Vjene – Dielli

DR.NEZIR SELA, KRYEMJEK NË SPITALIN”HERZ JESU” FLET PËR DIELLIN NGA VJENA

July 18, 2020 by dgreca

SI PO PLANIFIKON AUSTRIA TË PARANDALOJË VALËN E DYTË TË COVID-19

Dr.med.univ. Nezir Sela, Kryemjek në spitalin “Herz Jesu” në Vjenë, Austri, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, shtetin austriak në betejën ndaj Covid-19. Me Dr. Nezir Selën bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

AUSTRIA PËRBALLË SFIDËS COVID-19

Situata në Austri gjithmonë ka qenë në kontroll, edhe gjatë izolimit por edhe në periudhën gjatë daljes nga izolimi. Dalja nga izolimi ka qenë graduale. Kohët e fundit në regjione të caktuara siç është p.sh. Austria e lartë kemi rritje të numrit të infeksioneve prandaj ishte e domosdoshme rivendosja e disa masave të nevojshme. Për parandalimin e valës së dytë qeveria austriake planifikon që të vendosen masa e sistemit të semaforit ose siç quhet ndryshe “Semafori Corona”. Sa për ilustrim ky sistem funksionon në këtë mënyrë: nëse në një komunë apo vend të caktuar nuk rezulton asnjë me infeksion të ri në 10.000 persona, atëherë ndizet ngjyra e gjelbërt në Semafor, në rastin e kundërt nëse ka më shumë se 10 të infektuar në 10.000 persona, atëherë ndizet ngjyra e kuqe. Si kërkesë themelore për ketë është që të bëhen testime të pakufizuara.

TESTIMET E NJËPASNJËSHME PËR VAKSINËN

Për zbulimin e një vaksinë kundër Covid 19 edhe këtu punohet me intensitet të madh. Zbulimi apo gjetja e një vaksine merr shumë kohë pasi para se të përdoret te pacientët duhet të kalojë nëpër shumë teste. Një vështirësi shumë e madhe siç thonë expertët këtu është edhe mosnjohja e aktivitetit imunitar kundër këtij virusi. Për këtë arsye ende mungojnë studimet shkencore përfundimtare që mund të konstatojnë se një vaksinë e tillë do të funksionojë. Pacientët këtu trajtohen në mënyrë simptomatike pasi për asnjë medikament nuk ka fakte shkencore që ndikojnë në shërimin apo zvogëlimin e mortalitetit. Në raste të komplikuara dhe të caktuara pacientët janë trajtuar me medikamentet që janë përdorur dhe më parë kundër Viruseve si p.sh. Remdesivir. Sipas expertëve punohet me intensitet të madhë në zbulimin e një medikamenti kundër Covid 19.

SHQIPTARËT NË AUSTRI

Nga informatat që kam apo edhe nga takimet me pacientët e mi shqiptarë rastet e të infektuarve janë shumë pak dhe kanë kaluar deri tani pa pasoja. Një statistikë apo grafikë e të infektuarve shqiptarë në Austri nuk e kam në dispozicion dhe nuk e besoj se ekziston në këtë formë. Në Austri jetojnë diku mbi 50.000 shqiptarë të cilët janë të organizuar nepër shumë shoqata të ndryshme.

PASOJAT E COVID NË EKONOMI DHE NË SHËNDET MENDOR

Kjo Pandemi edhe në Austri shkaktoi një dëm të madh në ekonominë e vendit edhe atë një tkurrje prej 2,5% të buxhetit shtetëror dhe shkaktoi një defiçit prej 21,5 Miliardeve dhe rriti papunësinë në 163.200 përsona të papunë. Sa i përket shëndetit mendor te njerëzit është rritur numri i personave me depresion të rëndë (8%), numri i personave me simptomat e panikës (19%), dhe numri i personave me probleme të gjumit(16%).

MESAZHI SENSIBILIZUES PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Të nderuar lexues të Diellit, duke e vlerësuar rëndësinë e situatës dhe rrezikshmërinë e përhapjes së virusit, ju kështu tregoni më shumë kujdes për vete, familjen dhe njerëzit që ju rrethojne .Tanimë ky virus do jetojë me ne dhe mbajtja e maskave, respektimi i distancës dhe higjiena personale është e domosdosshme. Ju përshendes nga zemra dhe ju dëshiroj shëndet dhe gjithë të mirat.

KUSH ËSHTË DOKTOR NEZIR SELA

Dr.med.univ. Nezir Sela është nga Struga e Maqedonisë se Veriut. Është Kryemjek në spitalin “Herz Jesu” në Vjenë. Është Specialist i ortopedisë dhe ortopedisë kirurgjikale. Dr. Sela punon si Specialist i mjekësise së përgjithshme dhe Subspecialist për mjekësi urgjence, chirotherapie/mjekësi manuale. Dr. Sela studimet e mjekësisë i ka mbaruar në Universitetin e Mjekësisë në Vjenë.

VJENË- PJETËR LOGORECI: HISTORI SHKODRANE NË FOTOGRAFI

June 28, 2020 by dgreca

Nga Hazir MEHMETI, Vjenë/

Imazhi i trungut Logoreci jeton akoma në veprimtarinë për përparim kombëtar. Nipi i Mati Logorecit, Pjetër Logoreci në Vjenë dhe Fotoalbumi Historik me vlera kombëtare nga puna e tij 6 vjeçare në arkivat e Vjenës.

Pjetër Logoreci, pinjoll i familjes së madhe Logoreci, vazhdon traditën e shkëlqyer në shërbim të kulturës, artit dhe progresit kombëtar. Vjena, ku studiuan figura të njohura historike mes tyre edhe Logorecët, e ruan vazhdimësinë edhe në ditët tona nga pasardhësi i tyre, nipi i Mati Logorecit, Pjetër Logoreci. Të cilët një shekull ma parë, në Vjenë studiuen vëllezërit Kolë dhe Gjon Logoreci, i pari për ekonomi e financë dhe tjetri për agronomi.

Pjetri me lojën në skenën e Teatrit Popullor të Vjenës dha një shkëndi nga shkëlqimi i Aleksandër Moisiut një shekull më parë. Tani Pjetri krahas aktiviteteve të tij në institucionet e kulturës austiake, del me veprën e tij që është rezultat i kërkimeve të tij në arkivat austriake, të titulluar “Histori e Shkodrane në Fotografi“. Një album i mrekullueshëm e cilësorë i ndarë në 5 kapituj, duke filluar me Shkodrën, jetën, fasadat, personalitete e të përditëshmen e Shkodrës.

Në bisedën e tij, Logoreci, shprehë kënaqësinë e tij mbi hulumtimet e bëra në Arkivin e Shtetit Austriak, Arkivin e Bibliotekës Nacionale të Vjenës, Arkivin e Bashkisë së Vjenës, Arkivin e Bibliotekës së Universitetit të Vjenës dhe Arkivin e Bibliotekës së Universitetit të Gracit. Albumi i pasuruar me shumë foto të panjohura, që iu përkasin viteve 1908 deri 1916, është rezultat i një pune kërkimore 6-vjeçare. Çdo fotografi ka kartelën e vet, ku tregohet çfarë është, kush e ka bërë, kur është marrë dhe çfarë duket.

Veçohet kapitulli i dytë me fotografi nga pushtimi i Shkodres prej Malit të Zi, në të cilat pasqyrohet gjendja e mjerueshme e popullsisë, masakrat ndaj saj, plaqkitjet, vuajtjet në uri, bombardimi e shkatrrimi i qytetit nga pushtuesit. Në liber botohen fotografi nga skenat makabre, vrasjet, kufomat në këtë luftë për mbrojtjen e qytetit, ku çdo familje shkodrane kishte një person të mbetur në llogoret e Taraboshit në mbrojtje të territorit, dinjitetit dhe nderit shqiptar. Në bisedën me Pjetrin ai shprehet i emocionuar duke i ndjerë në shpirtë ato momente vuajtjesh për të cilat flasin aq shumë ato fotografi të kohës.

“Kur kam parë fotografinë e Portalit të Katerdrales së Shkodrës që mban emrin Shën Stefan, të njëjtë si Katedralja e Vjenës, kam mbetur i shtangur. Portali është një vepër arti, i punuar nga dora e Kolë Idromenos, me financimin e Austrisë e cila ka financuar edhe në ndërtimin Katedralës së Shkodrës. Për të shmangur abuzimet me financimet në ndërtimin e objekteve, konsullata austriake në Shkoder ka dokumentuar në fotografi të gjithë objektet e ngritura me këto donacione. Kështu gradualisht nga aty më lindi frymëzimi që të bëja një album për Shkodrën, edhe pse e dija që ishte vështirë, këkonte kohë, mund dhe shpenzime.”

Siç shihet nga dokumentet dhe fotografitë e panjohura që sjell libri, Idromeno kishte realizuar shumë vepra arti të cilat u dëmtuan në kohën e komunizmit, bie fjala tavani i Katerdrales i gdhendur me dru, shtatoret e ndryshme apo pikturat murale. Përveç Katedrales, Shkodren e stolisin dhe shumë fasada të njohura e madhështore siç ështe shetitorja kryesore e qytetit apo objekte të tjera disa prej të cilave u shkatërruan në kohën e komunizmit.

Shumë ndërtime të bukuar që ka Shkodra dalin të ideuara dhe të punuara nga Kolë Idromeneo, por edhe nga Gjergj Fishta dhe qyteti ju detyrohet shumë këtyre njerëzve, sidmos Idromenos. Logoreci shprehet i zhgënjyer nga indiferenca e pushtetarëve të Shkodrës dhe e shtetit, ndaj varrit të Idromenos apo të Marubit e një sërë personalitetesh të tjera, në varrezen e Rrmajit, që janë lënë të degraduara plotësisht. Këto emra të mëdhej të kulturës e shqiptarizmës janë kyçi i kulturës shkodrane dhe nuk duhen lënë në harresë, duhet të gjendet mundësia që objektet ku eshtrat e tyre prehen në amshim, të restaurohen.

Albumi është një kujtim me vlerë i një kohe të shkuar dhe homazh ndaj figurave madhore historike nga ajo periudhë. Është porosi për brezat që vijnë mbi nevojën e vlerësimit dhe respektit të luftës heroike për liri dhe progres kombëtar ku Shkodra është dalluar gjithnjë për aktivitetin e ndihmesen e saj në themelimin e kulturës e tabanit kombëtarë.

Promovimi i veprës pritet të mbahet në Vjenë sapo të krijohen kushtet normale nga pandemia. Secili mërgimtar ka nevojë ta ketë librin në bibliotekën e tij. Veprimtaria e Pjetër Logorecit në Vjenë është e vazhdueshme dhe me interes kombëtar. Vite më parë, ai ishte realizuesi i nxjerrjes dhe bartjes së eshtrave të Don Nikollë Kaçorrit, nënkryetarit të qeverisë së parë të Shqipërisë së pavarur të vitit 1912, e shpallur në Vlorë me kryetarin e saj të parë Ismail Qemalin.
Pjeter Logorecin e urojmë për veprën dhe i dëshirojmë atij sukses në hulumtimet e radhës.

Aleksander Moisiu, personaliteti që lidh dy vende, dy kultura, Austri / Shqipëri

June 17, 2018 by dgreca

NDEROHET NE VJENE- Aleksander Moisiu, personaliteti që lidh dy vende, dy kultura, Austri / Shqipëri/

Këto ditë, në Vjenë, në kuadrin e vitit kulturor Austri / Shqipëri, në Theatermuseum, në pallatin e famshëm Lobkowitz, u organizua një Mbrëmje Kulturore në nderim të figurës së aktorit austriak me origjinë shqiptare Aleksander Moisiu. Mbrëmja u mbajt në sallen e koncerteve Eroica (vendi ku kanë lojtur gjenitë e muzikës botërore Beethoven, Mozart, Haydn etj) dhe u shoqërua me një Ekspozitë të sendeve personale të aktorit. Programi i këndshëm i këtij aktiviteti u ndoq nga dhjetra të ftuar, në mesin e të cilëve ishin dhe përfaqësues të Ministrisë së Jashtme të Austrisë, Trupi diplomatik e përfaqësues të biznesit shqiptar dhe austriak, si dhe shumë qytetarë vjenezë e shqiptarë të diasporës.

Nën moton “Të rizbulojmë të përbashkëtat”, u arrit një koordinim i suksesshëm në mes Ambasadës Shqiptare në Vjenë dhe Muzeut Kombëtar të Teatrit Austriak, të cilët përkrahën idenë time për realizimin e projektit mbi “Ekspozimin për publikun e gjërë të rreth 15 objekteve përsonale të Aleksander Moisiut”.

hdr — Edhe kësaj herë, figura e aktorit të famshëm Moisi, shërbej: si simbol i mardhënieve të ngushta dhe tradicionale në mes të Austrisë dhe Shqipërisë, si dhe për të hjedhur një shikimin pas në histori për të rikujtuar pikat e takimit kulturor në mes dy vendeve tona. Në hapje të mbrëmjes kulturore, të pranishmit u përshëndeten nga mikpritësi Dr. Thomas Trabitsch drejtor i Teatermuzeut, nga Drejtoresha e Departamentit të Kulturës në Ministrinë për Europen, Integrimin dhe Punët e Jashtme Ambasadorja Teresa Indjein dhe nga Ambasadori shqiptar z. Roland Bimo.

Programi i mbrëmjes u pasurua me pjesë koncertale për violinë dhe kitarrë klasike të luajtura me mjeshtri nga studentja e violinës në Universitetin e Arteve në Vjenë Janela Nini dhe mjeshtri i njohur ndërkombëtar i kitarrës klasike Franz Gjoni. Referati “Moisiu, Shqipëria dhe Shqiptarët”, një punim i imi i bazuar në materialet e arkivës si dhe gazetat e ndryshme të kohës mbi karrieren dhe kontaktet e Moisiut me bashkëatdhetare e studentë shqiptar në Vjenë dhe Europë, ishte tema e ditës.

Për të informuar sa më mirë lexuesit e gazetës, po sjell këtu disa pasazhe nga fjala ime në këtë aktivitet:

Zonja dhe zotërinj, mirë se keni ardhur në këtë event të veçantë, për gjeniun e skenës gjermane dhe botërore, ALEKSANDER MOIUN, një figurë që, sikurse Gjergj Kastrioti e Nënë Tereza, bën krenar çdo shqiptar. Shërbej viti i Kulturës Austri Shqipëri, që në bashkëpunim me Ambasaden Shqiptare në Vjenë dhe Muzeun e Teatrit, të organizojmë këtë aktivitet ku emëruesi i përbashkët që lidh dy kulturat e vendet tona, është origjina shqiptare e aktorit austriak Aleksander Moisiu.

Siç e shikoni, në sallë janë të vendosura objektet personale të aktorit, pronë e Muzeut Kombëtar të Teatrit austriak, shumë nga të cilët së bashku me dokumenta shkresorë apo korrespondencën e tij personale, janë dhuruar në vitin 1958 nga bashkëshortja e tij Johanna Terwin, e cila përveç se bashkëshorte dhe kolege në skenë, për Moisiun kishte dhe rolin e sekretares e të menaxheres. Në vitin 1971, këtij koleksioni ju shtua dhe trashëgimia dokumentare që kish mbledhur për Aleksandrin, adhuruesja e tij, Maria Dobrozensky. Përveç këtyre objekteve, në Fondin Moisiu, ka dhe shumë vepra të tjera, si të shkruara, ashtu dhe nga arti pamor të cilat mungojnë këtu, për arsye teknike apo pse i përkasin koleksioneve private.

Si katër vjet më parë, pata fatin të isha shqiptari i parë që pat kontakt me koleksionin e Moisiut dhe objektet personale, për të cilat kam bërë disa botime në shtypin periodik shqiptar, por sot, për mua është një ditë e veçantë, pasi arrita të realizoj qëllimin tim, që objektet të demostrohen dhe të vizitohen nga shumë shqiptarë.

Por kjo Ekspozitë u bë e mundur me ndihmen e personelit të Muzeut e kryesisht të drejtorit Dr. Trabitsch si dhe Ambasadorit shqiptar Bimo që financoj projektin. I falenderoj përzemërsisht.

Edhe pse Moisiu u ndesh me shumë vështirësi në fillimet e integrimit të tij në Vjenë, më pas, kontaktet me yjet e përsonalitetet e artit, që pastaj u bënë miqtë e tij, i pat të shumtë. Shumë prej tyre e fiksuan Moisiun në vepra pamore, libra apo shkrime të ndryshme. Gjithashtu, ai pat, ruajti dhe zhvilloj kontakte me shumë bashkëatdhetarë shqiptare, e jo vetën në Vjenë, por në shumë vende të botës ku demostronte artin e tij. Përveçse i jashtëzakonshëm profesionalisht, ai ishte i jashtëzakonshëm dhe si njëri. Ai nuk u shmang apo refuzoj asnjëherë ftesat për takime që komuniteti shqiptar i dërgoj.

Një ndër mbrëmjet që la gjurmë në komunitetin e studenteve shqiptar të Vjenës ishte takimi i 29 qeshorit 1920, që u pasqyrua gjërësisht nga revista social kulturore DIALËRIA, një organ i Shoqërisë të Studentëve Shqipar në Vjenë.

“Këndonjës të dashurë të Dialëriës, mund të kuptojmë edhe të ndiejm leht gëzimin që kanë studentët shqiptar të Vjenës duke pasur në mes të tyre bashkatdhetarin e madh, Aleksander Moisiun. Pershtypja që lë biseda me të nuk është gjë që përshkruhet, ajo vetëm ndjehet. Mendimet e tij të qarta e bëjnë çdo problem të jetës të lehtë e jeta nga pikëpamjet e tija, të merr nje shijë tjetër. Njeriu ndahet prej tij krejt i ndëruar, më i naltë, më fisnik”, shkruhet në artikullin “Një natë me Moisiun”.

Ftesës për një darkë me studentet, që ju bë gjatë një takimi për çaj në Kafe Greilinger në Vjenë nga Dr. Gjergj Pekmezit dhe Rexhep Mitrovica, Moisiu ju pergjigj me këto fjalë: Po, vij me gjithë zemër, me shumë gëzim, por për darkë ska nëvojë, mjafton ca gota verë, vetëm të jemi bashkë. Natën e takimit, studentet e shoqërisë ALBANIA, pasi ndoqën shfaqjen e Moisiut në teatrin “Neue Wiener Buhne”, i dërguan atij një tufë të madhe trandafilash lidhur me kordelë kuq e zi me shkrimin: “Birit të ndëgjuar të Shqipnies, artistit të madh A. Moisiu, si shenjë adhurimi e mirënjojtësie. ALBANIA”, pastaj hypur mbi pajtonë, morën rrugën nga teatri drejt Restaurantit “Zum weissen Hahn”. Për herë të parë, atë natë, publiku i teatrit mësoj që Moisiu ishte shqiptarë.

Aktori u prit me nderime nga kryetari i shoqëris Albania Fuat Asllani ndërsa studenti Jani Basho në fjalën përshëndetëse tha: …Mundet që shumë popuj duan të ju quajnë të vetin, po ne e dinë se Ju…. jeni i yni; djalëria shqiptare mburret me ju dhe ju është mirenjohëse… Ndërsa atdhetari Nush Bushati ju drejtua aktorit me këto fjalë: …para disa vjetësh doli një djaloç prej atdheut tonë në boten e hapët…, ishte plot entuziazmë për artin dhe aktrimin… E kush duhej ta donte e ta admironte ma shumë se na, bashkëatdhetaret e tij?

Moisiu i prekur thellë nga ngrohtësia e pritjes dhe dashuria e bashkëkombasve foli: “Miq të dashur, ju faleminderit shumë për nderimet që më rrëfeni. Jam ndodhur në shumë gostira, në shumë mbledhie, kam ndierë shumë gëzime, por ky i kësaj nate, është tjetër gëzim. Ju lutem të më besoni që asnjëherë gjer më sot nuk jam gëzuar si sonte. Nuk mund të ju tregoj dot kënaqësinë që ndiej kur dëgjoj prej jush kaq gjëra të bukura mbi përparimin e zhvillimin e popullit shqiptar… Atë natë, festa vazhdoj deri në orën 2.30 të mëngjezit. Moisiu tregoi shumë gjëra për Tolstoin e njërëz tjerë të mëdhej. Ai tha pikpamjet e veta mbi mbretin, qeverinë e presidentin e republikës, mbi kulturën dhe përhapjen e arësimit në Shqipëri dhe kërkoj nga studentët spjegime mbi gjendjen e sotme të Shqipërisë…

Një takim tjetër i çiftit Moisiu me komunitetin shqiptar ishte ai i dhjetorit 1921. Me ftesë të Drejtorit të Teatrit të Bukureshtit, Viktor Eftimiut, ata udhëtuan drejt Bukureshtit. Shtypi i kohës i bëri jehonë deklaratës që Moisiu bëri mbi origjinën e tij shqiptare. Në pritjen për nder të aktorit, të organizuar me 17 dhjetor 1921 nga kolonia shqiptare e Romanisë, çifti Moisiu për të respektuar bashkëatdhetarët u shfaq i veshur me ngjyrat kombëtare, kuq e zi.

Shumë herë ai i kishte shfaqur dëshirën konsullit shqiptar Pekmezit për një vizitë në Shqipëri si dhe për të pasur shtetësinë shqiptare. Në një njoftim që konsullata shqiptare në Vjenë i dërgon MPJashtme në Tiranë shkruhet: …me 7 nëntor 1933 u paraqit në konsullaten shqiptare në Vjenë, artisti i famshëm Aleksander Moisiu, i cili bëri kërkesën për marrjen e shtetësisë shqiptare për vehte dhe bashkëshorten Johanna Terwin Moisiu. Ky refuzoj gjithë shtetësitë e tjera dhe dëshëron të pranohet vetëm si shtetas shqiptar, siç ka qënë dhe familja e tij e dalun me kohë prej Kavaje…

Me 14 mars 1934, mbreti Zog dekretoj dhenien e shtetësisë çiftit Moisiu, duke i kërkuar më pas që të ishte “MJESHTER I CEREMONISË”i mbretërisë, gjë të cilën Moisiu e kundërshtoi me zëmërim. Por dhe para kësaj ngjarje, në një festim të 28 nëntorit 1930, i ftuar nga komuniteti shqiptar i Vjenës, ai do të shprehej: Kujdes,…Monarkia pengon zhvillimin historik. Një sistem republikan, ku të mos ketë shumë të pasur dhe shumë të varfër është më demokratik.

Me 27 prilli 1934, pas një takimi në Romë me çiftin Moisiu, korespondenti i gazetës Vatra Mejdi Kamberi, boton në organin e komunitetit shqiptar të Amerikës, gazeten Vatra, një intervistë ku Moisiu kujton me nostalgji qytetin e Kavajes e të Durrësit. Ai përshkruan rrugët e ngushta të Kavajës…tregon për Kishen e Xhaminë. Kujton Durrësin ku kishte bërë shkollën fillore, largimin nga Kavaja kur ishte 7 vjeç e rikthimin pas 10 vitesh për dasmën e motres Melanie…

Kurdoherë, shqiptarët kanë vlerësuan me krenari këtë figurë madhore të artit skenik botëror duke e nderuar atë me titujt më të lartë kombëtarë si dhe e përjetësuar emrin e tij në Institucione, Organizata, Shoqata të ndryshme kulturore, mbrenda vendit dhe në diasporë, si dhe rrugë e sheshe në të gjitha trevat shqiptare.

Lavdi kujtimit e vepres së tij.

Vjenë, me 15 qeshor 2018

DIASPORE-Në Austri shënohen datat historike kombëtare

February 9, 2018 by dgreca

10 vjet pavarësi e Kosovës, Viti i Gjergj Kastriotit-Skënderbeu të ndërlidhura me Vitin e Kulturës Shqipëro-Austri fillim aktivitet/

Nga Hazir MEHMETI, Vjenë? Ky vit është shpallur Viti i kulturës Austri-Shqipëri. Ambasada Shqiptare në Vjenë dhe Departamenti i Kulturës së Ministrisë Federale për Evropën Integrimin dhe Punë të Jashtme të Austrisë e fillojnë shënimin me koncert të muzikës klasike shqiptare, nga Kuarteti i Harqeve i Orkestrës së Radio Televizionit. Theks i veçantë do jetë bashkëpunimi kulturo-shkencor mes dy kombeve, i kontakteve të dy kulturave dhe një rinjohje e re me moton: ”Rizbulimi i të përbashkëtave”. Në këtë rast do të promovohen vepra ati, nga kultura, shkenca, me përparësi krijuesve të rinj. Në Palais Echenbach u mbajte koncerti i klasikes në hapje të të cilit mori pjesë dhe Roland Bimo, Ambasadori i Shqipërisë në Austri. Ishin të ftuar dhe shumë diplomat, miq e veprimtarë nga radhët e vendeve mike. Instrumentistet Albana Kola-Axha, Aristidh Prosi, Gëzim Bulçari e Blerta Ristani- Jakova, luajtën me sukses pjesë nga Prekë Jakova, Valton Beqiri dhe Dmitri Dmitrievich Shostakovich, duke entuziazmuar publikun e cili e shpërbleu me duartrokitje të gjata.

Vit Kulture dhe …

I gjithë aktiviteti do jetë gjithashtu i lidhur me 550 vjetori i vdekjes së Gjergj Kastriotit Skënderbeu dhe 10 vjet pavarësi e Kosovë të cilat do shënohen me shumë aktivitete në Austri të organizuara nga Ambasada e Republikës së Shqipërisë dhe Ambasada e Kosovë në koordinim me vendorët dhe shoqatat shqiptare. Të dy ambasadorët z.Roland Bimo dhe z.Sami Ukelli, me rrethet e tyre përcaktuan strukturë e programit duke bashkërenduar veprimet me institucionet vendore. Këto dy data historike dhe Viti i Kulturës Shqipëri Austri, jenë momente të mirëseardhura në rikujtimin e rivlerësimin e gjithë atyre veprimtarëve e miqve tanë që dhanë ndihmë për lirinë dhe bërjen e shtetit shqiptar.

…kulturë
Vjena ishte kryeqytet kulture në mes të Evropës ku linden dhe vepruan figura madhore në historinë shqiptare nga të cilët duhet veçuar themeluesin e studimeve albanologjike, Norbert Jockli, i lindur nga prindërit hebrenj, për çka dhe depërtohet në kampet fashiste duke humbë çdo gjurmë rreth tij. Ai ishte albanologu meritor në hapat fillestar të afirmimit të gjuhës shqipe dhe hulumtimeve albanologjike. Nëse dikush meriton dekoratë nga kombi ynë tani në këto data rikujtimi, është pikërisht ai. Pastaj, Franz Nopesa i njohur me fototekën e tij etnografike shqiptare miku i madh i yni, Franz Nopesa.
… gjenitë

Një lidhje e fuqishme respektuese mes dy kombeve janë gjithashtu dy gjeni me origjinë shqiptar Karl Rither Gega dhe Aleksandër Moisiu, kurse katër shekuj më parë kryekomandanti i Ushtrisë Habsburge dhe Guvenatori i Vjenës, Gjergj Basta. Ai la emër jo vetëm si komandant në luftë, por edhe në artin ushtarak në veprat e shkruara.

…pak histori

Në historinë e kulturën shqiptare Vjena ishte dhe mbetet qendër e respektuar ku vepruan shumë figura të njohura historike nga të gjitha lëmitë. A mund të kalojmë pa përmendur këtu emrin e Norbert Joklit, Franz Baron-Nopsca. Leo Freundlich, Jakob Philipp Fallmaerayer, Johanenes Gerog von Hahn, Gustav Mayer, Jan Urban Jarnik, etj të cilët vunë themelet e njohjeve mbi gjuhësinë, kulturën, etnografinë e historinë e lashtë shqiptare. Ata ndihmuan në hapjen e shtigjeve drejt njohjeve të shqiptarëve nga popujt tjerë, të cilat u vazhduan të pasurohen edhe nga studiues shqiptarë në Univerzitetin e Vjenës, Graziit e Insbrukut. Nga këtu shndritën dhjetëra emra tani të njohur të kombit shqiptar: Eqrem Çabej, Aleks Buda, Dr. Gjergj Pekmezi, Hil Mosi, etj.

Një shekull më parë studentët shqiptarë themeluan shoqëri të fuqishme, gjurmët e veprimtarisë së të cilave mbetën të ndritura në historinë e formësimit kombëtar. Shoqatat: “Liria” e cila më vonë u quajt “Dija”, “Djalëria Shqiptare” e cila më vonë u quajt “Albania” të cilat botuan revista e gazeta nga të cilat më të njohura ishin revista “Djalëria” dhe gazetat “Ora e Shqipnisë”, “Vëllaznia”, “Minerva” ,,Albanische Corespondenze”, “Bashkimi Kombëtar”, “La Fedration Balcanique”, etj. Aty botuan shkrimet e tyre figura me peshë në historinë tonë kombëtare si: Hil Mosi, Dervish Hima, Dr. Gjergj Pekmezi, Kolë Rrota, Jani Basho, Xhevat Korça, Fuad Asllani, Vasil Laboviti, Lasgush Poradeci, Sokrat Dodbiba, Irakli Buda, Nush Bushati, Gjevalin Gjadri, Kolë Mirdita (Helenau), Rrok Gera, Rrok Maliki, Rrok Kolaj, Filip Papajani, Dr. Omer Hamiti, Sokol Sopoti, Rrok Stani, Terik Bekteshi, Hasan Ceka, K. Hobdari, Gjon Temali, Krist Maloki, Kristo A. Dako, Ndoc Naraçi, Kolë Kodheli, Krist Ndue Paluca, Gasper Mikeli, Kolë Margjini, Gasper Baltoja, Lec Çurçia, Ndoc Krajni e të tjerë.
Përkrahja e organeve austriake në shkollimin e studentëve shqiptarë, kulturës e gjuhësisë shqiptare vazhdoi pa ndërprerë deri në ditët tona. Kjo u duk në veçanti gjatë viteve të luftës në Kosovë, ku shteti austriak ndau bursa për të gjithë studentët nga Kosova.

Pa dyshim vendi mik në ballë të tribunës së nderit për ne shqiptarët është Austria, i cili në momentet vendimtare e mbështeti kauzën shqiptare. Nga këtu me bekimin e shtetit të Austro-Hungarisë u nis Ismail Qemali drejtë Durrësit e Vlorës për të shpallë mëvetësinë e Shqipërisë në ato pak territore të cilat akoma nuk ishin pushtuar nga forcat grabitqare të shteteve fqinjë. Nga Vjena bisedimet shqiptaro-serbe rreth së ardhmes së Kosovës, doli përfundimi logjik, se Kosova duhet marr rrugën e vet përmes Planit të Ahtisarit, Ky bashkëpunim u vazhdua në hartimin e planit për pavarësinë e Kosovës, ku diplomati austriak Albert Rohan u dallua me qëndrimin e tij konsekuentë, i cili Plan, Kosovës i dha bazën fillestare të shtetit të pavarur.
Politika austriake e shprehur përmes emrave Alois Mock, Vicktor Klima, pastaj Ulrike Lunack dhe publicistëve analitik të njohur mes të cilëve dallohej Christne Von Kohl korrespondente e “Die Presse” në Beograd, përbajnë themelet e respektit tonë, edhe për nesër.

… programi

Aktivitetet programore do prezantohen paralelisht në të dy vendet, nga të cilat për mërgimtarët tanë në Austri, prej atyre në vazhdim do veçonim, diskutimin prezantues “Lider”nga Ministria Federale, “Letërsi, lexim letrar” në Kunst Galeri; “Film për familjet austriake në Shqipëri”, “Vepra nga Kujtim Çashku”, “Mbrëmje, film dokumentar shqiptar” TV-Shën Tereza- ikonë e shekullit”, Teatër- “ Nëntori Shqiptar”; Ekspozitë e Kolë Idromenos; Alte Schmiede, “Lexim me Ismail Kadarenë”; “Ekspozitë e veprave artistike shqiptare” dhe në përfundim do bëhet vendosja e bustit të Gjergj Kastriotit Skënderbeu në Vjenë.
Kurse nga Ambasada e Republikë së Kosovës janë paraparë takime me diplomatë dhe media, Ekspozitë rreth raporteve lidhëse historike e kulturore mes Kosovës dhe Austrisë. Nga shoqatat shqiptare në gjithë Austrinë do shfaqen programe artistike e sportive në shënim të 10 vjetorit të pavarësisë.

Gjakova mikpritëse e mësuesve nga Diaspora

July 23, 2017 by dgreca

Gjakova mikpritëse e mësuesve nga Diaspora, seminar katër ditor/Nga Hazir MEHMETI, Vjenë/

Seminari i trembëdhjetë me radhë do të mbahet prej 1-4 gusht në Gjakovë ku do marrin pjesë mësuesit nga shumica e vendeve evropiane. Seminari organizohet nga MASH, MASHTK dhe Komuna e Gjakovës. Mysafir i veçantë Prof. Dr. Dr. Basil Schader, Shkolla e Lartë Pedagogjike e Zürichut. Kërkohet mbështetje financiare nga qeveritë tona të Shkollës Shqipe në Diasporë. Çdo vonesë me pasoja tragjike kombëtare.

Këtë verë seminari i mësuesve nga diaspora do mbahet në qytetin e Gjakovës, i njohur si qytet historik, i kulturës e traditës shqiptare. Seminari organizohet nga Ministria e Arsimit e Shqipërisë (MASH) dhe Ministria e Arsimit Shkencës e Teknologjisë së Kosovës (MASHTK) dhe komuna nikoqire e Gjakovës. Është ky seminari i trembëdhjetë me radhë i cili do të mbahet prej 1-4 gusht, ku do marrin pjesë mësuesit nga shumica e vendeve ku mbahet mësimi shqip. Rëndësia e seminarit është komplekse dhe shumëdimensionale: shkëmbim përvojash, ligjërata nga pedagog ekspertë të kulturës e gjuhës, promovime tekste mësimore e artistike, njohje me trashëgiminë kulturore të qytetit nikoqir.

Krahas ligjëratave nga pedagog e gjuhëtar eminent do prezantohen tekstet e reja didaktike e metodike të dedikuara mësuesve të gjuhëve amtare në disa gjuhë mes tyre edhe në gjuhën shqipe, të quajtur doracakë. Përmbajtja e tyre bazohet në përvojën profesionale të shumë mësuesve gjuhësh amtare në Evropë. Këto tekste janë konceptuar e hartuar nga metodisti e didakti i njohur Prof. Dr. Dr. Basil Schader, ligjërues në Shkollën e Lartë Pedagogjike të Zürichut në Zvicër, “Kontribute të reja për mësimin e gjuhës amtare dhe të kulturës së

prejardhjes”. Nexhat Maloku dhe Nexhmije Mehmetaj do prezantojnë nga projekti i theksuar: “Punë me 6 doracakët e MP në diasporë… Janë gjashtë tekste, doracak për mësues gjuhësh amtare në gjithë kontinentin: Bazat dhe arsyet, Përkrahje e komunikimit gojor, ..e kompetencave ndërkulturore, … e të shkruarit. … e të lexuarit në gjuhën e parë, Strategjia dhe teknika të mësuarit.
Në historikun e shkollës shqipe në diasporë do shënohet përfundimi i projektit në botimin e 19 teksteve mësimore për tri nivelet mësimore. Projekt me nismëtar mikun tonë të njohur Prof. Dr. Dr. Basil Schader dhe MASHT- së Kosovës me koordinator Nuhi Gashi, i cili fitoj edhe çmimin evropian “Projekt i Shkëlqyer” në Grac të Austrisë me karakter gjithë evropian në konkurrencë prej 66 subjektesh konkurruese nga disa vende me rastin e Ditës së Gjuhëve Evropiane. Këto tekste sipas standardeve dhe strukturës metodike e didaktike bashkohore evropiane e ngritin mësimin në gjuhën shqipe në nivelin krahasuese me gjuhët tjera amtare turke, kroate, polake, hungareze etj.

Pritet që të paraqiten me fjalën e tyre përfaqësues nga Ministritë e Arsimit nga të dy vendet tona dhe Mimoza Kusari-Lila, kryetare e Gjakovës. Seanca zyrtare do të drejtohet nga Anila Ferizaj (MAS), Nuhi Gashi (MASHT), Diana Qarkaxhija (Gjakovë). Me kumtesa do paraqiten:

nga MASH Shqipërisë: Zamira Gjini, Anila Ferizaj, Dr. Albana Tahir Dr. Merita Koka Karaguni , Prof, Asoc.Dr. Enida Kume Ergisa Bebja. Dr. Jostina Dhimitri, UN- Tiranë, Dr.Blerta Avdia, Tiranë. Nga MASHT e Kosovës: Nuhi Gashi, Shqipe Gashi dhe Arbër Salihu. Ligjërata do mbajnë edhe Prof. dr. Anton Nikë Berisha (UN i Kozencës-Itali) “Funksioni identitar i letërsisë…”, Driton Kajtazi ( ISEAL Lozanë),Prof. dr. Naxhi Selimi (SHLP –Zvicër),Mirela Xoxi-Duka (CH), Nga Greqia: Aurela Konduri, Arian Polisi, Merita Imeri dhe Eva Paloka. Aida Haziri dhe Anila Kadija ( Londër), Marinela Qytyku (Samaticë).

Krahas ligjëratave trajnuese nga ekspert nga lëmi i didaktikës e metodikës në mësimdhënie, në seminar do këmbehen përvoja nga praktika mësimore mes mësuesve vendesh të ndryshme, njohja me rrethanat specifike të mësimit shqip, njohja me format e reja të mësimdhënies bazuar në arritjet elektronike e teknologjike, promovime tekstesh me autor mësuesit krijues.

Krahas seminarit tradicional në vendlindje, tani disa vjet me radhë në disa vende po mbahen edhe seminare trajnuese rajonale si në Greqi, Kroaci, Itali, Austri, Zvicër etj. të përkrahura na MASHT- Kos dhe Ministria e Diasporës, kurse jo edhe nga MA e Shqipërisë si bartëse kryesore e detyrimeve ndaj mërgatës shqiptare. Premtimet boshe për ndihmë në financimin e Mësimit Plotësues në Diasporë nga kjo ministri, seminareve të më parme, janë vetëm zhgënjim i hidhur për nxënësin e gjuhën shqipe. Shumica e këtyre seminare u përkrahen nga afarist e veprimtarë patriot që punojnë për ruajtjen e qenies kombëtare aty ku asimilimi vepron pamëshirshëm. Këto seminare janë shembuj e përvojë edhe për vendet tjera, se si duhet shkëmbyer përvojat në mësimdhënie, aktivitete kulturore, qëndrim ndaj shkollës shqipe, ndaj integrimit dhe ruajtjes së identitetit kombëtar në formimin e plotë të personalitet duke e ruajtur identitetin kombëtar. Nga vende të ndryshme do duhej të kemi Werkshope-punëtori nga puna me materialet mësimore, nga faqet e internetit pranë Drejtorive të Mësimit, këndeve kulturore e sportive, nga sukseset e talenteve nga radhët e fëmijëve shqiptarë, e tjerë, krejt kjo në shërbim të pasurimit të përvojës profesionale nga vende të ndryshme ku shumëkultura tani është një realitet pozitiv, si dhe në pasurimin e konceptit të seminarit.

Mes dy seminareve shkolla shqiptare mbeti pa disa figurat e njohura që dhanë ndihmë të madhe në zhvillimin e saj, Prof. Dr. Musa Kraja, drejtor i Akademisë Shqiptare të Edukimit, autor i shumë teksteve didaktike e metodike, ligjërues në shumë seminare; Arif Demolli, shkrimtar, autor dhe koordinator tekstesh mësimore, ligjërues në disa seminareve dhe Dashamir Zaqe, mësues e veprimtar i dalluar në Greqi e Shqipëri.
Mësuesit në diasporë shpresojnë se Ministritë tona do jenë në vijën e strategjisë kombëtare në përkujdesje ndaj mësimit shqip në diasporë, si gjymtyrë e trupit kombëtar. Deri tani nuk mund të jemi të kënaqur nëse vetëm 5% apo më pak nxënës shqiptarë mësojnë të lexojnë e shkruajnë shqip, kur dihet se shumica absolute e mësueseve nuk kanë paga të rregullta, disa paguhen vullnetarisht nga prindërit, disa punojnë falas. Është urgjente dora e shteteve tona në financimin e mësimit shqip në mërgatë pa marr parasysh çmimin. Veçan duhet dhen dora mësuesve në Greqi e Itali. Kjo po zvarritet me vite, kurse çmimin do e paguaj kombi me humbjen bijve e bijave të tij.