për të penguar hyrjn e tij në fuqi, që nga ndërhyrja pranë presidentit deri të ankimimi në Gjykatën kushtetuese. Por nga ana e tij kryeministri Edi Rama tha se ligji përfaqëson një reformë revolucionarizuese të sistemit të lartë arsimor në vend. Seanca maratonë e datës 21 korrik në parlament dhe debatet e zjarrta mes shumicës dhe opozitës, nuk kanë mjaftuar për të zbutur zhurmën e madhe që ka shkaktuar ligji për arsimin e lartë. Përkundrazi. Edhe në ditët në vijim po vazhdojnë replikat në distancë mes palëve. Ja si u shprehën liderët e dy forcave kryesore politke në vend për këtë ligj të rëndësishëm.
Rama: Ligji garanton konkurrencën dhe nuk përjashton askënd.
Kryeministri Edi Rama mbrojti ligjin e arsimit të lartë, të kaluar ditën e martë në seancën e posaçme të Kuvendit, duke deklaruar se ligji garanton konkurrencën dhe nuk përjashton asnjë nga e drejta e arsimimit. “Produkti është shumë i mirë dhe është për të ardhur keq kundërshtia që bëhet në emër të të varfërve, duke spekuluar në mënyrën më të padenjë dhe duke gënjyer në mëyrën më të papranueshme. Ligji garanton konkurrencë dhe që asnjë i ri apo e re, që ka dëshirë të ndjekë universitetin dhe që e meriton, të mos pengohet nga varfëria në familje, sepse është shteti që do të mbështesë të gjithë fëmijët e shtresës së varfër për të kryer me sukses përfundimet ku ata dëshirojnë”, tha Rama. Ligji mbështete financiarisht jo vetëm këtë shtresë, por edhe studentët e shkëlqyer dhe ata që zgjedhin programet e përcaktuara si prioritet kombëtar.
“Ky është një ligj që hap rrugën për të sjellë Shqipërinë në kohën e re europiane pas 20 e ca vitesh korrupsion dhe privilegjesh për një kastë që është financuar nga buxheti i shtetit dhe nuk ka kthyer mbrapsht investimin e marrë”, deklaroi kryeministri. Rama ripërsëriti se financimi shtetëror shkon i gjithë për të mirën publike, për rritjen e konkurrencës dhe cilësisë. Basha: Në Kushtetuese ligjin e arsimit të lartë. Rama-Meta, shkatërruan autonominë
Partia Demokratike paralajmëoi kundërshtimin deri në Gjykatën Kushtetuese të ligjit për arsimin e lartë, të miratuar ditën e martë nga mazhoranca.
“Ne do të marrim një aksion të gjerë informimi dhe ndërgjegjësimi të çdokujt, sesi hidhen në kosh të plehrave përpjekjet e mijëra gjimnazistëve? Si goditen të zotët, të aftët? Si stimulohen të paaftët? Çfarë do të thotë kjo për studentët? Një fushatë ndërgjegjësuese që nis sot e do të vazhdojë. Së dyti Partia Demokratike do të ndërmarrë një aksion masiv institucional, që nga Presidenti e deri tek Gjykata Kushtetuese, ku opozita do të jetë në krah të studentëve dhe pedagogëve që kanë të drejtë”, tha Basha. Për opozitën është akoma më e qartë se ligji u shërben interesave të një pakice njerëzish. “Me vendimin e djeshëm është hapur një betejë e madhe me njërën anë qeverinë dhe pakicën klienteliste korruptive, interesat e të cilës u shpërblyen dje, dhe nga ana tjetër të gjithë shqiptarët, që nga fëmijët e deri tek prindërit e gjyshërit”, u shpreh kreu i opozitës. Basha ironizoi duke thënë se ligji i arsimit të lartë është votuar nga deputetë pa diplomë, me diploma të rreme dhe me rekorde kriminale. Basha përsëriti qëndrimin e shprehur edhe në seancë plenare nga deputetët e opozitës, kur thanë se ligji do të rrisë kostot dhe tarifat duke u hequr të drejtën e arsimimit shtresave të varfra. Por jo vetëm kaq. Sipas Bashës, ligji shkatërron cilësinë përmes shkatërrimit të autonomisë me një qëllim të vetëm; vënien nën kontroll të pedagogëve. “Me këtë vendim, Rama-Meta kërkojnë të përdorin si marioneta pedagogët, në shtesa të pushtetit në vend të zërit të pavarur dhe të përvojës akademike shkencore që janë dhe duhet të jenë”, deklaroi Basha.
Ligji i ri, i cili është kundërshtuar dhe nga një pjesë e pedagogëve dhe studentëve, do të nisë nga zbatimi vitin e ardhshëm akademik, në mënyrë që gjatë këtij harku kohor të përgatiten dhe të gjitha aktet e tjera nënligjore.
Archives for July 2015
Njoftim për arësimim ushtarak në SHBA
Jane 6 (gjashtë) të drejta studimipër oficerë në “Shkollën e Kandidatëve për Oficerë (OCS)”, në Fort Benning, Georgia, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës/
Qendra e Personel Rekrutimit në Ministrinë e Mbrojtjes të Republikës së Shqipërisë kërkon të rekrutojë kandidatë për oficerë në “Shkollën e Kandidatëve për Oficerë (OCS)”, në Fort Benning, Georgia, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për 6 (gjashtë) të drejta studimi. Afati kohor për dorëzimin e dokumentacionit pranë QPR-së për kandidatët brenda radhëve të Forcave të Armatosura është deri në 01 shtator 2015.
1. Kriteret e pranimit të kandidatëve:
Të jenë shtetas shqiptarë.
Të jenë në zotërim të diplomës së arsimit të lartë, (minimumi bechelor) brenda ose jashtë vendit, të njohur dhe ekuivalentuar nga Ministria e Arsimit dhe Sporteve të Republikës së Shqipërisë.
Të mos jetë i dënuar apo i ndjekur penalisht nga organet e drejtësisë.
Në momentin e aplikimit të mos jenë më shumë se 25 vjeç e 6 muaj. Përjashtim bëjnë kandidatët për oficerë, të cilët do të jenë personel mjekësor i Forcave të Armatosura, të cilët në momentin e aplikimit duhet të mos jenë më shumë se 30 vjeç e 6 muaj.
Të ketë notën mesatare të lëndëve të të gjitha viteve të arsimit të lartë, jo më pak se 7 (shtatë).
Të zotërojë gjuhën angleze të lexuar, të shkruar dhe të folur dhe të sigurojë mbi 75 pikë në testimin ALCPT, të zhvilluar nga QGJH në KDS.
Të jetë vlerësuar i aftë për të shërbyer në FA gjatë ekzaminimit mjekësor.
Të ketë gjatësinë trupore jo më pak se 165 cm për meshkujt dhe jo më pak se 160 për femrat.
Të mos jetë bartës i virusit HIV, Hepatit B dhe SST (Sëmundje Seksualisht të Transmetueshme) të tjera; të mos ketë kaluar apo të vuajë ndërkohë nga sëmundje të tjera të zemrës, veshkave, hepatike, pulmonare, neuropsikiatrike, sistemit lokomotor (sistemit kockor dhe lëvizjes) apo të ketë qenë ose jetë përdorues i lëndëve narkotike, për kandidatët për oficerë që nuk janë pjesë e Forcave të Armatosura.
Të mos jetë larguar nga puna në administratën qendrore ose lokale (nëse ka qenë i punësuar para aplikimit), për shkelje të dispozitave të kodit të punës ose legjislacionit në fuqi. Kjo kërkesë aplikohet për kandidatët që nuk janë pjesë e FA.
Kandidati që nuk plotëson qoftë edhe një nga kriteret e përmendura më sipër, skualifikohet.
2. Dokumentet për regjistrim:
Kandidatët për regjistrim duhet të paraqesin pranë Zyrës së Rekrutimit dhe Pranimit Tiranë dokumentacionin e mëposhtëm:
Kërkesë me shkrim e nënshkruar nga kandidati për ndjekjen e studimeve ushtarake në SHBA, ku të specifikohet institucioni arsimor dhe preferenca e degës për të cilën aplikohet.
Formular me të dhënat personale sipas formatit të përcaktuar, ANEX A.
Fotokopje e noterizuar e dokumentit zyrtar (diplomës) që vërteton përfundimin e arsimit të lartë së bashku me listën e notave të lëndëve.
Fotokopje e kartës së identitetit.
Certifikatë familjare 1 (një) copë.
Fotografi për dokument (4×6), 2 (dy) copë.
Fotokopje të pasaportës e vlefshme për jashtë shtetit.
Dëshmi penaliteti.
Vërtetim nga gjykata që nuk është në proces gjyqësor.
Vërtetim nga prokuroria që nuk është në proces hetimi.
Vërtetim nga përmbarimi.
Raport mjekësor nga Spitali Ushtarak i Komandës Mbështetëse ku shprehet që kandidati është i aftë nga ana shëndetësore për të ndjekur studimet ushtarake jashtë vendit.
Vendimin e Komisionit Mjekësor mjekësore të SUKM, ku shprehet për aftësinë apo paaftësinë e kandidatit për oficer, shoqëruar me ekzaminimet mjekësore nëse kandidati nuk është bartës i virusit HIV, Hepatitit B dhe SST (Sëmundje Seksualisht të Tran smetueshme) të tjera; të mos ketë kaluar apo të vuajë ndërkohë nga sëmundje të tjera të zemrës, veshkave, hepatike, pulmonare, neuropsikiatrike, sistemit lokomotor (sistemit kockor dhe lëvizjes) apo të ketë qenë ose jetë përdorues i lëndëve narkotike, për kandidatët për oficerë që nuk janë pjesë e Forcave të Armatosura.
Formularët mjekësorë “Form DD 2807-1 dhe Form DD 2808” të cilët do të përdoren nga aplikanti për t’iu nënshtruar vlerësimit të gjendjes së tij shëndetësore në Komisionin Mjeko-Ligjor.
Rekomandimi nga komandat përkatëse, sipas kërkesës së kandidatit, për të aplikuar si kandidat për oficer, për kandidatët që shërbejnë në FA.
3. Datat e testimit:
Testi Fizik: 07.09.2015
Testi Intelektual: 08.09.2015
Testi i Gjuhës së Huaj: 09.09.2015
Testi Psikologjik: 10.09.2015
(E dergoi: SHK)
TRE VJET PA ALI PODRIMJEN, ME POEZINE E TIJ PERJETESISHT
NGA SADIK ELSHANI-FILADELFIA/*
Me 21 korrik, tri vite me pare, Ali Podrimja u nda nga kjo bote kur po merrte pjese ne nje festival te poezise qe po zhvillohej ne France. Edhe ketu, sikurse edhe herave te tjera ne vende te ndryshme te botes, kishte shkuar per t’ia paraqitur botes vlerat tona shpirterore e kulturore. Ishte ne mesin e poeteve, ne gjirin e poezise – aty ku ishte gjithmone, aty ku gjithmone ndihej mire. Zemra e tij qe gjithmone rrahu per Kosoven, pushoi se rrahuri larg Kosoves se tij te dashur. E ndiejme mungesen e tij, vdekja e tij eshte nje humbje e madhe per letrersine, kulturen dhe kombin tone ne pergjithesi. Por poetet, njerezit e medhenj nuk vdesin kurre, jeta e tyre eshte vepra e tyre dhe ato vepra do te jetojne ne shekuj, sa te rroje njerezimi. Ali Podrimja u nda nga kjo bote, por me vargjet e tij, me vepren e tij, ne krahet e poezise u ngrit lart ne qiellin e perjetesise prej nga do te ndricoje si nje yll qe nuk do te shuhet kurre. Ali Podrimja eshte diamanti i kurores se poezise moderne shqiptare.
Ali Podrimja, si shume bashkemoshatare te brezit te tij, e arriten moshen e pjekurise, u burreruan para kohe. E tille ishte koha. vitet e pesedhjeta te shekullit te kaluar ishin vitet vendimtare per formimin shpirteror e intelektual te poetit. Me 1957 botoi poezine e tij te pare ne revisten letrare “Jeta e re” qe botohej ne Prishtine, me kryeredaktor, Esad Mekulin – babain e poezise shqiptare te Kosoves. Ishin vitet kur shqiptaret e Kosoves po perjetonin njerin nga terroret me te egra shteterore jugosllave, kohen e aksioniot per mbledhjen e armeve dhe trysnine, dhunen qe po ushtrohej ndaj tyre per t’i lene trojet e tyre dhe per t’u shperngulur ne Turqi. Poeti i ri i perjetonte vete keto ngjarje te hidhura dhe e ndjeu nevojen qe te qendroje i paperkulur, duke mos u dorezuar kurre perpara te ligave dhe te zezave qe regjimi serb ushtronte panderprere ndaj popullsise shqiptare te Kosoves dhe trojeve tjera shqiptare ne ish Jugosllavi. Ky ishte misioni i tij fisnik qe manifestohet dhe e pershkon tere krijimtarine e tij letrare e publicistike, angazhimet e tij shoqerore e atdhetare. Ai e ndjeu thelle nevojen per te shprehur krenarine kombetare, revolten dhe shqetesimet e tij per fatin e popullit shqiptar. Kjo me se miri shprehet ne poezine e tij “Metafora e jetes sime” dhe ne shume poezi te tjera:
“Nese s flas
jeta ime s’ka qetesi
fjala ime behu Une
heshtja te te mos shtype
ne gure mulliri
nese s’flas
jeta ime s’ka qetesi
fjala ime behu Une
plaga ime
le te marre
fryme thelle.”
Ali Podrimja eshte autor i me shume se dhjete vellimesh me poezi te fuqishme dhe mbahet sot nga kritika si perfaqesuesi me tipik i poezise shqiptare, si dhe poet me me emer te madh edhe ne shkalle nderkombetare. Eshte poeti me i perkthyer shqiptar dhe shkrimtari i dyte me i perkthyer, pas Ismail Kadarese. Ali podrimja eshte nder poetet me te shquar shqiptare te lirikes atdhetare (patriotike). Kjo poezi pershkohet nga ndjenja te thella e te pastra atdhedashurie dhe nuk shprehet me parulla, thirrma e brohoritje bombastike, por me fjale e shprehje te zgjedhura, te shpalosura me nje mjeshteri te rralle artistike, me nje figuracion shume te pasur qe perforcon thellesine e mendimit te tij. Vargu i tij tashme shume i njohur, “Kosova eshte gjaku im qe nuk falet”, eshte kredoja, uni i poetit. Ky varg u be burim frymezimi, u be thirrje per te gjithe shqiptaret e ndershem e atdhetare qe u perpoqen dhe luftuan me pushke e me pene per lirine dhe pavaresine e Kosoves
Ne vitin 1982 ai botoi permbledhjen mjeshterore, “Lum Lumi”, e cila eshte e vetmja e llojit te vet ne letersine shqipe dhe shenon nje kthese ne poezine e sotme kosovare e gjithshqiptare. Jane keto vargje intime familjare te poetit qe shpreh dhimbjen dhe pikellimin per djalin qe i vdiq. Eshte dhimbja e prindit poet, eshte dhimbja e poetit prind. Prandaj, jane keto vargje shume te ndjeshme,shume te dhimbshme qe burojne nga thellesia e zemres dhe artistikisht jane shume te persosura, shume origjinale.
Ali Podrimja eshte poet i kursyer qe me mjeshteri e perdor cdo fjale. Ne vargjet e tij nuk ka fjale e shprehje te teperta e ta pavenda, prandaj edhe poezia e tij tingellion bukur. Cdo fjale pozicionohet ne vendin e duhur dhe eshte e sakte, si notat ne kompozimet e Mocartit. Vargu i tij eshte mjaft shprehes me figuracion te pasur ku domonojne metafora, miti e simboli. Ai e ka cliruar poezine shqipe nga disa rregulla te ngurta metrike, sic eshte vargu i thurur, apo nga permbajtja si, fryma apologjike, brohoritese e letersise se realizmit socialist. Por ai sjell disa risi dhe vendos parime te reja krijuese, sic eshte vargu i lire, shqiptimi metaforik, gjuha e alegorise dhe ironuise – mjete keto efikase per te depertuar dhe per te shprehur edhe zonat me te ndjeshme, me te fshehta te natyres njerezore.
Pervec poezise ai ka botuar edhe dy libra ne proze dhe ka botuar mjaft shkrime eseistike e publicistike. Me shkrimet e tij publicistike dhe me veprimtarite tjera artistike, kulturore e shoqerore, ai ka qene mjaft i angazhuar per te afirmuar ceshtjen e Kosoves dhe arritjen e pavaresise se saj. Ne keto shkrime ai trajtonte, shqyrtonte ceshtjet dhe problemet madhore te kombit, duke i paraqitur nga nje nivel i larte intelektual e njerezor, e jo duke u bere pre, apo peng i politikes se dites. Ne shkrimet e tij nuk ka anime, tone ideologjike e politike – ai nuk ishte me kete, apo ate dhe kunder ketij, apo atij. Ai gjithmone ishte me kombin dhe tere jeten punoi per te miren e kombit – tere krijimtarine e tij e vuri ne sherbim te ceshtjeve madhore te kombit tone. Ai gjithmone ka qene kunder atyre qe popullit tone i shkaktuan dhimbje te thella, madje u munduan edhe ta zhduknin nga faqja e dheut.
Kam patur fatin e mire qe ta takoja poetin. Kur studioja ne Universitetin e Beogradit (me vone kam kaluar ne Universitetin e Zagrebit), Shoqata Letraro – Muzikore, “Perpjekja”, e studenteve shqiptare qe studionin ne Universitetin e Beogradit, ne pranvere te vitit 1977 organizoi nje mbremje letrare me shkrimtaret nga Kosova dhe ne ate grup ishte edhe Ali Podrimja. Ne ate takim shkrimtaret nga Kosova lexuan krijimet e tyre dhe disa nga ne studentet qe merreshim me krijimtari letrare, po ashtu lexuam krijimet tona. Pastaj u organizua nje koktej i bukur per nder te mysafireve tane dhe patem rastin qe te bisedonim nga afer me njeri – tjetrin. Ali Podrimja me pyeti se prej nga isha dhe me tha se i kishin pelqyer poezite e mia. Pastaj biseduam edhe per shume gjera te tjera aktuale, per hallet e Kosoves, per rolin tone per zhvillimin e gjithmbarshem te Kosoves, etj. Bisedonim hapur. pa kurrefare rezervash, sikur te njiheshim me vite te tera. Aty e pashe nga afer guximin atdhetar e intelektual te Ali Podrimjes, njeriun e vendosur te cedshtjes sone kombetare, urrejtjen e tij per regjimin e atehershem jugosllasv. Te tilla ishin vargjet e tij, sepse buronin nga zemra e nje krijuesi, nje njeriu me shpirt te paster, nje intelektuali shume te guximshem. Njeriu dhe poeti Ali Podrimja ishin nje.
Poetin tani nuk e kemi me ne mesin tone, ai tani eshte ne boten e lavdise se perjetshme, prehet i qete ne krahet e poezise, prane Lumit te tij te dashur, ne dheun e shtrenjte te Kosoves se lire.
Ali podrimja dhe vepra e tij nuk do te harrohen kurre! I perjetshem qofte kujtimi i tij!
Filadelfia, 21 korrik, 2015
*Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.
MARTIN CAMAJ NE 90 VJETORIN E LINDJES
Ne Foto: Martin Camajt (1925-1992)/
Dielli: Nga hovet lirike të poezisë së Camajt- “Mos pshtyj në zjarm, mos pshtyj në dritë !”/
Martin Camaj, u lind më 21 korrik 1925 në një zonë malore, në Temal të Shllakut. Ky mjedis i egër malor do të lërë mbresa dhe do të ndikojë te shkrimtari dhe gjuhëtari i ardhshëm. Që në fëmijëri u dallua për një zgjuarsi të veçantë, gjë që u ra në sy prindërve të Camajt. Kështu atyre u lindi dëshira që Martini të mos ndiqte rrugën e disa bashkëmoshatarëve për t‘u bërë çoban në ato zona, por të arsimohej më tej. La Temalin e largët dhe erdhi në Shkodër për të ndjekur mësimet në kolegjin Saverian, një kolegj me emër në të cilin kishin studiuar patriotë, shkrimtarë, gjuhëtarë dhe mësues të afirmuar në profesionin e tyre. Pasi mbaroi studimet në këtë kolegj, filloi të ushtrojë detyrën e mësuesit në fshatin Prekal të zonës ku lindi, 25 km larg Shkodrës. Bindjet e tij nuk pajtoheshin me regjimin e kohës, prandaj në vitin 1948, në moshën 23-vjeçare arratiset për në Jugosllavi. Pas disa peripecish, ai filloi studimet e larta në Universitetin e Beogradit, në degën Gjuhë-Letërsi Sllave dhe latine, pranë profesorit të dëgjuar kroat, Henrik Bariç. Menjëherë prirjet e tij letrare i konkretizoi me botimin e dy vëllimeve poetike “Nji fyell ndër male” (Prishtinë, 1953) dhe “Kanga e vërrinit” (Prishtinë, 1954). Nuk i dimë rrethanat se si u krijuan, por Martin Camaj, 8 vjet pasi ishte arratisur dhe pasi kishte mbaruar Universitetin e Beogradit, në vitin 1956, posa i kishte mbushur 31 vjetët, shkoi për studime pasuniversitare në Romë, duke lënë përfundimisht Beogradin dhe duke u bashkuar me shokët e një ideali E. Koliqin, K. Gurakuqin, M. Krujën etj. Në Universitetin e Romës u specializua për gjuhësi, duke konsoliduar gjithnjë e më shumë formimin e tij filologjik. Ai zgjodhi si temë disertacioni veprën e parë të gjuhës shqipe “Mesharin” e Gjon Buzukut, një studim mjaft interesant dhe i rëndësishëm për kohën kur u shkrua. Fillimisht Martin Camaj do të jetë lektor në Universitetin e Romës pranë katedrës së gjuhës dhe të letërsisë shqipe që drejtohej nga shkrimtari E. Koliqi, por njëkohësisht që për disa vjet qe edhe kryeredaktor i revistës prestigjioze “Shêjzat”(Le Pleiadi) (1957-1978) që dilte në Romë. Por jeta e këtij intelektuali ishte në lëvizje. Pas një qëndrimi prej afro 10 vjetësh në Romë, do të lerë kryeqytetin italian dhe do të vendoset në Mynih të Gjermanisë, ku do të merret kryesisht me studime gjuhësore. Në Universitetin e atij qyteti do të mbrojë me sukses një temë nga fusha e formimit të fjalëve të shqipes, të titulluar “Fjalëformimi i shqipes. Mënyrat e formimit të emrave të vjetër.” Në Mynih jo vetëm do të mbajë leksione për studimet albanologjike, por pas disa vjetësh do të themelojë katedrën e gjuhës shqipe në atë universitet që do ta drejtojë gjatë 20 vjetëve, prej vitit 1971-1990, vit në të cilin doli në pension. Autori ynë do të jetë një personalitet i cili do të vlerësohet nga instancat shkencore të kohës dhe redaksitë e disa revistave që dilnin në Evropë. Vdiq larg vendlindjes së tij, në Bavarinë e Epërme, në fshatin malor Lengries, më 12 mars 1992, në moshën 67-vjeçare nga një sëmundje e pashërueshme pranë së shoqes dr. Erika Camaj. Me gjithë ndryshimet e ndodhura në vendin tonë, me përmbysjen e regjimit monist, për arsye shëndetësore, ai nuk arriti të shohë vendlindjen e tij Temalin e largët malor, por edhe Shkodrën, me të cilën e lidhnin shumë kujtime, kryesisht, nga qëndrimi i tij në kolegjin Saverian.
***
Me rastin e 90 vjetorit te Lindjes sjellim nga arkivi i Diellit, shkrimin ne vijim
Nga hovet lirike të poezisë së Camajt
(fragment)
“Mos pshtyj në zjarm, mos pshtyj në dritë !”
Një hov lirik shqiptar i madhërishëm: sa i njëmendtë aq i figurshëm, sa fizik aq shpirtëror, sa i lëndët aq fluid dhe sado që në kontekstin e dhënë të poezisë luhaten hije bestytnie dhe vezullojnë ngjyra pagane, ai të merr sytë me ndriçimin shoqëror, qytetërues, emancipues.
Lutje, këshillë, porosi, urdhër i prindit. Gjakim i urtisë së Arbrit, i shqiptuar me një ton të rëndë si hija e malit, i prerë, i dalë nga një shpirt i shqetësuar.
“Tha i urti: çdo njeni asht nji ngjyrë
e na hije në te prej bardh deri në zi.”
“Mos pshtyj në zjarr, në dritë!” Hije bestytnie,- na shkon ndër mend fill. Jo pa të drejtë. Ndërgjegjja e popullit tonë ka qenë mjaft e errësuar nga hija e saj: “Mos e bëj këtë! Është keq, diçka e keqe ka për të të ndodhë!” Po ky hov lirik tek Camaj përshkëndit më tepër si një dëshmi e lashtë e shpirtit pagan të shqiptarit. E çiltër dhe e drejtpërdrejtë.
Drita është energji dhe energjia është bijë e zjarrit, ngrohjen e të cilit shqiptari e ka marrë gjithnjë nga vatra familjare, që nuk është shuar asnjëherë. Ngrohjen fizike dhe ngrohjen shpirtërore, burimi kryesor i së cilës vjen prej Diellit, që trojet tona mitologjike deri në kohët më të vona e kanë nderuar si Perëndi, i janë falur dhe i janë betuar.
Në mitologjinë greke Heliosi-perëndia i dritës, ishte i vetmi perëndi që me një vështrim të vetëm zotëronte të gjithë sipërfaqen e tokës dhe njoftonte Olimpin për çdo gjë që ndodhte.
Fizikisht, drita është energjia lëndore më e shpejta dhe më e lehta, – po sa e rëndë është ajo si energji shpirtërore. Ajo ndriçon çdo gjë reale dhe ideore. Dhe në këto të fundit, mbi të gjitha, ajo ndriçon arsyen njerëzore. Mistiku i madh, Shën Françesku i Assizit i qe lutur Zotit: “O Zot, më bën vegël të paqes sate; ku është errësira të bie dritën.” Gjithësesi, drita krijon një harmoni të brendshme shpirtërore shoqëruar me një jehonë amshimi hyjnor. “Pastë dritë! – thuhet për të vdekurin.
Porosi shumëdimensionale me përmbajtje didaktike dhe edukative. Në fokus, një edukatë shumëplanëshe: didaktike, morale, higjenike, estetike. Didaktike: të vlerësosh ndriçimin e dritës dhe zjarrin si burim ngohjeje dhe kusht i domosdoshëm jetik. Mirësjelljeje, që shkelet duke pështyrë në vatër. Higjienike- e lidhur me ruajtjen e shëndetit. Estetike: a nuk është e shëmtuar të pështysh në vatër e kudo?
Moral i lartë dhe mësim i vlertë që mali i ka dhënë fushës, që etërit ua kanë përcjellë bijve, një moral shqiptar i përjetshëm, sepse:
“Kam harrue shum sende që m’i than’ prindët
Shum tjera m’sova e dola ndoshta i larmë;
Por bijve të mij un kam me u thanë tu’u rritë:
Mos shkelni bukën,
Mos pshtyni në zjarm,
Mos pshtyni në dritë!”
Një hov lirik që njëmendëson si mesazhin më të qenësishëm traditën. Traditën si forcë, traditën si vlerë, traditën si identitet: identitet lënde, identitet shpirti, identitet qenësie.
“Trishtimi i kaluem i seme amë
jeton si gjaku i saj në mue
pse jam shqiptar.”
Me këtë traditë është e lidhur poezia e Camajt, “më evropianit prej poetëve tanë”. Në thelb, mesazhi i motivit është tradicional. Po atëherë çfarë është esenca evropiane tek ai? Në poezinë moderne, çdo hov lirik përmban në vetvete dimensione të shumta e të larmishme, të transmetuara me një mjeshtëri të lartë artistike. Dimensione që duhet t’i përjetojë lexuesi. Sado që, kur shkruante vargjet e kësaj poezie (v.1957), poeti nuk e kishte bërë të vetën praktikën krijuese poetike moderne, që heret poezitë e Camajt e kanë tharmin e saj.
KUJTESE- 12 VJET PA SHKRIMTARIN SOTIR ANDONI
Në Worcester, në ditëndarjen e fundit me shkrimtarin Sotir Andoni/
nga Dalip Greca/
E marta e 22 korrikut 2003, do të mbahet mend si një ditë e veçantë, ku të dukej se moti kishte ngatërruar kalendarin. Qielli rrodhi gati gjatë të gjithë ditës dhe trafiku dukej tepër i rënduar ndërsa udhëtimi sa vinte e bëhej më i vështirë nga Nju Jorku ne Uster. Së bashku me Niko Kirkën dhe Pëllumb Kullën, në Worcester mbërritëm tamam në orën 10 të mëngjesit, në kohëmbërritjen e arkivolit me trupin e pajetë të shkrimtarit Sotir Andoni. Gjatë rrugëtimit tonë të vështirë, Sotirin e kishim të gjallë; na dukej se ai bashkëbisedonte me ne. Copëza bisedash nga takimet me të, copëza kujtimesh nga jeta e tij, dhe shfletim me mendje i prozës së tij të mrekullueshme, që ai la si një pasuri të vyer në bibliotekat shqiptare.
Niko na tregon copëza njohjeje nga jeta e burgut në kohën e diktaturës komunise:
– U takuam me Sotirin, në burgun e Korçës. Sikur nuk më besohej se ish partizani do të përfundonte në burg,së bashku me ne të “përmbysurit” , ne “armiqtë” e pushtetit, por ai ishte i tëri, Sotiri, që kishte luftuar me armë në dorë kundër pushtuesve nazi-fashistë. Më vonë, kur u njohëm më mirë, ai më tregoi se zemra i ishte thyer prej kohësh dhe se e kishte patur në mendje arratisjen në botën e lirë, por ata e kapën dhe i rrasën në qeli. Dhe ja tani, ai po vdes këtu, në tokën e largët të demokracisë, që e pat ëndërruar dhe me mallin brengë për atdheun e përbashkët që ende nuk po zë vend. Sotirit i ishte thyer zemra që kur ishte partizan në mal, kur pa eliminimin e shokëve, pas shpine. Ndërkohë që në mendje i kishte mbetur një rast flagrant, gjatë një takimi në fshatin e tij, ku kishte shkuar me komisarin për bisedë. Kishte qenë babai i Sotirit ai që kishte bërë një pyetje të vështirë, nga ato me spec, siç e kishte klasifikuar i deleguari dhe në sy të të gjithëve, komisari, në vend të përgjigjes ia kishte hequr me pëllëmbë fytyrës . Kjo nuk durohej dhe shpirti i Sotirit grumbullonte e grumbullonte vrerin e dhimbjen dhe një ditë mori rrugën që të gjente lirinë dhe zbrazte shpirtin e vrerosur
Dikur, vazhdon të tregojë Nikua, shumë vite pasi u shkëputëm nga Bashkimi Sovjetik, ia vunë prapë syrin për ta futur në qeli. Ç’kishte ndodhur? “I handakosuri”, një ndër krijimet brilante të Sotirit, ishte përkthyer në atdheun e Leninit. U thirr Sotiri:Pse e ke çuar në Rusi tek revizionistët novelën?
– Nuk e kam çuar, i qe përgjigjur ai, nuk kam njeri në atë vend…Po ku besonin ata, kërko e heto, shtërngo e provoko.
Në të vërtetë, më vonë e kishin zbuluar shkakun; kishte qenë një ruse në Universitetin e Tiranës, ajo që kishte marër me vete novelën, pasi qe përzënë nga Shqipëria, si të gjthë rusët, kur u ftoh miqësia me Bashkimin Sovjetik. Asaj i kishte pëlqyer tregimi dhe e kishte përkthyer e botuar…
… Të gjitha këto i kishim biseduar gjatë rrugës me Nikon dhe Pëllumbin dhe na ishte dukur se e kishim patur të gjallë Sotirin, por tani, që e kemi para syve, ashtu të shtrirë në arkivol mbi altar, në meshën që udhëheq At Spiro Page, sikur nuk na besohet se ai është nisur në botën tjetër. Në heshtje ndjekim meshën. Kisha është mbushur plot, kanë ardhur jo vetëm nga Worcesteri, por dhe nga New Yorku e shtete të tjera.
Kam pranë bashkëpunëtorët e gazetës Illyria, bashkshortët Thanas dhe Julia Gjika dhe studiuesin e shkrimtarin aristotel Mici. Pikëllimi iu lexohet në sy.
Më thotë Thanasi: – Paskit bërë shumë mirë që keni ardhur në varrimin e Sotirit. Ai e meritonte vëmendjen e gazetës Illyria. Këtu është ndjerë thellë humbja e të mirit Sotir. Emigrantët shqiptarë të Worcester MA duke humbur shkrimtarin Sotir Andoni, humbën një nga njerëzit më të dashur, një figurë të njohur për kontributet e veta letrare, politike e shoqërore. Jo vetëm banorët e “Illyrian Gardens”, ku ai jetonte prej disa vjetësh me bashkëshorten, Jorjie, po dhe të gjithë shqiptarët e ardhur rishtas si dhe ata të lindur në Worcester MA, e kanë përjetuar dhimbshëm vdekjen e shkrimtarit dhe njeriut të mirë, Sotir Andoni. Gjithkush e ka respektuar këtu, gjithkush dëshironte takimet me Sotirin për faktin se ai ishte fjalëpak, i matur, fjalëmbël dhe i dashur. Të takoje Sotir Andonin ishte njësoj sikur të hapje faqet e një enciklopedie për historinë dhe traditat e Korçës dhe të Devollit.
Thanasi më plotëson informacionin: Më datën 20 nga ora 18:00-21:00 PM, në Funeral Home “O’ Conner’s Brothers” 592 Park Ave, erdhi për të bërë homazhet gati e gjithë kolonia shqiptare e Worcesterit dhe nga qytete e fshatra të tjerë. Midis luleve të shumta ishte shtrirë në arkivol shkrimtari ynë, të cilin kur e shihje në profil të kujtonte Migjenin. Ata që vinin e nderonin ishin të profesioneve të braktisura të vendlindjes, ish-mësues, ish-ekonomistë, ish- profesorë, mjekë, inxhinierë dhe teknikë të ndryshëm, të cilët, ashtu si i ndjeri Sotir, për pamundësi jetese në atdhe janë shpërngulur me gjithë familjet e tyre. Duke i dhënë lamtumirën shokut dhe mikut të tyre, të moshuarit mendojnë fatin e vet.
S’ka gjë më të hidhur se të vdesësh larg atdheut, të lësh eshtrat aty ku pak të njohin, të vijnë pak njerëz në varrim….
Kortezhi i gjatë ecën përmes qytetit të Worcesterit dhe drejtohet tek varrezat “Hope Cemetery” , ku mbas fjalës së At Spiro Page dhe të kryetarit të Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, hodhën lule mbi varrin e të ndjerit.
Naum Prifti, kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikan foli për jetën dhe krijimtarinë e shkrimtarit Sotir Andoni.”Sot, tha ai, po ndahemi nga vëllai ynë, shkrimtari i talentuar Sotir Andoni, që u nda nga jeta pas një hemorargjie cerebrale me 18 korrik, në spitalin UMAS, Worcester, MA. Shumë dashamirës të tij që marrin pjesë në këtë ceremoni të përmortshme , kanë lexuar tregimet e tij të shkruara me dashuri e ndjenja lirike e patriotike për njeriun e thjeshtë, për Atdheun dhe për lirinë. Përmbledhjet e tij me tregime, romanet dhe veprat në fushat e tjera, kanë qenë nga më të lexuarat gjatë gjysmës së dytë të shekullit XX. Sotir Andoni u bë shkrimtar i dashur sepse diti të pikturonte me lirizëm e ngrohtësi fshatin në periudha të ndryshme, dramën e kurbetit dhe ndryshimet sociale. Duke u fokusuar më shumë në të kaluarën, shkrimtari gjeti një shteg komod për të mënjanuar kornizën skematike të Realizmit Socialist. Krijimtarinë e vet letrare Sotiri e filloi herët me skica, tregime, por ajo që e bëri të njohur qe përmbledhja me tregime “Maleve në Shëndre”, me të cilin fitoi çmimin e parë kombëtar edhe pse në konkursin kombëtar . Novela e tij”I Handakosuri” shquhet për realizëm dhe dramacitet. Ishte vijues i denjë i shkollës së Kutelit.
Më pas z. Naum Prifti foli për jetën e shkrimtarit Sotir Andoni, u ndal në krijimtarinë e tij, në zhgënjimet që pat Sotiri nga sistemi që e trajtoi me dyshime. Nuk do t’ia falnin atij tentativën për arrastisje edhe pse kishte luftuar me armë në dorë kundër pushtuesve.
Shumë lule mbi varrin e njeriut që u shua.
- « Previous Page
- 1
- …
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- …
- 100
- Next Page »