• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kongresi i Lushnjes,ngjarja më e rëndësishme në formimin e shtetit shqiptar

January 24, 2018 by dgreca

1 kongresi i Lushnjes 2selman sheme

INTERVISTA/ Flet Prof. Selman Sheme: Kongresi i Lushnjes mbetet ngjarja më e rëndësishme në formimin dhe rimëkëmbjen e shtetit shqiptar/

– Një Shqipëri e pavarur me kufijtë e saj etnografik dhe natyror/

– Shqiptarët dinë të vdesin për të mos shkuar nga njëra dorë te tjetra si tuf delesh e të bëhen plaçkë/

Albert Z. ZHOLI/

Këto ditë mbushen 98- vjet nga mbajtja e Kongresit të Lushnjës, që njihet si një  nga ngjarjet më të mëdha në historinë e kombit tonë. I mbledhur në mbarim të Luftës së Parë Botërore, në një periudhë  kritike kur popullit shqiptarë i kanoseshin rreziqe të mëdha,  me Kongresin e Lushnjës u vunë themelet e bashkimit të popullit shqiptar për sigurimin e tërësisë tokësore dhe shpëtimin e vendit nga copëtimi dhe aneksimi nga shtetet fqinje.

-Profesor, cilat ishin situatat dhe kushtet politiko-ekonomike në rajon në kohën që u mblodh Kongresi i Lushnjës?

            Në përfundim të Luftës së Parë Botërore, forcat ushtarake të huaja vazhdonin të mbanin të pushtuar pjesë të territorit shqiptar. Italia, duke mbajtur nën kontrollin e saj qeverinë  e Durrësit dhe aparatin e saj, synonte të arrinte në konolizimin e vendit. Njëherësh në  arenën ndërkombëtare vazhdonin pazarllëqet midis Italisë, Greqisë dhe shtetit të ri Serbo-Kroato-Slloven (që më  vonë u emërtua zyrtarisht Jugosllavi) për copëtimin e Shqipërisë.

            Për të kënaqur këto pretendime përfaqësuesit e Anglisë, Francës dhe Italisë, në Konferencën e Paqes, arritën një marrëveshje që ndiqte gjurmët e Traktatit famëkeq të Londrës të vitit 1915.

            Në këtë gjendje kritike për vendin, kur qeveria e Durrësit nuk mund të përfaqësonte aspiratat kombëtare dhe interesat e popullit shqiptar , organizatat e ndryshme patriotike filluan të mobilizojnë masa e gjëra në mbrojtje të pavarësisë dhe të tërësisë territoriale të atdheut. U bë e ngutshme thirrja e një Kuvendi të ri Kombëtar, i cili të krijonte një qeveri të aftë për të përballuar rrezikun që i kanosej vendit.

Me këto zhvillime u hap rruga për thirrjen e Kuvendit të Lushnjës i cili luajti rol të madh në historinë moderne të Shqipërisë.

-Kush ishte ideja dhe si u vendos për pjesëmarrjen?

            Kongresi i Lushnjës u thirr si mbledhje e përgjithshme kombëtare me përfaqësues nga të gjitha krahinat e vendit. Ai u mblodh 98 vjet më  parë me 21 janar 1920. Për shkak të vonesës së shumë delegateve punimet e tij u shtynë për një javë dhe u zhvilluan nga data 28-31 janar 1920.

            Boshtin qendror të krejt punimeve te kongresit dhe të vendimeve të tij e përbënte ideja e rimëkëmbjes së shtetit shqiptar të ngritur pas shumë përpjekjesh dhe sakrificash me 28 nëntor 1912. Kongresi u mblodh për të organizuar qëndresën kundër planeve të fuqive të mëdha të Luftës se Parë Botërore, të cilët kishin nxjerrë në treg pavarësinë kombëtare dhe tërësinë territoriale të shtetit shqiptar. Kundër këtyre planeve ai reagoi në dy mënyra :

Së pari; kongresistët me anën e protestave deklaruan se populli shqiptar nuk pranonte planet antishqiptare që thureshin në Konferencën e Paqes

Se dyti; pohuan organizimin e qëndresës së popullsisë kundër vënies në jetë të këtyre planeve.

            Në njërën nga protestat që Kongresi i Lushnjës i përcolli Konferencës së Paqes dhe qeverive të Fuqive të Mëdha fituese (Francës, Anglisë , SHBA dhe Italisë) thuhej :-“Shqiptarët janë të gatshëm të bëjnë të gjitha sakrificat , të derdhin edhe deri pikën e fundit të gjakut të tyre kundër çdo vendimi që mund të vërë në rrezik tërësinë dhe pavarësinë e tyre të plotë”.Me mbrojtjen e tërësisë tokësore, këtu, kuptohej ajo tërësi e caktuar më 1913 nga Konferenca e Ambasadorëve e gjashtë Fuqive të Mëdha evropiane.

-Kush e përbën programin themelor të Kongresit të Lushnjës?

            Mbrojtja e tërësisë territoriale e shtetit shqiptar dhe ruajtja e pavarësisë së tij përbën programin themelor të Kongresit të Lushnjës .

Ndërsa me pavarësi të plotë kuptohej statusi juridik i një shteti plotësisht të pavarur. Rrjedhimisht nuk pranohej vendosja e shtetit shqiptar nën mandatin e Italisë (sikurse ishte parashikuar në planet e Konferencës së Paqes) dhe as në mandatin e asnjë fuqie tjetër të huaj.

            Kërkesës për pavarësi të plotë kongresistët dhe organet e larta shtetërore të zgjedhura prej tyre i dhanë një rëndësi të veçantë, aq sa e përfshinë në betimin që këto organe bënë përpara Kongresit.

            Ruajtja e pavarësisë dhe mbrojtja e tërësisë territoriale të shtetit shqiptar ishte programi themelor i Kongresit të Lushnjës,  kërkesa këto që dalin në plan të parë dhe me forcë në të gjitha materialet që Kongresi i dërgoi përfaqësuesve të Fuqive të Mëdha mbledhur në Versajë.      Rreziku i madh që kërcënonte vendin i shtroi ato si detyra parësore. Kjo nuk do të thotë se përfaqësuesit shqiptarë , të mbledhur në Lushnje nuk i hidhnin sytë nga bashkatdhetarët e tyre të shumtë që ishin lënë në vitin 1913 jashtë kufijve të shtetit shqiptar. Përkundrazi ata do të formulonin hapur këtë aspiratë të tyre dhe të Lëvizjes Kombëtare Mbarëshqiptare. “Kuvendi kërkon një pavarësi të plotë me kufij etnografik dhe natyral, duke korrigjuar kështu padrejtësitë që i janë bërë Shqipërisë nga Kongresi i Berlinit dhe nga Konferenca e Ambasadorëve me 1913”, pohohej në protestat e dërguara Konferencës së Paqes. . Në telegramin që kryetari i Kongresit të Lushnjës Aqif Pashë Elbasani i dërgonte delegacionit të ri shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris thuhej gjithashtu:-“Programi i delegacionit do të jetë mbrojtja e kufijve natyrorë dhe pavarësisë së pakushtëzuar të atdheut shqiptar”. Një udhëzim me pothuajse të njëjtën përmbajtje ju dërgua këtij delegacioni edhe nga qeveria e re që doli nga Kongresi i Lushnjës , në të cilën thuhej:-“Kongresi Kombëtar i Shqipërisë ju ngarkon me këtë program : Një Shqipëri e pavarur me kufijtë e saj etnografik dhe natyror”.

            Kjo aspiratë politike dhe territoriale përbënte programin maksimal të Kongresit të Lushnjës, program i cili mbështetej në disa faktorë. Ai bazohej në të drejtën e popullit shqiptar për një jetë kombëtare të lirë dhe të pavarur, në njohjen ndërkombëtare të Shqipërisë 8 vjet më parë (viti1913) si shtet i pavarur  dhe sovran dhe në caktimin e kufijve të këtij shteti nga përfaqësuesit e gjashtë Fuqive të Mëdha europiane të kohës. Programi bazohej gjithashtu në faktin se gjatë Luftës së Parë Botërore shteti shqiptar kishte qëndruar neutral sikurse ishte përcaktuar në vitin1913 po nga këto Fuqi.

– Ku bazohej kërkesa për rishikimin e kufijve te shtetit shqiptar

            Kërkesa për rishikimin e kufijve te shtetit shqiptar , për zgjerimin e tyre në favor të këtij shteti bazohej në luftën për liri kombëtare që kishin zhvilluar shqiptarët e lënë në kufijtë e shteteve Ballkanike si dhe në respektimin e parimeve të kombësisë dhe te vetëvendosjes se popujve, si parimi bazë për zgjidhjen e drejtë të problemit nacional. Parime të tilla, të njohura edhe më parë, ishin përsëritur me shumë bujë edhe gjatë Luftës së Parë Botërore nga gjithë përfaqësuesit Fuqive të Mëdha fituese, veçanërisht nga presidenti i Shteteve të Bashkuara Uillson. Mirëpo përfaqësuesit e Fuqive të Mëdha kishin marrë parasysh dhe kishin miratuar pretendimet e tre shteteve fqinje të Shqipërisë, Italisë, Greqisë dhe Jugosllavisë.

            Në këto kushte kongresistët e mbledhur në Lushnje u detyruan t’u përsërisnin përfaqësuesve të fuqive fituese të kaluarën historike të popullit shqiptar.  Në një prej materialeve që Kongresi i Lushnjës i dërgoi Fuqive të Mëdha thuhej se ky Kongres  protestonte “kundër vendimit që dënon një shtet asnjanës dhe të njohur si një nga kombet më të vjetër të Europës, duke bërë që të realizohen kështu qëllimet imperialiste të qeverive fqinje”. Ai protestonte gjithashtu “për shkeljen e parimeve të shpallura nga presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe nga përfaqësuesve të qeverive të Antantës.

            Ky program ishte vazhdim i programit të përcaktuar nga Lëvizja Kombëtare Shqiptare që në kohën e shpalljes së pavarësisë dhe ngritjes së shtetit të pavarur . Programi ishte formuluar së fundi edhe në Kongresin e Durrësit në dhjetor të vitit 1918. Madje një nga akuzat që Kongresi i Lushnjës i bëri Qeverisë së përkohshme të Durrësit dhe që e rrezoi atë ishte veprimtaria e kësaj qeverie”jashtë tagrit dhe programit që i asht dhanë prej Kongresit të Durrsit”.

-Si do ta cilësonit Programin e Kongresit të Lushnjës?

            Programi i Kongresit të Lushnjës ishte një program thjeshtë kombëtar.Ai kishte karakter mbrojtës dhe këtë aspekt do ta vërtetonte gjithë zhvillimi historik. Kongresi i Lushnjës ofroi marrëdhënie të fqinjësisë së mirë për Greqinë, Jugosllavinë dhe Italinë. Në materialin dërguar Konferencës së Paqes jepej ky formulim: “Shqipëria s’ka asnjë pretendim tjetër, veç atij që të zërë një vend në Gadishullin e Ballkanit , duke i dhënë fund mjerimeve dhe për të gëzuar një jetë në paq e harmoni me shtetet fqinje”. Këtu nuk kemi të bëjmë me një frazë të thjeshtë dhe me karakter diplomatik. Për Shqipërinë e vogël fqinjësia e mirë kishte një rëndësi shumë të madhe, veçanërisht për kushtet historike të atëhershëm. Fqinjësia e mirë do te thoshte të hiqej dorë nga planet ekspansioniste të këtyre fqinjëve , të njihej prej tyre tërësia territoriale  dhe pavarësia e shtetit shqiptar, pa u përzierë në punët e tij të brendshme me qëllime destabilizuese.

-Cila ishte risia që solli ky Kongres?

            Kongresi i Lushnjës parashtroi me forcë jo vetëm programin politik të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare por ai nxiti forcat e brendshme që me mjetet e luftës politike dhe me ato të luftës së armatosur të realizonin programin bazë të tij. Kjo është një risi që shënoi ky Kongres dhe kthesa historike që bëri ai në zhvillimin e  ngjarjeve. Fryma luftarake e platformës në të cilën u mbështet Kongresi i Lushnjës si dhe koha tepër kritik kur ai u mblodh dhe zhvilloi punimet u pasqyrua në vendimet e tij, në hartimin  e protestave me tone të ashpra si dhe në rrugët që menduan delegatet për t’i mbrojtur ato me çdo mjet .  Shqiptarët, thuhej, në protestat që Kongresi i Lushnjës u dërgoi përfaqësuesve të Fuqive të Mëdha “dinë të vdesin për të mos shkuar nga njëra dorë te tjetra si tuf delesh e të bëhen plaçkë e atyre që drejtojnë sot diplomacinë e Europës”. Si një Kongres i mbledhur për mbrojtjen e vendit , në të morën pjesë përfaqësues nga të gjitha shtresat e popullsisë (edhe të çifligarëve) ndërsa rolin kryesor e luajtën forcat e borgjezisë përparimtare e demokratike që i dhanë Kongresit edhe tonin.

Për kushtet e rënda politik të jashtme dhe të brendshme në të cilat u mblodh Kongresi , në Lushnje nuk u shtruan dhe nuk mund të shtroheshin për zgjidhe probleme me karakter shoqëror, antifeudal. Megjithatë Kongresi i Lushnjës i hapi rrugën luftës për demokraci në kuptimin se pa vendimet e këtij Kongresi nuk mund të rrezohej Qeveria  Durrësit me orientim pro-italian.

            Përcaktimi i karakterit të programit dhe i akteve të Kongresit të Lushnjës nuk do të ishte i plotë pa vënë në dukje përmbajtjen e këtyre dokumenteve nga pikëpamja e funksionimit të shtetit të pavarur shqiptar të parashikuar në to. Studiuesit e historisë së shtetit dhe të së drejtës duke analizuar aktet e Kongresit të Lushnjës, veçanërisht statutin apo kushtetutën e miratuar në të për organizimin e shtetit kanë arritur në përfundimin se ajo përshkohet nga fryma demokratike , pra është një kushtetutë përparimtare për kohën.

-Cili ishte dhe çfarë përmbante dokumenti “Bazat e Kanunores të Këshillit të Lartë”?

Kongresi i Lushnjës, jo vetëm afirmoi pavarësinë e vendit, por mori masa të menjëhershme edhe për organizimin e shtetit shqiptar. Ai përcaktoi parimet kushtetuese të këtij shteti në një dokument të posaçëm të titulluar “Bazat e Kanunores të Këshillit të Lartë”. Ky dokument kishte plotësisht karakterin e  kushtetutës apo statutit prej nga doli edhe emri “Statuti i Lushnjës” me të cilin njihet gjerësisht në historinë e shtetit dhe të së drejtës shqiptare.

Statuti i Lushnjës përfaqëson të parën kushtetutë të shtetit shqiptar të miratuar nga një përfaqësi kombëtare. Me gjithë përmbajtjen e tij të shkurtër ai dallohet për frymën demokratike e borgjeze, që ishte mjaft e përhapur për kushtet e kohës dhe la gjurmë të thellë në historinë e shtetit dhe të së drejtës së periudhës 1920-1924 në Shqipëri.

            Midis çështjeve juridike, kushtetuese të sanksionuara në Statut, rëndësi të veçantë mori ajo e formës së shtetit. Për një seri faktorësh të brendshëm dhe të jashtëm Kongresi i Lushnjës sanksiononte në mënyrë të tërthortë ruajtjen e formës monarkiste të qeverisjes së përkohshme të shtetit shqiptar.Për ushtrimin e funksionit të kryetarit të shtetit Kongresi i Lushnjës caktoi një organ kolegjial prej katër vetësh, i cili u quajt Këshilli i Lartë, një organ ky me kompetenca mjaft të kufizuara. Pozita juridike e Këshillit të Lartë ishte ajo e regjencës me të cilën në teorinë juridike kuptojmë realizimin e përkohshëm individual ose kolegjial të kompetencave të kryetarit të shtetit të formës monarkiste të qeverisjes.

            Një tjetër organ i lartë i shtetit shqiptar që u vendos të krijohej në Kongresin e Lushnjës ishte Senati, i cili kryente funksionin e organit kushtetues, të Parlamentit të vendit. Ky organ do të kryente veprimtarinë legjislative të shtetit shqiptar. Në mbledhjen e parë të tij ky organ vendosi që të quhej Këshilli Kombëtar.

            Organi i tretë i lartë i krijuar në Kongresin e Lushnjës ishte qeveria, zgjedhja e së cilës lidhej me vendimin e Kongresit për rrëzimin e qeverisë antikombëtare të Durrësit. Qeveria e re kryesohej nga Sulejman Delvina. Në programin politik të saj përmbahej “mbrojtja e indipendencës së plotë me të drejta supreme dhe tanesise tokësore të Shqipërisë”.

Duke analizuar pozitën juridike, të tre organeve të larta të shtetit, që u krijuan në Kongresin e Lushnjës, Këshillit të Lartë, Senatit (Këshillit Kombëtar) dhe Qeverisë, vihet re se në formimin e tyre është ndjekur teoria e ndarjes së pushteteve.

            Krijimi në Lushnjë i organeve të larta të shtetit shqiptar në mënyrë kaq të plotë , sa nuk ishin kryer nga asnjëri prej dy kongreseve të mëparshme (nga Kongresi historik i Vlorës i nëntorit 1912 dhe as në Kongresine  Durrsit të dhjetorit 1918), dëshmon për vizionin që kishin kongresistët e mbledhur në Lushnjë. Në Kuvendin e Vlorës ishte zgjedhur një dhomë përfaqësuesish, prej 18 vetash që u quajt Senat. Në Kongresin e Durrësit ishte vendosur, po ashtu, që të mblidhej një Senat që u thirr ndryshe edhe Pleqësi. Mirëpo Senati i Vlorës dhe i Durrësit nuk u mblodhën asnjëherë. Ndryshe ndodhi me Senatin apo Këshillin Kombëtar të Lushnjës. Në Këshillin Kombëtar përfaqësoheshin të gjitha krahinat e shtetit shqiptar. Me krijimin e tërë piramidës së organeve të larta të shtetit në Lushnjë, në pikëpamjen juridike realizohej pavarësia e plotë e Shqipërisë dhe sovraniteti i saj.

-Çfarë rëndësia patën Vendimet e Kongresit të Lushnjës?

            Vendimet e Kongresit të Lushnjës patën rëndësi të madhe për të ardhmen e Shqipërisë. Në Lushnje jo vetëm u përsërit me zë të lartë programi politik me realist i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, por u përcaktua mirë edhe drejtimi ku duhej përqëndruar goditja kryesore e kësaj lëvizjeje për të realizuar programin e saj.

            Fryma atdhetare që mbizotëronte në punimet e Kongresit dhe që vijoi edhe pas tij u përqafuan nga shtresat e ndryshme të popullsisë, ndërgjegjësimi i të cilave, për castet e vështira që kalonte vendi, krijoi rrethana të përshtatshme për bashkimin dhe mobilizimin e popullit në mbrojtje të atdheut në rrezik.

            Për Lëvizjen Kombëtare Shqiptare u krijua kështu një qendër e vetme drejtuese për të cilën kishte shumë nevojë vendi dhe që i kishte munguar që nga koha e qeverisjes së Ismail Qemalit.

            Kongresi e rivendosi defakto pavarësinë e Shqipërisë. Ai bëri që të ndryshojë imazhi i Shqipërisë edhe në arenën ndërkombëtare në të mirë të saj. Bota demokratike dhe liridashëse mësoi se edhe në rrethana të tilla tepër të vështira dhe kritike shqiptarët treguan gatishmërinë dhe vendosmërinë e tyre për të mbrojtur pavarësinë e vendit dhe shtetin e tyre kombëtar.Me këto vendime të Kongresit të Lushnjës pësoi një goditje të rëndë edhe propaganda antishqiptare që e paraqiste popullin shqiptar si të paaftë për vetëqeverisje dhe shtetformim.

  • E dergoi per Dielin Albert Zholi

Filed Under: Histori Tagged With: e shtetit Shqiptar, Kongresi i Lushnjes, në formimin, ngjarja më e rëndësishme, Skender Sheme

PERPJEKJET PER ALFABETIN E SHQIPES

November 20, 2016 by dgreca

Kongresi i Manastirit priu pavarësinë e shtetit shqiptar/1-kongresi-i-manastirit-300x169Nga Geg Kosova/
Rruga e shkronjave shqipe, është rruga e gjuhës dhe historisë së popullit shqiptar. Rruga e shkronjave shqipe, është rruga e shkollës e librit dhe shkrimit shqip. Rruga e shkronjave shqipe, është rruga e jetës dhe rruga e lirisë shqiptare.

Tash kur shkruajmë këta rreshta, në shënim të përvjetorit të shkronjave shqipe. Kthehemi 104 vjet mbrapa, më 14-22 nëntor të vitit 1908 në Manastir, tash qytet nën juridiksionin e Maqedonisë, ku pat filluar punimet Kongresi me rëndësi të madhe për gjuhën, kulturën, historinë dhe çështjes shqiptare përgjithësisht. Ruga e shkronjave shqipe, është rruga e gjuhës dhe hsitorisë së popullit shqiptarë. Rruga e shkronja shqipe, është rruga e shkollës e librit dhe shkrimit shqip. Rruga e shkronja shqipe, është rruga e jetës dhe rruga e lirisë shqiptare. Kongresi i Manastirit, tuboi personalitetet më të ditur, intelektualët dhe shkrimtarët më të angazhuar të gjuhës, letërsisë dhe kulturës shqiptare, të cilët në këtë kongres do të vendosnin njërën nga problemet themelore të gjuhës shqipe, vendosjen e një alfabeti të shqipes. Kongresi i Manastirit u mblodh në kohën, kur Lëvizja Kombëtare Shqiptare, po arrinte kulmin e qëllimet e saj kundër synimeve të krahut të Lindjes orientale osmane te dobesuar, e krahut të Lindjes sllave-greke synuese e gallabrimit te trojeve shqiptare, për të cilën shumë patriotë e pishtarë të shkrimit,e të shqipes shqipe flijuan jetën.
Rruga e mundimshme
Përpjekjet e tyre për shqipen e shkruar kishin një vazhdë të përgjakshme në kohë dhe hapësirë shqiptare. Që nga viti 1462, kur merret dokumenti i parë i shkruar në gjuhën shqipe e gjerë në vitin 1908, kur u mbajt Kongresi i Manastirit, 36 shkronjat, shenjat grafike të cilat shënojnë 36 tingujt e gjuhës sonë, kaluan rrugë të mundimshme, shkronjat tona kaluan këtë rrugë sa edhe vet populli që fliste gjuhën e këtyre shkronjave. Sa me të drejtë Sami Frashri për këtë thotë; “Është për tu çuditur, qysh ka rrojtur gjerë më sot kombi shqiptarë, duke mos shkruar e duke mos kënduar gjuhën e vetë, kur janë humbur kaq kombe, që shkruanin e këndonin gjuhën e tyre. Siç janë syrjanët, kaldënjasit, latinët e të tjerë”. Kushtet e egra që i rrezikonin nga të gjitha anët, të cilat i kaloi gjuha dhe alfabeti ynë, që nga osmanët që synonin të përhapnin përmes mejtepeve e medreseve sa më bindshëm fenë islame e kultin e saj, në të cilat shkrimi i fëmijëve shqiptarë bëhej me alfabet arab. Kishat në anën tjetër vepronin me alfabet latin e grek, e një kohë edhe me atë sllav. Kishin të vetmin qëllim, shkombëtarizimin e shqiptarëve, sepse ndjenja shqiptare ishte pengesë që jo vetëm pengonte fenë islame dhe shtrirjen e ortodoksizmit, por, ajo edhe urrehej me gjelazi në formë e përmbajtje primitive. Patriarkana Greke, aleate e këtij morali të keq, mundohej me gjitha mjetet të formojë bindje, se shqiptarët janë të topitur për kulturë, madje shqiptarët nuk kanë asnjë dëshmi nga e kaluara e tyre primitive. Ky veprim grek mundohej të bind opinionin e kohës, se shqiptarët që më kohë nuk kanë pasur elementin qenësor kombëtar GJUHËN, mjetin elementar, jo vetëm kulturor, por edhe kombëtar. Ata injoronin, se gjuha e shqipe është gjuhë barbare. Andaj e mallkonin dhe e ndëshkonin çdo shqiptarë, që përpiqej të shkruante e të mësonte gjuhën kombëtare. E si duket, çdo veprim që me masa shtrënguese mundohej ta ndalonte i huaji, shqiptarëve iu shtonte rrezistencën. Kjo përpjekje e vetëdisimit shumë shqiptarë të moteve të rëndë i ka bë të mëdhenj kombëtarisht. Përkundër urrejtjes e represalieve të të huajve kundër gjuhës, kulturës dhe popullit tonë, iluministët tanë, dëshmorë të gjuhës e kombit, kurrë nuk u përulën para sakrificave. Me vetsakrificë ata shkruanin abetare e tekste shkollore dhe ato i shpërndanin ndër bashkombasit, që të mësojnë gjuhën e tyre. Në këto rrethana, ata hapën edhe shkollat e para, si ajo e Korçës dhe simotrat e saj të mëvonshme. Nuk ka dyshim se fara e hedhur nga Naum Veqilharxhi, Pandeli Sotiri, P. K. Negovani, P. N. Luarasi e rreshti i madh pas këtyre pishtarëve të arsimit tonë kombëtarë, do të jetë ftillues i mbarsëm nga farëhedhësit e mirë, të niset kjo rrugë e mbarë e të vijë gjerë në ditët tona. Pionierët e saj të nderohen e të çmohen prej gjithë breznive që vijnë pas tyre. Kësaj rrugë të trasuar, kësaj kulle të madhe e të fortë, të cilës themelin ia vuan pishtarët tanë të lavdishëm, më vonë çdo shqiptarë atdhedashës “i ka vuar nga një gurë, që ajo të jetë edhe më e madhe e më e fortë”. Kjo është kalaja e kulturës sonë kombëtare sot.
Rruga e shkronjave shqipe
Alfabeti ishte problem i dorës së parë për gjithë shqiptarët përparimtarë të shekullit 19-të. Megjithëkëtë, ky shekull kaloi pa e zgjedhur problemin e shkronjave të shqipes. Edhe pse kësaj rrugë rrugëtuan personalitetet e gjuhës dhe kulturës kombëtare, që nga Buzuku, Budi, Bogdani, Matrënga, Bardhi e të tjerë shkrimtarë të veriut, që veprat e tyre i shkruanin me alfabet latin, ata herë-herë tentuan që ato ti zëvendësojnë me ndonjë shkronjë të veçantë përshtatur natyrës fonetike të gjuhës shqipe. Shkrimtarët e jugut, të njohur me emrin Bejtexhi, Nazim Frakulla, H.Z.Kamberi. M.K.Çami, Dalip e Shahin Frashri e të tjerë, shkruanin shqipen me alfabet arab, nga të cilët nuk vërehet ndonjë tentim në drejtim të zgjidhjes së një alfabet të shqipes. Ndërsa arbreshët matanë Adriatikut, patën angazhime në zgjidhjen e alfabetit të gjuhës arbëreshe. Veçohet De Rada me dy Kongreset e mbajtura për gjuhën shqipe. Kamarda bëri tendencë për një alfabet të ri, por nuk pati jehonë /Alfabeto generalo Albano Epirotika/. Rrugës së shkronjave shqipe, pos individëve prinë edhe shoqëritë patriotike të shqiptarëve jashtë dhe brenda atdheut. Alfabeti gjatë ishte pikësynim i të gjithë shqiptarëve, sepse shkrimi i shqipes me shkronja të njësuara, peshonte edhe njësimin e vet shqiptarëve. De Rada me të drejtë shkruante, “Alfabeti nuk duhet të shkaktojë, që ne të zihemi si gratë” Kjo zgjidhje do të bënte një zgjim të tërësishëm dhe do të ndihmojë për shkëputje nga okupuesit dhe aspirantët grabitqarë. Përpjekjet e Rilindëseve ndikuan që ata të veprojnë të përbashkuar në çështjen kombëtare, ata krijuan alfabete të shqipes dhe ato i përhapnin ndër shqiptarët. Kështu, Naum Veqilharxhi hartoi alfabetin origjinal në vedi, të cilin u mundua ta përhap në Shqipëri. Kristoforidhi përdori alfabetin e veçantë me vetëm dy shkronja të huazuara nga greqishtja, Jubani përdori alfabetin latin edhe pse ai numërohej ndër autorët e parë të shekullit të kaluar me veprën “Raccolta di conti popolari rapsodia albanesi”. Edhe Pashko Vasa në vitin 1878 kishte një alfabet të veçantë, i cili pati afirmim bukur të gjerë dhe pati ndikim edhe në alfabetin e sotëm, për dallim ka vetëm 10 shkronja. De Rada me punën e tij prej vigani, gjashtë dekada u muarr me letërsinë dhe gjuhën shqipe, por edhe çështjes së shkronjave të shqipes nuk iu nda. Më 1836 botoi veprën “Këngët e Milosaut” me alfabet latin, të kombinuar me disa shkronja greke e disa të tjera konvencionale. Kurse më 1894 dha një alfabet të veçantë të kombinuar me shkronja latine e greke. Më parë kishte botuar edhe një gramatikë në Firence më 1870, “Grammatica della lingua Albanese”. Kamarda hartoi tri alfabete të një pas njëshme. Më 1870 botoi alfabetin e tij më të përsosur i cili ofrohet shumë me këtë të sotshmin, edhe pse siç thamë më parë, ai nuk kishte ndonjë shtrirje të madhe, ai i jep shkas Kamardës të numërohet ndër filologët tanë të mëdhenj. Kuptohet edhe me veprat tjera nga fusha e gjuhësisë.
Përpjekjet shqiptare për alfabetin e shqipës
Përpjekjet shqiptare për alfabetin e shqipes, gjatë gjithë shekullit 19-të, ishin të pandërprera. Nuk ka dyshim, patriotët e Rilindjes Kombëtare këtë çështje e kishin me prioritet që kërkonte zgjidhje të shpejt. Nuk mungonin shkrimet e angazhimet personale të autoriteteve kompetente, të shkrimtarëve dhe dijetarëve, as angazhimet e tyre në grupe dhe shoqëri të organizuara shqiptare jashtë e brenda atdheut. Një tentim për këtë çështje të madhe e njohim edhe nga i madhi Ismail Qemaili me bashkëveprimtarë, V. Pashën, Kristoforidhin e Hoxhë Tahsinin, Poashtu një tjetër iniciativë e njohur më 1869 dhe prapë më 1872, që nuk u kororizuan me ndonjë sukses. Megjithëkëtë, këto njihen për fille të mbara në këtë drejtim. Filologu ynë i famshëm Kristoforidhi edhe një herë tentoi më 1877 të bëjë një zgjidhje, por edhe kjo nuk doli fatlume. Megjithatë, këto tentime nuk janë të pafrytshme, meqë, mu këto ishin nisje e mbarë për një shtruarje të përbashkët të kësaj çështjeje kombëtare. Vetëm një vit pas Lidhjes Shqiptare të Prizrenit më 1879, u formua Shoqëria e Stambollit, çështjen e alfabetit e shtroi në përmasa të gjëra. Këtu mbahet mbledhja e 28 personaliteteve autoritative, mes tyre edhe tre Vëllezërit Frashri, Abdyli, Naimi e Samiu, së bashku edhe me P.Vasën, Said Toptanin, H. Tahsinin, Ali Vrionin, Koto Hoxhin, Ibrahim Dimën, Nikollë Bonotin, Anastas Frashërin e shumë atdhetarë të tjerë. Këto autoritete formojnë në Stamboll shoqërinë “Drita” dhe pas tre numrave të revistës me emërin “Drita”, revista merr emrin “Dituria”, e cila nga katër variantet e mundshme të alfabetit të kësaj shoqërie, ai i Sami Frashërti u bë bazë për hartimin e teksteve dhe veprave të botuara më vonë nga kjo shoqëri. Në shoqërinë e Stambollit u botua Abetarja e parë shqipe në 20.000 kopje, që doli me emrin “Alfabetore e Gjuhës Shqipe”. Alfabeti i kësaj shoqërie u njoh me emrin Alfabeti i Stambollit, ose edhe Alfabeti i Frashërve, i cili një kohë pati jehonë të madhe edhe në shumë koloni shqiptare, si në Bullgari, Rumani dhe në disa hapësira të trollit amë në Shqipëri. Çështja e një ABECEDE të gjuhës shqipe, ishte jo vetëm aktuale, por edhe e domosdoshme në këtë vlug të ngjarjeve historike të popullit tonë. Në të njëjtën kohë shqiptarët ishin përballur edhe me kërkesa të vështira politike teknike dhe praktike, për shkak të gjeturisë së shtypjes, mundësisë tipografike që dispononte autonomia turke. Se kishte disa propozime në këtë tubim.
Shekulli 20-të shqipen e gjeti pa një alfabete të përbashkët për gjithë shqiptarët
Alfabeti i Stambollit dominoi shumë kohë, megjithatë, nuk pati shtrirje në gjithë kombin. Ai u përhap shumë në shqipen e jugut, ndërsa në veri dominonte Alfabeti i Shoqërisë “Bashkimi” të Shkodrës. Alfabeti i Stambollit u pranua për shumë arsye, në dorë të parë ishin arsyet politike, fonetike dhe gjeolinguistike, me të cilat ky alfabet ju dha grusht të fortë armiqve të gjuhës sonë në aspektin politik, ndërsa në parimin fonetik kishte “çdo shkronjë të ketë vetëm një zë dhe për një zë një shkronjë në vete”. Parim që nuk do të zbatohet as në Kongresin e Manastirit, edhe pse ky alfabet do të shërbejë për bazë dhe kishte idhëtar edhe Mjedjen. Për çështjen e alfabetit, përpjekjet shqiptare nuk marrin fund, Shoqëria e Stambollit përdori për bazë shkronjat dhe fonemat e alfabetit latin me çka iu kundërvu tendencave armiqësore të më parshme turkomane e grekomanë. Përkundër shtrirjes së tij në trollin shqiptarë, jashtë tij gazetat përdornin alfabetet e tyre të veçanta. Kjo ishte frymë e pa konsoliduar në shkallë të gjerë kombëtare dhe tendencë e pashuar nga armiqtë, që gjuha shqipe të mos ngrite nivelin e saj me shkronja të veçanta. Andaj, nga shqiptarët me kënaqësi vështrohej përcjellja e shkrimeve të saj, po aq sa vështrohej me kërcënim nga të huajt. Kështu vepruan “Albania”e Konicës, që ishte tribunë e shtypit të kohës, “Kombi” në Amerikë dhe të tjera, përveç Bukureshtit dhe Sofjes.
Shekulli 20-të shqipen e gjeti pa një alfabet të përbashkët për gjithë shqiptarët. Sipas dokumenteve të njohura, shqipja e fillimit të shekullit 20-të, përdorte shtatë apo tetë alfabet të ndryshme, vitet e mëhershme në shkrimet e pakta të shqipes përdoreshin edhe 52 alfabete, nga kjo me të drejtë ankohej lexuesi i kohës, çka do të bënte i mjeri shqiptarë për ta kënduar gjuhën e tij? Cilat ti merr, e cilat ti lë? Gjendja e tillë për shqiptarët e atëhershëm, me shkallë të ultë të arsimimit, ishte shumë e komplikuar dhe kërkonte një zgjidhje sa më të shpejtë e fatlume. Përball forcave përparimtare kombëtare, armiqtë e gjuhës shqipe dhe të shqiptarëve, përpiqeshin që me çdo kusht, ta mbanin popullin tonë në një gjendje pakrye. Disa nga ata dilnin gjëja se përkrahnin myslimanët, e të tjerët dilni, se përkrahnin të krishterët. Kështu me këto “përkrahje” të njërës palë të pengonin palën tjetër, thjeshtë ata pengonin gjitha proceset shqiptare në këtë drejtim. Fundi i shekullit 19-të dhe fillimi i shekullit 20-të, përveç rritës së madhe të Lëvizjes Kombëtare për lirimin e shqiptarëve nga zgjedha pesë shekullore e Turqisë. Patriotët shqiptarë vazhduan luftën, lëvizja rritej, lufta politike pa aleatë thuaja vendnumëronte, ndërsa lëvizja kulturore zgjerohej. Rritej numri i krijuesve dhe veprave artistike në gjuhën shqipe si edhe numri i revistave, gazetave, shoqërive kulturore jashtë dhe brenda tokave tona, Rrjeti dhe niveli i shkollës shqipe u zgjerua, krahasuar me atë të fillimit në Korçë (7 mars 1887), Realisht u poqën kushtet që edhe çështja e alfabetit që ishte afër zgjidhjes të përkryhet. Me iniciativën e Klubit “Bashkimi” të Manastirit, u ftua Kongresi i Manastirit, i cili do të mbahej në Manastir prej 14 deri më 22 nëntor të vitit 1908. Për këtë ngjarje monumentale të gjuhës, kulturës dhe historisë shqiptare, që merret ndër ngjarjet dhe datë më e madhe historike e shpirtërore kombëtare, pas Lidhjes Shqiptare të Prizrenit 1878, Kongresi i ABC-së shqiptare i priu shpalljes së Pavarësisë së shtetit shqiptar, më 28 ëntor 1912 në Vlorë.
Roli i shoqatave “Bashkimi” dhe “Agimi”, e Shoqëria e Stambollit.
Iinfluencë të madhe kishte kleri katolik i veriut At Gjergj Fishta, që atë kohë drejtonte shoqërinë “Bashkimi” në Shkodër. Temë e vetme e këtij Kongresi ishte zgjidhja e alfabetit të shqipes. Në Kongres morën pjesë 150 të deleguar nga të gjitha viset dhe kolonitë shqiptare, në mesin e tyre kishte edhe konzujë të huaj, në Kongres ishin të përfaqësuara edhe besimet fetare. Delegatët, sipas dëshmive të kohës, vinin të hipur në kuaj, ishin të veshur solemnisht dhe solemnisht priteshin nga shqiptarët anas të Manastirit me rrethinë. Përfaqësuesve në Kongres të Manastirit, vendorët para ndërtesës ku mbahej kongresi ju shtruan rrugën me qilima e sixhade, që nga ura gjer te ndërtesa tri katshe me kupolë, ku tuboheshin të deleguarit, të cilëve nga vendorët iu sigurua edhe roje për mirëvajtjen e sigurisë gjatë punës së Kongresit. Delegatët ishin nga Manastiri, Shkodra, Durrësi, Elbasani, Vlora, Gjirokastra, Shkupi, Kolonja, Janina, Selaniku, Bukureshti, Konstanca, SHBA-të, Sofja, Egjipti dhe Italia. Kongresi zgjati disa ditë. Për datën e fillimit ka mendime kontestuese, disa thonë Kongresi filloi më 12 nëntor, disa mendojnë më 1 nëntor, madje një konzul serbë thotë se Kongresi u mbajt diku në dhjetor. Por, data e 14 nëntorit, sipas gjithë dokumentacionit dëshmon realitetin dhe saktësinë e vërtetë të mbajtjes së Kongresit të Manastirit. Kongresi që në fillim zgjodhi kryetarin e Kongresit Mit-hat Frashërin të birin e Abdyl Frashërit, Sekretare u zgjodh Parashqevi Qiriazi ndërsa nënkryetar i Kongresit u zgjodh Grigori Cilka dhe 11 anëtarë të tjerë. Kongresi zgjodhi edhe një Komision të zgjeruar nga shoqëritë “Bashkimi dhe “Agimi”, Shoqëria e Stambollit dhe personalitete tjera nga shoqëritë dhe kolonitë shqiptare, që pas diskutimeve, propozimeve dhe mendimeve të ndryshme, më 22 nëntor 1908 Komisioni solli një konkluzë. Në të cilën para Kongresit u sollën dy alfabete alternative të mundshme për përdorim të barabartë, të cilat vet koha, në zbatueshmërinë praktike të tyre, do të dëshmojë cili nga ata të merret për alfabet të shqipes dhe për gjithë shqiptarët. Për variant u moron Alfabeti i Stambollit dhe një alfabeti me bazë alfabetin latin. Komisioni dhe Kongresi vendosen, që në të gjitha shkollat dhe në të gjitha revistat dhe shkrimet e shqipes, të përdorën këto dy alfabete alternative. Komisioni përbëhej nga këta anëtarë: Atë Gjergj Fishta, Kryetar. Luigj Gurakuqi, Sotir Peci, Mit-hat Frashri, Shahin Kolonja, Dhimitrak Budi, Ndre Mjedja, Fehmi Topuli, Nuset Vrioni dhe Grigor Cilka, anëtarë. Të gjithë u zgjodhën me votë të fshehtë. Në këtë komision u zgjodhën personalitete eminente me qëllim të mos bazohen në alfabetet e deri atëhershme të përdoruar në gjuhën shqipe, edhe pse më parë Kongresi kishte vendosur që për alfabet të shqipes të mbështetej në alfabetin latin, i cili për gjitha parimet gjuhësore i përgjigjej shqipes. Komisioni mori për çdo tingull të shqipes veç e veç një shenjë grafike të veçantë, gjegjësisht për çdo tingull një shkronjë. Analiza e thellë e praktikës gjuhësore për disa tinguj kërkoi një punë e gjatë. Pas diskutimeve të rrepta, të nivelit gjuhësor e shkencor, në mes të delegatëve në Kongres, u murr vendim, që disa tinguj të shqipes, duhet të shënohen me dy shenja grafike. Kështu që, më 22 nëntor 1908, Komisioni arriti të propozon qëndrim definitiv para Kongresit. “Pasi që u kënduan verbalist ditëve tjera, e pasi që e pamë, se puna që kishim bërë ishte mjaft e madhe, por jo aq sa të na kënaqë të gjithëve, e ti shërbente si përparim dhe diturisë ndër ne; Të shtyre edhe nga disa shkaqe të përjashtme e shtyem prapa, e me pëlqim të të gjithëve u vendos që: Të merret ABECE-ja e Stambollit, e me te së bashku, një ABECE thjeshtë latine, që të përdorën bashkërisht në mes të shqiptarëve”. Nga kjo vërehet, se Kongresi i Manastirit nuk e zgjodhi përfundimisht çështjen e alfabetit të shqipes. Por, Kongresi e thjeshtoi shumë rrugën e pakrye që deri atëherë e mundonte shkrimin e shqipes. Padyshim ky trasim lehtësoi shumë zgjedhjen definitive, që do të arrihet brenda një kohe relativisht të shkurtër më 1910. Korpusi fonetike e fonologjik i shqipes, ligjet dhe zhvillimet e brendshme të gjuhës sonë, përmbushen me 36 shkronjat e kërkuara kahmot, që janë përkatëse me 36 tingujt fonetik të shqipes, shkronjat me bazë latine të cilat i kemi sot të afërta me shkronjat e shumë gjuhëve të zhvilluara të botës. Prej këtu e tutje shqiptarët me punën e tyre i dhanë hov luftës dhe punës krijuese mendore edhe kundër pushtuesve dhe lakmisë së tyre për të imponuar shqiptarëve gjuhën e tyre. Hovi i zhvillimit të gjithmbarshëm të vetëdijes shqiptare për gjuhën dhe zhvillimin e vlerave pozitive shpirtërore kombëtare, dobësoi furinë e synimeve imponuese dhe nëpërkëmbjen e këtyre vlerave kombëtare nga të huajt.
Kongresi i Elbasanit vendosi, që nga mesi i shtatorit të hap Shkollën Normale në Elbasan
Për Kongresin e Manastirit gjithë pjesëmarrësit e në veçanti Fishta, Mjedja, Mit-hat Frashri, Gurakuqi, Grameno, Hilë Mosi, Bajo e Qerqiz Topuli e shumë të tjerë, kanë luajtur rol me rëndësi, alfabetet e të cilëve kanë pasur ndryshime gjatë kohës, gjerë në Kongresin e Manastirit. Vitet e para pas Kongresit të Manastirit filluan protestat shqiptare për mbrojtjen e alfabetit kombëtar të Manastirit, në Berat masa dogji abetaren me shkronja arabe-turke, ndërsa në Korçë protestuesit kënduan këngën e alfabetit shkruar nga mësuesja Parashqevi Qiriazi. Protesta u organizuan për mbrojtjen e alfabetit kombëtar të Manastirit nga gjonturqi dhe fryma greke. Në mbrojtje të alfabetit shqiptarët u organizuan edhe në Përmet e Elbasan. Përkundër kërcënimeve antishqiptare turke e greke, Kongresi i Elbasanit vendosi, që nga mesi i shtatorit të hap Shkollën Normale në Elbasan, e cila për shkak të rrethanave filloi punën më 1 dhjetor 1909.
Tash kur po përmbyllet një përvjetor i moshës së moçme për shkronjat tona, që po rrugëtojne në fillmshekullin e dyte te jetes së tyre dhe nismen e rrugëtimit e rritës së gjuhës gjuhës kombëtare shqipe, e cila këtë vit mbushi shekullin “Komisija Letrare e Shkodrës 1916”. Përkujtojmë vështërsitë dhe punën e mundimshme të atdhetarëve shqiptarë, përpjekjet shumëvjeçare të tyre, që ne sot të ligjërojmë e të shkruajmë alfabetin e trashëguar nga stërgjyshërit tanë të lavdishëm. Ky alfabet ka ngritur lartë kalanë gjithëdijes shkencore dhe vlerave shpirtërore të artit e kulturës sonë kombëtare. Sot jemi të barazuar me civilizimin e popujve që dikur ua kishin laminë, dhe ka bërë të na lakmojnë edhe ata, që dikur nuk na kanë shikuar me simpati, as neve për popull të moçëm, e as gjuhën tonë për vlerë të veçorisë kombëtare.

Filed Under: Histori Tagged With: e shtetit Shqiptar, Kongresi i Manastirit, priu pavarësinë

Flamurtarët e shtetit Shqiptar viktimën e një ” bese” të përfolur….!

April 5, 2016 by dgreca

Nga Gjon Kaçaj/
Princi malësor që guxoi ti shpallin luftë nga bajraku i Hotit,perandorisë Osmane u ekzekutue në Orosh të Mirditës  me 20 Dhjetor  1915 . Sot mbas 104 vitesh të ekzistencës të shtetit Shqiptar përkujtojmë legjendarët flamurtarë.
Ded Gjon Lulin që arriti të kurorëzoi ngritjen e Flamurit kombëtar me 6 Prill 1911 në Bratilë , që entuziasmoi athdhetarët patriot në disa qytete e krahina të ngrejnë simbolin e kombit , njëri pas tjetrit duke i paraprirë ngritjes së flamurit ne Vlorë me 28 Nandor 1912 , saktësue me karten e shenjët të Pambvarsisë, të firmosur nga burrat flamurtarë shtetëformues shqiptarë.
Shteti qëndron por flamurtarët themltarë bien viktimë e një bese të përfolur .
Tre vite mbas eleminimit te Ded Gjon Lulit ne Janarë 1919 , në praninë e gazetarve ne Itali eleminohet përjetësisht , flamurtari dhe themelusi i shtetit Shqiptarë Ismail Qemali .
Thuhet se gjenite vdesin për te jetuar prandaj Ded Gjon Lulin e lartësojnë vlerat historike kombëtare edhe ma gjanë .
Meritat e Ded Gjon Lulit njerëzore të shkrira për kombin si flamurtarë, si tribunarë i lirise e pamvarsisë dyshohet si shkaku numer nji i ekzekutimit mafioz përta zbehur politikisht legjendarin Ded Gjon Lulin.
Ded Gjon Luli lindi ne vitin 1840 ne Barrdhaj të Traboinit .
Shkim e këndim i mësoi nga kleri Katolik , fliste mirë Shqipen , Latinishten dhe Nashken ,si gjuhëtare të talentuar e dërgunë ne Austri për shkollim me priroritet njohjen e artit ushtarak .
Pushtusit Turq nga njara anë dhe Shkijet e Cetinës , zaptuesit e krajlnisë të udhehequr nga Knjazi Malazez vrisnin , grabisnin e i dëbonin forcërisht Shqiptarët nga trojet etnike , duke shpallë zoter ne trojet e tyne Shkijet , si pronare autokton .
Nga ana tjetër pushtusit Anadollak patrullonin prapavijën e Krajlëve duke ngritë posta kufitare qe cenonin direkt interesar e vendorëve Shqiptarë.
Në vitin 1862 ne moshen 22 vjeçare , Ded Gjon Luli u prin trimave malësor për të mbrojtë depot e armatimit dhe arriti të paralizojë Knjazin me ushtri .
Ded Gjon Lulit si prijës e luftarë, Traboini i besoj detyrën e pleqërisë dhe Hoti detyren e zevens kryeplakut me të drejten e përfaqësisë në të gjitha kuvenet .
Me këtë mandat legjitim përfaqësoi Hotin si bajrak në lidhjen e Prizërenit nga ku fitoi mbéshtetjen e të gjitha maleve të cilat e emërun nënkryetarë i forcave të armatosura për malet e Malësisë.
Historia nuk është daulle as loder , ajo duhet të shkruhet qartë pa hatermbetje , të rreflektoi drejt pa paraqykime krahinore , fetare por me fakte cilësore .
Dua te pyes analistët , studiues , historian , intelektual apo politikan , e përse jo kryetarin e shoqatës Malësia , duke qenë i bindur se e kam plotësisht të drejten morale . Së pari nga gjyshi nipi i Dedit të Gjoni , pra nip Hotit .
Nga baba nip i Dajanajve , nip Hotit .
Nga vehtja nip Frangajsh , pra nipi i Pjetër Dadharit , sigurisht nip Hotit , edhe si njohës i mirë i kanunit te Lek Dukagjinit , të Skenderbeut , të Elbasanit , Beratit e Vlorës , si nënkryetarë i pajtimeve mbarëkombëtare mbas vitit 1990 dhe si nënkryetarë i shoqatës kombëtare të përsekutuarve politik të Shqipërise .
Pytja :
A ishte politike vrasja e Ded Gjon Lulit ?
Përse nuk u lejua pjesmarrja e vllazërisë në mortin e tij ?
Përse u varros jashtë varrezave ?
Kush i nxorri eshtërat e Ded Gjon Lulin në vitin 1967 nga varri dhe ku ndodhen ?
Kryengritja e Malesisë së Madhe ne vitin 1911 me Ded Gjon Lulin në krye mbetet kryengritja ma madhore e të gjitha kohërave  qe nga organizimi  dhe deri tek finalizimi me ngritjen e flamurit ne Deçiq .
Së pari :
U realizua falja e gjakmarrjeve .
U sterviten për dy vite 1500 luftarë.
U krijua shtabi i luftes prej shtatë vetësh .
U krijua shtabi i flamurit prej shtatë vetësh.
Hoti si bajrak ne emer të maleve i shpalli zyrtarisht luften perandorisë Osmane dhe realizoi momerandumin e Greçjes me dymdhjetë pika të hartuara nga intelektualë e patriot , përfaqësues nga të gjitha trevat e Shqipërise amë! Si Buletini , Hasan Prishtina , Siliqi , Gurakuqi ,Hil Mosi etj.
Kryekrushku Ded Gjon Luli me trimat flamurtarë arriti në Vlorë me 28 Nanorë 1912 me flamurin kombëtar që u shpalosh në  vitin 1911 në Qafë-kishë , duke ija dorëzue shtabit te flamurit .
Flamurin e prerë dhe të qendisur nga Gjon Gjo Kola dhe Rrok Pulti .
Lavdia e Malësisë së Madhe është besimi tek Zoti , thjeshtësia dhe afësia për tu vetëmbrojtur , prandaj krenohemi me Papa Kelementin , me Ded Gjon Lulin e Prek Calin , me filozofët si Pater Nargaj e artistë si Lukë Kaçaj  , pse jo me Noren e Kelmenit , Tring Smajlen , Shote Galicen , Tone Bikaj , Roza Patin e Jozefina Topallin e të gjitha nanat malësore.

Filed Under: Opinion Tagged With: " bese" të përfolur....!, DEDË GJON LULI, e shtetit Shqiptar, Flamurtarët, Gjon Kacaj, viktimën e një

Artikujt e fundit

  • HOMAZHET DHE LAMTUMIRA PËR DR. GJON BUÇAJ DO ZHVILLOHEN MË 19-20 MAJ 2022
  • HOMAZHET DHE LAMTUMIRA PËR DALIP GRECËN DO ZHVILLOHEN MË 19-20 MAJ 2022
  • LAMTUMIRË DALIP GRECA
  • SHUHET DALIP GRECA, IKONA E DIELLIT, VATRËS E MEDIAS SHQIPTARE NË AMERIKË, VATRA MESAZH NGUSHËLLIMI
  • Një lutje për shëndetin e mikut tonë të çmuar Dalip Greca
  • SHUHET PATRIOTI I MADH DR. GJON BUÇAJ, VATRA MESAZH NGUSHËLLIMI
  • SUPREME COURT LEAK LEADS THE HEADLINES
  • GAZZETTA DI VENEZIA (1919) / SHKRESA E DJEMVE TË ISMAIL QEMALIT DREJTUAR MINISTRIT TË PUNËVE TË JASHTME TË ITALISË ME RASTIN E VDEKJES SË BABAIT TË TYRE
  • TURKEY’S COLLUSION WITH RUSSIA – NEW REPORT
  • Jo, po: ka Shqipni për Zotin
  • GJON KAMSI DHE RRËNJËT E FAMILJES SË TIJ MESJETARE
  • KAFSHËT LUFTËTARE SI DHE NJERËZIT
  • ALBANIAN LANGUAGE – ELECTIVE COURSE – AT HARVARD UNIVERSITY
  • MITINGU I MADH I 13 MAJIT 1910 NË BOSTON NË PËRKRAHJE TË KRYENGRITSËVE TË KOSOVËS DHE KRYEKOMANDANTIT ISA BOLETINI
  • Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA mirëpret të gjithë shqiptarët në festën e 110 vjetorit të krijimit të saj

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari Albin Kurti alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla Astrit Lulushi Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fadil Lushi Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Tregim Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT