kufiri detar – Dielli

1990,Kur Shqipëria kërkonte në OKB kufirin detar!

March 4, 2018 by dgreca

1-gezim-llojdia

Nga Gëzim Llojdia/

1.Me një letër të datës 1 maj 1990, Përfaqësuesi i Përhershëm i Shqipërisë në Kombet e Bashkuara transmetoi kërkesën detare të Shqipërisë. Në hyrje të këtij të punim të një serie lëshuar nga Zyra e Çështjeve të Oqeanit, Byroja e Oqeaneve dhe Çështjet Ndërkombëtare të Mjedisit dhe Shkencës në Departamentin e Shtetit ,Shtetet e Bashkuara ,pwr kufijtë në det Nr. 116 thuhet se : Pretendimet e drejta: Shqipëria dhe Egjipti.Qëllimi i serive është të përcaktojë bazën e aranzhimeve kombëtare për matjen e zonave detare nga shtetet bregdetare. Është menduar vetëm për përdorim të sfondit. Ky dokument nuk paraqet domosdoshmërish një pranim zyrtar nga qeveria e Shteteve të Bashkuara të kufijve të pretenduar,thuhet më tej. Analisti kryesor për këtë studim,ishte :Robert Ë. Smith.

2.Thuhet se qëllimi është analiza e pretendimet të bëra nga dy shtete për të krijuar një bazë të drejtë nga të cilat të maten 12-milje e deteve territoriale të tyre ,ku dy shtete që kërkojn të drejtat e tyre detare ishin:Shqipëria dhe Egjipti. Baza për analizimin e secilës kërkesë është neni 7 i Konventës së Kombeve të Bashkuara mbi Ligjin e Detit (Konventa e LOS) e cila riprodhohet në Aneksin 1. Paragrafi 1 i këtij neni është paragrafi madhor që përcakton kushtet gjeografike nën të cilat Shtetet mund të kërkojë vijat bazë të drejtë:

“1. Në lokalitetet ku vija bregdetare është thellësisht e prerë dhe e prerë, ose nëse ka një buzë ishuj përgjatë bregut në afërsi të saj, mënyra e bashkimit të vijave bazë të drejtë mund të përdoren pikat e duhura në nxjerrjen e bazës nga e cila matet gjerësia e detit territorial. “Kufijtë e mëhershëm në studimin e deteve propozojnë standarde objektive me të cilat do të gjykohen pretendimet e drejtpërdrejta bazë.

3.Ky studim do t’i përdorë këto standarde për të analizuar pretendimet e Shqipërisë dhe Egjiptit.Me një letër të datës 1 maj 1990, Përfaqësuesi i Përhershëm i Shqipërisë në Kombet e Bashkuara transmetoi tekstin e mëposhtëm duke modifikuar kërkesën detare të Shqipërisë. Dekreti nr. 7366 për ndryshimin e dekretit 4650,datë 9 mars 1990, për Kufirin Shtetëror të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë

Neni 1-Paragrafi i parë, Neni 4, i Dekretit nr. 4650, datë 9 mars 1970, duhet të paraqitet si vijon:”Ujërat territoriale të Republikës Socialiste Popullore të Shqipërisë shtrihen përgjatë vijës bregdetare përgjatë një gjerësi prej 12 milje detare (22.224 m), duke filluar me sipërfaqen bazë vijë e drejtë që shkon nga Kepi i Rodonit (Muzhli), Kepi i Pallës, Kepi i Lagjës (Kalaja e Turrës), Kepi i Semanit, Gjiri i kepit të Gramës , pastaj në mes të bregut shqiptar dhe ishujve grek deri në mes të Kanalit të Korfuzit.

Gjerësia e ujërave territoriale nga grykëderdhja e lumit Buna deri në Cape Rodon shtrihet deri në vijën kufitare Shqipëri-Jugosllave “, pastaj në mes të bregut shqiptar dhe ishujve grek deri në mes të Kanalit të Korfuzit.

Gjerësia e ujërave territoriale nga grykëderdhja e lumit Buna deri në Kepin e Rodonit shtrihet deri në vijën kufitare Shqipëri-Jugosllave. ”

Neni 2

Ky dekret hyn në fuqi 15 ditë pas botimit të tij në Gazetën Zyrtare.

Tiranë, 24 mars 1990

Dekreti nr. 7366

Analiza e autorit: Shqipëria ka ndryshuar këtë Dekret në disa raste. Në një shtojcë mujore të pilotit të Adriatikut në 1 mars të vitit 1960, deti territorial i Shqipërisë u raportua të ishte 10 milje larg përcaktuar si linja bazë. Një det territorial dhjetë milje u pretendua së pari në Dekretin Nr 1535, në vitin 1952.

Në Kufijtë e Mëhershëm të Detit riprodhoi këtë shpallje të vitit 1960 me një përshkrim të shkurtër dhe hartën 4.

Dekretet e viteve 1970 dhe 1976 nuk e ndryshuan pretendimin e drejtpërdrejtë bazë, por gjerësinë e detit territorial. Pretendimi territorial i Shqipërisë ka shkuar nga 10 milje të bëra në 1952 deri në 12 milje në vitin 1970, në 15 milje në 1975 dhe në 12 milje në

Kështu, ndryshimi primar i pretendimeve detare të Shqipërisë që rrjedh nga dekreti i vitit 1990 nuk është për sistemin e drejtpërdrejtë të tij bazë, por për kthimin në 12 milje një kufizim territorial të detit të përcaktuar më parë prej 15 miljesh të pohuara në vitin 1976 (hartë 1).

Dekreti i vitit 1970, 4650 (i ripunuar në Aneksin 2 të këtij studimi), titulluar “Për kufijtë e Republikës Popullore të Shqipërisë”, përmbante 14 nene. Dekreti i mësipërm i vitit 1990 ndryshon paragrafin e parë të nenit 4. Paragrafi i dytë i këtij neni, i cili supozohet të jetë ende në fuqi, thotë:

“Ujërat e Detit Adriatik dhe të Detit Jon të shtrira në vijën e drejtë që kalon përmes kapelave të përmendura në paragrafin e parë të këtij neni, si dhe ujërat në këtë anë të vijës kufitare të liqeneve dhe lumenjve kufitarë,janë ujërat e brendshme të Republikës Popullore të Shqipërisë”. Një tjetër pjesë e rëndësishme e pretendimit të Shqipërisë, nga një perspektivë lundrimi, gjendet në nenin 7 ku Shqipëria pohon se “anijet e huaja do të hyjnë ose do të kalojnë nëpër ujërat territoriale të … Shqipëria vetëm me autorizim të posaçëm të Këshillit të Ministrave …” Në vitin 1989 Shtetet e Bashkuara protestuan për detin territorial 15 milje, pretendimin e drejtpërdrejtë bazë dhe pretendimin se anijet e huaja kërkonin leje paraprake për të ushtruar kalimin nëpër detin territorial (shih Shtojcën 3 për tekstin e shënimit të protestave të SHBA).Vetëm kufiri i detit territorial ishte i korrigjuar me dekretin e vitit 1990. Dekreti përcakton linjat bazë gjeografikisht duke cituar shtatë veçori të ndryshme në bregdetin shqiptar, por duke mos dhënë asnjë koordinatë gjeografike (shih hartën 1). Gjatësitë bazë variojnë nga rreth 5 milje në rreth 16 milje (shih Tabelën 1): Ekziston vetëm një ishull, Ishulli i Sazanit i përdorur si baze point, kështu që kriteri i “ishujve fringing”, përmendur në nenin 7 të Konventës LOS, nuk mund të përdoret për të justifikuar drejtësinë.

Ka vetëm një ishull, ishulli i Sazanit, i përdorur si një bazepoint, kështu që kriteri i “ishujve fringing”, përmendur në nenin 7 të Konventës LOS, nuk mund të përdoret për të justifikuar vijat bazë të drejtë.

Për më tepër, vija bregdetare është relativisht e qetë dhe prandaj kërkesa bregdetare “thellësisht e prerë” nuk plotësohet.

Gjiri i Vlorës mund të përkufizohet si një gji juridik duke tërhequr një vijë mbyllëse e cila do të vendoset në tokë nga Sazani. Përveç këtij linja mbyllëse, vija bazë për bregun e mbetur shqiptar duhet të jetë baza “normale”, e cila është linja me ujë të ulët siç është shënuar në tabelat në shkallë të gjerë të njohura zyrtarisht nga Shqipëria.

Table 1

Coastline Points Distance between Points (miles-approx.)

Cape Rondo to Cape Palla 11

Cape Palla to Cape Lagji 16

Cape Lagji to Cape Seman 14

Cape Seman to Vjose River 15

Vjose River to Sazan Island 10

Sazan Island to Cape Gjuheza 5

VATRA I KËRKON QEVERISË SHQIPTARE TRANSPARENCË

February 5, 2018 by dgreca

VATRA I KËRKON QEVERISË SHQIPTARE TRANSPARENCË PËR KUFIRIN DETAR DHE ÇËSHTJEN ÇAME/

DEKLARATË E FEDERATËS PANSHQIPTARE TË AMERIKËS”VATRA”/

Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA i ka ndjekur me kujdes dhe interes të vecantë bisedimet e Ministrave të Jashtëm të Shqipërisë Ditmir Bushati dhe atij të Greqisë Niko Kotzias, zhvilluar në Kretë dhe në Korçë,në dy raunde 3-ditore për zgjidhjen e problemeve të vjetra mes dy vendeve të mbartuara që para 70 vitesh.
Duke qenë se Qeveria shqiptare ende nuk ka dhënë detaje dhe informacionin e nevojshëm për shqiptarët rreth asaj që u quajt “Marrëveshje Historike” nga Kryeministri Rama dhe Ministri i Jashtëm Bushati, Vatra ndjehet e shqetësuar për atë çfarë deklaroi Mnistri i Jashtëm i Greqisë, Niko Kotzias se “Shqipëria ka rënë dakord që Greqia të zgjerojë kufirin detar në 12 milje.”
Mospërballja e qeverisë shqiptare me këtë deklaratë, moskundërshtimi, e shton shqetësimin e Vatrës dhe të vatranëve.
Vatra që 105 vitet e jetës së saj ia ka kushtuar mbrojtjes së tërësisë së Shqipërisë, Vatra që mbrojti Korçën dhe Gjirokastrën në kohë të vështira, në Konferencën e Londrës dhe në atë të Parisit, i apelon qeverisë që të mos hyjë në pazare që cënojnë kufijtë shqiptarë dhe t’u japi detaje shqiptarëve për marrëveshjen, që pritet të nënshkruhet në Tiranë gjatë vizitës së Kryeministrit Aleksis Tsipras në Tiranë në muajin prill.
Vatra sjell në kujtesë të shqiptarëve edhe lëshimin që ka bërë qeveria shqiptare për lejimin e ndërtimit të varrezave greke në territorin shqiptar. Do të mjaftonte një Memorial në kujtim të viktimave të asaj lufte që nuk e bënë shqiptarët, por italianët dhe grekët.
Po ashtu Vatra sjell në kujtesë edhe çështjen e pazgjidhur Çame, për të cilën Ministri i Jashtëm Grek deklaroi, në kundërshtim me atë çfarë deklaroi Ministri ynë, se nuk është shtruar fare në tryezën e bisedimeve.
Deklarata e fundit e Presidentit Grek Prokopis Pavlopulos, i cili e konsideron Çështjen Çame të pakuptimtë, e kyç problemin përfundimisht në “Kalendrat Greke”. Kërcënimi i presidenti Pavlopulos se Greqia do të bllokojë çeljen e negociatave të Shqipërisë në BE nëse shtrohet Çështja Çame, nuk përcjell frymën Europiane të një vendi anëtar i BE, siç është fqinji ynë jugor.
Vatra është e interesuar që marrëdhëniet me fqinjin jugor të jenë të mira dhe problemet e mbartuara të gjejnë zgjidhjen e duhur, por jo duke “dhuruar” hapësira detare, apo pasuri të shqiptarëve. Shqipëria nuk mund ta “blejë” votën e Greqisë për çeljen e negociatave për anëtarsimin në BE duke dhuruar pasuritë Kombëtare apo duke braktisur Çështjen Çame.

Si mund të jetë në paqe me veten Kristaq Gerveni?

June 2, 2015 by dgreca

Nga Myslym Pashaj-Profesor në Universitetin Politeknik të Tiranës/
Këto ditë, pas problemeve të acarimit të marrëdhënieve me Greqinë për shfrytëzimin e hidrokarbureve në detin Jon, u afrua edhe marrëveshja e ndarjes së kufijve detarë. Doli nga istikamet një negociator i rëndësishëm (por jo kryenegociator), ai që përfaqësonte Ministrinë e Mbrojtjes nga Forcat Detare, i shfaqur pas gjashtë vjetësh tek çelte një dritare të prishur… që, për kujtesën e bashkësisë, ka një gjurmë të shënuar.
Emrin e këtij negociatori nuk e kam përmendur kurrë, por kur erdhi koha kam debatuar ballë për ballë, dhe ajo betejë nuk ka qenë asnjëherë personale. Kam paraqitur kundërshti në mënyrë të drejtpërdrejtë, më shumë se 130 shkrime analiza, në disa mediume të shkruara shqiptare, si dhe intervista e debate në mediumet pamore. Në një kohë të shkurtër, sapo Marrëveshja shkoi në Kushtetuese, botova librin “Deti që nuk falet”, 320 faqe, duke qenë i hapur dhe në përgjegjësinë shkencore të studimit.
Negociatori në fjalë, në hapësirën kohore prej gjashtë vjetësh është përfolur kaq shumë (jo nga unë), edhe pse qëndronte në grada të larta e funksione, të cilat i mori pas mbrojtjes që i bëri marrëveshjes.
Dhe ja … bëri fësht… e doli në “Ora News”, duke e drejtuar në mënyrë keqdashëse shënjestrën e tij të prishur ndaj një oponenti të pavarur, pa e nuhatur se kështu ia kish kthyer vetvetes.
Nuk tha asnjë fjalë se beteja, e cila kish përfshirë një formacion shumë të gjerë intelektual, mbaroi në Gjykatën Kushtetuese, ku u dha gjykimi i epërm që e mbylli veprën famëkeqe.
Në fund të asaj beteje të turpshme, ai pat deklaruar: “I dhamë më shumë det Greqisë se ka flotë detare më të madhe!”
Ata që ishin të pranishëm ia bënë “Ëh! Ëh!”
Kjo ishte njolla që s’shlyhet kurrë. Para saj, Berisha kish marrë kompasin në dorë, për ta ndihmuar njeriun që në detin e madh kish zgjedhur një shkëmb detar strukjeje.
Kush ia rriti frymëzimin këtij njeriu që të dalë në opinion pikërisht në këtë kohë kur “vepra” është dëshmi reale se i ka prishur edhe më shumë marrëdhëniet midis fqinjëve?
Deklarata vjen në një vijë bashkuese të Athinës, së cilës i doli natyrshëm në kohë turbullirash negociatori i dikurshëm që të deklaronte se shkaku origjinë është që një oponent i pavarur në manipulim të hartave “…ka dashur të krijojë një trekëndësh për t’u tallur me ndjenjat e njerëzve”. Sikur oponenti të kish aftësi sugjestioni! Konteksti ka lidhje me “nacionalizmat”, ku negociatori kërkon transhe për t’u mbrojtur. A nuk foli kështu edhe Bakojanis, Berisha etj.? Në të njëjtën fill.
Prej kësaj del natyrshëm përfundimi se Kushtetuesja qenka molepsur nga ky sindrom…
Në të gjithë dokumentacionin e paraqitur në Kushtetuese nuk ka asnjë dëshmi hartografike që t’i irritojë shqiptarët, çka është tanimë e vërtetueshme lehtësisht. Nuk ka asnjë hartë nga ato që paska ruajtur në sirtarin e tij negociatori.
Ka veç një dashamirësi ndaj detarit… që mund ta ruante sërish figurën e tij, duke iu qasur atij realiteti që u prodhua nga shkaqe që ai vetë i di.
Ndërkaq, Forca Detare ku ai ka shërbyer e komanduar dhe opinione të kohëve të fundit (shikoni kap. Meçollari apo kap. Petoshati) me urtësi dhe argumente për aq sa arrijnë të çmojnë, sjellin dyshime themelore për rolin e tij shumë të dukshëm duke anashkaluar FD.
Me naivitet (sërish më vjen keq tek e shpreh) kujton se gjithë kjo histori na qenka “e tija” dhe “e oponentit” , kur ajo fitoi një tejdukshmëri aq të madhe, kombëtare, ndërkombëtare, por edhe profesionale.
Del në pah se brenda tij negociatori ka një karakter tjetër …forca e të cilit e bën zap dhe nuk e lë të meditojë ndershmërisht me vetveten, është ajo, që në kahjen e keqe e kapërcen aktin e epërm të Kushtetueses, e cila nuk ka emrin e një oponenti, por gjykimin më gjakftohtë juridik e shkencor, që e hodhi poshtë atë pakt detgrabitës.
Prandaj, ai lypsej të merrej ndershëm me argumentet që sjell Kushtetuesja, të cilat duhet t’i ketë lexuar, por ka gjasa se i kanë lënë një mbresë vërtetësie aq goditëse, ndaj u largohet dhe u fshihet, si kurrë nuk duhet ta bëjë një kundëradmiral.
Teksa shprehem kështu, ndonëse ndodhem larg e nuk e kam parë hartën që ai shpjegon, them se “si vallë nuk i dridhet timoni i anijes dhe nuk i çrregullohet busulla në orientimin e saj, kur kalon lehtësisht te shkëmbi i Pleshtit (Barketa), ku ai braktis të vërtetën shqiptare historike të ‘pushtimit’ të këtij shkëmbi, ku u vendos kompasi i baraslargësisë dhe deri në vijën bazore të gjirit të Tetranisit na ngelën afërsisht 780 metra?
Si nuk i dridhet timoni teksa dëgjon kumtin “qorr” të baraslargësisë që e hedhin në hartë fqinjët dhe shmang metodën tjetër “equitable solution” që e rekomandon UNCLOS, për rrethanat aq komplekse që ka kufiri ynë detar me Greqinë dhe rri në “paqe me veten”?
Sa ka të tilla për të thënë, por këtu s’është vendi.
Mbajtja ende në dorë e kompasit politik, duke përmendur Lulzim Bashën që ishte në krye të ekipit të “përkushtuar”, çka sollën atë ngjarje unikale në dramën e kufijve tanë historikë, është një dimension tjetër i turpshëm, që lë jo vetëm shije të keqe, por edhe një damkë që shndërrohet sërish në bumerang.
Kristaq Gerveni (është hera e parë që po e përmend në shkrimet e mia kritike-teknike) ndodhet tani në paqe me veten…!
A nuk ju duket groteske!?
Ai pret që të bëhen rinegociata dhe ekipi i ri “të përfitojë më shumë sesa mori ai…”
Për të gjithë shoqërinë, kjo duhet të jetë dëshpëruese.
Aq më shumë me organizimin e shtetit dhe funksionimin e tij, se, siç shihet, fjala u ka ngelur atyre që e ndërtuan atë pakt të riflasin dhe riargumentojnë dështimin e madh, kur institucionet e shtetit s’kanë thënë ende gjysmë fjale, veçse kanë kallëzuar në Prokurori negociatorët, pas gjashtë vjetësh…
*Profesor në Universitetin Politeknik të Tiranës(Kortezi(Panorama)