Archives for October 2017

Kosova kërkon njohjen nga Madagaskari

October 16, 2017 by dgreca

-Presidenti Thaçi kërkon njohjen nga Madagaskari/PRISHTINË, 16 Tetor-Gazeta DIELLI/Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi ka pritur sot në takim nënkryetarin e Senatit të Madagaskarit, z.Amido, me të cilin ka bashkëbiseduar për mundësinë e thellimit të bashkëpunimit ndërmjet dy shteteve.Presidenti Thaçi ka theksuar se Kosova është faktor stabiliteti në tërë rajonin, duke promovuar dialogun dhe paqen.Ai ka informuar nënkryetarin Amido për procesin e konsolidimit të shtetësisë sonë në skenën ndërkombëtare, duke theksuar se prioritet mbeten njohjet dhe anëtarësimi i Kosovës në organizata ndërkombëtare.Me këtë rast, presidenti Thaçi ka kërkuar njohjen e Madagaskarit, duke iu bashkuar kështu shumicës së shteteve anëtarë të OKB-së, që tashmë kanë njohur pavarësinë e Kosovës.Nga ana tjetër, nënkryetari i Senatit të Madagaskarit, Amido ka theksuar se shteti i tij është i interesuar për të bashkëpunuar me Kosovën në të gjitha fushat./b.j/

ÇAMËRI! O ÇAMËRI!

October 16, 2017 by dgreca

Kushtuar poetit Bilal Xhaferi/

NGA AGIM XH DESHNICA/Boston/

Çamëri! Çamëri!/

Gjallon ndër këngë e histori,/

me frymë ilirësh e paepur,/

nga fati I mbrapshtë e ndjekur/

shqetësime kufijsh, veri-jug,/

në paqe trojesh, si askund./

Çamëri! Çamëri!

Nga fluturoi ajo lavdi?

Suljotët me shpata në sylah,

dyfekët hedhur krah më krah,

ataganët hark nën sqetull,

fustanella, festet mbi vetull,

derdhën gjak veç për të huaj,

harruan vendin, lirinë tuaj.

Nga fryn veriu ngjitet karvani,

pas mjegullash, u zhduk vatani.

Thërret poeti, Çamëri!

Krisma e gjak e tym i zi,

mure dritare pa jetë,

varen degëve pa zogj foletë.

Ku shkoni, vatrat, ku i latë, ku?

Tokat djerrë, ullishtat prush,

stanet rrafsh, bagëtinë e vrarë,

pa zot livadhet lulet tharë?

Çamëri-Shqipëri e prerë!

Folë shqip, shqip e na bëj nder,

sa kohë kështu, pa dritë e dije,

pa këngë e rite lashtërije,

pa ligje, pa prona e larg punës,

pa libra e dhunë ndaj gjuhës.

Streha e djepit, pragu i shenjtë

lisat e hijet e kroi-shkretë,

ju ftojnë të shkoni në ato anë,

te tokat, të parët jua lanë,

Jo, mos trokitni në derën tuaj!

E bukura shqipe -gjuha juaj!

Drejtësi! Mos hesht, kërko!

Kanune tapi e libra shfleto!

Për njerëz nga vatrat të dëbuar,

rimkëmb ligjet, jetën e munguar!

Nga Prespë e kaltër e gjer në Artë,

Filat, Janinë, Dodonë e lashtë,

tek zbret Kalama e rrjedh në Jon,

me dallgët tok në breg jehon:

Çamëri, Iliri e Jon!

***

Çamëri! Çamëri!

Vjen së largu poeti

shpirt përmallimi,

prin karvanin

në mbarim të muzgut,

tatëpjetë jugut,

në tokat e të parëve.

në gjurmët e të vrarëve.

Kërkohen kuvende të pleqësive,

dasma e djepet e ardhmërive,

zjarri i miqësive në çdo vatër,

Kalaja, Lqeni,Joni i kaltër,

krojet, hijet e pyjet,

stanet, dielli, hëna e yjet,

në male e fusha me plagë e halle,

pas korrjeve, shirjeve, këngë e valle

SI E VLERËSONTE ISMAIL QEMALI-NAIM FRASHERIN?

October 16, 2017 by dgreca

ISMAIL QEMALI:NAIMI KA PUNUAR PËR TË MOS VDEKUR KURRE/

Zaim Brahimi e bënë prezent këtë fakt,njohjen më plakun e Vlorës, ka ngjarë në kohë vdekjen e poetit N.F.Përse kjo vjeshtë argjendore e 1900 tek shqiptarët e Stambollit ruante ngjyrën e zezë?Sqarimi,që mundohet të bëjë Zaimi është se pikërisht ato ditë përkujtohej 8 vjetori i vdekjes së Abdyl beut,vëllait të madh të Naimit,që ishte larguar në 1892. Ndërkohë vjeshta e vitit 1900,tregoi se një tjetër yllësi nga frashëllinjtë u shkëput. Kuptohet,që shuarja e tyre,përkohësisht në zemrat e shqiptarëve do të krijonte eklips.

Ismail Qemali në ditarin e Zaimit.

“…Vjen madhëria Ismail Qemali. U mblodhëm pranë tia. Ai burrë i madh na foli më një buzëqeshje të mbyllur.Ai e kishte mësuar se neve kishim 2- 3 ditë,që nuk vinim në studim,mbasi kishim ditën përkujtimore të Abdyl bej Frashërit.Djem-foli Ismail Qemali-nesër në sabah të vini në shkollë,atje keni Abdylin,dhe Naimin. Se po nuk vajtët,do t’ju qortoj. Filloi të na hiqte shenjat e zisë. Unë,thotë,Zaimi e morra shiritin e zisë e vura në xhepin e brendshëm të palltos .Ai më shikoi plotë,sytë dhe më përqafoi.-Ti Zaim,mbaje se e ke nga vendi i lindjes Përmet. Por dëgjo o Zaim,Naimi hapi një plagë të rëndë në zemrat e shqiptarëve,dhe ju mbushën sytë me lot .Ne u përqafuam. Ai na mori të gjithëve dhe na dha kafe.-Dëgjoni,djem tha ai,Naimi ka punuar për të mos vdekur kurrë,as Naimi,as Shqipëria………………………………………….

Zaimi i ka rrëfyer të atit Muharremit se edhe vdekja e Samiut në katër vite ishte e rëndë.Nuk i harroj ato vite të hidhura,që kalova në Stamboll…Një ditë tjetër Ismail Qemali u kishte thënë:Por ruhuni nga murtati dhe mynafikët,ata janë të pa besë,po s’u ruajtët nga të tillët do të na kushtojë shtrenjtë punët tona se neve na dolën shumë punë,që kemi përpara.Madhëria e tij I.Qemali na tha: Djem mësoni,por Shqipërinë mos e harroni se po na dalin telashe,por unë me ju dhe shumë të tjerë do ta bëjmë Shqipërinë,ashtu siç e duam ne…Të madhit I.Qemali e përqafuam dhe i puthëm dorën,atij burri të madh,atij burri të mençur,atij burri patriotë…

Ndërkohë muza poetike e Zaim Brahimit ka nxjerrë vargje xhevahire,për Ismail Qemalin.Duhet ti përkas vitit 1913,ky krijim.

Ismail Qema bej Vlora/I bardhë si dëbora/C’të tha mëndja e s’ta bëri dora/Dora jote dorë burri/Lart ë ngriti flamurin/Gëzove gjithë Shqipërinë/I dhe shpresë vegjëlisë/C’të them i madhi i Vlorës/Në Stamboll ti më ndihmoje/Më flisje dhe më qortoje/Më thoshje si të mësoja/Burrë i madhë dhe i ditur/Çdo punë e bëre të ndritur…………………..…………………………

KUJTIME TË ZAIM BRAHIMAJT

Ditari.Seneja 1899 Stamboll

Ja kush janë përmetarët. Libri i madhërisë Sami Bej Frashëri:Shqipëria,çka qënë ,çështë dhe çdo të bëhet”.e lexoja dhe përsëri e lexoja……Në saba takoj madhërinë Ismail Qemali dhe i thashë,që kam lexuar këtë libër,ai qeshi dhe më ra krahëve dhe më tha:Zaim lexoje shumë herë që të kënaqesh se këto janë rrënjët e kombit tonë…

Ditari:seneja 1914 mars.

Nuk i harroj sa të vdes thëniet e Ismail Qemalit,kur pinin kafe një saba në Stamboll në senen 1901. Zaim,po të shkon ndërmend që të jesh i ditur ,je i ditur.Po të mendosh,që të jesh patriot,je patriot,po mendon që je trim,je trim këto janë ndenjat e një shqiptari të vërtetë. më tha plaku i urtë….

KËNGA PËR FRASHËLLINJTË

Potenca,me dimesionet njerëzore në poezinë e N.Frashërit,ka gdhendur në labirintet e zemrës të Z.Brahimit.Frymëzuar nga pena e florinjtë e Naimit,në Stamboll Z,Brahimi dhe një bashkë student shqiptar nga Progonati i Tepelenës,vendosën,që të ngrenë këngë për Frashëllinjtë.Pse këngë?Kënga këndohej, shtohej, përhapej, dhe sigurisht, që mbetej. Mirëpo në formë kënge në Shqipëri më gjerë asaj,poezitë e Naimit ishin përhapur si këngë,por në këtë formë ruheshin. Kështu në Stamboll në një konvikt katedësh, Zaimi dhe një progonatas,u futën në detin e këngës. Kënga e Zaimit,bëri që dridheshin prej dhimbje shpirtrat e studentëve shqiptarë të trazuar. Tekstin e këngës,Muhharremi i ati e skaliti në mëndje. Zaimi ma këndoi në shtëpi më disa miq gjirokastritë,ka rrëfyer ai.

“O Halid o Emine/Lumsi ju djemtë që ke/Muarrën dije në teqe/Në teqe të Baba Alushit/Plot me dije seç i mbushi.

Ata djem ata viganë/Në Stamboll atje qëndruan/Atje mësuan,atje punuan/Nga Zoti janë dhuruar.

Lumsi ti moj zonjë Emine/Për qumshtin e ëmbël që ke/Rrite djem për mëmëdhe.

Abdyl,Naim,Sami/Janë të mirë porsi ti…

Të qofshim falë o Perëndi/I dhe i more ti/Që të tre djem të ri/53-54 vite i le…

Ata u plakën shumë/Se ti i le pa gjumë/I zure shumë me punë/Punuan bashkë me Perëndinë,për të mbrojtur Shqipërinë…

KËNGË PËR ABDYL BEJ FRASHËRIN

Abdyl Frashëri me nam/Në Prizren seç u mbluadhë/me njëqind dhjetë luanë/Fletë bilbili ynë i rrallë/Abdyl Frashëri o djalë/Fillove punë të mbarë/Bashkove burrat e parë.

Shkruar dhe kënduar nga Zaim Brahimaj.

Citime nga Zaim Brahimaj,seneja 1900

Dituria ka vlerë. Padituria është e mjerë.Të lexosh se ç’thotë Abdyli.Të mbushesh me erë si zymbyli. Të lexosh se ç’thotë Naimi,të vjen mëndja dhe fiqiri. Sami Frashëri të mbush me shpresë dhe i jep jetë Shqipërisë. Sami bej Frashëri të ngrohë zemrën,të shtonë jetën,të ngroh shpirtin.Të dëshosh fjalët e Ismail Qemalit,të pastron gjakun dhe shpirtin…..

CILI ISHTE ZAIM BRAHIMAJ NGA KATUNDISHTA E PERMETIT

90 vjet,qëndroi i baltosur ,nën dheun e Drizarit ,atdhetari Zaim Muharrem Brahimi. Pothuajse i harruar.Nën dheun e ftohtë.Nëpër kohë stinësh.Në këtë ndërtesë të përkohshme. Nën peshën e rëndë të gurëve.Nën harresën e madhe të kohës.Nën dhimbjen e madhe të familjes. Mirëpo ka një të vërtetë.Njeriu ikën,vërtetë nga kjo botë,por emri i mirë përjetësohet. C’ka do të shqyrtohet ruhet e s’vdes emri i atyre patriotëve shqiptarë që,gur pas guri vendosën themele të rënda për kombin.Dhe për këtë Shqipëri,ata u martirizuan. Një gur në këto themele,vendosi edhe atdhetari Zaim Brahimi i Katundishtës.Kështu në mëndjet e të afërmve të tij ishte ruajtur emri i Zaim Brahimit.Por varrin e tij,djali që ishte rritur,burrëruar dhe deri sa vdiq,ndonëse bëri diçka dhe kësaj familje nuk i munguan përpjekjet ,mirëpo rezultati ishte tepër drithërues. Asgjë nuk sollën në shteg përpjekjet për ta rikthyer në vendlindje,ndonëse shteti në kahun e tij të kundërt filloi hakmarrjen primitive karshi familjes Brahimaj,ndërkaq pinjolli i shquar i saj,Zaim Brahimi vrarë nga shovenët ende qëndronte i shtrirë në një varrë të fshatit Drizar ,kushedi se ku,për 90 vjet.Ndoshta arsye mbetet koha,që ishte treguar kaq e pamëshirshme me fatin e këtij atdhetari. Ndoshta edhe regjimi,që vuri këmbën pas vitit 1945,krijoi një grackë heshtje. Mirëpo distancat kohore thyejnë një ditë muret e rënda të viteve haresës. Itenerari kohë,mbrinë me 90 vite vonesë,ose pragu,i një shekulli,distancë.Në Katundishtë engjëjt zgjuan,flautin e ëndrrës fortësishtë të çuditshme,tek Zaim Brahimi për të gjetur dije,me shtegtimin ditënetë i heshtur në muzg të kohës 1898,ku karvani i shtegtarëve zgjatej drejt kryeqëndrës së Perandorisë,Stambollit. Një përballje me faktin.Lexohet dëshmia e të birit. Zaim Brahimi shtegtoi në Stamboll në përballen e parë me dijen. Dëshmitë e disa banorëve më të moshuar të Katundishtës,zbardhin këtë pohim se ky shtegtim i gjatë drejt Stambollit do të ishte njëkohësisht ndryshim i frekuencës së tij.S hkollimi i Z.Brahimit ishte i orentuar në shkollat ushtarake. Kohë shkollimi,sigurisht që zë një hapësirë kohe të gjatë. Flitet,për një periudhë,që përkon me vitet 1898 si hap i parë,ka zgjatur 9 vjet afërsisht. Është mbyllur definitivisht në 1907.Z.Brahimi ka qëndruar në Stamboll 9 vjet,rrëfejnë dëshmitë ditët e rrokullisura në kryeqëndren osmane të Stambollit.

*Studiues

PЁRSE RUSIA NDERON z. KALLASHNIKOV DHE SPIUNIN FILBI

October 16, 2017 by dgreca

Shkruar nga SERGIO ROMANO/

Kur Vladimir Putin takoi Henry Kissinger-in, i rrёfeu se n’epokёn sovjetike ai kishte qёnё njё agjent i fshehtё. Duket se Kissinger, me njё buzёqeshje djallёzore, ka thёnё : “Tё gjithё njerёzit e mirё kanё filluar nё shёrbimet e fshehta. Edhe un.” Por rasti i Kim Filbit, i nderuar sё fundi nga Moska, me njё ekspozitё nё tё cilёn shihen mjaft dokumenta tё nxjerra nga shёrbimet britanike, ёshtё mjaft i ndryshёm.

Filbi u bё komunist mё 1936, ndёrsa studionte nё Cambridge e qё atёherё, pёr pothuaj tridhjet vjet, qe njё “urith” sovjetik nё rradhёt e MI5 (seksioni i pestё i Shёrbimit ushtarak britanik). Nuk qe i vetmi student i Cambridge-it i pёrvёluar nga besojma marksiste. I pёrkiste njё grupi prej 5 vetёsh ( tё tjerёt ishin MacLean, Burgess, Blunt dhe Caircross) e qe ai qё i zbuloi sovjetikёve njё veprim perёndimor pёr tё stёrvitur nё Greqi luftёtarёt shqiptarё qё do tё ishin pёrpjekur pёr tё pёrmbysur regjimin komunist. Kur ata kaluan kufirin, shqiptarёt (rreth 300) u zunё dhe u pushkatuan. Nёse kjo masakёr do t’i pёrplasej atij nё fytyrё, Filbi do tё ishte pёrgjigjur se ishte duke luftuar nё fushёn armike, pёr tё fituar betejёn e madhe tё komunizmit kundёr fashizmit. Kur u zbulua dhe arriti tё shkojё nё Moskё mё 1963, u trajtua nё fillim me njё farё mosbesimi dyshues, por u bё pastaj “njё hero i atdheut tё madh rus “ dhe njё “luftёtar bujar i Luftёs sё ftohtё”. Sё bashku me tё tjera dekorime, ai pati Urdhёrin Lenin, njё varrim solemn, njё pllakё nё Lubjanka (selia moskovite e spiunazhit), portretin nё njё galeri shtetёrore t’artit dhe sot njё ekspozitё pёr nder tё tij.

Nderime tё mёdha i u kushtuan nё kёto ditё edhe njё tjetёr personazhi t’epokёs sovjetike. Ёshtё Mihail Kallashnikov, ideatori i njё pushke qё pёrfaqёsohet sё bashku me krijuesin e saj, prej njё monumenti shtatё metro e gjysёm tё lartё, tё pёruruar nё Moskё shtatorin e shkuar. Nёse shpikёsit do tё gjykoheshin pёr pёrdorimin qё i bёhet shpikjeve tё tyre, ndonjeri mund t’i kujtonte kryebashkiakut tё Moskёs se “kallashnikovi”, nё dhjetёvjeçarёt e fundit ka qёnё arma e parapёlqyer e xhihadistёve dhe terroristёve tё ngjyrave mё tё ndryshme. Pёr rusёt, megjithёse i birёsuar mbas fundit tё luftёs sё Dytё botёrore, u bё mё vonё simboli i heroizmit tё Ushtrisё sё Kuqe nё betejat e Stalingradit dhe Kurskut, n’ato tё Prusisё Lindore e tё pushtimit tё Berlinit.

Filbi dhe Kallashnikov i shёrbejnё tё njёjtit qёllim : tregojnё se nё tё shkuarёn e Rusisё nuk janё vetёm Revolucioni i Tetorit ( njё ngjarje pёr tё cilёn duket se Putini nuk provon asnjё simpati), Stalini, uria ukrainase, spatrimet e mёdha, shpёrnguljet e dhunёshme tё popullsive tё tёra. Nё tё shkuarёn ruse janё edhe lufta kundёr fashizmit dhe lufta e madhe patriotike kundёr Hitlerit.

Nё gjithё kёto, natyrisht, mund tё ketё pak retorikё, por asnjё Shtet nuk mund tё mbijetojё pa marrё nga e shkuara e tij ndonjё motiv krenarie.

“Corriere della Sera”, 12 tetor 2017

E shqipёroi Eugjen Merlika

TRE PROBLEME PЁR T’U PЁRBALLUAR NЁ LUFTЁN NDAJ TERRORIZMIT

October 16, 2017 by dgreca

Shkruar nga Angelo Panebiancop/

1-eugjen-merlika Perktheu per Dielli-n:Eugjen MERLIKA/Mbёrritur nё kёtё pikё, nё kёtё fazё tё luftёs qё terrorizmi po drejton kundёr nesh, Evropa ka para saj tre probleme, dy tё fundit, kryesisht, tepёr tё vёshtirё pёr t’u zgjidhur. I pari, nё teori (por vetёm nё teori) ёshtё mё i thjeshtё, ka tё bёjё me foreign fighters, ata qё, qoftё edhe nё zotёrim tё njё nёnshtetёsie evropiane, kthehen n’Evropё mbasi kanё luftuar nё rradhёt e Shtetit islamik. I dyti – me njё rrugёzgjidhje shumё mё tё vёshtirё – ka tё bёjё me quantum (sa) liri Evropa ёshtё e gatёshme tё flijojё nё shkёmbim tё njё sigurie mё tё madhe, tё njё aftёsie mё tё madhe pёr tё mbrojtur jetёn e qytetarёve tё saj tё paarmatosur, nga veprimet e luftёs tё kryera nga “ushtarёt” – pasues tё luftёtarёve tё lashtё tё fesё myslimane – tё zotuar me xhihadin. Sё fundi, problemi i tretё ka tё bёjё me çfarё çmimesh, politike e shoqёrore, duhet tё paguajmё pёr tё fituar bashkёpunimin veprues tё bashkёsive myslimane evropiane me qёllim identifikimin, mёnjanimin e ndjekjen e xhihadistёve.

Mbi çёshtjen e parё nuk duhet tё jetё e vёshtirё tё gjendet zgjidhja. Bёhet fjalё pёr tё vendosur nё nivel evropian, e pёr tё pёrkthyer nё ligjёshmёritё kombёtare, norma qё i shpallin luftёtarёt e kthyer tё Shtetit islamik kriminelё lufte – njerёz qё kanё kryer krime kundёr njerёzimit, e qё mund tё kryejnё ende – pёr t’u arrestuar e pёr t’u dёnuar me burgime tё gjata. Pёrndryshe do tё mbeteshin atёherё nё gjendje tё lirё tё rij tё kёrcyer, fajtorё pёr mizori, tё stёrvitur nё pёrdorimin e armёve dhe luftёtarё tё regjur. Nuk ka asnjё shkelje tё parimeve liberale (ёshtё vetёm njё veprim parak vetёmbrojtjeje) nёse ata vihen nё kushte tё mos bёjnё dёme. Ёshtё absurde qё kёto vendime ende nuk janё marrё.

Shumё mё i ndёrlikuar ёshtё problemi i dytё. Ka tё bёjё me mёdyshjen liri/siguri. Ka tё bёjё me çёshtjen , aq tё vёshtirё pёr t’u trajtuar nё demokracitё liberale, tё pushteteve tё gjёndjes sё jashtёzakonshme. Shumё prej atyre qё rrezikojnё jetёn e evropianёve nuk janё foreign fighters, janё njerёz qё janё radikalizuar sё fundi (siç ka shkruar Guido Olimpio nё Corriere tё djeshme ) Ҫёshtja, nё dramaticitetin e saj, ёshtё e thjeshtё : ose ndalohen mё parё se tё godasin ose duhet t’i nёnёshtrohemi faktit se do tё vdesin shumё njerёz tё pambrojtur. Por nёse kёrkohet tё ndalohen mё parё se tё veprojnё, kur ende mjaftohen me shfaqjen e ideve xhihadiste dhe me shoqёrimin e tё tjerё tё radikalizuarёsh si ata, atёherё duhet tё kuptojmё se si kjo mund tё pajtohet me mbrojtjen e lirisё sё fjalёs apo tё shprehjes. Duke u kufizuar me pёrzёnien (masё herё herё e pёrdorur nga qeveritё evropiane, edhe nga e jona), nuk ёshtё e mjaftueshme. Qoftё se njё pjesё ёshtё e pёrbёrё nga qytetarё evropianё, pёr tё cilёt ajo masё nuk mund tё zbatohet. Qoftё sepse i pёrzёni mbetet gjithmonё njё bumje e gatёshme tё shpёrthejё diku tjetёr. E pёrze nga Franca apo nga Italia dhe ai gjen mёnyrёn tё shkojё tё vrasё (apo tё rekrutojё ata qё do tё vrasin) nё Gjermani apo nё Spanjё. Ҫ’duhet bёrё pra ? Ёshtё e qartё se i takon Evropёs (nё kuptimin e Bashkimit Evropian) t’i tregojё atij qё kundёrshton dobinё se ajo i vlen diçkaje edhe nё fushёn e sigurisё. Pёr tё shmangur mundёsinё qё normat e prirura tё bllokojnё xhihadistёt kur paraqesin ende njё kёrcёnim tё mundshёm, tё kalojnё shtegun, nёpёrmjet tё cilit me kohё mund tё kalojnё masa iliberale nё gjendje pёr tё goditur tё gjithё, n’Evropё duhen marrёveshje tё qarta, vendime tё kthjellta, caqe tё vendosura mirё. Por diçka duhet bёrё. Kush thotё jo, kush thotё se nuk duhen masa ad hoc pёr tё pёballur terrorizmin islamik ( dhe qё duhet vetёm t’i nёnёshtrohemi bashkёjetesёs me tё) kujton shprehjen e mrekullueshme tё Ennio Flaiano-s mbi revolucionarёt qё ndёrtojnё barrikadat me mobiliet e tё tjerёve. Ata luajnё mbi mundёsitё : e quajnё pak tё mundёshmeqё viktimat e ardhёshme tё atentateve tё jenё ata vetё, t’ afёrmit apo miqtё e tyre. Liberalёt gjithmonё kanё ditur tё dallojnё situatat nё tё cilat siguria ёshtё relativisht e garantuar nga situatat kur nuk ёshtё, dhe kanё kuptuar gjithmonё se nё rastin e dytё, nёse bёhet fjalё pёr tё flijuar disa liri, ёshtё mё mirё qё kjo tё bёhet de jure, mbas njё rrahje mendimesh publike, se sa tё bёhet nё fakt, nё heshtje, fshehurazi, nёn trysninё e gjёndjes sё nevojёs.

Problemi i tretё ka tё bёjё me marrёdhёniet e ardhёshme me bashkёsitё myslimane evropiane. Qeveritё duhet tё zhvillojnё bisedime (nё mёnyrё tё lёvdueshme janё duke e bёrё) me ato bashkёsi. Bёhet fjalё pёr tё qartёsuar pёrmbajtjet e shkёmbimeve tё pashmangёshme politike (tё kёrkohet bashkёpunimi i tyre me aparatet evropiane tё sigurisё, nё shkёmbim tё çfarё gjёje?) Ёshtё shqetёsuese qё nuk flitet haptas. Duhet tё vendoset se çfarё ёshtё e trajtueshme e çfarё jo, çfarё shpagimesh janё tё pranueshme e cilёt janё tё papranueshme. Bёhet fjalё edhe pёr faktin se duke biseduar, nuk duhen ligjёsuar pёrbёrёsit mё skajorё t’atyre bashkёsive. Shpesh n’Evropё bёhet gabimi i tmerrshёm tё quhen “tё moderuar” integralistёt qё nuk vrasin. Ata nuk vrasin por janё, kulturalisht, familiarё t’afёrm t’atyre qё e bёjnё. Bёhet fjalё pёr tё zgjedhur me kujdes bashkёbiseduesit, me qёllim qё çmimi i paguar nё shkёmbim tё njё ndihme kundёr terrorizmit, mos tё jetё shumё i lartё, mos tё jetё i tillё qё tё largojё nё krye tё disa viteve Evropёn nga vetvetja, nga historia e saj, nga parimet e veta. Sa mё parё tё fillojmё tё flasim aq mё mirё ёshtё.