Ph.D – Dielli

PRESIDENTI GEORGE H. W. BUSH DHE NDERLIDHJA SHQIPTARE

December 11, 2018 by dgreca

bush2

Me rastin e vdekjes/

1-Sami-Repishti1-240x300

Nga Sami Repishti, Ph.D./

Ridgefield, CT.- Të premten, 30 nandor 2018, në moshën 94 vjeçare pushoi së rrahuni zemra fisnike e nji bujari amerikan, George Herbert Walker Bush, presidenti 41 i SHBA-se. Ai vdiq qetësisht në shtëpinë e tij, Houston, Texas, i rrethuem nga pjestarët e familjes tij të madhe. Pushoftë në paqë!

George H.W. Bush, nji politikan republikan, dhe personalitet me dinjitet të naltë, ka qenë nji president “tranzicional” gjatë viteve 1989-1993, kulminimi i nji sherbimi publik për ma shumë se 40 vjet. Në mbarim të termit të parë, ai u mund nga nji politikan i ri, William J. Clinton, për arsye të gjendjes së vështirë ekonomike në vend. Gjatë viteve të tia presidenciale, ai i sherbeu Kombit amerikan në periudhën e vështirë të gjendjes së ndërlikueme ndërkombëtare, me guxim dhe dinjitet të veçantë. Gazetarja Maureen Dowd e cilësoi:”Drejtori i njerëzishëm i anijes lundruese në valët e politikës ndërkombtare”.

Këto ditë, populli amerikan dhe të gjithë paqëdashësit vajtojnë vdekjen e Presidentit Bush. Si ngushëllim: pothuejse pa përjashtim, ai kujtohet si presidenti që punoi randë me krijue nji atmosferë politike ma miqësore dhe ma të njerëzishme në politikën amerikane, (“a kind and gentle Nation”) dhe paqën në botë, nji pikësynim që ai e kërkoi gjatë gjithë jetës së tij. Fletorja The New York Times e 2 dhetorit e përcaktoi: ”Nji forcë gjeniale e politikës amerikane që udhëhoqi Kombin në vitet e fundit të Luftës së Ftohët”. Revista prestigjoze Foreign Affairs në nji shkrim nga dy ekspertë, Ivo H.Daalder dhe I.M.Destler, e percakton: “George H.W.Bush u zgjodh president me udhëheq marrëdhanjet e Shteteve të Bashkueme me botën ma i përgatitun se çdo tjetër president, para dhe mbas tij….” (FA 7.XII.2018)

George H.W. Bush ka qenë presidenti i fundit i breznisë së L2B që zuni vend në Shtëpinë e Bardhë. Patriotizmi i tij ashtë nji shembull i rrallë. Ditën që plotësoi 18 vjet, ai u rregjistrue vullnetarisht si student në shkollën e pilotëve të luftës (marine) dhe u nis në frontin e luftës të Oqeanit Paqësor në kundërshtim me dëshirën e prindëve që ai të vazhdonte studimet pranë Universitetit prestigjoz Yale (CT) Shpejt, u dekorue për trimni. U rrëzue në luftim nga forcat japoneze, 1944, dhe shpëtoi për mrekulli nga nji nendetëse amerikane kalimtare.

I kthyem nga lufta, ai zhvilloi tregëtinë dhe njikohësisht u angazhue në politikën e vendit. Humbi dy herë dhe u zgjodh dy herë kongresmen nga Texas dhe senator; u emnue ambasador në OKB, ambasador në Kinë, drejtor i CIA-së, kryetar i Republican National Committee, dhe në vitin 1980 Presidenti Reagan e zgjodhi si vice-president në fushatën elektorale që doli me sukses. Për tetë vjet me rradhë, Presidenti Bush u familjarizue plotësisht me detyrën e re, dhe me gjendjen ndërkombëtare. I ushqyem me frymën “detyra duhet krye” dhe të “sakrificës për atdheun”, në fjalimin e pranimit të zgjedhjes së tij si kandidat për president, 1988, ai deklaroi në mes tjerash: ”Ky ashtë misioni im” dhe përfundoj, “ unë do ta plotësoj”.

Kjo frymë detyre që duhet krye e ka nxitë për ndërhymjen ushtarake me arrestue presidentin e Panamasë, që ktheu vendin në republikë droge, dhe me sulmue Irakun e Sadam Husejn-it që kishte pushtue arbitrarisht shtetin Kuweit. Sulmi kundër Irakut tregoi guximin e tij për vendimmarrje me rrjedhime botënore; dhe ndalimi i luftës mbas katër ditësh, tregoi urtësinë e tij mos me u angazhue në nji luftë shkatërrimtare.

Para fjalimit të pranimit të detyrës si president, ai i dha këto shenime sekretares që përgatiste fjalimet: “Jam ai që jam. Unë e di se ku do të shkoj. Unë kam eksperiencën me arrijtë atë objektiv. Punësim, paqë, dhe arsim. Unë jam koshient i asaj që më rehaton mue ma shumë: familja, besimi, shokët e miqtë.”(Shenime për sekretaren, New Orleans, 1988)

Si president, ai u dallue si byrokrat i shkathët, dhe nji diplomat i përkryem që ndihmoi fuqimisht përfundimin e periudhës famëkeqe të “luftës së ftohët” dhe largoi kercënimin e nji lufte nukleare, në bashkëpunim me presidentin e ish Bashkimit Sovjetik, Mikhail Gorbaçov. Ky kurs paqësor bani të mundun bashkimin e dy Gjermanive të ndame, në nji shtet të vetëm, dhe inkurajoi ish republikat sovjetike me deklarue pavarësine e tyne. Për fatin e tij dhe të gjithë Europës, u gjindën dy personalitete me peshë botënore: Helmuth Kohl, kancelar për Gjermaninë dhe Mikhail Gorbaçov, për ish Bashkimin Sovjetik, dy politikanë-burra shteti që kuptuen se bota e mbasluftës kishte ndryshue, se “lufta e ftohët” duhej të pushonte, dhe se nji botë e re me paqë e bashkëpunim ndërkombëtar po hynte në historinë europiane. Si hap plotësues, të dy udhëheqsit, amerikan dhe rus, nenshkruen traktate që detyruen pakësimin në vendet e tyne të sasisë së armëve nukleare dhe kimike. James A. Baker, III deklaroi në nji intervistë, 2013 :”Unë besoj se historia do ta trajtojë shumë mirë!”

Në lamin e politikës së mbrendshme suksesi i tij ka qenë kompromisi me “demokratët” për bashkëpunim, për ngritjen e taksave dhe pakësimin e deficitit deri në zhdukje, si dhe Traktati me Kanadan dhe Meksikën, i njohun si NAFTA. Presidenti Bush ka qenë promotori i kalimit të legjislacionit “American Disability Act” për qytetarët e moshuem, sidomos ata me të meta fizike dhe mendore.

Kundërshtarët e akuzojnë se nuk ka tregue interesim të mjaftueshëm për problemet e mbrendshme dhe sidomos për klasët e vorfëna.

Gjykimin ma të plotë ndoshta ka dhanë biografi i tij, historiani presidencial Jon Meacham, kur shkroi se ajo që Presidenti Bush nuk pranoi asnjiherë janë elementët ideologjikë, të ashpër dhe të gatshëm për nji revolucion partizan. Kryetarit të Dhomës i tha: “Kam frikë se nganjiherë idealizmi i juej do të pengojë punën që bajmë, nji qeverisje e mirë”. Ajo që deshti të thoshte ka qenë ”ekstremizmi” i juej, “fanatizmi” i juej….”Ai u rrit” shkruen Meacham,“në nji botë ku politika ishte nji instrument me sherbye të mirën publike, jo nji mjet për vetësmadhim ose vetëpasunim. George H.W.Bush u ba ‘vullnetar’ në konfliktin e L2B që ditën e parë që lejonte ligji (18 vjeçar) dhe nuk pushoi asnjiherë”.

“Presidenti Bush” shkruen Meacham,”ka qenë nji ‘gentleman’ por edhe nji ‘politikan’. dhe këtu ka qenë tensioni i jetës tij…. Politika nuk ashtë nji ndërmarrje e papërlyeme,” thonte ai, “ sidomos në se kërkohet me fitue. Fatkeqsisht, kështu ashtë politika!” Bush e kuptoi se “grumullimi i pushtetit sherben vetëm me ndihmue Amerikën dhe botën mbar. Ajo që peshon në këte mes ashtë faktori moral i udhëheqsit që komandon: nji person parimor dhe jo egoist. I tillë, Presidenti Bush ka qenë,” shkruen historiani Meacham, shembull i rolit të individit në histori….¡

I pyetun si dëshiron të kujtohet nga breznitë e ardhme, Presidenti George H.Bush përgjegji:” Nji qytetar që ka vue atdheun në vend të parë”. Nji shërbestar i Amerikës…! “ …e pame si “a kind and gentle Nation!”.

*****

Ndërlidhja shqiptare u forcue me “Paralajmërimin e Krishtlindjes” 25 dhetor 1992, dhe vazhdoi pa ndërpremje. Presidenti Bush përfundoi njohjen diplomatike të Shqipërisë, mars 1991, i dha Shqipërisë “the most favored nation clause”, dhe kercënoi diktatorin Milosevic me bombardim në se ai guxonte me sulmue Kosovën. Ky qendrim u adaptue edhe nga Presidenti mbasardhës, W.J.Clinton me deklaratën e Sekretarit të Shtetit Warren Christopher, 13 shkurt 1992. Nji aksion i këtill i kombinuem ngriti lidhjet me shqiptarët (e Shqipërisë dhe Kosovës) nga nji nevojë teknike e përkohëshme, në lamin strategjik, afatgjatë; hyni në fushë termi “strategic ally” për të dy shtetet shqiptare në Ballkan, nji hap i madh kualifikativ politik që vazhdon edhe sot. Shqipëria huazoi bazën e Gjadrit për dronet amerikane gjatë luftës për Bosnje-Herzegovinën (1991-95).

Akti themelor i vitit 1992, theu akullin 45 vjeçar të marrëdhanjeve në mes Shqipërisë dhe SHBA-së që kishin krijue qeveritë komuniste të Shqipërisë që nga viti 1945, me rezultat izolimin e plotë të vendit dhe “atmosferën armiqsore” që u ushqye nga PPSh-ja me fanatizëm stalinian. Në prill 1965, unë kam dëshmue për herë të parë para Kongresit Amerikan në lidhje me Shqipërinë komuniste, por kam paraqitë edhe problemin e Kosovës për të parën herë. Atmosfera e Kongresistëve ka qenë anmiqsore dhe u çfaq haptazi. Kryetari i Komisionit, kongresmeni Lee Hamilton, mu drejtue me këto fjalë: “Z. Repishti, Shqipëria na sulmon 7 ditë në javë me radio e shtyp. Ashtë nji fat për atë, që ne nuk flasim shqip me lexue e kuptue këto shamje të përditëshme. Presidenti Tito ashtë mik i joni. Ju vini këtu e kërkoni që ne të marrim qendrim kundër Titos, nji mik, e të përkrahim kërkesat e Shqipërisë. Nuk mund ta bajmë këte.”

I prekun në sedër, u përgjigja: “Z. Kryetar, unë nuk kam ardhë këtu për politikë. Unë kam ardhë si aktivist për çeshtjet e të drejtave të njeriut, me kerkue ndihmën tuej që shtypjet në Shqipëri dhe në Kosovë të pushojnë. Për këte ngulim kambë”.

Me këte atmosferë në vend, veprimtaria e jonë në përkrahje të të drejtave të njeriut ka qenë e vështirë. Në vitin 1975 u firmue Akti Final i Helsinki-t. Nji dritore e re u hap për të gjithë aktivistët. Bashkësia shqiptaro-amerikane u mobilizue, u organizue dhe filloi veprimin. Traktet, konferencat akademike, dhe pjesëmarrjet në dëshmi kongresiane u shtuen.

Në 28 nandor 1968, u formue organizata Rinia Shqiptare Kosovare në Botën e Lirë me qellim informimi të Botës së Lirë mbi ngjarjet në Kosovë. Unë veprova si “l’éminence grise”. Trakte dhe materiale tjera informative shpërndaheshin rregullisht para OKB-së dhe në disa qendra të New York-ut. Në shtator 1976 u dërgue Memorandumi i parë për Sekretarin e Përgjithshëm pranë OKB-së dhe me 20 shtator 1980 Memorandumi i parë për Komisionin e Sigurimit dhe Bashkëpunimit Europian me nji listë të gjatë denoncimesh të verifikueme edhe nga shtypi kosovar. Kjo praktikë u vazhdue për 15 vjet me rradhë.

Në qershor 1986 u formue Lidhja Qytetare Shqiptaro-Amerikane (AACL) nën kryesinë e kongresmenit Joseph J. DioGuardi. (Unë veprova si Drejtor Ekzekutiv) Qellimi kryesor ka qenë organizimi i rezistencës shqiptaro-amerikane kundër shtypjes së popullsisë shqiptare në Jugosllavi, kryesisht në Kosovë.

Akte rezistence individuale, ose grupesh spontane kanë ekzistue në SHBA vazhdimisht për vite me rradhë, dhe unë shpresoj se dikush, dikur, do të marrë mundimin me i hetue, regjistrue e paraqitë si dokumentarë të veprimtarive të emigracionit shqiptar. Gazeta DIELLI (e Bostonit) organ i VATRES ka qenë tribunë kryesore në dispozicion të elementit qellim-mirë. Gazeta LIRIA me prirje të forta pro-Tiranës komuniste ka qenë e përmbajtun dhe raportonte vetëm shkrime të huazueme nga shtypi komunist. LIRIA ashtë subvencionue nga Tirana.

Më 1962, me rastin e 50 vjetorit të themelimit, VATRA mori nji qendrim ma të premë anti-komunist. Anëtarsia u rrit dhe DIELLI dilte ma me rregull .Ky ka qenë edhe momenti kryesor i orientimit të ri të VATRES dhe editorit Xhevat Kallajxhiu. Ashtë meritë e VATRES që nuk pranoi ndihmë të ofrueme nga qarqet qeveritare për kundër-propagandë anti-komuniste. Ish kryetari, i nderuemi Christo Thanas, më ka tregue konfidencialisht se “…përgjigja e jonë këtyne ofertave ka qenë:’Në se nuk jemi në gjendje ta mbajmë, do ta mbyllim; por nuk e mbajmë të hapun me ndihma nga jashtë Federatës’.”

Ndërkaq, Lidhja Qytetare vepronte me kontakte të marruna me anëtarë të Kongresit dhe me rritje të anëtarsimit të shqiptarëve ne Lidhje. Në shtator 1986, u paraqit rasti për nji aksion me rrjedhime pozitive për veprimtarinë e Lidhjes Qytetare. N/Presidenti George H.W.Bush vendosi të ndihmojë fushatën elektorale në favor të kongresistit DioGuardi. Ai erdhi në Hotelin Hilton Westchester (N.Y.). Nga ana e Lidhjes Qytetare u organizue nji “drekë pune” në nder të vizitorit të shquem, me datën 4 shtator 1986. Me sugjerimin e Dr.Ramadan Xhema, unë propozova të përgatitet nji Peticion me shkrim për N/Presidentin ku të kërkohej që SHBA të hapte nji Zyrë Informative (Information Office) në Prishtinë-Kosovë, me qellim të monitorizohej gjendja e randë në atë Krahinë. U gjykue se “prania amerikane në Prishtinë” do të lehtësonte shumë gjendjen dhe do të sherbente si “syni dhe veshi i Amerikës”, në atë Krahinë që kishte mbulue terri informativ dhe shtypja politike. Bota dinte shumë pak për gjendjen katastrofike të shqiptarëve në Jugosllavi për arsye të censurës policore serbe mbi shtypin e vendit,e vizitat e të huejve në Kosovë.

Ditën e takimit, përgatita nji Peticion dhe ofrova ta dorëzoj me dorë Peticionin N./Presidentit Bush. Kur mbledhja u hap, fola me shefin e eskortës së sigurimit, dhe kërkova të shkoj në tribunë për dorëzimin. Ai mori instruksionet dhe me lejoi. I impresionuem nga ky akt fisnik, dhe pa formalitete, u afrova pranë N/Presidentit. Ai u ngrit dhe unë i dorëzova dokumentin. N/Presidenti Bush, i njohun për sjelljet e tia fisnike (familje aristokrate!) më ofroi dorën, që unë shtërngova me gëzim të madh, dhe i ofrova zarfin. Ai e mori e me falënderoj. Unë e falënderova gjithashtu.

U ktheva në tryezën time. Nga aty vrejta se ai hapi zarfin e filloi leximin e faqes së parë. Në paragrafin e parë unë kisha tregue se isha nji i burgosun politik që kishte kalue njimbëdhjetë vjet në burgjet dhe kampet e punës komuniste (Shqipëri dhe Jugosllavi) dhe se isha aktivist për të drejtat e njeriut, mora guximin me vue ne dijeni udhëheqsit amerikanë mbi shkeljet e të drejtave të njeriut, me Peticionin që vijon.

Ndërkaq, drejtuesi i mbledhjes përfundoi paraqitjen e N/Presidentit dhe i ofroi mikrofonin. Për çudinë time, N/Presidenti filloi fjalën e tij (afërsisht): “Posa mora nji Peticion mbi shkeljen e të drejtave të njeriut nga Dr. Repishti, dhe e përgëzoi për aktivitetin e tij. Dr. Repishti ka kalue ma shumë se dhjetë vjet në burgjet e kampet komuniste si luftar për lirinë e vet dhe të popullit të vet. Më lejoni të ju them se përsa kohë që elementë si Dr. Repishti që ka rrezikue jetën në kërkim të lirisë, dhe këte liri e ka gjetë në Shtetet e Bashkueme, na siguron se në vendin tonë, liria nuk do të shuhet…” Na duertrokitëm.

Me kalimin e viteve, kontaktet e bashkësisë shqiptaro-amerikane me Kongresin dhe Qeverinë amerikane u shtuen. Disa veprimtarë u treguen shumë aktivë. Kontakte të shumëta dhe të përzemërta u zhvilluen sidomos me Senatorët R.Dole A.D’Amato, dhe L.Pressler si dhe me kongresistët W.S. Broomfield, T.Lantos, E.Engel e tjerë. Nga rezultatet ma me randësi të arrituna nga këto kontakte kanë qenë nderhymja e Senatorit R.Dole me bindë Presidentin Bush të dergoj ultimatumin ish-Presidentit serb Milosevic 25 dhetor 1992 (i njohun si “Paralajmërimi i Krishtlindjes”); dhe me 13 shkurt 1993, ai i Presidentit Clinton, dy akte që çimentuen marrëdhanjet shqiptaro-amerikane:

“Na jemi të përgatitun me reague kundër Serbëve në rast se krijojnë nji konflikt në Kosovë si rrjedhim i veprimtarisë serbe; dhe, për ma tepër, na do të punojmë me forcue praninë ndërkombëtare në Maqedoni. Firmue: Warren Christopher”. (The NYTimes, 11 II. 1993).

Në mars 1991, u vendosën marrëdhanjet diplomatike me Shqipërinë, dhe nji vjet ma vonë, Presidenti Sali Berisha vizitoj Shtëpinë e Bardhë. Në takimet me Presidentin Bush u paraqit nji rast i veçantë për diskutime të hollësishme rreth çeshtjes gjithëshqiptare në qarqet ma të nalta amerikane.

Me inisiativën e American Friends of Albania,-grup shqiptaro-amerikanësh-, Departmenti i Shtetit siguroi nji ndihmë prej 30 miljonë dollarë si Fond për ngritjen ekonomike të Shqipërisë. U themelue Banka Shqiptaro-Amerikane në Tiranë, nji institucion që mbijetoi, dhe u rrit.

Me 11 qershor 1997, me inisiativen e KKSHA, nji Koalicion i Shoqatave Shqiptaro-Amerikane Fetare, Kulturale dhe Civike i drejtoi nji Peticion Presidentit W.J.Clinton me të cilin kërkohej që “… Qeveria e Shteteve të Bashkueme të Amerikës të luaj nji rol ma aktiv në Shqipëri, me qellim që të sjellin paqën, stabilitetin, dhe prosperitetin në atdheun e të parëve tonë….”. Peticioni u firmue nga Dr.Sami Repishti. Përgjigja e Presidentit Clinton erdhi me 8 gusht 1997. Ishte “viti i mbrapshtë” në Shqipëri. Në mes tjerash Letra presidenciale thotë:

“I nderuemi Sami: Ju falënderoj për Letren e tuej të datës 11 qershor në lidhje me situatën e Shqiptarëve etnikë në Ballkan. Shqipëria ka arrijtë në nji pikë kritike gjatë rrugës saj drejt demokracisë, dhe qetësimi i kaosit që mbretnon atje që nga mueji i marsit ashtë nji përparësi e politikës sonë te jashtëme.

Na mendojmë që ashtë me randësi me veprue së bashku si nji bashkësi ndërkombëtare, prandej Administrata e ime po punon ngushtësisht me partnerët tonë Europianë, tue përfshi edhe Organizatën për Sigurimin dhe Bashkëpunimin në Europë, me ndihmue ringritjen e institucioneve demokratike dhe me përmirësue situatën e të gjithë Shqiptarëve…..

Unë due të ju siguroj se Administrata e ime ashtë e angazhueme me punue për promovimin e të drejtave të të gjithe qytetarëve të Ballkanit, si dhe me vazhdue përpjekjet tona drejt nji zhvillimi të demokracisë, dhe rivendosjes së rendit publik në Shqipëri.

Edhe nji herë ju falënderoj për interesimin tuej aktiv në këte problem me randësi.

Sinqerisht, Bill Clinton (firma) “

Me 8 mars 1998, Sekretarja e Shtetit, M.Albright, dha sinjalin e fundit: mbas tragjedisë së Prekazit. Nga Bon i Gjermanisë, ajo deklaroi:“Koha me u dhanë fund vrasjeve ashtë tani, para se të përhapen. Mënyra për ta ba këte ashtë tue ndërmarrë veprime të menjiherëshme kundër rregjimit në Beograd”.

Ka qenë rrjedhim i kësaj situate të rrezikshme për të gjithë shqiptarët në Ballkan, që në maj të vitit 1996, u formue Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (NAAC) (kryetar, 1996-98-SR), nji formacion politik ma i organizuem dhe ma efektiv me përfaqësi të rregulltë në Washington,D.C. Këshilli luejti rolin e nji ambasade kosovare që mungonte ato ditë në Washington,DC. Këshillat profesionale të ish ambasadorit W.E.Ryerson kane qenë të cilësisë e randësisë së dorës së parë.

KKSHA (NAAC) ka pasë sukses me kontakte të rregullta me të gjitha organet e interesueme federale në kryeqytet, dhe ka fitue besimin e tyne për korrektesë politike e konfidencialitet. Sot shijojmë gëzimin e madh të raporteve shumë miqësore shqiptaro-amerikane, nji shperblim edhe i punës së ndershme të emigracionit politik shqiptar. Kujtoj me kryenaltësi frymën fanoliane “Jepni për Nënën” që mbretnoi kudo gjatë atyne viteve, dhe që frymëzon akoma mergimin politik dhe jo-politik të sotëm, sidomos punëtorët e thjeshtë që sakrifikojnë aq shumë për ndihmë Shqipërisë dhe Kosovës.

Ish Ambasadori amerikan në Tiranë, i nderuemi William E. Ryerson, komentonte në nji Letër që më drejtonte me 6 shtator 2001, sa vijon:

“ I nderuemi Sami

…..Pa dyshim merita për lirimin e Kosovës i takon Sekretares (së Shtetit) M.Albright që pati urtësinë me përkrahë atë që ishte e drejtë si dhe aftësisë saj me bindë “boss-in” (Presidentin Clinton) dhe kolegët e tij me veprue e jo me u kufizue në deklarata pa efekt. Megjithate, ajo nuk do të dilte me sukses sikur ju, dhe të tjerë si ju, të mos kishin shpenzue vite të gjata sidomos me edukimin e publikut amerikan dhe akoma ma me randësi me edukimin e udhëheqësve tonë (amerikanë) mbi problemin serioz që paraqiste shtypja serbe në kurriz të shqiptarëve të Kosovës.

Ju keni të drejtë me qenë kryenaltë për të gjitha sukseset e jueja. Jo, ju nuk i keni arrijtë vetëm këto suksese; por, unë dyshoj në se pa përpjekjet e jueja udhëheqsit politikë amerikanë do të kishin veprue ashtu si vepruen.

Sinqerisht i jueji,

William E. Ryerson, ish ambasador i SHBA-së në Tiranë.”

Kështu vepruen shqiptarët e Amerikës për Nanën Shqipri e për Kosovën, bijë e shtrenjtë e saj!

ZGJEDHJET NE SH.B.A. : NJË FITORE E DEMOKRACISE AMERIKANE

November 14, 2018 by dgreca

48 Repishti

Shkruan: Sami Repishti, Ph.D./Dielli

Ridgefield, CT: Me datën 6 nandor, u mbajtën zgjedhjet e zakonshme dy-vjetore për anëtarët e Kongresit Amerikan: Dhoma e Përfaqësuesve dhe Senati. Anëtarët e Dhomës zgjidhen çdo dy vjet; ndërsa anëtarët e Senatit zgjidhen çdo 6 vjet.; por zgjedhjet e senatorëve bahen për një të tretën (33 anëtarë të Senatit) çdo dy vjet, për rigjenerim të pjesëtarëve. Ma shumë se 113 miljonë votues shkuen në qendrat e votimit. Në vitin 2014 votuen 83 miljonë. Kjo tregon interesimin e madh të popullsisë për këto votime. Ka të gjitha arsyet me besue se në këto zgjedhje me një diversitet të madh breznia e re ka qenë vendimtare, dhe një fenomen që nuk ashtë vrejtë për shumë vjet, simbas shenimeve të ekspertëve. Ky zhvillim ashtë inkurajues! Zgjedhjet u zhvilluen pa incidente dhe në një atmosferë të qetë.

Populli voton kur ashtë i bindun se vota e tyne llogaritet dhe ngren peshë. Ka edhe një faktor tjetër: kësaj rradhe votuesët kishin në mend një njeri, Presidentin Donald Trump. Votimet e gjysëm-termit (jo presidenciale) janë një referendum për presidentin; ata gjykojnë punën e tij dyvjeçare.

Megjithëse ekonomia amerikane ashtë e shëndoshë, papunësia shumë e vogël, rritja ekonomike mjaft e madhe mbas zbritjes së taksava prej 1.5 triljonë dollarësh që ngriti konsumin, ajo nuk dha rezultatet e duhuna për arsye të entuziasmit demokratik e sidomos për popullaritetin e ulët të Presidentit Trump. Republikanët humben votat në distrikte ku papunësia ashtë e ulët, ku marrëdhanjet industriale kanë rritë punësimin, distriktet ku u ulën taksat, dhe në zonat e pasuna që përfituen nga taksat; menjëfjalë në distriktet ku republikanët kishin shpresat ma të mëdha.

“Me Trumpin në qendër të vemendjes para kutisë së votimeve, unë mendoj se votuesët ishin të nxitun nga të dy anët, pro dhe kunder” deklaroi Prof. Mia Costa (U. Dartmouth). “Demokracia shpëtoi këte demokraci- një demokraci për të cilën shumë nga ne kanë dhanë djersë e gjak, edhe jetën. Na jemi para dy viteve të vështira. Unë lutem për të gjithë ne, në këte vend të bukur, e të thyem, që unë dashunoj kaq shumë, dhe shpresoj,” shkruente një lexues në rubriken e The New York Times (8 nandor)

Dhoma e Përfaqësuesve zgjodhi 435 anëtarë të ri, me shumicë “demokratë” dhe me elementë të ndryshëm që përfaqsojnë ndryshimet e elektoratit amerikan, dhe janë tregues e zhvillimeve politike të mavonëshme, sidomos të zgjedhjeve presidenciale të vitit 2020. Nga të rinjtë nën moshën 24 vjeçare, rreth 64 përqind votuen për kandidatët “liberalë”, që kërkojnë arsim falas, punë për të gjithë, dhe sherbim mjeksor të siguruem nga shteti….!

E papritun: 26 kandidatë janë nën moshën 40 vjeçare. Janë 28 anëtare gra, 12 afro-amerikane, dhe 6 anëtarë veteranë ma shumë se në Dhomen e kalueme. Dy gra myslimane afro-amerikane janë zgjedhë për herën e parë në historinë e vendit. Dy indiane origjinale, gjithashtu. Nga shuma e përgjithëshme, 222 janë konfirmue demokratë, dhe 196 kandidatë republikane (17 të papërcaktuemë) . Ma shumë se 100 janë gra nga të dy partitë.

Kështu demokratët marrin shumicën e Dhomës, Kryesinë, dhe drejtimin e 11 komisioneve të Dhomës së Përfaqësuesve. Kryetar i Komisionit për Marrëdhanjet Ndërkombëtare do të zgjidhet kongresisti, mik i shqiptarëve-sidomos i Kosovës,- i nderuemi Elliot Engel, i New York-ut. Kryetari i Komisionit për Çeshtje Judiciare, do të jetë kongresisti Jared Nadler, i New York-ut, mirënjohës i aktit fisnik shqiptar në mbrojtjen e hebrejve gjatë L2B, dhe përkrahës i Kosovës.

Nga zgjedhjet për “Governatorë” të shteteve amerikane, demokratët fituen 7 nga 9 “shtete” ish-republikane. (23 D; 26 R; 1 i papërcaktuem). Governatorët po tregohen ma të aktivizuem politikisht se ma parë!

Republikanët fituen shumicën e Senatit (51 R, 46 D., 3 akoma të papërcaktuemë); ata mbajnë Kryesinë e të gjitha komisioneve senatoriale, si ma parë. Edhe Gjykata Supreme ashtë me shumicë elementë “republikanë”….! Natyrisht edhe Presidenti.

Figura kryesore ka qenë “personaliteti” i Presidentit Trump. Partia Republikane ka humbë “personalitetin” dhe “identitetin” e saj me nënshtrim autoritarianizmit të Presidentit. Republikanët deri tashti kanë kryesue të dy dhomat. Me një kontroll të këtill të plotë, partia republikane nën Presidentin Trump, ka dominue skenën politike dhe ka kalue legjislacion që nuk përkrahet nga shumica e popullit amerikan.

Presidenti akuzohet për paaftësi në udhëheqje dhe për krijimin e atmosferës së frikës (globalizmi, emigracioni, terrorizmi islamik etj) e mashtrimit (racizmi, ksenofobia, misogjinia, racizmi etj.), dy aleatët e “fashizmit”. Akoma ma e randësishme, ai akuzohet se ka pranue mbështetjen ruse me damtue kandidaten demokratike Hillary Clinton me mjete të propagandës ruse “fake news” dhe me ndërhymje në proceset e votimit, një subjekt shumë serioz në arenën politike amerikane, që po shqyrtohet nga i ngarkuemi special, gjykatësi Robert S. Mueller III, një nga figurat ma të njohuna në Amerikë për aftësi dhe ndershmëni.

Mbas një hetimi afër dy vjetor, pritet që Z. Mueller të paraqesë Raportin e tij përfundimtar mbi këte problem, i cili i dorëzohet “Speaker”it të Dhomës së Përfaqsuesve për veprim. Kjo “shpatë e Damokleut” ka qendrue vazhdimisht mbi kokën e Presidentit Trump, dhe ka helmue atmosferën politike të vendit për dy vite të gjata. Ka mundësi që “zbulimet” e Raportit të kërkojnë “impeachment” (dënimin) për Presidentin, i cili ka mohue të gjitha akuzat.

Fitorja e demokratëve në zgjedhjet e nandorit ka qenë “… një fitore e mirë për demokratët, por jo një fitore të përshëndetet me fishek-zjarre!” komenton eksperti Tim Storey. Megjithate, zgjedhjet e 6 nandorit 2018 mbyllin “…një episod të errët të epokës sonë të errët” komentonte The New York Times në Editorialin e saj te 30 tetorit.. Që nga viti 2016 dhe deri sot, SHBA drejtohej me sistemin njëpartiak: presidenti, dy dhomat dhe shumica e Gjykatës së Naltë ishin të gjithë “republikanë”. Me fitoren e Dhomës së Përfaqsuesve, thyhet sistemi njëpartiak dhe Dhoma fillon kontrollin dhe balancimin e akteve presidenciale dhe kongresiste, simbas Kushtetutës. Ky ashtë edhe aspekti kryesor i fitores së demokratëve në këto zgjedhje. Megjithate, mbetet dyshimi se me dinamiken e re të një qeverisje të ndame do të jetë shumë vështirë me kalue legjislacione mbi problemet kryesore të vendit, dhe të nevojshme për të gjithë.

Atmosfera e helmueme nga grindjet politike krijohet, por nuk sherohet, shpejt.

*****

Cila do të jetë pozita e Partisë Demokratike në qeverisjen e vendit?

Ekspertët, tue pasë parasyshë perspektivat e një Kongresi të ndamë, na kujtojnë se çdo kongresist sherben interesat e zonës së tij elektorale. Dhoma e Përfaqësuesve, ashtu si edhe Senati ka përgjegjsinë e përgatitjes së legjislacionit për aprovim, ligjët dhe amendamentet; çdo anëtar sherben si pjesëtar i një ose ma shumë komisioneve parlamentare. Dhoma ka autoritetin me fillue aktin e “impeachment” kundër qeveritarëve, dhe sidomos përgjegjsinë me paraqitë ligje për shpenzimet (“the power of the purse”) Ajo gëzon pushtet të madh mbi shpenzimet, një autoritet që mund të shkurtojë-ose refuzojë- çdo ligj që kërkon fonde. Dhoma autorizon deklarimin e gjendjes së luftës me një anmik, dhe arritjen e paqës mbas luftës.

Me shumicën demoktratike, Dhoma do të ketë mundësinë me paraqitë projekt-ligje që detyrojnë senatorët ma marrë vendime që nuk janë popullore tek ata. “Ashtë shumë tërheqse për Demokratët tashti me qenë të aftë me vue në tryezë projekt-ligje që kanë përkrahje popullore; dhe, ma vonë me i dergue ata në Senat, i cili i refuzon”, spjegon Prof. Ross Baker, (Rutgers U.). Demokratët kanë autoritetin e taksimit dhe shpenzimit. Gjithashtu, Kryetari (the Speaker) i Dhomës ashtë i dyti në trashëgimin e Presidencës në rast emergjence,…. mbas N/Presidentit.

Fitorja elektorale e Demokratëve pritej nga shumica e votuesve amerikanë. Ashtë një fakt i konfirmuem nga shumë sondazhe se popullariteti i Presidentit Trump ka ra shumë, dhe se një humbje e këtill paralajmëron humbjen në zgjedhjet e ardhme presidenciale, 2020. Fitorja e nandorit ka qenë hapi i parë.

Mosaprovimi popullor i agresivitetit të Administratës Trump ashtë rritë shumë sidomos me qendrimin jo-parimor të Presidentit, ku urrejtja për kundërshtarin dhe atmosfera e frikës së krijueme qellimisht me mashtrime kanë shkue shumë larg. Një atmosferë e këtill ka ngjallë reagim të fortë, dhe sot, votuesët anti-Trump e quejnë veten “mbrojtës të demokracisë”. Për Presidentin, këto kundërshtarë janë “trathëtarë” dhe “armiq të popullit”…. Edhe “republikanët konservatorë”, kritikë të Presidentit kanë vetëm një shpresë: disfaten e tij, me qellim që të çlirohet Partia Republikane (PR) nga dominimi i tij i plotë. Sot flitet për një “Trump Party” e jo për një “Republican Party”. Një situatë e këtillë ashtë ba e mundun nga qendrimi i disa senatorëve “republikanë” që frikësohen nga “inati” i Presidentit. Në shtypin amerikan lexohen komente ku thuhet se “…shumica e kongresistëve nuk meritojnë postin që okupojnë sepse nuk respektojnë betimin e bamë me mbrojtë Kushtetutën e ligjët e vendit”.

Edhe editori i “Conservative Magazine” shkruen:” Që nga fillimi i Republikës (1776) Kongresi ka veprue si një frenim për çdo president. Por historia do të gjykojë Kongresin e tanishëm për mbrojtje agresive të Presidentit Trump…Kjo që kemi sot ashtë sundimi i një partie politike….”. “ Në se kemi mësue diçka, shkruen Prof. Delbano (Columbia U.), në vitet e Trumpit ashtë se të drejtat mund të rindertohen ose të harrohen. ‘E drejta’ e qartë se çdo qenie njerëzore meriton jetën, lirinë dhe ndjekjen e lumtunisë, do të marrë kohë me zanë vend në mendjet amerikane. Po kthehet me zemrim pyetja e madhe: Kush ashtë një qenie njerëzore? Ne, nuk do të kemi një pergjigje deri ditën kur çdo za ndigjohet para kutisë së votimit!”.

“Demokracia amerikane, simboli shekullor i lirisë dhe zhvillimit të lire, nën Presidentin Trump funksjonon me tone tragjike! Modeli pluralist i këtij vendi ka nevojë për një “ringjallje” dhe për marrjen e masave që tani janë në qendër të vemendjes”, shkruente revista The New Yorker e 30 tetorit. Me mohue se “retorika luftë-nxitëse e Trumpit këto dy vitet e fundit nuk ka nxitë dhunën politike të ditëve të fundit” ashtu si deklaroi N/Presidenti Pence ”ashtë me u bashkue me legjendat agresive të Presidentit Trump, dhe nivelin e tij të mashtrimit”.

Ngjarjet e fundit kanë konfirmue se SHBA që ashtë një komb i madh, ashtë njëkohësisht edhe i zanun rob nga e kaluemja e tij….Vazhdimisht ka dështue me i adaptue institucionet e veta dhe ligjët…veçanërisht “armët” dhe “fjalimet helmuese” në epoken e një egërsie të prueme nga një teknologji e pamend.

Askush në Amerikë nuk e priste një president të këtill si Donald J.Trump….!

“Shkenca dhe historia na mësojnë se njerëzit do të ushqehen dhe do të veprojnë mbi paragjykimet e tyne në formën ma të keqe, kur këto persona janë nen presion të fortë nga shoqënia, ose kur marrin leje nga një autoritet ma i naltë” shkruen Dr. S, Fisko i U. Princeton. (Akoma sot, “kam zbatuar urdhërin pikë për pikë” deklarojnë kriminelët e ish Sigurimit të Shtetit, në Shqipëri, ashtu si nazistët e Hitlerit, një fenomen negativ që na shqiptarët e kemi pësue për 45 vjet me rradhë nën diktaturën e kuqe)

Nga një herë, tragjedia trampiste zbret në nivele komike: afër 5.000 refugjatë, të vorfën që ikin të frikësuem nga zonat e Amerikës latine, shfrytëzohen për propagandë pa princip: ata paraqiten sikur janë të rrezikshëm për Amerikën (336 miljonë), fuqia ushtarake dhe ekonomike ma e fortë në botë. Rreziku ashtë i madh thuhet…dhe 15.000 ushtarakë dergohen në kufi (sic!). Presidenti krenohet, popullsia shijon momentin komik….,megjithëse nuk bahet pjesë e komedisë dhe rrjedhimeve të saja….! E gjithë kjo “histori mjerane” ashtë kurdisë nga Trumpi, e propagandohet, si e përgatitun nga PD-ja…. një shaka që mund të damtojë Amerikën…!

Pyetje si: ”Ç’bahet kështu me vendin tonë? A mund të jetojmë pa frikë në shtëpitë tona, në shkollat tona, në faltoret tona të shenjta?” bahen vazhdimisht mbas masakrës së tetorit në Pittsburg, PA., ku një kriminel “supremacist” i bardhë, simpatizues i Presidentit Trump masakroi 11 hebrej në Sinagogen e qytetit dhe plagosi 6 të tjerë. “Këta hebrej duhet të vdesin” thirri krimineli. Pse? “Sepse ndihmojnë refugjatët në mjerim”. E pabesueshme! “Në se nuk e shuejmë këte flakë në djep, kam frikë se do të pësojmë edhe ma keq” deklaroi rabini Marvin Heir.

Helmimi i atmosferës inkurajon krimet monstruoze. Çdo lajm i pakandshëm ashtë “fake news”, çdo “fake news” prodhohet nga mediat që quhet nga Trump-i “armik i popullit”. Në një intervistë me stacionin CBS, Presidenti deklaroi:” Unë flas kështu me diskreditue ju (mediat) të gjithëve dhe me ju denoncue të gjithëve, kështu kur shkrueni artikuj negativë për mue, asnjeri nuk ju beson!” “Frikë e mashtrim” si strategji elektorale me metoda fashiste! Trumpi ashtë politikë, dhe politika ashtë ai vetë! Prof. Steve Poll (Columbia U.) mendon se “Ai (Trump) ka pasë sukses me krijue një narrativë ditore, ku ai vetë ashtë një figurë ditore”.

Jemi para një faze kritike ku forcat e rigjenerimit demokratik janë të vendosuna me përballue valën e autoritarianizmit anti-iluminist të Presidentit. Jo fashizmit ne këte kështjellë të lirisë dhe demokracisë. Ashtë populli amerikan përballë një kundërshtari narsicist që ka nda Amerikën në dy kampe kundërshtare me rrjedhime të paparashikueshme. Kjo nuk mund të pranohet! Fashizmi nuk do të kalojë! Për këte do të luftoj edhe unë së bashku me qindëra miljonë qytetarë amerikanë! Sepse:

“ Vetë karakteri i këtij vendi ashtë në balancë!” deklaronte pakë ditë ma parë ish-Presidenti Barack Obama.

=================================================================

“Populizmi”, nji hap në rrugën drejt “fashizmit”

May 30, 2018 by dgreca

Nga Sami Repishti, Ph.D./

Në nji Editorial “Cili ashtë problemi i Europës?“(The N. Y.Times 22 maj 2018) nobelisti në ekonomi, Profesor Paul Krugman, i Universitetit Princeton, shkruente: ”Në se ju duhet me identifikue nji vend dhe nji kohë ku dhe kur andrrat tona humanitare – vizioni i nji shoqënie që ofron jetë me dinjitet për të gjithë anëtarët e saj- u plotësuen aq shumë, ky vend dhe kjo kohë pa dyshim do të ishin Kontinenti Europian dhe gjashtë dekadat e mbas L2B. Ka qenë nji nga mrekullitë e historisë: nji kontinent, që njohu shkatërrime masive të cilat sollën diktaturat, gjenocidin, dhe konfliktet ushtarake, u tranformue në nji model të demokracisë, dhe të properitetit ekonomik të shpërndamë me zemërgjanësi”.

Europa filloi reformat shoqënore që në shekullin 19. Në Britaninë e Madhe. legjislacioni për klasën punëtore, në Francë me arsimin e përgjithshëm cilësor, në Gjermani me sigurimet shëndetsore që në vitin 1881 nga kancelari Bismarck, e të tjera. Europa e re e tronditun nga luftat e vazhdueshme përforcoi pozitat e kujdesit shëndetsor për popullsinë që pruni zgjatjen e jetës, pakësimin e vorfënisë, rritjen e pagave në nivele njerëzore, dhe pruni paqën, stabilitetin (80 vjet Europë pa luftë!) bashkëpunimin dhe mbrojtjen kolektive, në mes tjerash.

Sot, kjo “mrekulli e historisë” kërcënohet seriozisht nga “forcat e errëta”, jo liberale që lindën nga keqësimi i gjendjes ekonomike europiane, dhe u ashpërsuen nga efekti negativ i konservatizmit politik në SHBA, me presidentin D.J.Trump.

Gabimet e së kaluemes krijuen konditat e sotme. Në Europë, vendimi për krijimin e “euro-s” si monedhë europiane e përbashket, pruni nji atmosferë euforike, të shoqënueme nga shpenzime të pajustifikueshme që ndihmuen shumë në zhvillimin ekonomik të disa vendeve, krahas me korrupsionin. Koncentrimi i pushtetit ekonomik europian në Bruxelles, shkaktoi dobësimin e politikës financiare të pavarun të shteteve anëtare. Kur kriza ekonomike filloi të përhapej, shumë shtete nuk ishin në gjendje me përballue nevojën e marrjes së masave qeveritare të nevojshme, sepse vendimet merreshin me aprovimin e organeve të Bruxelles-it. Shtete si Italia, Spanja, Portugali, Greqia u gjetën në nji pozitë të vështirë ndaj kërkesave për nji politikë austeriteti, dhe u banë viktima të nji krize që damtoi randë jetën e tyne të përditëshme dhe perspektivat për nji zhvillim ma të tejshëm në të ardhmen. Papunësia u rrit, dhe bashkë me atë pakënaqsia e masava në nevojë ndihme qeveritare që nuk mund të vinte. Disa vende, si Islanda dhe Polonia që nuk pranuen euron si monedhë, u gjetën në nji situatë ma të mirë për rindërtimin e ekonomisë, sepse tue çvlerësue monedhën, u rritën eksportet dhe krijuen fonde që ndihmuen rindërtimin.

Ramja ekonomike, dhe papunësia e krijueme ngjallën moskënaqsinë e përgjithëshme popullore, dhe në atmosferën e re rezultoi fitorja politike e së djathtës ekstreme me frymë anti-europiane: në Itali (me fitoren e lëvizjes “cinque stelle”) në Poloni, ku Partia Ligjë e Drejtësi –PiS- ka mbushë gjykatat, neglizhue mediat publike dhe pothuejse monopolizue administratën me anëtarë të Partisë, dhe në Hungari ku kryeministri V.Orban shfrytëzon shoqëninë civile dhe abuzon fondet e shtetit dhe të BE me pasunue oligarkët që e përkrahin, dhe ku marshi i forcave të errëta rrezikon rrëshqitjen në “fashizëm”. Në Rumani udhëheqsit kanë dobësue ligjët kundër korrupsionit që rrezikon me i gëlltitë.

Në qarqet intelektuale europiane u krijue dyshimi se varja e ekonomive lokale nga qendra europiane në Bruxelles mund të ishte “shkaku” e jo “sherimi” i problemeve që ballafaqojmë! Në raste të vendeve ku historia peshon randë –si ishte rasti i Britanisë së Madhe, “perandoria botënore”,- nënshtrimi ndaj “zyrtarëve të Bruxelles-it” ishte nji përulje që shkaktoi pakënaqësi të thellë. Kjo spjegon daljen nga Bashkimi Europian i Britanisë së Madhe, i njohun si fenomeni “Brexit”. Si rrjedhim, thyhet uniteti europian, dhe shkelën disa nga vlerat morale të B.E. kryesisht emigracioni ekonomik i lirë dhe solidariteti me refugjatët që ikin nga vdekja…!

Europa përballohet me “forcat e zeza” që rezistojnë demokracinë. Hapi i parë ashtë krijimi de facto, i hapët ose i mshehun, i qeverive që dominohen nga nji parti e vetme politike. Cinikët në vende të ndryshme flisnin për këte zhvillim thellësisht të padëshirueshëm. “Tashti që Europa e Lindjes u çlirue nga ideologjia e huej politike, komunizmi, ka mundësi të kthehet në rrugën që ka nderperë, ne fashizëm”. Edhe në SHBA –shkruen nobelisti Krugman- “sot praktikisht sundohemi nga nji parti politike që ka shumë pak respekt për normat demokratike, ose sundimin e ligjit!”. Kjo gjendje quhet “populizëm” (në SHBA edhe “trampizëm”) – premtime të pa sprovueme për zgjidhjen e problemeve serioze, premtime me zgjidhë hallet e popullit të thjeshtë, shoqënue edhe me kufizimin e të drejtave qytetare të garantueme me kushtetutën – qendrime që përfundojnë në neo-fashizëm. Ata u mundësuen nga diskreditimi i nji elite politike, dhe nga dalja e vrullëshme në skenë e “hijeve të zeza”. Ky zhvillim frikëson!

******

‘Fashizmi”, përshkruhet nga Profesor N.O’Sullivan si“….nji doktrinë që kombinon ‘nacionalizmin’ etnik me pikëpamjen totalitariste, se shteti duhet të kontrollojë të gjithë aspektet e jetës shoqënore. Fashizmi kundërshton ‘liberalizmin’, lirinë personale, dhe ngulë kambë që plotësimi i dëshirave tona duhet t’i nënshtrohet (kërkesave) të shtetit, e jo e kundërta – ose (kërkesave të komunizmit) identitetit klasor dhe aspiratave që kërcënojnë unitetin e shtetit….Autoritetet politike e kulturale asimilohen dhe identikohen me ‘vullnetin kombëtar’, i cili artikulohet nga nji “udhëheqës’ (Duce!) kombëtar që koncepton detyrën e vet si nji mision me pengue degradimin kombëtar.” (“Fascism”, London,1983)

Preokupimi i jonë i madh dhe zhvillimet politike që dëshmojmë shkaktohen nga fakti se në opinionin e gjanë të botës demokratike nuk mund të injorojmë “stuhinë” që grumullohet për rreth nesh. Parasiti “fashist” sot paraqitet nepërmjet nji kërcënimi që nuk e kemi pa që nga vitet e mbas L2B. Lista e zhvillimeve shqetësuese ashtë e gjatë: përpjekjet e njimbasnjishme të partive në fuqi me grabitë autoritetin shtetnor, në Hungari, Poloni, Filipine, Turqi, vende aleate të SHBA-se.

Por edhe në SHBA fryma e urrejtjes, që zakonisht shkatërron të gjithë ata që e ushqejnë, zhvillohet vazhdimisht, me rezultate që mund të tregohen si katastrofike. Lëvizja nativiste e Presidentit Trump “America first!” ashtë në të vertetë nji kërcënim serioz për paqën në botë, dhe infrastrukturën ndërkombëtare të bashkëpunimit dhe mbrojtjes kolektive.

Në Federatën Ruse despotizmi i Presidentit Putin lulëzon. Rezultatet e shumëta i shohim në okupacionin e Krimesë, infiltrimin e “rebelëve” rusë në Ukrainë, nxitjen dhe përkrahjen e kriminelit Asad në Siri, dhe sidomos në ndërhymjen brutale të vitit 2016 në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së, nji lëkundje e fortë politike që vazhdon pa ndërpremje edhe sot. Shtypi ndërkombëtar thekson tashti edhe presionin rus në gadishullin ballkanik në përpjekjet e veta me zevendsue tërheqjen strategjike të SHBA-së nga ky gadishull.

Sot, SHBA janë ba objekt kritikash të hapuna për shkeljen e të drejtave të njeriut me ligjët e reja të emigracionit, dhe anulimin e njianëshëm të marrëveshjeve të arrituna ma parë, për “politizimin” e veprimeve qeveritare pa asnji shqetësim për damin e madh që i bahet shoqënisë- veçanërisht rinisë- amerikane. Me ushqimin e “mitit” të invincibilitetit amerikan shpenzohen miliarda dollarë për armatimet dhe kërcënimet që rrezikojnë konfliktin e qellimshëm ose aksidental.

Në ballafaqim me këte “rrezik” publiku përparimtar amerikan përdorë mbrojtjen e së vërtetës, shtypin e lirë si mbrojtës të popullsisë, forcimin e parimit që asnjeri –tue përfshi edhe vetë presidentin- nuk ashtë përmbi ligjin; dhe, me shumë randësi, kërkon nga çdo qytetar amerikan “pjesëmarrjen’ në procesin demokratik pa u dekurajue, sidomos pjesëmarrjen në votimet lokale dhe kombëtare.

Ky qendrim përjashton aksionin e dhunëshëm!

Sot, në SHBA populli amerikan tregon pjekuninë e vet politike, dhe konfirmon besimin në të ardhmen demokratike të këtij vendi. Amerika ashtë nji vend ku populli, me origjinët ma të ndryshme, punon së bashku për të mirën e përgjithëshme, për mbrojtjen e të drejtave për të gjithë, dhe për sigurimin e lirisë dhe drejtësisë për të gjithë. Ky ashtë “the American exceptionalism”, shpesh i keqinterpretuem, por nji model për të gjithë popujt e botës që andrrojnë nji jetë të lirë dhe me dinjitet, për të gjithë ata që kundërshtojnë sundimin e nji partie ose të nji njeriu të vetëm që mashtron i mbështjellun me rrobe demokratike…!

*****

Zhvillimet politike në Europë- kryesisht në Hungari e Poloni – kanë prodhue dy sisteme hibride. Në dy shtetet nuk ka polici sekrete. Qarkullimi i qytetarëve ashtë i lirë. Kapitali i huej hynë në të dy vendet. Por as Hungaria as Polonia nuk mund të quhen “vende demokratike”, sepse demokracia e tyne ashtë “illiberale”, pa frymën e lirisë. Dora e udhëheqësve politikë, ashtë e randë nga qendrimi ultra-konservativ i partive politike në fuqi. Ky zhvillim u ba i mundun në dy vende që u dalluen për qendrimin e tyne heroik kundër diktaturës së kuqe, me sakrifica të mëdha. Pa dyshim, nji ironi e historisë që do të mbetet si shembull i mundësive të pakufizueme që paraqiten në jetën politike të vendeve tona- edhe në Shqipëri! Ky zhvillim politik tregon se edhe në Shqipëri “…po humbasim zakonin- ndoshta edhe aftësinë- me ba dallimin në mes të realitetit dhe zbrazëtisë. Ky ashtë faktori që vështirson shumë rimbëkamjen” me citue nji shprehje të Masha Gessen.

Sot, në vendin tonë, PD-ja që përfaqsoi kundërshtimin popullor ndaj PPSH-së në fillim dhe ndaj PS ma vonë, dhe premtoi nji Shqipëri me “liri dhe demokraci”, nji “Shqipëri si e gjithë Europa” ashtë reduktue në nji grup “politikanësh” qellim-mirë ndoshta, por pa eksperiencë, pa sensin e përgjegjsisë, e pa aftë me dalë nga “dara socialiste” që e mban të gozhdueme në vend…në karriket e Kuvendit, nji minoritet aty ku vendimet merren nga “shumica” pa respekt për pakicën dhe fjalën e saj; dhe akoma ma keq, pa bindjen se “politika ashtë në esencë kompromis”, dhe se vendimet merren me debate të nderëshme dhe argumentime profesionale nga të dy palët. Ndërsa PS ka humbë vlerën e saj “socialiste” e komprometueme randë me “pasunimin” e saj nga elementë neo-komunistë që gëzojnë mbështetjen e plotë të PS.

Grindjet e vazhdueshme, zhurmëmëdha e pa substancë, kanë krijue nji kakofoni që nuk shërben asnjenën palë. Probleme serioze për jetën e vendit si korrupsioni që nga koka deri në kambë, zhvillimi i shfrenuem i drogës dhe efektet katastrofale të saj për familjen shqiptare, papunësia dërmuese sidomos në zonat malore të vendit dhe vorfënia masive (qe ajo krijon!) ramja e prestigjit tonë kombëtar, udhëheqës që nuk frymëzojnë as lejojnë me shpresue për nji përmirësim të mirëfilltë të gjendjes, dhe dekurajimi i masave do të krijojnë konditat e nevojshme për nji reagim –kam frikë!- violent, dhe daljen në skenë të “hijeve të zeza, ose të kuqe” me mendimet e qellimet e tyne, të zeza ose të kuqe, si këmishat e zemrat e tyne, të zeza ose të kuqe…..!

Dhe kjo ashtë krejtësisht e mundun, sepse “elita politike” që ashtë krijue në vendin tonë ashtë diskreditue randë si entitet politik pa program e pa vullnet. “Jepi popullit punë, dhe shpresë!” përfundonte këto ditë ish KM i Britanisë së Madhe, Tony Blair. Ai shtonte: ”Organizoni aksione të përbashkëta për zgjidhjen e problemeve të përbashkëta; fraksionalizmi në politikë ashte i destinuem me dështue”.

Sot ma shumë se kurrë, në Shqipëri duhet përjashtue zemrimi që shpesh sjellë diversiteti i mendimit; sot, ma shumë se kurrë na duhen përgjigje që kërkohen për pyetjet e shumëta nga të katër anët e vendit. Premtime që nuk mund të mbahen për zgjidhjen e shqetësimeve të popullit të thjeshtë, krijojnë probleme edhe ma të mëdha, ndoshta zgjidhje të përkohëshme, por përfundojnë pa përjashtim në nji zemrim popullor kundër “elitave” të vendit. Trazina shoqënore nuk duhet të kenë vend në Shqiperi.

Konflikti në mes të vlerave tradicionale të demokracisë liberale perendimore, dhe forcave të reja të autoritarizmit, mostolerancës dhe nacionalizmit etnik, ashtë sot sfida e madhe botnore.

Ne shqiptarët, mesazhi i Presidentit francez E. Macron na ngrohë, sidomos në këto ditë kur shpresohet se hymja e Shqipërisë në Bashkimin Europian po afrohet. Le ta presim me krahë hapët.:

“Nuk dëshiroj me qenë pjesë e breznisë që flen me sy hapun e që ka harrue të kaluemen e vet. Unë dëshiroj me qenë pjesëtar i breznisë që ka vendosë me mbrojtë me fuqi demokracinë…Po! Ashtë e vertetë se këto janë ditë të vështira, por demokracia europiane ashtë shansi i jonë ma i mirë.”

Europa ashtë shtëpia e jonë! Bashkimi Europian ashtë, simbas udhëheqësve shqiptarë, “…instrumenti i vetëm me modernizue dhe me rindërtue shtetet dhe institucionet”, deklaronte kryministri Rama. Kush tjetër njeh ma mirë problemet tona se ata që as ndërtuen shtetin as institucionet tona që akoma sot nuk funksionojnë?

Por para se të hyjmë në Bashkimin Europian, duhet të edukojmë “europianët shqiptarë” me mendue e me veprue si europianët e Schuman-it në Europë.