Dega e Federatës Vatra Worcestër MA organizoi takimin e radhës më 9 nëntor te Restoranti STOP CAFFE & GRIL, 255 Park Ave.

Takimin e hapi Z-nja Effi Qeleshi, kryetare e degës së Vatrës, e cila midis tjerash tha:

Mirëmbrëma të nderuar anetarë të degës së Vatres Worcester, ju miqtë tanë, ju falenderoj per pjesemarrjen në këtë takim që ia kushtojmë Promovimit të librit të Prof. Thanas Gjikës “SHEN PALI NE DYRRACH – KORRIGJIM I DISA SHENIMEVE DHE HARTAVE TEK DHIATA E RE”.

Takimin e organizojmë në prag të festave 28-29 Nëntori dhe për të përshëdetur Kryesinë e Federatës VATRA për vizitën tek Selia e Shenjtë, ku iu dhurua FortLumturisë sëTij Papa Franceskut monumenti në miniaturë i Shën Nënë Terezës, bijës së Kosovës, duke shqiptuar fjalët: “KOSOVA DUHET NJOHUR SHTET I PAVARUR”.

Falenderoj Zotin Hasan Dalipi, pronarin e parë të STOP CAFFE, i cili e filloi traditën e krijimit të gostive për bashkimin e shqiptarëve të të gjitha trojeve në këtë lokal. Po ashtu falenderoj dhe pronarët e rinj Zonjen Loreta dhe Zotin Vangjush Andoni, që duan ta vijojnë këtë traditë duke na dhënë rast të shpalosim vlerat tona në këtë ambjent të bukur, ku serviren ushqime te fresketa e të shijshme dhe muzikë.

Libri i Thanas Gjikës është një studim shumëvjecar ku argumentohet puna misionare e Shën Palit në trojet ilire. Aty korrigjohen shumë shënime sqaruese te “Dhiata e Re” lidhur me problemin se kur dhe ku u shkruan letrat dhe ungjijte që përmblidhen brenda këtij libri të rëndësishëm, që është ndër librat më të lexuar në botë. Po ashtu Thanasi ka argumentuar më saktë se studiuesit e tjerë se kur filluan e kur mbaruan katër udhëtimet misionare të Shën Palit. Per udhetimin e trete e te kater ai argumenton vizitat e punës së Shen Palit në qytete ilire, që nuk janë përmendur në studimet e mëparëshme dhe nuk jane shenuar në asnjë hartë të “Biblës”.

Për sqarime më të plota do të flasë vetë studiuesi Thanas Gjika. Pas tij zonja Julia Gjika do të lexojë disa nga krijimet e saj që spikatin për nivelin artistik. Eshtë e tepërt të shtoj se bashkëshortët Gjika janë ndër veprimtarët më të spikatur dhe më prodhimtarë të komunitetit tonë të Massachussets-it.

 
Prof. Thanas Gjika ndër të tjera tha:

Ndjehem i nderuar që në promovimin e librit tim marrin pjesë krahas anëtarëve të degës së Vatrës dhe disa miq si Zonja Margi Beqiri me Z. Agim, çift i ardhur në Amerikë nga Çamëria Martire para viteve 90-të, biznesmenë të suksesshëm që na kanë ndihmuar ne të riardhurve në shumën drejtime. Po ashtu përmend vëllezërit Delia dhe zonjat e tyre, Ilir Melkën, Alex e Viollca Bandillin, Besim e Lumtor Vrapin me bashkëshortet, Ladi e Zina Gulkën, Meri e Halim Flamuraj, miqtë e vjetër Argjir Thomollari e Andrea Këthi dhe banorët e Illyrian Gardens Kristaq e Violeta Kristani, Lejla Sadikaj dhe Rajmonda Civici e cila ka ardhur vizitore nga Korça pranë nënës së saj Lefteri Robo. 

Gjatë historisë populli ynë është abuzuar prej qeverive të shteteve pushtuese edhe prej disa qeverive të shteteve që nuk na kënë pushtuar drejtpërdrejt. Na kanë tjetërsuar territore, na kanë asimiluar pjesën më të mëdhe të popullit, na kanë shtrembëruar historinë, na kanë mohuar shumë vlera kulturore që i kemi pasur. Prandaj ne shqiptarët e sotëm duhet të ecim në rrugën e rilindasve tanë, të punojmë me ngulm për t’i rizbuluar vlerat tona dhe për t’i vënë ato në vendin e vet. 

Në një nga librat më të rëndësishëm të kulturës botërore, tek Bibla, nuk pasqyrohen në shënimet sqaruese dhe në hartat e këtij libri vizitat e Shën Palit në trojet ilire. 

Këto pasaktësi e kanë dëmtuar dhe vijojnë ta dëmtojnë rëndë historinë e fillimeve të krishtërimit në plan botëror e sidomos në rajonin e Ballkanit Perëndimor, ku jetonin fiset ilire, ku sot vijojnë të jetojnë shqiptarët, pasardhësit e tyre. Këtij rajoni i është mohuar përhapja e besimit të krishterë prej Sh Palit dhe nxënësve të tij.

Para se të vija në ShBA, më 1996 me lotarinë Green Card e kisha lexuar Dhjatën e Re dhe shumë pjesë të Dhjatës së vjetër të përkthyera shqip e të botuara para Luftës së Dytë Botërore nga Shoqëria Biblike e Londrës. Kisha dëgjuar se tradita gojore e Kishës Shqiptare Ortodokse dhe Kishës Shqiptare Katolike e ka pranuar gjithnjë se Shën Pali, predukuesi më i rëndësishëm i besimit të krishter, e kishte përhapur këtë besim edhe në trojet ilire, sot të banuara nga ne pasardhësit e tyre, shqiptarët. Kjo traditë ka qenë krijuar duke u mbështetur në gojëdhëna të popullit shqiptar dhe në thëniet e vetë Shën Palit: 

1. Prej Jerusalemit e përqark gjer në Ilirik kam përmbushur shpalljen e ungjillit të Krishtit. (Rom 15:19); 

2. Kur të dërgoj Arteman, ose Tikikun, bëj cmos për të ardhur tek unë në Nikopoli, sepse vendosa të dimëroj atje. (Ti 3:12): 

3. Titi [shkoi] në Dalmaci. (2Tim 4:10).

Këto tri fakte nuk janë interpretuar në shënimet sqaruese të tekstit biblik dhe nuk janë pasqytuar në hartat e udhëtimeve misionare të Shën Palit. Për më keq akoma prej kohësh në libra të ndryshëm shkruhet se krishtërimin tek ilirët e shpunë misionarët që shkuan prej Romës. Studimi im vërteton se në trojet ilire besimin e krishter e solli Shën Pali me nxënësit e tij, që në mes të shekullit të parë, pra se për ilirët e shqiptarët besimi i krishter ka qenë e është besim autokton po ashtu si për maqedonët, helenët e romakët e lashtë. 

Përveç vërtetimit të faktit se Shën Pali krijoi kishat e para në fshatra dhe ne qytete ilire si Sarda (Shurdhahu) në Provincën e Ilirikut, në qytetin e lirë Dyrrach (Durrës), në Përmet e Nikopol të Epirit, kam korrigjuar dhe shumë gabime në shënimet sqaruese te Dhiatës së Re lidhur me problemin se kur e ku u shkruan librat e shenjtë dhe se kur filluan e kur mbaruan katër udhëtimet misionare të Sh. Palit. 

Pasi erdha në ShBA mësova anglisht në shkollë mbrëmjeje dhe bleva botimin The Nelson Study Bible, NKJV Gen. Ed. Eral D. Radmacher Th.D. THOMAS NELSON Publisher, Nashville TN. 1997. Kopjova në skeda nga ky botim shënimet që jepeshin për problemin se kur e ku ishin shkruar librat e Dhiates se Re, vola dhe disa botime të tjera dhe krijova një skedar me shumë skeda. Në shënimet sqaruese të botimeve të ndryshme të Dhiates se Re jepeshin data dhe vende të ndryshme për kohën e vendin e hartimit të letrave e librave të apostujve. Këto shënime, për mua si studiues, ishin parregullsi që e ulnin nivelin shkencor të botimeve biblike, sepse praktikisht një letër nuk mund të shkruhet në disa vende dhe kohë të ndryshme, por shkruhet në një datë e në një vend të caktuar, atje ku autorit i lind problemi/et që trajton në atë letër. Kopjova shënimet sqaruese për këto probleme nga shumë botime anglisht, italisht, spanjisht e frengjisht në disa botime Bible, Study Bible, Comentary of the Bible. Nxora shënime edhe për jetën e Sh.Palit nga biografia voluminoze e studiuesve Rev. Conybeare W. J. And Rev. Howson J.S. The Life, Times and Travels of St. Paul. Two volumes in  unabridged. New York: E. B. Treat & Co. 1869. Askush nuk ishte ndalur të komentonte vargjet Rom 15:18-19, ku Pali kishte pohuar se kishte punuar deri në Ilirik (gr. mehri tu Illyricu), se kishte dimëruar apo jo në Nikopol të Epirit si kishte vendosur (Ti 3:12) dhe se kur e që ku e kishte nisur Titin për Dalmaci (2Tim 4:10). 

Në disa botime gjeta se në hartën e U3M të Palit shënohej vajtja e tij nga Seleniku (Thessalonica) në bregun e detit Adriatik dhe kthim në Selenik; diku vajtja nga Seleniku në Durrës e zbritje drejt jugut deri në Korint (Corinth), diku tjetër shënohej vajtja nga Seleniku drejt veriut duke iu afruar liqenit të Shkodrës e kthim në Selenik, por pa shënuar asnjë emër qyteti (këto harta i kam riprodhuar në fund të librit).

Shkrova një artikull ku analizova letrën kanonike Romakëve. Provova se kjo letër, ashtu si kishin thënë para meje dhe disa studiues të  tjerë, ishte letër e përbërë nga dy pjesë të ndryshme, dhe se pjesa e parë, që përfshinte kap 1-15 (Rom 1-15) ishte një letër e plotë e shkruar në qytetin Dyrrach gjatë punës misionare në qershor –korrik të vitit 56, kurse pjesa e dytë që përfshinte kap 16 (Rom 16), ishte shkruar në portin Kenkrea (Cenchreae) të Korinthit në mars të vitit 57 pasi i kishte ndodhur komploti i judenjve (Acts 20:3). Vajza ime, Ani, e përktheu artikullin 20 faqesh në anglisht dhe ua dhashë ta lexonin disa pedagogë të katedrës së Teologjisë dhe të Historisë në Atlantic Union College, Lancaster MA, ShBA. Këta më inkurajuan duke më thënë se tani, pasi është hapur Shqipëria mund të vijnë prej aty të dhëna të reja të panjohura më parë, të cilat do të ndikojnë për interpretime të reja të disa problemeve. 

Më tej u njoha me studimet e historianëve Daniel Farlati, Michail Lequien, Faik Konica, Fan Noli, Hyacinthe Hecquard, Edwin E. Jacques, të cilët kishin shfrytëzuar dhe pranuar si fakt real se Sh. Pali kishte krijuar kishën e qytetit Dyrrach dhe se ai kishte emëruar nxënësit e tij Apolo (Apolos) dhe Cezar (Caesar), peshkopë të asaj kishe. Ky fakt dëshmohej në Menologun Grek të Sirletit. Nxora të dhëna të reja nga analizat e fragmenteve Heb 12:1-13:25; 2Cor 10:1-13:13; nga letrat kanonike Titit (Titus) dhe 2Timoteut (2Timothy), etj dhe arrita të krijoja e botoja shqip studimin Kur dhe ku u shkrua Dhiata e Re, MEDAUR Tiranë 2007, 503 f. të pajisur me një përmbledhje anglisht 33 f. Në këtë studim korrigjova shumë shënime sqaruese që ishin në botime të Biblës lidhur me kohën e vendin se kur e ku ishin shkruar librat e DhR dhe se kur kishin filluar e kur kishin përfunduar katër udhëtimet misionarë të Sh. Palit. Rezultatet e këtij studimi i mirëpriti Peshkop Joan Pelushi, Mitropolit i Korçës, i cili hartoi edhe hyrjen e studimit. 

Përmbledhjen anglisht e analizuan dhe e pranuan Dr. Norman Wendth, President i Atlantit Union College, Lancastër MA, ShBA dhe pedagogët e Katedrës së Teologjisë së këtij kolegji. Ata sponsorizuan botimin e librit. Ky studim u prit mirë në Shqipëri. Gjatë promovimit, që u mbajt në Tiranë te Muzeu Historik Kombëtar Tiranë e mbështetën historianët Prof. Viron Koka, Prof. Jorgo Bulo, Prof. Muharrem Dezhgiu, Prof. Seit Mancaku, etj. Po ashtu, gjatë vizitës që i bëra në shtëpi Prof. Kristo Frashërit, i cili ishte marrë para meje me këtë problem, më uroi: “Të lumtë mendja, që e realizove këtë studim”. Mirëpo studimi u la në heshtje prej institucioneve shkencore shtetërore të Shqipërisë.

Shtatë vjet pas botimit të këtij studimi, për të tërhequr vëmendjen e kryesisë së Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, hartova dhe botova në shqip biografinë Shën Pali punoi dhe në brigjet e Adriatikut, OMSCA-1 Tiranë 2014, 496 f. shoqëruar me një përmbledhje në anglisht 43 f. Këtë studim e mirëpritën midis tjerëve edhe Prof. R. Dean Davis – shef i Katedrës së Teologjisë në Atlantic Union College ShBA dhe Prof. Akad. Jorgo Bulo. Vlerësimet e tyre i botova brenda librit në shqip dhe anglisht. Botimi i këtij studimi u sponsorizua prej Ing. Gordon B. Lankton, pronar i fabrikës NYPRO, Clinton MA. ku kisha punuar dy vjet në turnin e tretë. Z. Lankton dha ndihmën e tij financiare pasi dëgjoi vlerësimet e Prof. R. Dean Davis se ky studim ishte shkencor dhe vlente të botohej shqip e anglisht.

Z. Visar Zhiti, Drejtues i Ambasadës së R. Shqipërisë pranë Selisë së Shenjtë, pasi e lexoi dhe e vlerësoi studimin tim, më 26 tetor 2015 e dorëzoi zyrtarisht një kopje të tij te Biblioteka Apostolike e Vatikanit. Kjo bibliotekë shumë e pasur, ku ruhen libra që nga shekujt e parë AD, e ka shumë të vështirë të pranojë për ruajtje libra të rinj. Rev. Msgr. Cesare Pasini, Prefekt i Bibliotekës Apostolike, pasi dëgjoi vlerësimet e V. Zhitit dhe lexoi vlerësimet anglisht të Prof. R. Dean Davis dhe të Prof. Akad. Jorgo Bulo dhe pa hartat e U3M (ang 3-rdMJ) dhe U4M (ang 4-thMJ) të Sh. Palit në fund të librit, e pranoi si vepër me vlerë dhe e depozitoi në fondet e asaj biblioteke. Ky akt u krye në prani të zonjës Asllani, Drejtoreshë e Bibliotekës Kombëtare të Tiranës, që u ndodh në atë takim. Mirëpo përsëri asnjë institucion shkencor shtetëror i Shqipërisë ose Italisë, etj, nuk tregoi interes për të popullarizuar arritjet e këtij studimi. Edhe përpjekjet e mia pranë Akademisë së Shkencave të R.Sh., për ta përkthyer në anglisht, nuk dhanë rezultat.

Në vitin 2022 botova studimin Disa Korrigjime në shënimet sqatuese dhe hartat e Dhiatës së Re Botimet Jozef 320 f., botim që u promovua me sukses tek Kisha e Shen Gjon Pagezorit në Mërqi të Lezhës dhe pastaj te Muzeu Historik Kombëtar Tiranë. Mbështetur në të dhënën e historianit Marin Barleti, se princi Pal Dukagjini runate në shtëpinë e tij monumente prej mermeri ku ishin të dukshme gjurmët e punës së Shën Palit që predikonte në popull, e përmirësova hartën e U3M duke e shpënë vijën deri në Sardë, qytet antik që kishte qenë kryeqyteti i Dukagjinëve në kohën e Marin Barletit. Mirëpo as ky botim, ku janë argumentuar edhe më mirë rezultatet e mia, nuk pati jehonë në institucionet zyrtare të shkencës në R.SH. edhe pse e vlerësuan Prof. Dr. Dom Nikë Ukgjini, Peshkop Joan Palushi Mitropolit i Korcës, Dr. Eris Rusi, Dr. Neli Naco, studiuesi Fotaq Andrea, etj.

Heshtja e derisotme e institucioneve shkencore dhe kishtare shqiptare dhe atyre botërore ndaj rezultateve të mia, lidhur me përcaktimet e kohës e të vendit se kur e ku u shkruan librat e DhR dhe se kur filluan e kur përfunduan katër udhëtimet misionare të Sh Palit, mendoj se shkaktohet nga ideja se rezultatet e mia dëmtojnë biznesin e shitjes së miliona kopjeve të Biblës, që kanë harta e shënime sqaruese të gabuara. Por pranimi i rezultateve të mia dhe reflektimi i tyre në botimet e ardhshëm të Biblës e të Dhiates se Re, do të sjellë shumë shpejt një përmirësim të dukshëm në botimet biblike. Duke qenëse rezultatet e mia i kanë pranuar studiues amerikanë e shqiptarë, se këto shënime dhe harta janë më të sakta e të argumentuara shkencërisht, hartova dhe botova më 2023 variantin e ri që po promovojmë sot Shën Pali në Dyrrach, Korrigjim i disa shënimeve dhe hartave tek Dhiata e Re Botimet Jozef 340 f., të cilin duhet ta përkthej e botoj anglisht për të tërhequr opinionin shkencor ndërkombëtar. 

Në këtë studim pasurohet në mënyrë të ndjeshme jeta dhe aktiviteti misionar i Sh Palit, Sh. Lukës, Sh. Pjetrit, etj dhe i shoqëruesve të tyre. Ky studim ka rëndësi sepse për herë të parë argumentohet karakteri autokton i krishtërimit midis popullsisë iliro-shqiptare duke treguar rolin e kishës së qytetit Dyrrach (Durrës) në fillimet e Krishtërimit. Me punën e tij si predikues, krijues kongregacionesh të krishtera e hartues letrash, që Sh Pali kreu në qytetin Dyrrach gjatë verës së  vitit 56 dhe pranverës së viteve 62 e 63, pra gjatë Udhëtimit të Tretë e Udhëtimit të Katër Misionar, e ktheu këtë qytet ashtu si Efesin, Thessalonikun, Korinthin, në një qendër të rëndësishme të krishtërimit, që ai po përhapte në Provincat Romake të Mesdheut Lindor. 

Rezultatet e këtij studimi vlen të diskutohen gjerësisht në sesione shkencore ku të marrin pjesë specialistë të Biblës dhe botues të saj, me qëllim që të arrihet në përcaktime sa më të saktë në shënimet e cdo shkrimi të shenjtë të Dhiatës së Re përsa i përket kohës e vendit të hartimit të tyre dhe datave se kur filluan e kur mbaruan katër udhëtimet misionare të Sh Palit, etj. 

Ju faleminderit për vëmendjen.

Gjatë ngënies së darkës poetja Julia Gjika lexoi disa nga krijimet e saj. Salla u emocionua dhe e duartrokiti disa herë…  

*Akademik Vasil S. Tole/

Kjo kolanë përmban veprat e kompozitorëve më të rëndësishëm të muzikës shqiptare të shek. XX, nga fillimet e deri në ditët e sotme, vepra të drejtuara nga dirigjenti Eno Koço me orkestrën simfonike të RTSH, përgjatë 50 viteve të fundit.

Është një kontribut unik i maestro Koços dhe i orkestrës simfonike të RTSH, të cilët përmes publikimit të kësaj kolane, e vetmja e këtij lloji deri më tani, praktikisht ka themeluar arkivin më të rëndësishëm të muzikës shqiptare në një botim të vetëm, si të thuash ekselencën e muzikës sonë.

Kolana ndërtohet përmes një koncepti që ndërthur, bashkimin në një CD të gjinive muzikore të përveçme (siç janë psh. CD të dedikuara valleve simfonike, ose atyre me suita simfonike), për të vazhduar me CD me muzikë simfonike shqiptare, në të cilën përfshihen gjini tipike muzikore me orkestër (si simfoni, rapsodi, uvertura, fantazi, skerco, koncert per orkester), apo CD dedikuar koncerteve dhe pjesëve për instrument dhe orkestër, atyre për orkestër harqesh, CD me kengëtarë lirike, CD me këngë tradicionale etj.

Një vend të rëndësishëm, kolana i kushton kompozitorit tonë të shquar Çesk Zadeja, veprat e të cilit zënë dy CD të veçanta, dhe një CD me kontributin e At Fan S. Nolit në muzikë. Do të theksoja faktin që kjo kolanë shndërrohet në një kolanë të muzikës sonë mbarëkombëtare pasi pjesë e saj është edhe një CD me krijimtarinë e kompozitorëve shqiptarë të Kosovës, prej Lorenc Antonit, Rexho Mulliqit, Fahri Beqirit, Rauf Dhomit, tek Rafet Rudi e Zeqirja Ballata etj.

Një aspekt tjetër shumë i veçantë lidhet me faktin që 3 CD i kushtohen një përzgjedhjeje të kujdesshme të veprave instrumentale e simfonike të huaja, që dirigjenti Koço dhe orkestra simfonike e RTSH ka interpretuar përgjatë një harku kohor që përfshin një gjysmë shekulli, gjë e cila të bën të mendosh edhe 1 herë për vlerat dhe profesionalizmin e orkestrës simfonike të RTSH dhe të dirigjentëve të saj.

Për mua që e ndjek nga afër kontributin e Maestro Enos nga viti 1988, do të thoja që ky botim është nga më të rëndësishmit, parë në dy aspekte:

1. Si dokumentim i muzikës shqiptare prej gati 1 shekulli, prej fillimeve e deri në ditët e sotme. Kjo është shumë e rëndësishme pasi përmes botimeve të tilla të natyrës antologjike mund të përkapësh më lehtë si shtrirjen në kohë të dukurisë së muzikës profesioniste shqiptare, ashtu edhe autorët e saj më kontribues. Janë këto botime që e bëjnë prezente muzikën profesioniste shqiptare në një publik më të gjerë se ai i koncerteve, qoftë ky publik vendos apo i huaj, duke rrëzuar kështu opinione të ndryshme, pasi për të flet vetë muzika e dokumentuar.

2. Së dyti, nga ana tjetër ky botim vjen si nxitje, që kjo kolanë të mos ndalojë në nr. 18 të CD-ve, por të vazhdojë dhe të shndërrohet në një kolanë që pasurohet dita ditës me CD të tjera, që përfshijnë e dokumentojnë etapat më të reja të zhvillimit të muzikës sonë, si dhe kontributin që kanë dhënë pranë kësaj orkestre edhe dirigjentë të tjerë, shqiptarë dhe të huaj, kuptohet me veprat më cilësore të interpretuara prej tyre me orkestrën e RTSH.

Shpreh një bindje personale, që RTSH si institucioni pa të cilin ky botim as do të ishte i mundur të krijohej e të botohej, në kuadër të vizionit dhe reformimit të tij të vazhdueshëm, do ta mbajë këtë kolanë si një mundësi të artë për të promovuar kulturën tonë muzikore përmes interpretimit, regjistrimit dhe promovimit të autorëve dhe veprave më të mira, ashtu siç maestro Eno i mblodhi këto vepra si bleta nektarin për gati gjysmë shekulli.

Mirënjohje Maestro Enos për këtë vepër unike, për dashurinë e Tij për muzikën tonë kombëtare, për orkestrën simfonike të RTSH, për Edi Balili dhe MUZA, si dhe institucionin e RTSH dhe Bashkinë e Tiranës, për mbështetje e këtij botimi të mrekullueshëm.

*Fjala e mbajtur në promovimin e kolanës me CD: KLASIKË MUZIKORË SHQIPTARË.

See Insights and Ads

Create Ad

Like

Comment

Share

Gazeta “Dielli” – Organ zyrtar i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra, njofton vatranët, abonentët, komunitetin dhe dashamirësit rreth Numrit Special të gazetës “Dielli” me rastin e Festës së Flamurit Kombëtar:

Çmimet për publikim të njoftimeve, urimeve, reklamave, mesazheve sensibilizuese, botimeve specifike, shpalljeve të ndryshme në gazetë do të jenë si më poshtë:

1 Faqe me ngjyra – 600 Usd

½ Faqes me ngjyra – 400 Usd

¼ Faqes me ngjyra – 250 Usd

1 Faqe pa ngjyra – 400 Usd

½ Faqes pa ngjyra – 300 Usd

¼ Faqes pa ngjyra – 200 Usd

Gazeta “Dielli” fton të gjithë patriotët shqiptarë në Amerikë, Kanada e më gjërë, organizatat, shoqatat, grupimet atdhetare, shkollat shqipe, shoqëritë kulturore, klubet patriotike, rrjetin e bizneseve në mërgatë e mëmëdhe që ti bashkohen kësaj fushate për forcimin e gazetës “Dielli” dhe promovimin e identitetit, vlerave e historisë sonë kombëtare.

Çdo njoftim duhet të vijë në gazetën “Dielli” përpara datës 20 Nëntor 2022 bashkë me pagesën përkatëse.

Të gjitha njoftimet duhet të dërgohen në adresën elektronike zyrtare të gazetës “Dielli”:

gazetadielli@gmail.com dhe pagesat përkatëse të postohen në Adresën e Vatrës: 2437 Southern Blvd, The Bronx, NY 10458.

Mirënjohje dhe falenderim të përzemërt për të gjithë ata që do i bashkohen kësaj fushate.

Për pagesat e shpejta kontaktoni Arkëtarin e Federatës “Vatra” z.Besim Malota cel.+12034557167.

RESPEKTE DHE NDERIME

Nga Frank Shkreli

Themeluesi i arkeologjisë shqiptare

“Këto punë po i shkruaj këtu, o vëlla shqiptar, jo me ndonjë qëllim të keq, por pse po ma ka ënda me e mbështetë në to vjetërsinë e kombit tonë. Le ta marrë vesh bota se hyjnitë, mënyrat dhe sjelljet e besimtarëve, si grekët dhe latinët e vjetër, i patën prej etërve tanë, Pellazgëve”.   At Shtjefën Gjeçovi

Ditën e mërkurë, në sallën “Aleks Buda” në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë filloi punimet “Konferenca Arkeologjia shqiptare në 75-vjetorin e krijimit të saj: arritje, risi dhe perspektiva”, organizuar nga Akademia e Shkencave të  Shqipërisë dhe Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës, njofton Gazeta Telegraf e Tiranës. Çelet Konferenca “Arkeologjia shqiptare në 75-vjetorin e krijimit të saj: arritje, risi dhe perspektiva” organizuar nga Akademia e Shkencave të  Shqipërisë dhe Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës | Gazeta Telegraf

Sipas artikullit të mësipërm, me këtë rast, përshëndeti edhe Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akad. Skënder Gjinushi, Në fjalën e tij përshëndetëse, Z. Gjinushi theksoi, sipas gazetës Telegraf, se gjithçka filloi nga viti 1948. Çdo gjë u “institucionalizua si kërkim i specializuar me mbështetje shtetërore në vitin 1948…”, ndërkohë që “brenda dy dekadash u kapërcy romantizmi shkencor”,  citon Gazeta Telegraf,  Gjinushi, i cili përmend emrat e disa arkeologëve të kohës komunizmit, pa dyshim për meritat e tyre në fushën e arkeologjisë shqiptare. Më ra në sy se Z. Gjinushi nuk përmendi At Shtjefën Gjeçovin, françeskanin shqiptar i cili konsiderohet nga shumë ekspertë, të brendshëm dhe të jashtëm, si babai i arkeologjisë shqiptare – “I pari arkeolog shqiptar”, e ka cilësuar Gjeçovin At Zef Pllumi në librin e tij Françeskanët e Mëdhej”. At Zef Pllumi shprehet se mund të thuhet se At Gjeçovi, “pa dyshim që kurrnji udhëtar i shkencës nuk e përshkoi mbarë Shqipninë që nga Veriu deri në Jug ma shumë se ai”. Siç duket Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Z. Gjinushi e konsideron punën dhe veprimtarinë e At Shtjefën Gjeçovit si një “romantizëm shkencor” që duhej, jo vetëm të “kapërcehej”, sipas tij, gjatë kësaj konference, por që edhe të zhdukej e të mos përmendej në vazhdimësinë e historisë “shkencore” të komunizmit. Çdo gjë filloi nga ne, nga viti 1948, thotë Gjinushi me shokë – ne jemi fillimi, ne vazhdojmë të jemi!

Por për fat të mirë, gjithçka nuk është e humbur se Z. Gjinushi e pa të arsyeshme të “kapërcente” emrin e At Shtjefën Gjeçovit në konferencën kushtuar 75-vjetorit të themelimit të Arkeologjisë Shqiptare. Sepse sipas përshkrimit tek Gazeta Telegraf në atë konferenncë mori pjesë e përshëndeti edhe Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Republikës së Kosovës, Akad. Mehmet Kraja.  Gazeta Telegraf shkruan se Akademiku Kraja shprehu respekt për të gjithë ata që në çfarëdo mënyre kanë zbuluar se në këtë hapësirë, edhe përkundër furtunave dhe erozioneve të mëdha, toka flet shqip!  Ai foli për arkeologjinë në Kosovë — në trojet dardane — ku sipas tij ajo ka kaluar periudha të errëta, periudha kur dëshmia për vazhdimësinë iliro-shqiptare ndëshkohej herë me plumba, si në rastin e (At Shtjefën) Gjeçovit, ose me helmim, si në rastin e antropologut hungarez Nemeshkeri, i cili supozohet se u helmua, pasi dërgoi një raport paraprak se Nekropoli Mesjetar i Vërmicës dëshmonte për një popullsi josllave, me vazhdimësi nga shekulli II para epokës së re, V dhe VI në mesjetën e hershme dhe më vonë në shekujt IX-XI. Kjo vazhdimësi iliro-shqiptare në ish-Jugosllavi konsiderohej armiqësore, aq sa që mund të ndëshkohej edhe me vdekje. Në lidhje me këtë, sipas Telegraf, Akademiku Kraja theksoi kontributin e “At Shtjefën Gjeçovit, themeluesit të arkeologjisë shqiptare”, siç e cilësoi ai. 

“Prifti françeskan Shtjefën Gjeçovi-theksoi akad.Kraja, sikundër e dini, ka lindur në Janjevë, ku më pas, gjatë kohës që unë mbaj mend, jetonte një komunitet i krishterë katolik. Shtëpia e tij e lindjes gjendet atje edhe sot, vetëm se pushteti jugosllav — ku ishin të përfshirë edhe një numër kosovarësh — nuk e desh Shtjefën Gjeçovin, të cilin jo vetëm që e vrau më 1929, por nuk i bëri as nderimet që i takonin një burri mendjendritur, i cili la trashëgimi dy monumente të pavdekshme: themeloi arkeologjinë shqiptare dhe kodifikoi veprën më të rëndësishme të trashëgimisë zakonore shqiptare, Kanunin e Lekë Dukagjinit”, ka thenë Kryetari i Akademisës ë Shkencave dhe Ar teve të republikës së Kosovës Dr. Mehmet Kraja.

Dr Kraja njoftoi të pranishmit – ndoshta një lajm që ata të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, përfshir Z. Gjinushi– nuk donin të dëgjonin me rastin e 75-vjetorit të Arkeologjisë Shqiptare.  “Ju bëjë me dije, ka thënë Kraja se “Akademia e Kosovës do të kërkojë zyrtarisht nga institucionet e Kosovës, që viti 2024, i cili bie në 150 vjetorin e lindjes së Shtjefën Gjeçovit, të shpallet zyrtarisht si “Viti i Gjeçovit”.  Kjo është më e pakta që mund të bëjmë në respekt të atij që i pari ndër shqiptarët dëgjoi zërat nga thellësia e tokës sonë që flet, ka citohet (nga Gazeta Telegraf), të ketë thenë Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Republikës së Kosovës.  Uroj që ky njoftim i përmasave kombëtare nga Dr Mehmet Kraja të mos ketë ra në veshë të shurdhë të akademikëve të Tiranës zyrtare. Por që vitin që vjen, me rastin e 150-vjetorit të At Shjtefën Gjeçovit të kujtohet së bashku në Prishtinë dhe në Tiranë “Emëri i këtíj njeriu të rrallë”, siç e ka cilësuar Faik Konica. 

Ka mundësi që Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe enti akademik e shkencor që ai kryeson të kenë zgjedhur që me këtë rast të anashkalojnë emrin e At Shtjefën Gjeçovit – të cilin disa ekspertë dhe akademikë e quajnë themeluesi i Arkeologjisë Shqiptare – vetëm e vetëm se ishte prift katolik. Se emri, puna dhe veprimtaria e At Shjtefën Gjeçovit, në sytë, mendjen dhe në përgatitjen e tyre shekncore marksiste-leniniste, mund të jetë një “romantizëm shkencor” që duhet të “kapërcehet” në minimum ose të zhduket fare nga kujtesa, në maksimum.

E vërtetë se At Shtjefën Gjeçovi – për veçse ka qenë prift katolik dhe arkeolog, ai, sipas Dr Syrja Pupovcit, duhet të shikohet dhe të vlerësohet edhe si, mësues e arsimues , puntëror i kulturës dhe shkencës, për kohën në të cilën ka jetuar. “Shtjefën Gjeçovi i ka dhënë kontribut të rëndësishëm kulturës kombëtare dhe shkencës dhe ka lënë në trashëgimi vepra që do të mbeten edhe në të ardhmen gurrë e pashterrur për studime”, ka shkruar pedagogu dhe akademiku i njohur nga Kosova, Dr. Syrja Pupovci (1937-1998)

Ndërsa një admirues i deklaruar i At Shtjefën Gjeçovit, Faik Konica i madh është shprehur kështu për Gjeçovin:

Bir i përulët i Shën Franciskut, e ditur me një diturí pa tingëllìm, po dhe Shqipëtár i kthiellt, At Gjeçovit, që i përkiste çdo mirësí, nuk i mungój asnjë hidhërim, asnjë çpifje, më e çudítshmia e të cilave ndoshta është të mohúarit se ay ish Shqipëtár.  Sepsè ish lindur në një kufí gjúhërash, në një kufí ku sot mbaròn shqípja dhe nis një tjatër, ca mëndje të klasës katërt, të pazonjat të kuptojnë se fólësit e shqipes në vijën me të përparuara janë stërnípërit e atýreve që me qëndrimin e tyre në Kohën e Mesme dhe pastaj ndaluan të mbrápsurit e vijës më tehû, ca mëndje të klasës katërt e përmbysin të vërtetën dhe e kthejnë në të sharë atë që është një lavdí.”

“Sicilidò prej nesh, miq dhe admironjës të tij, do të kishim nevojë që në gjallësí për nga një lotore ku të mbledhim lotët t’ona për At Gjeçovin”.

“Po, At Gjeçovi është përmi çdo sharje.  Emëri i këtíj njeriu të rrallë do të vejë duke u-rritur – dhe një ditë famullia e Gomsiqes do të jetë një nga gurët e shënjtëruar të Shqipëtarësisë.”  — Faik Konica –Kujtime mbi At Gjeçovin — Gazeta “Dielli” e organizatës Panshqiptare Vatra, 18 Mars 1930, nr. 5156, fq. 2.)

Frank Shkreli

                 Françeskani At Shtjefën Gjeçovi, “themeluesi i arkeologjisë shqiptare” ishte dhe mbetet pishtar i gjallë i ndriçimit të historisë dhe kulturës së kombit shqiptar, të cilat u bënë për ‘të vlera shpirtërore dhe qëndrese deri në frymën e fundit.

 “Mua edhe mund të më vrasin, por gjuhën dhe kombin shqiptar nuk do të mund t’i vrasin kurrë…”   

            Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Republikës së Kosovës, Akademik Mehmet Kraja duke folur dje në Tiranë me rastin e 75-vjetorit të krijimit të Arkeologjisë Shqiptare.  

Foto nga konferenca dy ditore me rastin e 75-vjetorit të krijimit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Tiranë.

EDIT SHKRELI, KRENARI KOMBËTARE. DITË E SHËNUAR PËR SHQIPTARËT. SUKSES HISTORIK.

HISTORIA FAMILJARE: Edita ka lindur në Shkodër, dhe emigroi në Amerikë me prindërit e saj kur ishte 13 vjeçe për t’i shpëtuar trazirave të Mars-it 1997. Babai i saj, Ing. Skender Shkreli, ka drejtuar ndërtimin e rrugëve, urave, uzinave dhe hidrocentraleve kudo nëpër Shqipëri. Po ashtu, Ing. Shkreli ka qënë kryeingjieri i eliminimit të pasojave të termetit të tmerrshëm të vitit 1979 me epiqendër në Dajç të Bregut të Bunës dhe kryeingjinieri i ndërmarrjes së asfaltimeve për të gjithë Zonën e Veriut. Nëna e saj, Elida Shkreli, ka punuar ekonomiste e qarkullimit monetarë në Bankën e Shtetit Shkodër, sot Banka Kombëtare Tregtare.

AVOKATE ME EKSPERIENCE:

Në vitin 2011, Edita përfundoj studimet e avokaturës tek New York Law School duke u diplomuar juris doctor, cum laude. Mbas pak muajsh, ka kaluar me herë të parë një nga provimet më të vështira të liçensimit, provimin e Shtetit të New York-ut (“bar exam”). Edita ka më shumë se tetë ( vite që punon pranë Gjykatave të Bronx-it dhe të White Plains me çështje comerçiale, divorci, etj. Ajo zotëron njohuri të larta juridike që së bashku me eksperiencat e saja e bëjnë atë të kualifikuar për të marrë vendime të drejta për komunitetin tonë.

PEDAGOGE E PËRKUSHTUAR:

Edita është pedagoge e përkushtuar në mësimdhënie, të cilën e ushtron tek New York Law School që në vitin 2019.

LIDER I KOMUNITETIT:

Edita jep kontributin e saj si anëtare pranë Bronx Community Board # 11 si dhe anëtare e bordi-t të organizatave jofitimprurëse, Neighborhood Initiatives Development Inc. dhe Albanian-American Educators Association.