• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Koliqi ringjalli ndërgjegjen arbëreshe

August 26, 2017 by dgreca

2Ernest-Koliqi

Nga Bardh Frangu/

1 Zef Kjaramonte

Arbëreshi nga Sicilia, Zef Kjaramonte (1946), është njëri nga arbëreshët më të vjetër të Seminarit Ndërkombëtar të Gjuhës, Letërsisë dhe Kulturës Shqiptare që tani për herë të 36 mbahet në Prishtinë.Për gazetën “Zëri” të Kosovës, Zefi ka folur  me pasion për historinë dhe përpjekjet e mbijetesës identitare të arbëreshëve të Italisë. Si studiues i Evropës Lindore është pajisur me njohuri të shumta për Ballkanin e në veçanti për shqiptarët. Duke studiuar “Mesharin” e Buzukut nga këndvështrimi historik, Zefi ka mësuar shumë për historinë e shqiptarëve në përgjithësi dhe të arbëreshëve në veçanti.

I lindur në Santa Kristina Gela të Sicilisë, ka kujtuar fëmijërinë e tij, përkatësisht moshën kur për herë të parë ka nisur të interesohet për identitetin e tij.

Deri në moshën 11 vjeçare nuk e dija pse flisja arbërisht, ndërsa na quanin grek. Pas klasës së pestë shkova në një shkollë të horës së arbëreshëve që ndodhej katër kilometra larg. Atje, nipi i Pal Skiroit, zbuluesit të “Mesharit” të Buzukut, Papa Gjergji Skiroi, një herë në javë na jepte mësim në arbërisht. Këtu mësuam si shkruhet arbërishtja. Dhe mund të them se nga kjo kuptova se kush jam”, thotë Zefi, i cili tashmë jo vetëm që e flet për mrekulli gjuhën shqipe, por edhe merret me studimet rreth saj.

Kujton Zefi pastaj kalimin tek Manastiri Greto Fortes, që ishte një lice klasik, ku mësohej edhe arbërishtja. Po në kujtesën e tij si përmendore qëndron figura e Ernest Koliqit, me të cilin u njoh dhe u miqësua në kolegjin grek. “Ditën e shtunave vinte Ernest Koliqi dhe na mbante mësim në gjuhën shqipe. Kishte edhe arbëresh të tjerë që ndiqnin mësimet e Koliqit. Koliqi nuk na mësonte vetëm gjuhë, por edhe histori të shqiptarëve. Në këtë mënyrë na e forconte ndjenjën kombëtare. Them me sigurinë më të madhe se Koliqi ringjalli ndërgjegjen arbëreshe. Na motivoi të shkruanim edhe në revistën e tij “Shejza”. Kështu shumë arbëreshë u bënë bashkëpunëtorë të revistës së tij”, kujton Zefi, ndërsa flet me shumë admirim për punën e palodhshme të Koliqit, të cilin në këtë mënyrë edhe e kishte bërë mik të dashur shumë.

Zefi kujton sesi pesëqindvjetori i vdekjes së kryeheroit të shqiptarëve, Gjergj Kastriotit Skënderbeut, kishte ndikuar shumë jo vetëm në forcimin e identitetit të tij, por edhe të arbëreshëve në përgjithësi.

“U bë një manifestim i madh në Romë, por edhe në Sicili. Për herë të parë në Bazilikën e Shën Pjetrit u mbajt meshë në arbërisht. Kjo bëri që të krijohet një frymë e re tek arbëreshët. Në këtë manifestim të madh edhe njoha fytyrat më të rëndësishme të diasporës shqiptare”, shprehet me nostalgji Zefi.

Për Kosovën thotë se për herë të parë ka dëgjuar nga një pejan që e ka takuar në sheshin e Roms, ndërsa vizita e tij e parë ishte në vitin 1976.

“Ai që më priti në Kosovë ishte Ymer Jaka, ndërsa u njoha me emra të rëndësishëm të dijes dhe kulturës shqiptare, si me Idriz Ajetin, Ali Aliun, Esad Mekluin, Anton Çettën, Mark Krasnqin, Ibrahim Rugovën, etj. Po Simon Shirokën e bëra mikun tim më të mirë”, kujton Zefi.

Me Rugovën kishte një raport më të veçantë, sepse kishte pasur rastin të ishte edhe përkthyes i tij.  “Si korrespodent i radio Vatikanit që isha, dola dhe  prita refugjatët që erdhën nga Kosova në Itali. Kur erdhi t’i vizitojë Rugova, unë përktheva për të, ndërsa ai në shenjë miqësie tha si me shaka se unë isha përkthyesi i tij personal”, kujton Zefi, duke folur më gjatë për përvojat e tij me refugjatët nga Shqipëria në vitin 1991 dhe me refugjatët nga Kosova në vitin 1999.

“U thosha edhe atyre në Itali se refugjatët shqiptarë nga Shqipëria dhe Kosova nuk ishin të njëjtë. U thosha se këta nga Kosova kanë ikur nga dhuna e okupatorit dhe me t’u çliruar vendi i tyre do të kthehen të gjithë. Dhe kështu ndodhi vërtet”, kujton Zefi atë kohë të dyndjes së madhe të shqiptarëve.

Arbëreshi nga Sicilia e pranon se Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare ka pasur ndikim të jashtëzakonshëm tek arbëreshët. Ndërsa në pyetjen tonë se cila është gjendja aktuale e arbëreshëve të Italisë, Zefi vihet në një dilemë të madhe.

“Dy tendenca zhvillohen njëkohësisht; ajo e ruajtjes dhe ajo e zhdukjes. Kjo është më shumë në duart e politikanëve të dy shteteve, Shqipërisë dhe Kosovës, në veçanti të atyre të Shqipërisë, të cilët duhet të bëjnë më shumë për arbëreshët e Italisë. Po vështirë është të kërkosh më shumë nga politikanë inferiorë, që në Itali vijnë si lypsa. Dihet se ne arbëreshët jemi ortodoks me Romën, ndaj ka rëndësi shumë që nëpër kishat tona mesha të mbahet në arbërisht dhe kjo e drejtë duhet t’u takojë arbëreshëve”, shprehet Zefi shumë skeptik për të ardhmen e këtij komuniteti.

Ai në seminarin e 36-të vjen me një kumtesë shumë të rëndësishme për gjuhën dhe kulturën arbëreshe. Zefi do të lexojë një kumtesë që ka të bëjë me mbishkrimet në gjuhën arbëreshe, dëshmi këto që faktojnë më së miri qenien arbëreshe në Itali dhe përpjekjet e tyre për të ruajtur identitetin arbëresh. Kumtesën e tij Zefi e ka ilustruar edhe me foto nga vendet ku ekzistojnë këto mbishkrime. Sipas këtij arbëreshi të pasionuar për gjuhën dhe kulturën shqiptare në përgjithësi, mbishkrimi më i vjetër është ai AS TRUAR GEZUAR, që gjendet afër pallatit Matranga në Horë të arbëreshëve.

“Tek arbëreshët e Sicilisë mund të vërehet se arbërishtja është përdorur ndoshta edhe përpara botimit të “Mësuarës së krishterë” të Lekë Matrangës”, pohon Zefi i impresionaur me trashëgiminë arbëreshe, por njëkohësisht edhe i dëshpëruar për të ardhmen e saj.

Filed Under: Emigracion Tagged With: Ernest Koliqi, ndergjegja arbereshe, Zef Kjiaramonte

ME 15 SHKURT 1909 LINDI “DIELLI”

February 16, 2017 by dgreca

2 Frank-shkreli-2-300x183-1

Përgatiti Frank Shkreli/

1 dielli flamur

108 vjetë më parë, ekzaktërisht me 15 Shkurt, 1909 doli në Boston të Shteteve të Bashkuara numri i parë i gazetës Dielli, organ i Organizatës Panshqiptare Vatra, gazetë që edhe sot botohet rregullisht në internet dhe njëherë në muaj del në versionin e printuar, duke përmbledhur në ‘të artikujt dhe veprimtaritë më të dalluara mujore të organizatës Vatra.   

Vendosa që më rastin e këtij përvjetori të gazetës Dielli, në vend të fjalëve të mia, të përmbledhë një editorial që m’u kujtua se e kisha lexuar vite më parë, të shkruar nga Ernest Koliqi në revistën e tij të famshme, “Shëjzat” të vitit 1959, në shënim të 50-vjetorit të botimit të gazetës shqiptaro-amerikane, Dielli.  Por siç ve në dukje edhe Profesor Ernest Koliqi, në editorialin kushtuar 50-vjetorit, gazeta Dielli nuk ishte thjeshtë  një gazetë vetëm për shqiptaro-amerikanët.   Ai filllon vlersimin e tij të  historisë së gazetës Dielli, duke shkruar se, “Kush kujdeset, pak a shumë për historinë e vendlindjes, e di rolin kryesuer që ka luajtun kjo fletore në lëvizjet kombëtare.  Ajo e nisi punën e vet me kryefjalën fatlume të Nolit, “Një Shqipëri për Shqiptarët”, shkruan Koliqi, një moto kjo me të cilën shprehet ai, “Noli ia ndielli të mirën Atdheut dhe Ora e kombit mbas pak vjetve ia fali gjindes shqiptare – tekembramja — një truell të lirë ku ajo të rronte e të zhvillohej si mbas prirjeve të veta landore dhe shpirtënore.”

Ernest Koliqi, botimin e gazetës Dielli dhe themelimin e organizatës Vatra, i lidhë drejtë për së drejti me pavarësinë e Shqipërisë, duke komentuar se  “Botimi i Diellit solli themelimin e “Vatrës”, e cila me 28 prill 1912 e shpalli veten si Federatë panshqiptare. Çdo grumbullim energjishë e veprimtarishë ka uratën e Perendisë dhe buzqeshjen e fatit. Këtë, na Shqiptarët s’duhet ta harrojmë. Si të donte Provanija hyjnore me shpërblye ringjalljen e frymës së vëllaznimit ndër Shqiptarë – mbas gjashtë muajve të themelimit të Vatrës – Shqipnija fitoi pamvarsinë.   Me 28 prill 1912 u krijue Vatra dhe me 28 nanduer po të atij vjeti e puthi rrezja e lirisë flamurin e Skënderbeut mbas pesqind vjetësh që ai rrinte i paluem si leckë e pavlerë në terr e në harresë”, shkruante Koliqi, me rastin e 50-vjetorit të botimit të gazetës Dielli, në revistën e tij Shëjzat, të botuar në Romë. 

Me rastin e 50-vjetorit të Diellit, Ernest Koliqi e cilëson veprimtarinë e Vatrës dhe të Diellit si një “varg tubzash epiko-lirike”, duke vlersuar se gazeta Dielli përcolli besnikërisht ngjarjet shqiptare dhe botërore të asaj periudhe, gjithmonë e gatshme për të mbrojtur qendrimet e shqiptarizmit. Si shembull, Koliqi citon në editorialin e tij një shkrim të gazetës Dielli të 3 qershorit, 1913 ku përshkruhet gjëndja e atëhershme në Ballkan, por shumë e ngjashme me përpjekjet e sotëme të Rusisë putiniste për të influencuar ngjarjet në interes të saj dhe më në fund për të kontrolluar gjëndjen në Ballkan, përfshirë trojet shqiptare.  Gazeta Dielli sipas Koliqit,  i kishte dhënë një  paralajmërim botës shqiptare në fillim të shekullit të kaluar se, “Nuk duhet kurrë Shqipëria të presë ndonjë të mirë ase ndihmë nga Rusia, se interesat e saj kanë qenë dhe do të jenë kurdoherë për të copëtuar Shqipërinë dhe t’ua shpërndajë copat këlyshve sllavë për fitim të saj.   Programi i Rusisë është që të përfshijë një ditë gjithë shtetet e Ballkanit, të lidhë Detin e Zi me Egjen e me Adriatikun”.

Profesor Ernest Koliqi vlerësonte në komentin e tij botuar në revistën Shëjzat, se veprimtaria patriotike e gazetës Dielli dhe e përfaqsuesve të Organizatës Pan-shqiptare Vatra, arrinë kulmin në vitin 1918.   Atëherë kur sipas tij, “Fan Noli ban mrekullina në Europë si delegat i Vatrës.”  Ai nënvijon takimet e Fan Nolit me Presidentin Wilson dhe me ish-presidentin Theodore Roosevelt në Washington, para se të nisej për në Konferencën e Paqës në Paris, ku sipas Koliqit, “Noli u përpoq për atdhe me vetitë e nalta të tija… shpëtoi Shqipëninë asokohe nga cungimi ma i shemtuet”, ndërkohë që përveç mbështetjes së presidentit amerikan Wilsonit për Shqipërinë, iu shtua edhe përkrahja  e Papa Benediktit të XVI, shkruante Koliqi në komentin kushtuar 50-vjetorit të botimit të parë të gazetës Dielli, duke komentuar mbi rolin që luajti Fan Noli në situatën e atëhershme.  

Në komentin me titull, “Pesëdhjetëvjetori i Fletores “Dielli”, botuar në revistën Shëjzat të vitit 1959, Profesor Ernest Koliqi u jep kredinë më të madhe për veprimtaritë historike të Diellit dhe të Vatrës, “Dy kampionëve të mëdhej të shqiptarizmit, At Fan Noli dhe Faik Konica…si gërshetuesit kryesorë të veprimtarisë së shkëlqyeshme të Vatrës dhe vatranëve”, por pa harruar, shton ai, as veprimtarët e tjerë të shumtë të Diellit e të Vatrës, të cilët i përmend Koliqi në editorialin e tij, veprimtarë si, “Kost Çekrezi, Kristo Floqi, Kol Tomara, Kristo Kirka, Bahri Omari e Sotir Peci”, ndër të tjerë.

Por, ja ku jemi sot. Gazeta Dielli kujton 108-vjetorin e daljes në dritë. Shumë gjëra kanë ndryshuar e disa gjithnjë vazhdojnë të jenë të ngjashme me situatat e sotëme aktuale politike dhe gazetareske, me të cilat përballet jo vetëm Vatra e Dielli dhe komuniteti shqiptaro-amerikan, por edhe mbarë shqiptarët në trojet e veta në Ballkan.  Duket sikurë situatat e dikurshme po përsëriten, të vjetrat pra, janë prapë të reja. Pandaj, Dielli dhe Vatra kanë gjithnjë një rol për të luajtur, duke u bazuar në rolin historik të saj të shekullit të kaluar.   I takon këtij brezi të ri të shqiptaro-amerikanëve, i cili për nga numri dhe për nga pasuria, janë në gjëndje shumë të të mirë se sa bashkohasit e Fan Nolit dhe të Faik Konicës, që të jenë një “shtyllë më e fortë” se kurrë më parë e shqiptarizmit në Amerikë.  Në editorialin e tij me rastin e 50-vjetorit të Diellit, Ernest Koliqi iu drejtua shqiptarëve të Amerikës, me një thirrje që është edhe sot aktuale:  “Bashkatdhetarët e Amerikës, të cilët dijtën të ndërtojnë këtë qëndër të fortë atdhedashunie – duhet sidomos sot të jenë në naltësinë e misjonit historik që u përket, mbasi jetojnë e veprojnë në prehën të Demokracisë së Madhe amerikane, në dorë të cilës është fati i botës e prandej edhe i vendit tonë.”  Një thirrje kjo shumë me vend në vitin 1959, por gjithnjë aktuale edhe sot.

Urojmë në këtë përvjetor që Dielli, Vatra dhe të gjithë ne – megjithë peripecitë që kanë përballur gjatë historisë — të mësojmë nga historia e gjatë dhe pozitive e veprimtarisë së këtyre dy institucioneve shqiptaro-amerikane dhe kombëtare si dhe nga përvoja e udhëheqsve të tyre të shekullit të kaluar, për të mirën e përbashkët dhe në interesin kombëtar, këtu dhe në trojet shqiptare. Të urojmë së bashku me Ernest Koliqin,  siç bëri ai me rastin e 50-vjetorit të gazetës Dielli, që udhëheqsit e tanishëm dhe të ardhëshëm të Vatrës dhe të Diellit — që ashtu siç kanë bërë edhe para-ardhësit e tyre me punën e tyre të palodhur gjatë 200-vjetorit të dytë të ekzistencës — të kenë rast, mundësi e vullnet që të, “korrin dafina shumë të shkëlqyeshme”, për Shqipërinë dhe për Shqiptarët kudo.

Filed Under: Opinion Tagged With: 15 Shkurt, Ernest Koliqi, Frank shkreli, Lindi Dielli

Ernest Koliqi dikur dhe arsimi sot!

March 4, 2015 by dgreca

Nga Fahri XHARRA/
“ Dorën në zemër, vërtet më ka marrë malli për mësuesit e Ernest Koliqit, e jo këto të sotshmit të Ministrisë Arsimit e partive politike, që kurrë nuk kanë kapur ditar në dorë. E sot emërohen drejtorë shkolle e ministra të arsimit. Mësuesë të politizuar deri në palcë me trumbetime partiake dhe me pak aftësi arsimore – edukative, plot patetikë patriotike. Partizanë, që ditarin e arsimit e kanë shndërruar në libreza partiake. (K.Çeliku)”
Sa keq ! në shtetin e vet , të pa përgjegjshëm ,aspak , as për fëmijt e tyre.
. Edhe ato pak libra, që na mbetën nga “Shqipëria e Madhe”, ministrit arsimit të asaj kohe -Ernest Koliqi, na i rrëmbenin nga duart dhe na rrasnin në burg si “nacionalistë e irredentistë”. Megjithatë, ne perësëri gjenim ndonjë libër për ta lexuar kokë më kokë nën hijen e Lisit midis Livadhit. Ishin Librat e këndimit të asaj kohe plot poezi të Rilindasëve tanë me shokë: Naimi, Çajupi, Gjergj Fishta, Asdreni, Vaso Pashë Shkodrani, Ndre Mjeda, Filip Shiroka, Hil Mosi, Ali Asllani e Prej Shkëndisë. Pseudonim letrar i asaj kohe, që edhe sot e kësaj dite nuk e di se, kush ishte autori i atyre poezive të zjarrta mes faqeve të Librit të këndimit- tregon miku Kalosh Çeliku
Është për qudi që sot në shtetet tona kemi më pak mësim se sa në kohën e qeverisë
“kolaboracioniste” dhe “tradhëtare “ të viteve 1942-1945. E ajo qeveri hapi shkolla shqipe në Kosovë , sepse ajo e shkreta kishte nevojë shumë të madhe pert to. Analfabetizmi kishte çelur morra. Fëmijtë , nga friga se na “ bëheshin serb “ nuk i dërgonim në shkolla. Këte na e këshillonin “patriotët” e xhamijave , të këshilluar nga vetë serbët..
Edhe sot hudhet vrer mbi Mustafa Krujen ( kryeminister) e Ernest Koliqin (ministër i arsimit) sepse si ” tradhëtar” që ishin na kishin hapur shkolla shqipe. Po te kishin qenë kaq anti shqiptare, Kruja e Koliqi do te kishin hapur shkolla italiane në Kosovë e jo shkolla shqipe . Por , sidoqoftë gjuha është nga tuli .
Ministria e Arsimit e drejtuar nga Koliqi, nga një organ i tipit vetëm administrativ, u shndërrua në një organ shtytës nxitës i tërë kulturës kombëtare, vatër edhe për nisma kulturore private, njëkohsisht duke funksionuar si asnjëherë më parë, edhe si organ largpamës administrativ. (Giuseppe Valentini, Ernesto, Spechio d’umano transito, Shejzat, numër Përkujtimuer kushtue Prof. Ernest Koliqit, fq 23.) ((Romeo Gurakuqi )
Ernest Koliqi qëndroi për dy vjet ministër i arsimit, më pak se dy vite në kryesi të Institutit të Studimeve Shqiptare dhe më pak se gjysëm viti në presidencë të Dhomës së Deputetëve. Ernest Koliqi ministër i arsimit, mori si bashkëpunëtorë të tij njerëzit dhe shkrimtarët ma në zë (e papërsëritshme deri më tani në dikasterin e arsimit shqiptar) dhe së bashku me to filloi hartimin dhe botimin e teksteve shkollore, që ende sot janë shembuj të çmueshëm, pse jo edhe të paarritshëm në pikëpamje pedagogjiko-shkencore e kombëtare. Ku ti marrim sot ata patriotë shqiptarë që do t`a bënin punën
e Ernest Koliqit ?
Nën kujdesin e Koliqit një komision i përbërë nga Aleksander Xhuvani, Karl Gurakuqi, Kolë Kamsi dhe Eqerem Çabej, grumbulloi, përpiloi lëndën e të parës antologji që u botuamë 1943 me titullin “Bota Shqiptare”.
Shqipërisë i duheshin kuadro .Për procesin e përpilimit të teksteve ministria e arsimit thirri nga Piana degli Albanesi Profesorin arbëresh Gaetan Petrotën. Dikasteri i Arsimit i dha nji hov të madh studimit dhe mbledhjes së folklorit, ndërmarrje që është e mishëruar në vijimin e botimit të shumëvëllimëshit “Visaret e Kombit”. Po, sot ?
Profesor Koliqi shprehej mbi ardhmërinë madhështore të popullit shqiptar, sepse besonte në cilësitë pozitive dhe të jashtëzakonshme të shqiptarit. Ai besonte se breznitë e ardhshme do t’ia njihnin ndoshta ma tepër se bashkëkohësit, thelbin e koncepteve të tij. Për të mbrojtur tezën e zhvillimit të lumnueshëm të Shqipnisë e të vlerave fisnike, Koliqi fliste me gjuhën po të atij besimi të njerëzve të Rilindjes (Romeo Gurakuqi)
Këndej rridhte dhe entuziazmi i asaj periudhe heroike dhe dëshira për ta pa qenien e vet dhe krejt jetën e çdo shqiptari në funksion të çështjes nacionale.Po sot ku jemi ? Po sot ku është arsimi në Kosovë dhe në Maqedoni? Mësuesë të politizuar deri në palcë me trumbetime partiake dhe me pak aftësi arsimore – edukative, plot patetikë patriotike. Partizanë, që ditarin e arsimit e kanë shndërruar në libreza partiake.
Ernest Koliqi ministër i arsimit, mori si bashkëpunëtorë të tij njerëzit dhe shkrimtarët ma në zë (e papërsëritshme deri më tani në dikasterin e arsimit shqiptar) dhe së bashku me to filloi hartimin dhe botimin e teksteve shkollore, që ende sot janë shembuj të çmueshëm, pse jo edhe të paarritshëm në pikëpamje pedagogjiko-shkencore e kombëtare.
Zakonisht , neve shqiptarëve kurrë nuk na bie “tamam” , Edhe Koliqi shahej : “….Të shamet e belbacukëvet të gjuhës shqipe nëpër radjo të Tiranës e të Londrës (me më shi mue janë dakord) e shkrimet epileptike të mistrecave qi qohen në maje të gishtave edhe trashojnë zanin për m’u dukë politikanta serioza, nuk më bajnë mu as të xet as të ftohtë. Ndërgjegjen e kam të qetë. Kam krye gjithmonë detyrën si shqiptar i mirë në rrethanat ma të vështira, tue ia vu menden substancës së shqiptarizmit, jo dukjes. Ata që më njohin mirë e dijnë se akuzat qi më drejtohen janë krejt pa themel. …..
Kryetarë të komunave shqiptare ( në Maqedoni fxh), që ato pak mjete materiale në disponim i shpenzojnë për dalldisje partiake, në vend t’i shpenzojnë për lektyra shkollore e revista për fëmijë. Aftësi “heroike” kanë për propogandë partiake, sesa për mbajtjen e orës së mësimit në klasë para nxënësve. (K.Ç)
Ishte si ç`na ishte , dhe është si ç`është !
Fahri Xharra , 04.03.15
Gjakovë

Filed Under: Analiza Tagged With: arsimi Sot, dikur, Ernest Koliqi, Fahri Xharra

Migjeni dhe unë

November 18, 2013 by dgreca

nga Ernest Koliqi (1974)/
Dosja e “Arbërisë” Kush merret me politikë duhet të llogarisë edhe pasojat që rrjedhin nga një veprimtari e tillë, d.m.th. Do të presi të shame (shumë) e lavde (pak), shpesh të teprueme e në daç të parat e në daç të dytat. Në rrethin shqiptar mandej, ku pjekunia dhe njerzia shoqnore ma të shumtën mungojnë, miratimi e kundërshtimi shfaqen në mënyrë të pabukur, pa shkallzim ngjyrash (nuanca). Edhe lavdì përdoret jo aq në naltësim të akcilit, po si e shtime pushke e tërthortë për të mposhtë ndoj kundërshtar. Me kohë ndoshta do të arrijmë edhe na të shofim kthjelltë, e zotësi dalluese mendje, në të gjithë shtrimjen e ndjesive larmiplote. Jo të ndame primitivisht me nji vijë të preme, këndej të mirët e të ndershmit, andej bakëqinjtë e të mbrapshtit… Nevojitet kohë që trutë tonë të thithin parime qytetënimi dhe të çlirohen nga skema e mirëfilltë mendore që përfshihet në dy majat e boshtit: “Hosana e Crucifige!” Kështu tue qenë punët, ma i miri qendrim për nji shqiptar që merret me politikë asht mos me i përfillë tepër as lavdet e as të shamet dhe me i përbashkue si të parat ashtu dhe të dytat në sitën e ndërgjegjes së vet, pa ja vu veshin fjalëve të hallkut. A nuk thotë goja e popullit: “Fjalët e hallkut dhe birat e gardhit, nuk mbyllen kurrë!” Kjo në fushë politike, kurse në atë letrare meseleja ndrron. Thashemthanat e pathemelta duhet me i përgënjeshtrue, sepse kultura dhe letërsia e nji kombi janë visar i çmueshëm, janë palcë e jetës së fisit që duhet ruejtë e papeçatun, gangulluer. Kjo më shtyn me ndreqë do lajthime, të meta kritike dhe shtrëmnime të së vërtetës që sjellin mjegullim e pështjellim të damshëm në historinë tonë letrare, e cila përmbledh e rradhit kronologjikisht vlerat shpirtnore të kombit dhe fuqinë e tij krijimtare. Prandaj u lypi ndjesë lexuesv të “Shejzave”, po qe se këtu po shpërdoroj durimin e mirësishëm të tyne tue mbrojtë të vërtetën në nji çeshtje letrare ku ndodhet i ndërlikuem e i përziem personi im. E njoh veten jo person politik që merret me letërsi, por letrar, që rrethana të veçanta e hodhën në vallet e politikës. Prandaj mbrohem si letrar. Çka flitet për mue si nji njeri politik nuk më ban as të nxehtë e as të ftohtë: jam vadit me at’ avaz. Nji gja më vjen keq e më prek: se ndër shkrime në daç të nënshkrueme, në daç anonime, ku unë sulmohem, të shumtën e herëve strapacohet ma tepër gjuha shqipe se personi im. Po të vimë në temë. Skënder Luarasai, në hyrjen e vëllimit të tij me titull: “Migjeni” (Tiranë 1957, faqe 22-23) shkruan (nuk kuptohet a pse keq i informum, a se deshtas me qëllim denigrues) çka pason: “Me Migjenin u pa se në qiellin e Shqipërisë, ku dukej se qenë shuar yjet letrare, po lindte një diell… Rinia, gjithë rinia, së cilës i qante zemra për pak dritë e ngrohtësi në atë stinë të ftohtë të letrave shqiptare e përqafoi me gëzim e shpresa të mëdha për të ardhmen e kulturës tonë. Shtypi klerikal heshti duke pritur një qëndrim armiqësor: Shtypi i regjimit u përpoq ta bënte1) për vete Migjenin. Ernest Koliqi, i cili e njohu përnjëherësh talentin e Migjenit, i shkroi redaktorit të Illyrisë nga Roma2) që ta siguronte me çdo kusht bashkëpunimin e Migjenit për atë revistë profashiste. Kur me 7 shtator 1935, u botua vjersha “Të lindet Njeriu”, po Koliqi, ky agjent i imperializmit italian3), që paguhej për të rekrutuar intelektualët shqiptarë në shërbim të fashizmit, përdori dhelpëri për ta shtënë poetin e ri shqiptar në kthetrat e tij fashiste Një dhelpëri të tillë përdori edhe redaktori përgjegjes i revistës “Illyria”, i cili dërgon kët letër lajkatare, me 4.XI.35: Të ndertit zotni Millosh Gjergj Nikolla, Shkodër: Shkrimet e Z. S’uaj, të cilat menjiherë kem vrojtë se kishin nji theks ndiesie për t’u shënue e sidomos nji tingull njerzor drejtuar kah vuejtjet e të vogjëlve, jemi përpjekur t’i qesim sa ma ne shesh në faqet e të rinjve. Për me ju dhanë zemër të vijoni sa ma me zell në udhën letrare që aq me seriozitet qëllimesh keni kap, këshilli i redaksisë i fletores sonë, vendosi me botue mbas sodit vjershat dhe copat në prozë të juaja në faqen e tretë. Si e dini në faqen e tretë shkruejnë vetëm ata autorë që mirë o keq e kanë marrë njifarë shugurimi nga publiku. Shpresojmë se edhe mbas sodit zotnia juej keni me bashkpunue në mënyrën sa më të afërme në fletoren tonë, e cila nëpërmjet qëllimeve të tjera, ka edhe atë t’i përkrahi të rinjtë me vlerë dhe ndjenja bujare. Vendimi i këshillit të redaksisë, përsa ju përket juve, asht nji dëshmi e qartë e kësaj përkrahje. Tue ju urue suksese sa ma të gjalla, për dobinë e artit dhe të letërsisë shqipe, ju lutemi të na dërgoni sa ma parë shkrime në mënyrë që së paku krye dy javesh emri juej të dali në faqe të dali në faqe të tretë. Si titull shpërblimi kësaj here drejtori dau me ju dërgue franga ari 10 (dhjetë) me mandat postë dita e sotme…4)” Këta ma të parët shkrime të Migjenit kanë randësi të madhe se dëftejnë menjëherë talentin letrar të Milloshit dhe dëshmojnë se me sa kujdes i kish ruajtur njohuritë e tij të gjuhës amtare, megjithëse ishte larguar prej qytetit lindor dhjetë vjet më parë, që kur ishte kalama; tregojnë se ç’ndjenja të forta e lidhnin me atdheun e tij. Dhe ato letra të rektorit të “Illyrisë”, tregojnë se në ç’mënyrë lajkatare, dinake u përpoqën profashistët në Shqipëri ta bënin të tyrin; tregojnë dhe se ç’karakter pati Migjeni, i cili nuk ra viktimë e kurthit të tyre!”5) Unë s’ia mohoj kritikuesit kuqalash, që dikur e pata dhe koleg në arsim, mjeshtërinë e perimtimeve letrare dhe historike, por tuj e njollosë e prishë në pikpamje shkencore vlerën e shkrimeve të veta, tepër lehtë ai tërhiqet nga fryma ideollogjike(?), ndërkrehet, humbet toruan dhe shkallon prej analizës së mirëpeshueme në shamje e dhunim të së vërtetës. Dam për letërsinë shqipe! Punët natyrisht u zhvilluan disi ndryshe e jo ashtu si i tregon panegjeristi i Migjenit. I nënshkruemi… si lexues i zhuritur veprash poezie, qysh në moshën ma të gjelbërt, sa i ranë në dore do vjersha të Migjenit, kuptoj se ai pajisej me nji talent të njimendët poetik. Shija ime u shtrue ndër autorë së pari klasikë e neoklasikë, ma vonë në poetë të simbolizmit, sidomos flamant, ndoshta mëtonte në struktura formale kujdes ma të madh gjuhsor e stilistik. Kjo nuk më ndalonte veçse të çmoj në vjershatorin djaloshar hovin e ndjesive dhe të nji lumnije shprehjesh që merrnin ma tepër fuqi shi nga thjeshtësia e mungesa e plotë e qëllimeve lajkatuese. E bisedova me miqtë e “Illyrisë” dhe i nji mendjeje me Branko Merxhanin e Karl Gurakuqin, vendosëm me ia botue Migjenit, alias Millosh Gjergj Nikollës, vjershat në faqen e tretë të së përkohshmës, dmth, në faqen ku paraqiteshin shkrimet e auktorëve tanë ma të njoftun. Asokohe (1935), unë isha student në Padovë, e nuk merreshim me politike, prandej “agjent i imperializmit italian” (në paça qenë ndonjiherë…) duhet të jem ba ma vonë. Rreth asaj periudhe që shkon prej 1934 e deri 1937, Skënder Luarasi predikonte marksismin stalinian, i cili orvatej me shkallmue e dërrmue botën shqiptare që kishte nevojë për njësi, dhe përhapte idena dasije të klasave dhe frymën e luftës civile. Në nji kohë kur duhej fuqizue ideja kombtare, shpallte nevojën ndër të rinj të organizmeve ndërkombëtare, dmth hymjen e gjindjes shqiptare nën suazën e imperialismit sovjetik. Agjent, deshtas ose padeshtas i Rusisë. Vetëm dishiri me qit në pah nji poet i shtyni redaktorët e “Illyrisë” t’i drejtonin Migjenit nji letër trimnuese dhe t’i dërgojnë nji shpërblim për vjershën e botueme në faqen e tretë të së përkohshmes, vjershë që iu ra menjiherë në sy qeveritarëve të kohës, të cilët i qitën mjaft turbullime drejtorisë së saj. Fakti se asnji qëllim korruptues nuk e frymëzonte të nëshkruemin, qi njofti botnisht prirjen e rrallë poetike të Migjenit, e provon pak vjet ma vonë pranimi i tij në rradhën e auktorëve rendue e parashtrue n’antologjinë “Shkrimtarët Shqiptarë” (Tiranë 1941, pjesa e dytë, faqe 471-475). Në atë kohë s’kishem ma nevojë ta baj për vete, simbas mendjes së Luarasit, poetin orëzi shkodran, sepse së pari ky kish ndrrue jetë më 1938, dhe së dyti, mbasi Shqipnia tashma gjendej pjesë e Perandorisë së Liktorit, ish sosë çdo qëllim korruptimi. Dalja në antologjinë e lartpërmendur të emrave të Faik Konicës (fq.236-249), Fan Nolit (fq.272-288), Mit’hat Frashërit (294-304), e Millosh Gjergj Nikollës nuk mbet pa ba bujë. U padita si përkrahës personalitetesh e shkrimtarësh kundërshtarë të gjendjes së re. Padinat shkojshin te Mëkambsi, dhe ishin të përpilueme nga shqiptarët, ndër të cilët ndjehej edhe ndonji patriot, që sot më ngarkon me faje të randa politike… Migjeni xen nji vend të spikatun, në rradhën e shkrimtarëve tanë, por ia damtojnë namin ata që hiperbolikisht e ngjisin në Majën e Parnasit, ku mbretnon me dy tri shokë të tjerë Fishta. Nga “Illyria”, Migjeni mori vleftë e zà…6). Luarasi ka arritë vonë si shpallës i talentit të tij. Ka nis me ia burizanue emnin kur drejtuesat e huej te kuqalashizmit tonë hetuen në poetin e shqetë nji auktor të përshtatun me u instrumentalizue për qëllimet e veta hegjemonike mbas dekës së tij. Tash vonë, edhe nji farë Musa Krajet, në vepërzën e thatë: “Migjeni mësues” (Tiranë 1973, faqe 15) më shpifet gratis (duket se kuqalashve u djeg puna se ne e kemi hetue, zbulue zotësinë poetike të Migjenit para tyne) përkitasi me poetin e zhdukun para kohe. Qe çka thotë: “Ky rreth shoqëror (i Shkodrës), ndonëse jo shumë i zgjeruar, kishte hera-herë në mes edhe ndonji intelektual të njohur për pikëpamjet e qëndrimet e tjera. Nji nga ata ishte edhe Ernest Koliqi, që kishte qenë mësues e më vonë Ministër fashist i Arsimit. Koliqi kishte bërë ndonji lavdërim për Migjenin, i bindur se “fjala ka këmbë”, e duke i bërë qejfin, do ta bënte për vete kët njeri të thellë. Dhe është kuptimplote ajo që ngjau nji ditë, kur ky agjent i vjetër i fashizmit duke treguar barcoleta(?), tregoi edhe për nji malsor dhe nënën e tij, duke vënë në pah gjoja budallallëkun e malësorit. Kur të gjithë qeshën, Migjeni jo vetëm që heshti pa asnji shenjë kënaqësie, po i hodhi Koliqit nji shikim përbuzës, duke i thënë shokut të tij në dalje se: ‘Koliqi ishte njeri që tallej me hallet e popullit!’” Këtij jetëshkruesi të panjoftun të vjershatarit shkodran, nuk ia vlen barra qeranë me iu përgjegj, tue shpenzue frymë kot. Mjafton t’i kumtoj se unë kurrë s’e kam njoftë personalisht Migjenin, prandaj as nuk kam pasë rast të rrij në kafe me të. Kaq për hir të së vërtetës. *** 1)Nuk mund të radhitet “Illyria” ndër organe shtypi të regjimit, seps për çdo numër drejtoria e saj kishte telashe me ministrin e mbrendshëm të kohë. Sa për Branko Merxhanin, e redaktorët e tjerë (Anton Logoreci, Odise Paskali, Ismet Toto, etje.) nuk ishin sigurisht përkrahsa të regjimit. Sa për të nënshkruemin ai ndejti pesë vjet në mërgim (1924-1929), si ndjekës i qeverisë Fan Noli-Gurakuqi. Shtypi tjetër (fletore të përkohshme) as nuk bante tenezyl t’ia përmendte emrin Migjenit. Aso kohe nji poet ndjehej djerraditë kryekcyem! 2)Në Romë kam shkue i transferuem nga Padova, si lektor i shqipes në Universitet, në tetuer 1937. Në peridhën që përmend Luarasi isha për vakancë në Tiranë, e bajsha pjesë në redaksinë e “Illyrisë”. 3)Kam mjaft për me thanë, por e la për nji herë tjetër. 4)Përmbajtja e shkresës është e redaktorëve. Përpilimin e bani Karl Gurakuqi, siç e tregon qartas edhe stili tipik i tij, që ndiqte gjuhën e mesme zyrtare… 5)Mbas lajmeve që na erdhen prej Shkodre, Migjeni u gëzue shumë për letrën nxitëse të redaksisë së “Illyrisë”. Përkundrazi na u idhnuen disa të tjerë vjershatarë të rinj, ndër të cilët M.N., që nuk u gradue poet i faqes së tretë. 6)Në periudhën e bashkimit Shqipni-Itali, Beqir Valteri, në zyrë të “Shkëndisë”, e përkohshmja ku bashkpunuen, nji pjesë e mirë e shkrimtarëve, të cilët ma vonë fituen namë e za si përfaqësuesa të rrymë letrare të realizmit socialist, më solli profesoreshën Ollga Nikolla, të motrën e Migjenit, zonjushë e urtë, me sjellje të mira dhe arsimtare shumë e pregaditur. Ajo kishte përshtypjen se do t’u salvonte nga sistemi i ri. Unë e ndihmova me të gjitha mundësitë e mija, që aso kohe nuk ishin të vogla. Përkrahjen time ajo e meritonte, pa marrë parasysh mendimet dhe ndjesitë e saja, që unë nuk desha t’i hulumtoj… Marrë nga “Shejezat” vjeti XVIII – 1974 – nr.1-10(Kortezi:www.Radiandradi.com)

Filed Under: Kulture Tagged With: Ernest Koliqi, Migjeni dhe une

ERNEST KOLIQI –110 VJETORI I LINDJES

May 13, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli/
Ne Foto: At Gjergj Fishta, Asdreni, Lasgush Poradeci dhe Enest Koliqi/

110 vjetë më parë, më 20 Maj, 1903 lindi në Shkodër Ernest Koliqi. Unë kam pasë fatin e mirë ta njoh Profesor Koliqin gjatë qendrimit tim si refugjat në Romë, para se të vendosesha në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. E kujtoj si një njeri të thjeshtë dhe tepër të afrueshëm me gjithkënd. Por mbi të gjitha, ai ishte një gjigant i letërsisë dhe i kulturës shqiptare me merita të konsiderueshme.
Përveç meritave të mëdha në nivelin kulturor dhe gjuhësor, një kontribut i rëndësishëm kombëtar i mohuar i Ernest Koliqi, ose për të cilin flitet shumë pak ose aspak, është hapja e shkollave të para në gjuhën shqipe në Kosovë, nën drejtimin e tij si ministër, kur Kosova u bashkua me Shqipërinë gjatë luftës — ndëkohë që shkollat shqipe ishin të ndaluara nga okupatorët serbë. Ai ndihmoi gjithashtu edhe në sigurimin e bursave për studentë shqiptarë nga Kosova për trajnimin e tyre në Itali dhe Austri. Meritat e Ernest Koliqit, para dhe pas Luftës së Dytë Botërore janë të mëdha, por fatkeqsisht gjatë periudhës së regjimit komunist të diktatorit Enver Hoxha, ndonëse edhe sot, Ernest Koliqi vazhdon të gjykohet për aktivitetin e tij të shkurtë politik dhe jo të vlersohet për kontributet e tija monumentale ndaj letërsisë, kulturës dhe gjuhës shqipe në përgjithësi.
E vërteta, unë nuk e ndjejë veten as të aftë dhe as të denjë të shkruaj për këtë personalitet të madh të gjuhës dhe kulturës shqiptare.
Por nuk mund durohem pa e kujtuar atë me rastin e këtij 110 vjetori të lindjes së tij, pasi kisha fatin ta njihja në rininë time.
Megjithse kur e kam njohur në fillim të 70-ave, ai ishte në moshë të shkuar — Ernest Koliqin e mbajë mend dhe e kujtoj si njeri të palodhëshëm dhe të papërkulshëm ndaj sfidave dhe vështirsive, dhe të gjithmonë i qeshur. Ishte themelues dhe pronar i revistës së famshme ”Shëjzat”, një ndërmarrje këjo që ai e vazhdoi së botuari deri në momentin e fundit të jetës. Revista ”Shëjzat”, në të vërtetë, ishte një pasqyrim i talentit të tij, i dashurisë për letrat shqipe dhe i atdhedashurisë, por njëkohsisht ishte edhe simbol i aftësisë së tij për të mbledhur rreth vetes bashkpuntorë e shkrimtarë, të cilët si edhe vet Koliqi, ia donin të mirën kombit shqiptar. Ernest Koliqi, duke besuar në fjalën e urtë, ”trimi i mirë me shokë shumë”, rreth ”Shëjzave”, mblodhi një numër të madh shkrimtarësh dhe eksponentash të kulturës dhe gjuhës shqipe në mërgim, të cilët për kontributet e tyre nuk kërkonin asnjë shpërblim, por që për objektiv kishin, vetëm e vetëm, përkushtimin e tyre ndaj çështjes kombëtare. Ata ishin, ajka, undyra e shkrimtarëve dhe intelektualëve shqiptarë në mërgim, të cilët i shkuan pas këtij burri të madh të letrave shqipe.
Karl Gurakuqi, njëri prej bashkpuntorëve dhe njohësve më të mirë dhe bashkohas i Ernest Koliqit, duke iu referuar bashkpunimit të gjërë të intelektualëve me revistën Shëjzat e Koliqit, ka shkruar se, ”Nuk ka ngja ndonji herë në shtypin tonë, qoftë mbrenda në Shqipni, qoftë jashtë Atdheut, që një revistë të ketë pasë nji numër kaq të madh bashkpuntorësh.” Karl Gurakuqi vazhdon me vlerësimin e tij se, “Këjo don të thotë se për Koliqin ushqehet nji nderim i posaçëm; emëni i Tij me veprat e çmueshme e të shumta ka ba që secili e ka pasë për nder me e vu nën flamur të Tij dhe bashkë me te, me u përpjekë të mbajnë gjallë flakën e dashunisë së kombit e të gjuhës shqipe.”
Këtë flakë dashurije për gjuhën dhe kombin shqiptar, Ernest Koliqi e ka shprehur në të gjithë veprat e tija, por sidomos në kryeartikujt e rëvistës Shëjzat, shumë prej të cilave kam patur fatin t’i lexoj — mendime të cilat, megjithëse të shkruara më shumë se një gjysëm shekulli më parë, mbeten edhe sot aktuale. Në ato komente, lexuesi dallon qartë ndiesitë e tija atdhetare. Në shkrimet e tija, sipas vet autorit, askush “Nuk gjenë në to asnji rresht që mos të naltësojë fisnikinë e kombit, ose që të cenojë nderin dhe idealet e gjindes arbnore.”
Në një koment në Shëjzat e vitit 1971 të titulluar, “Njerëzija”, Profesor Ernest Koliqi shkruan se me mburrje shqiptohet fjala demokraci, nga ata që ndoshta as nuk dinë preardhjen e saj etimologjike, ose nga ata politikanë që, sipas At Gjergj Fishtës, “venë kapelë në krye e lidhin kravatë në fyt.” Demokracia e vërtetë sipas, Ernest Koliqit, nuk është “Pështjellim ideshë dhe panjerzi sjelljesh”, por ajo ,“Lypë harmonizim vullnetesh e qellimesh nepërmjet bisedimesh të lira e të kthiellta. Rrahen çashtjet mirë e mirë, mandej fiton davanë shumica. Ndër ne Shqiptarët, përkundrazi, t’ashtuquejtunit demokratë duen të shtërngojnë (detyrojnë) të madh e të vogël me iu nënshtrue — arsye e pa arsye — mendimeve e qellimeve të tyne, madje edhe kur ndodhen në pakicë…….Secili grup ngujohet në kullë të ideve të veta. S’ka vend për shoshitje të kthiellta mendimesh. Kush nuk ndodhet i përfshim në një gji të grupit, ashtë anmik, njeri i urrejtshëm që duhet asgjësue, po qe e mundun, ose me e shnderue me akuza e shpifje shnjerzuese.”
Në një editorial tjetër, “Politika dhe Kultura”, të vitit 1965, duke shkruar për atdhedashurinë thotë: “Animirë, si mundet t’i thotë vetes “atdhetar”, ai bir Shqipje, që për arsye shkalle shoqnore, ja rrjedhimi shtëpijak, ja feje ja krahine, e shikon shtrembët dhe e mëninë bashkëgjaksin (bashkombasin) e vet a thue se Shqipnija nuk ashtë çerdhe e përbashkët, por llogor ku fati na dënon me kalue jetën? Pra, vetija e parë e një atdhetari qindron në dashuni për vëllaznit e një gjaku e të një gjuhe. Mos e mënijë atë edhe nëqoftse nuk të pëlqen…..po qe më i shkolluem ndriçoje, po qe ma i pasun ndihmoje….Tue përbuzun bashkombasin, cili do të jetë ai, dhe pa asnji bazë themelore, ti mohon mundësinë e bashkjetesës kombtare, vërteton fjalët e të huejve që s’na duen, e të cilët trumbetojnë se Shqiptaët s’janë të zotët t’i krijojnë vetes nji atdhe.”
Duke komentuar për kulturën politike të kohës por që pasqyron edhe gjendjen aktuale të politikës shiptare, ai thotë se “veprimtaria politike e cila nuk ndiçohet prej kulturës nuk ashtë gja tjetër veçse nji lojë kote, që argëton ndoshta ata që e lozin, por pengon ecjen e kombit mbi udhën fatale të historisë.”
Në një koment tjetër në Shëjzat e vitit 1969, Profesor Ernets Koliqi shkruan se, “Shqiptarët, pleq e të rij qofshin, ndër lëvizje turbulluese ideologjike, duhet të përpiqen me sjellë ujin në mulli të atdheut, tue u frymëzue nga mendime e idena shqiptare dhe jo prej atyne të marra nga të huajtë të cilët duen të ndreqin puntë e veta, e me zi ç’pressin të gjëjnë torollakë që ua a ngjesin falas dorën.’’
Dhe një kryeartikull drejtuar një të riu letrar, në një numër të Shëjzave të vitit 1970, Ernest Koliqi këshillon të rinjtë se si të gjitha kombet e tjera, edhe kombi shqiptar duhet t’i përshtatet zhvillimeve shoqërore të njerëzimit dhe tu bashkohet dialogjeve me përfaqsues qytetërimesh dhe kulturash të ndryshme, por ai thekson rëndësinsë e besnikërisë ndaj traditave dhe kulturës shqiptare në rend të parë, duke thënë: “Brigjet e Atdheut tonë të adhuruem njomen nga valet e kaltëra të Mesdheut, ku lulzuan besimet e qytetnimit që përfaqsohen në gjinden arbnore. Ashtë vetvrasje përpjekja me tha langjet ushqyese të qytetnimeve mesdhetare në rrajët e thella të kombësisë. Pranverat e reja të shqiptarizmit, prej atyne langjeve do të bijnë e do të hapen në mbrekulli gjethesh e lulesh. Vepra arti dalë nga mendja e zemra e Shqiptarit duhet të depërtohen nga fryma, nga ersimi i tokës s’onë, e të vrumulisin me fuqinë e humus-it të shqiptarizmit, humus ky i grumbulluem në shpirt e në gjak të fisit shqiptar gjatë mija vjetësh. “
Fjalët, veprat dhe shkrimet e Profesor Ernest Koliqit kanë qenë dhe janë visare të çmueshme dhe gjithnjë aktuale për kombin shqiptar. Duke lexuar shkrimet e tija të shfaqet pasqyra e pastër e patriotizmit dhe atdhedashurisë së tij, por edhe e shqetësimeve të tija të zemrës si një atdhetari, poet e shkrimtar, që vdiq në mërgim, i përbuzur dhe larg rrethit të familjes.
Le të shërbejë ky përvjetor, që më në fund, sipas akademikut dhe ekspertit të letërsisë shqiptare, kanadezit, Robert Elsie që , “Kritikët modernë në Shqipëri, të cilët vet kanë mbijetuar Stalinizmin gjysëm shekullor, të jenë më të kuptueshëm, më të arsyeshëm dhe më sensitivë ndaj kompromiseve, që shpesherë shkrimtarët dhe intelektualët janë detyruar të bëjnë nën urdhërat e regjimeve ekstreme. Si figurë letrare dhe kulturore, Ernest Koliqi ishte dhe mbetet një gjigant”, thotë Profesor Robert Elsie, në një shkrim për Ernest Koliqin.

Filed Under: Kulture Tagged With: 110 vjetori i lindjes, Ernest Koliqi, Frank shkreli

  • « Previous Page
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kryeministri Kurti përkujtoi dëshmorët në Rogovë të Hasit, Vraniq, Bishtazhin e Gadish
  • Karadaku, Bir i Kosovës dhe i Labërisë që luftoi heroikisht në Grykën famëmadhe të Mezhgoranit të Tepelenës
  • Kosova në mes të betejave morale dhe pragmatike
  • SA PËR RIKUJTIM!
  • FUQIZIMI I SHQIPTARËVE NË SERBI DO TË DOBËSONTE SYNIMET NACIONALISTE SERBOMËDHA NË KOSOVË
  • THIKË MU NË ZEMËR TË MARRËDHËNIEVE SHQIPTARO-AMERIKANE!
  • PSE KJO PO NDODH VETËM TEK NE? KU ËSHTË PROBLEMI?
  • VATRA DHE SHOQATA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARO-AMERIKANË PROMOVUAN 4 VEPRA TË PROF. BESIM MUHADRIT
  • AT SHTJEFËN GJEÇOVI DHE DR. REXHEP KRASNIQI, APOSTUJ TË IDESË PËR BASHKIM KOMBËTAR
  • Marjan Cubi, për kombin, fenë dhe vendlindjen
  • Akademik Shaban Sinani: Dy popuj me fat të ngjashëm në histori
  • THE CHICAGO TRIBUNE (1922) / WOODROW WILSON : “NËSE MË JEPET MUNDËSIA NË TË ARDHMEN, DO T’I NDIHMOJ SËRISH SHQIPTARËT…”
  • SHQIPËRIA EUROPIANE MBRON HEBRENJTË NË FUNKSION TË LIRISË
  • KONGRESI KOMBËTAR I LUSHNJES (21-31 JANAR 1920) 
  • Një zbulim historik ballkanik

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT