Andon Dede – Page 5 – Dielli

Një pyetje, ju lutem!

June 28, 2016 by dgreca

nga Andon Dede, Nju York/

Sikur ditën e mbërritjes së Kombëtares sonë në Tiranë, dikush të kishte qënë jo jashtë Shqipërisë por dhe jashtë planetit, për një kohë të gjatë, si fjala vjen astronaut në hapësirë; apo, Zoti mos e dhëntë, të kishte qënë në gjendje kome dhe të zgjohej i shëndetshëm atë ditë. Për rastësi, sa të hapte sytë, të përballej me ekranin e televizorit që po transmetonte kronikën e kthimit të Kombëtares; pritjen në aeroport nga vetë kryeministri; entusiazmin e sportdashësve gjatë rrugës për tek Bashkia; më pas tek minitria e Jashtëme, ku u pajisën me pasaporta diplomatike, në Kreyministri e të përfundonte tek darka madhështore që shtroi kryeministri me tërë ata të ftuar. (Më bëri përshtypje si nuk u ndalën dhe tek ministria e Brendëshme për t’iu dhënë Tahiri nga një pistoletë, se helbete, në këtë botë jallane, tërë krime nuk është keq ta kesh një të atillë). Të dëgjonte, më pas dhe fjalimin patetik të kryeqeveritarit…Shkurt, për të mos u zgjatur më tej, pa pikë dyshimi, ai do të pyeste: “Ç’ka ndodhur? Ç’trofe kemi fituar që po bëhet tërë ky manifestim i jashtzakonshëm, si asnjëherë tjetër?…Dhe, kur t’i thoshin se si qe e vërteta, që ne jo vetëm që s’fituam ndonjë kupë, por u eliminuam që në raundin e parë, ai do habitej e nuk do t’iu besonte dot syve e veshëve të vet: “More po ju pyes se ç’është tërë ai ekzaltim, se unë e kam mëndjen në rregull? Nuk ka mundësi që tërë kjo që po shoh të bëhet se kemi humbur…Sikur nuk kam dëgjuar ndonjëherë që njerëzit të gëzohen jashtë mase për një rezultat të tillë siç po më thoni ju…”.

Tani, le ta lëmë mënjanë fantazinë dhe të kthehemi tek realiteti. U fol e po flitet aq shumë për këtë veprimtari sa e ke vështirë në mos të pamundur, që të thuash diçka të re, siç po guxoj unë. Për më tepër që nuk njihem as si specialist sporti apo dhe as si ndonjë tifoz i madh. “Po atëhere, ç’dreqin ke që fut hundët këtu?!” – mund të shfrynte dikush, mbase dhe me të drejtë, paçka se sporti e sidomos futbolli nuk luhet vetëm për specialistët apo tifozët e apasionuar. Por, e mora këtë guxim për një arsye fare të vogël, për t’iu drejtuar lexuesve që mund të lexojnë këto radhë, me një pyetje fare të thjeshtë: duke parë tërë ato ceremonira, atë pompozitet e ekzaltim deri në histeri të gjithë piramidës sonë shtetërore, sinqerisht do të doja të dija se ç’do të ndodhte, ç’do të bënte kryeministri e turra që i shkon pas, sikur ne të kishim fituar, në mos kupën, të paktën të mos kishim dështuar që në raundin e parë?

Unë i ndoqa me interesim e emocion ndeshjet, qysh kur luftohej për klasifikim. Rastësisht u ndodha në një grumbull goxha të madh shqiptarësh, në Daun Taun, të Manhatenit, për të ndjekur ndeshjen me Sërbinë. Entusiazmi qe i jashtzakonshëm. Çdo sulm i yni përcillej me brohoritje që frenoheshin nga mos arritja e qëllimit. Jo vetëm kaq, por një djalosh i ri, jo vetëm që brohoriste me sa zë që kishte por ftonte turmën e mbledhur që ta shoqëronte në thirrjen e tij:”Shqipëri Etnike”. Se ç’hynte kjo parrullë atje edhe mund të mos e merrje vesh, por mbase me që kombëtarja jonë qe e përbërë nga tërë trojet shqiptare dhe jo vetëm nga Shqipëria shtetërore. Por tërë ai ekzaltim i jashtzakonshëm u shua si me magji pas dy golave që pësuam në fund të ndeshjes. Sinqerisht që m’u dhimbsën ata djem të rinj që ishin djersitur duke bërtitur gjatë ndeshjes dhe u zhgënjyen keqas nga fundi i pakëndshëm. Ne u larguam nga sheshi ku ndoqëm lojën të heshtur e kokëulur, si të na kishte ndodhur gjë. Nuk them që të mos e ndjekim ndeshjen me emocion apo dhe të mos shpërthejmë herë pas here me thirrje entusiaste. Por, kur mbaron loja, vendin e entusiazmit spontan duhet ta zërë logjika e ftohtë, aq më tepër kur je person publik e sidomos i veshur me pushtet, për më tepër kryministër i vendit.

Nga gjithë sa më sipër, absolutisht nuk mohoj lojën e bukur të futbollistëve tanë, shpirtin e tyre luftarak që meritonte vërtet vlerësimin maksimal, paçka se nuk na eci fati, gjë kjo më se normale në futboll, se jo më kot thonë se “topi është i rrumbullaktë”. Por mbas ndeshjeve, siç thashë dhe më lart, vendin e emocioneve duhet ta zinte analiza logjike, duke u përpjekur t’i përgjigjeshim pyetjeve se ku gabuam e ç’duhet të kishim bërë më tepër që të fitonim. Ndryshe, po vazhdove edhe më tej entusiazmin, është njëlloj si të gëzoheshin mjekët e sidomos të afërmit e ndonjë pacienti, nga që “operacioni doli me sukses, por… i sëmuri vdiq”. Pra, të ngopesh me lugë bosh.

Kjo më kujton një histori tjetër që tregohej në anët tona. Një i varfër, pa asnjë qindarkë në xhep, kishte ditë pa futur gjë në gojë. Tepër i uritur, trokiti në një derë e kërkoi diçka për të ngrënë. E zonja e shtëpisë, e keqardhur për të, i jep një lugë me gjalpë, duke i kërkuar ndjesë se në atë moment nuk i ndodhej gjë tjetër. Ai e mori gjalpin, pasi e falenderoi atë që ia dha dhe vazhdoi rrugën. “E ç’do më bëjë ky çikë gjalpë mua, tha me vete, as që ma shuan dot urinë. Ndaj, me të, po lyej buzët poshtë e lart, që jo vetëm mos të dukem i uritur por edhe sikur jam shqepur në të ngrënë, që të mos iu bëhet qejfi por të pëlcasin ata që më kanë inat”.

Pyetja që shtrova më lart e kishte një mesazh por mos pandehni se unë, si dhe ju që mund të më lexoni, nuk e kuptojmë pse u bë gjithë ajo zhurmë e pse kryeministri ynë nuk kurseu jo vetëm fjalët e bukura por edhe milionin e eurove për kombëtaren tonë të pafat. Në stadiumin e ri, premtoi ai, do të vendoset një pllakë përkujtimore, me emrat e çunave…”. A e shihni pra se ai flet komplet si ta kishte buxhetin e shtetit apo dhe tërë Shqipërinë, pronë të vetën dhe bën me të ç’të dojë e nuk pyet kërkënd. Mbret e shkuar mbretit..Ah, jo, më falni se mbretërit tani, përgjithësisht, nuk i pyet njeri, por diktator me plot kuptimin e fjalës. Motivi i tij qëndror, jo vetëm në këtë rast por, për të keqen e këtij populli, në gjithë veprimtarinë e tij të përditshmme, është që të jetë përherë në qëndër të vëmendjes si “pop-star”, edhe në sport, paçka se për detyrën që i është besuar po bën aq pak për të mos thënë se po prish punë. Madje, me të drejtë është thënë se me këto shfaqje pompoze ai përpiqet të largojë vemëndjen nga suksesi i munguar në qeverisje. Ai po bën ç’është e mundur që të zotërojë çdo gjë, po të kishte mundësi dhe jetën private të njerëzve e t’i përdorte ata si skllevër, se ashtu i ka quajtur, dele, dhe ai, për pasojë, mbetet të jetë bariu. A nuk e patë se ç’bëri ai me kombëtaren kur u kualifikua: që i mori siç qenë, direkt nga aeroporti, në kryeministri, duke lënë shqiptarët nga të gjitha trevat të prisnin në shesh, për t’iu treguar se ai është i pari dhe as që do t’ia dijë për të tjerët. Dhe e bën këtë me një kombëtare që në gjirin e saj nuk ka më shumë se 3 a 4 lojtarë nga Shqipëria. Po edhe sikur të kishte më shumë, ç’e lidh atë me këtë kombëtare, kur nuk ka bërë asgjë për zhvillimin e sportit, në përgjithësi, e të futbollit, në veçanti?! Kurse tani që u kthyen doli e i priti në aeroport, hipi në autobuzin e tyre si të kishte frikë se mos i merrte ndonjë tjetër, paçka se në asnjë shtet të botës nuk njihet një protokoll i tillë. Dhe me një paturpësi të admirueshme, për t’i dalë çdo kundërvënieje përpara, ai shpërtheu tërë mllef: “Nuk dyshoj që cinikët e pandreqshëm, të cilët, i kemi jo aq të paktë mes nesh, sidomos kur ngjarjet nuk shkojnë siç dëshirojmë, do të hedhin helmin e tyre. S’do të mungojë as ajo shprehja “Shqipëria po përmbytet, Kryeministri e ka mendjen te futbolli!”. Se vërtet, kur po luante pjesën e parë të shou-t të tij, në nëntor 2015, shumë rajone të vendit po përballeshin me një përmbytje jo të zakonshme por ai as që donte t’ia dinte për hallexhinjtë që po gdhiheshin përjashta e po u shkonte malli dëm. E ku qëndron cinizmi i atyre që u ankuan për këtë, përveçse në mendjen e krisur të zotit kryeministër?! Po kësaj ligësie të tij, se cinizëm është pak ta quash, ç’emër t’i vëmë?

Jo vetëm në këtë rast por tërë veprimtaruia e tij politike është karakterizuar nga dëshira e paepur për pushtet, nga një egoizëm i pafre, nga një narcizizëm neveritës, duke thyer çdo rekord kur guxon e thotë se çdo gjë e mirë në këtë vend ka vetëm autorësine e tij dhe për këtë do të flasë historia. As më shumë e as më pak siç kanë vepruar e deklaruar tërë diktatorët që njeh histoiria, që nga Neroni e deri tek Enveri ynë. Ai e pat pohuar dhe vetë, që më 2003, tek e përditëshmja britanike “The Guardian”, që ai është një pop-star mes kryetarësh dhe kryetar mes pop-starësh. Le të shpresojmë se një ditë do të kthjellohet e do të shërohet nga deliret e madhështisë që po e çojnë në kufijtë e qesharakes e të vetëdijësohet se s’është për t’u pasur zili në asnjërën prej tyre. I dështuar në art, i dështuar edhe në politikë. Madje, sa më shumë përpiqet të shpërfaqë ngjyrat prej pop-stari, aq më shumë na humbet sysh bilanci i qeverisjes së tij, ku mungojnë thuajse krejtësisht arritjet në zhvillimin ekonomik të vendit, në përmirësimin e klimës së biznesit, në zbutjen e varfërisë, në modernizimin e infrastrukturës, në forcimin e institucioneve e sidomos të shtetit ligjor, në rritjen e konsumit, të mirëqenies e të cilësisë së jetës, në përgjithësi, për të cilat edhe është ulur në atë karrige. Pra, nëse dështimi në art përbën thjesht një fatkeqësi të tij, nga e dyta, si politikan, veçanërisht tani si kryeqeveritar, po vuan një popull i tërë.

Diagnoza të sakta, zgjidhje të vështira

March 24, 2016 by dgreca

Rreth librit: “Paria e rrethit të Ferrit”, e Grid Rrojit/

nga Dr. Andon Dede, Nju York/

Të gjithë e pranojnë tashmë se punët në Shqipëri jo vetëm nuk po shkojnë mirë por, në të kundërtën, keq e më keq. Vlerësimet janë nga më ekstremet. Po të dëgjosh deklaratat e kryeministrit Rama, të ministrave kokëulur të tij apo dhe të shpurës së analisto-gazetarëve që i shkojnë pas, krijon përshtypjen se çdo gjë po ecën fjollë dhe fare kot ankohet populli i gjorë që mezi ngrys ditët e muajt nga çmimet, pagat, pensionet, taksat, e plot pasoja të tjera të reformave të tij të “suksesëshme”. Nga ana tjetër, kemi jo vetëm opozitën por dhe mbarë një popull, me përjashtime të pakta, që ankohen se përditë e më shumë gjithë treguesit e mirëqënies sociale po njohin vetëm tatëpjetën. Një i huaj, që nuk e njeh direkt realitetin shqiptar, e ka të vështirë në mos të pamundur që të krijojë një ide të saktë se ç’po ndodh vërtet në Shqipëri. Me pak fjalë, nga gjithë sa parashtruam më lart, del se Shqipëria i ngjan një të sëmuri që po lëngon dhimbshëm pasojat e një politike anti-popullore e anti-kombëtare, të ndjekur nga politikanët e këtij çerek-shekullit të fundit, duke zhgënjyer pamëshirshëm shpresat e një populli të tërë të shumëvuajtur që prisnin të kundërtën e asaj që ka ndodhur.

Me të drejtë lind natyrshëm pyetja: A thua se ky qe fati ynë, që të zvarritemi përherë në fund të karvanit apo, duke e shtyrë pyeten dhe më tej: a ka më shpresa e mundësi që të dilet nga kjo gjendje e, më së fundi, të hyjmë edhe ne në rrugën e zhvillimit të natyrshëm të përparimit, për t’iu bashkuar familjes europiane apo dhe tërë shteteve normale, në përgjithësi?

Kthehemi edhe një herë tek metafora e mësipërme e “të sëmurit”. Për t’u shëruar ai, si hap i parë, do të qe përcaktimi i saktë i diagnozës, gjë që iu mungon politikanëve tanë apo dhe analisto-gazetarëve të radhitur krah tyre në dy llogore, sipas interesave, pro apo kundër pushtetarëve aktualë. Kjo është shumë e rëndësishme, edhe pse, në vështrim të parë, duket se të gjithë e njohin gjendjen nga që ankohen e janë të pakënaqur, paçka se disa e shprehin këtë pakënaqësi e disa jo, nga që çdo prononcim i tyre mund t’iu kushtonte shtrenjt. Siç shihet, pra, nuk mjafton të thuash që “jam sëmurë”, por edhe më e rëndësishme është të përcaktosh nga se vuan që, më pas, të gjesh “ilaçet” e përshtatëshme për t’u shëruar.

E bëra tërë këtë hyrje për tu fokusuar tek tema e këtij shkrimi: vlerat teorike e praktike që përmban libri: “Paria e Rrethit te Ferrit” e doktorantit të Marrëdhënieve Ndërkombëtare, në Universitetin e Nju Yorkut, Grid Rroji, një përmbledhje me analiza, vëzhgime e përjetime. Edhe pse, siç pohuam më lart, mund ta njohësh pak a shumë gjendjen në Shqipëri apo dhe të kesh lexuar e dëgjuar aq shumë për zhvillimet e atjeshme, libri në fjalë lexohet me interes dhe të jep informacion të pasur e të vlefshëm për të ashtuquajturin “tranzicion shqiptar” që nuk po i dihet fundi. Kjo për disa arsye, por unë, me këtë rast, do të evidentoja sidomos dy:

E para, se kemi të bëjmë me analizat e një politologu e sociologu të përgatitur, gjë që ndjehet në të gjitha shkrimet, ndryshe nga ato që i ndesh përditë me bollëk në median shqiptare, të shkruar apo elektronike. Lexuesi, i tejngopur e i bezdisur me to, gjen në faqet e këtij libri trajtime e këndvështrime të reja, me një orgjinalitet të spikatur që hedhin dritë në thellësi e gjerësi të realitetit të hidhur shqiptar dhe të shkaktarëve të asaj gjendjeje. Së dyti, do të thosha se vlerat e këtij libri lidhen dhe me faktin se autori, duke qënë profesor në Universitetin e Nju Yorkut e me banim larg Shqipërisë, është krejtësisht i pavarur, objektiv dhe i pandikuar nga asnjë shtysë tjetër veç asaj që të thotë hapur e pa doreza të vërtetën, sado e rëndë deri edhe tronditëse qoftë ajo. Nuk e vë në dyshim se një status të tillë do ta dëshëronin shumë nga analistët e gazetarët tanë por që, jo për faj të tyre, nuk e arrijnë dot.

Situata politike në Shqipëri, thekson autori që në fillim të librit, është në një pikë vlimi. Paria e Tiranës që ka drejtuar vendin që prej 25 viteve, ka dështuar së ndërtuari një sistem të qëndrueshëm politik dhe shoqëror. Kacafytja politike është e përherëshme dhe përplasja sistematike e radhës duket gati e përditëshme. Me pak fjalë, konkludon ai, e ardhmja e shqiptarëve është në një udhëkryq vendimtar. Na duket shumë i saktë konstatimi i autorit se gjendja ka arritur në atë pikë saqë shpërthimet shoqërore mund të vijnë pa pritur dhe nga nuk e pret. Për tu bindur për këtë mjafton të lexosh kronikat e shtypit të përditshëm apo lajmet televizive, të mbushura me krime nga më të ndyshmet, duke filluar nga vrasjet mafioze e deri tek përleshjet e demostruesve me policinë, siç nuk ka ndodhur për vite me radhë.

Ne sot kemi një sistem politik i cili na përçan artificialisht, një pari politike të korruptuar e të kriminalizuar, një ekonomi me bazë kriminale dhe në rrënim ciklik dhe një shoqëri të drobitur e cila po humb vlerat njerëzore dhe i shëmbëllen më shumë se kurrë një xhungle egërsirash. Njerëzit kanë frikë të shprehin të vërtetën. Frikës së dikurshme nga Sigurimi famëkeq ia ka zënë vendin frika nga humbja e vendit të punës dhe e rrënimit ekonomik nga të fortët e lagjes apo qytetit. Sindroma e frikës ka ndryshuar por nuk është zhdukur. Por, një shoqëri që funksionon në bazë të frikës është një shoqëri e sëmurë, e ndarë në grupe të vogla me bazë familjare dhe klanore. Në popull paria mbjell tmerr, frikë nga kundërshtari dhe hasmëri për vdekje. Ajo nuk nguron të merret me familjen, të ekspozojë aferat e pista të secilës palë por ama deri aty sa të mos derdhet çorba dhe të krijojë përshtypjen se lufta mes tyre është për jetë a vdekje. Paria mbjell përçarjen se e ka më lehtë për ta sunduar turmën.

Por, autori i librit nuk ndalet këtu por e ngul bisturinë edhe më thellë duke analizuar arsyet e kësaj gjendjeje të vajtueshme që ka çuar në humbjen e shpresës së qytetarëve shqiptarë; drejton gishtin tek aktorët e tanishëm të lojës politike, tek synimet e tyre e vlerat që mbartin.

Kriza politike, morale e shoqërore e këtyre viteve e ka zanafillën tek sistemi politik oligarqik, ekonomia plutokratike dhe bjerrja morale që ka instaluar e inkurajuar paria. Krimi është bërë tashmë pjesë e gjithpranuar e “suksesit” dhe mjetet kriminale të pasurimit nuk dënohen më si të pamoralshme nga shoqëria.

Aty nuk ka parti politike por dy grupe kundërshtare që kanë mbledhur rreth vetes një aradhë klanesh e grupesh të vogla të vetëquajtura parti, edhe pse këto nuk kanë kurrfarë vije ideologjike. Politika e kësaj parie vepron në një boshllëk ideologjik, moral e shoqëror ku mbizotëron pragmatizmi ekstrem, e gatshme për çdo pazar e allishverish, vetëm për të marrë apo mbajtur pushtetin.

Shqipëria, thekson autori, është sot një vend i sunduar nga një pari e zvetënuar, kriminale dhe hajnore, e cila për hir të përfitimeve dhe aferave të veta të ndyra nuk nguron ta çojë vendin në humnerë morale e materiale, në një Somali të dytë. Ajo ka shpërdoruar miliarda dollarë nga burimet kombëtare për tu pasuruar vetë me djersën apo dhe gjakun e shqiptarëve. Vetëm më 2012, shkruhet në libër, kanë dalë jashtë vendit 1.3 miliard euro; të tjerë kanë investuar në apartamente luksoze në çdo cep të botës. Ajo kontrollon të gjitha hallkat e pushtetit ekonomik, politik dhe mediatik, duke krijuar kështu një bazë shumë të fortë pushteti.

Këtë gjendje katastrofike, nënvizon autori, e njohin të gjithë, përfshi edhe ndërkombëtarët. Të huajt, thotë ai, e dinë, se politika shqiptare sundohet nga banda mafioze dhe se këto banda jo vetëm që nuk ruhen më nga sytë e publikut, por zënë dhe vende në parlament për tu siguruar se nuk preken. Ata, ndërkombëtarët, shton ai, e njohin edhe papërgjegjshmërinë e parisë së Tiranës. Dosjet e zullumeve të tyre nëpër kanceleritë perëndimore janë shumë më të ngjeshura se sa ato që paraqiti Uikiliksi.

Por, ç’ka parasysh autori me parinë e Tiranës? Sipas konceptit të tij ajo është një grup njerëzish me përvojë në sistemin e kaluar, të plotësuar me disa intelektualë, të përdorur atëhere e më vonë, për ta shndëruar sistemin monist në një kapitalizëm pa norma e kode. Si të tillë, interesi i palëve të kësaj parie, sipas autorit, nuk është zhvillimi i Shqipërisë, në një rrugë normale, sipas mundësive të saj, por sundimi dhe pasurimi i shpejtë i tyre dhe i klaneve kriminale që i mbështesin.

Duke folur për të ardhmen, autori vë në dukje se dy janë rrugët e mundëshme: vazhdim i mëtejshëm i asaj gjendjeje që kanë përjetuar e po përjetojnë shqiptarët deri tani, pra konsolidimi i mëtejshëm i politikave kriminale e mafioze nga paria e Tiranës dhe trajtimi i shqiptarëve si turma pa tru ose ndryshimi dhe kthesa drejt një shoqërie normale, demokratike, me një shtet të konsoliduar, në mbështetje të interesave kombëtare, i cili do të garantonte dinjitetin dhe prosperitetin e shqiptarëve kudo që jetojnë.

Si kudo në botë, dhe në Shqipëri legjitimiteti i një qeverie që do të mendonte e punonte për hallet e popullit, do të vinte nga zgjedhjet e lira, institucionet e pavarura dhe barazia para ligjit. Mirëpo, siç përshkruhet gjerësisht në faqet e këtij libri, sistemi politik shqiptar është një oligarqi e mirëfilltë e kontrolluar nga palët dhe zgjedhjet shërbejnë vetëm si levë legjitimuese për parinë. Në to nuk ka zgjedhje mes kandidatëve por mes antarësh të karteleve kriminale, të qëndrës apo të periferisë, interesi i të cilëve nuk është ai kombëtar. Sistemi zgjedhor është ndërtuar me aq kujdes nga paria e Tiranës që t’i shërbejë sa më së miri intresave të saj antikombëtare. Zgjedhjet kontrollohen nga partitë e mëdha ku sundojnë kryetarët dhe çdo forcë e re ka shumë pak shanse. Zgjidhja e vetme për shqiptarët është një fillim i ri me mendësi të re dhe njerëz të rinj, të papërlyer me parinë dhe të shkëputur nga gjirizi ku hanë e pijnë klanet e saj.

Nisur nga dëshira e mirë, për ta parë atdheun e vet ndryshe, shumë nga kapitujt e librit autori i mbyll me fraza optimiste: se duhet një fillim i ri e se kur të ndërgjegjësohen shqiptarët do e heqin qafe parinë oligarqike dhe do të vendosnin shtetin ligjor dhe demokracinë e vërtetë.

Për t’ia arritur këtij qëllimi mund e duhet të ndihmonin shumë intelektualët dhe media. Por autori ka rezervat e veta edhe për këto formacione në Shqipëri.

Elita intelektuale që duhet të frymëzonte e të udhëhiqte shpirtin e kombit, shkruan ai, ëshët shndërruar në një vegël shumëpërdorimshe për klanet e parisë. Ekranet e televizioneve janë të mbushuara me apollogjetë të rëndomtë, analistë dikur me potencial por tashmë të tredhur nga pesha e mëkateve që ua dinë tutorët e parisë dhe me kamikaze të përdorshëm. Intelektualët e tranzicionit, përgjithësisht të dalë nga regjimi i mëparshëm, ishin të uritur e të thyer nga diktatura që kishin përjetuar e për pasojë e shitën veten tek prurësi më i parë. Ata iu nënshtruan njerit prej tundimeve më primordiale, babëzisë materiale. Kësisoj, thekson autori, në vend që të tregonin udhën e duhur drejt krijimit të një shoqërie të shëndoshë, ata ose u kooptuan ose u bënë vegla në duart e parisë për arsye thjesht përfitimi material. Por një intelektual që shkruan për të siguruar mbijetesën, vlerëson autori, e ka humbur arsyen e vërtetë të qënies së vet.

Përsa i përket medias shqiptare, ajo, sipas autorit të librit, ka kohë që është dorëzuar për tu bërë pjesë e parisë së Tiranës. E ndarë në klane përkatëse, me përjashtime të vogla, ajo jo vetëm që nuk informon por as merr mundimin të dalë nga strofulla e ngrohtë e Tiranës e të njohë realitetin anë e kënd vendit. E kontrolluar prej klaneve përkatëse, qëllimi i saj është të krijojë një realitet tjetër që nuk ekziston përtej mureve të kështjellës së kryeqytetit. Ai, me të drejtë, analistët e gazetarët i quan “gjinkalla” që nuk pushojnë së “kënduari”, sipas melodisë së parisë.

Nisur edhe nga përvoja e vendeve të tjera që kanë qënë në kriza si tona apo edhe më të rënda, autori e sheh rrugëzgjidhjen në kombëtarizmin apo ndërtimin e shtetit komb, si të vetmen rrugë për të dalë nga kjo situatë dhe për të hyrë në binarët e normalitetit.

Pra, mënyrat për ta zgjidhur çështjen janë të ditura botërisht por ajo që mungon është vullneti politik i atyre që janë në fuqi për të ndërtuar një shtet legjitim, pohon me të drejtë autori. Zgjidhja e vetme për shqiptarët është një fillim i ri me mendësi të re dhe njerëz të rinj.

Por ku do të gjenden këta njerëz të rinj, kemi të drejtë të pyesim ne si lexues? Jo se nuk ka. Është e vërtetë se dhe tek ne tashmë ka shumë të rinj e të reja që kanë studjuar në Perëndim apo SHBA dhe mund të përbënin këtë kontigjent të shumëkërkuar. Por, ç’ka treguar përvoja e deritanishme, përfshi, ndofta dhe atë të vetë autorit? Shumë syresh, që kanë tentuar të ndihmojnë në këtë drejtim, nuk kanë gjetur klimën e përshtatëshme apo, edhe më keq, nuk janë përfillur fare, madje janë shmangur me marifet duke i detyruar të kthehen mbrapsh, të zhgënjyer dhimbshëm. Parija e Tiranës ka krijuar tashmë atë aparat shtetëroro-policor që nuk e lëshon kollaj pushtetin që ka kapur dhe bën ç’është e mundur për të mbyllur çdo derë nga mund të dilet për të kërkuar një realitet tjetër apo shtetin-komb demokratik, që përmend autori.

Duke përfunduar, po e përsëris edhe njëherë atë që vura dhe në titull të shkrimit: diagnozat e dhëna në libër janë të sakta, por zgjidhjet na duken të vështira, për të mos thënë të pamundura, të paktën tani për tani. Pavarësisht nga kjo, libri është një kontribut shumë i çmuar në qartësimin e shumë pikpyetjeve që mund të lindin për gjendjen e shqiptarëve e të Shqipërsië në këtë fillim shekulli.

Libri është një botim luksoz por, do t’i sugjeroja autorit që të ndërmerrte një botim më të thjeshtë, më pak të kushtueshëm që të blihej e të lexohej nga një masë sa më e madhe njerëzish, praktikë kjo që ndeshet kudo, edhe këtu në SHBA.

Një skaner i shpejtë pas-zgjedhor

June 22, 2015 by dgreca

nga Andon Dede, Nju York/

Një çerek shekulli më parë, si zor të ketë pasur njeri me mënd në kokë që të parashikonte se edhe tani, përsa i përket zgjedhjeve, do të ishte po ai polarizim i skajshëm, po ato ulërima të liderve, po ato premtime të gënjeshtërta, po ajo turmë që i ndjek pas nëpër mitingje, edhe pse në më të shumtën e rasteve në mos në të gjitha, e di se po e gënjejnë dhe po e marrin me të mirë sa për t’i rrëmbyer votën. Dhe ja, më në fund, zgjedhjet përfunduan. Vlerësime entusiaste, nga liderët e partive, nga analistët tanë mendje-ndritur, nga ndërkombëtarët që nuk i zë gjumi për ne e kështu me radhë, se ato u kryen normalisht dhe pa incidente. Vetë fakti që të gëzohemi kaq shumë që mezi po bëjmë zgjedhje normale, si gjithë bota e qytetëruar, është anormaliteti ynë më i madh që tregon se sa larg jemi ndaj botës ku synojmë të shkojmë. Njëlloj si të kalosh rrugës, pranë një gangsteri e ta falenderosh që nuk të rrahu e të vodhi. Kaq poshtë kemi rënë!

Pjesëmarrja e ulët, sfidë ndaj politikës e politikanëve

Për pjesëmarrjen në këto zgjedhje ka dy tregues: KQZ-ja e zbret atë nën 50 përqind kurse të tjera institucione e analistë na thonë se kjo nuk është e vërtetë, me qënë se të regjistruar për të votuar janë dhe rreth një milion emigrantë. Ecë e merre vesh këtë punë.

Personalisht, jam ndër ata që pjesëmarrjen në votime, në pluralizëm, e kam vlerësuar jo vetëm si një të drejtë por dhe si një detyrë e përgjegjësi. E, megjithë se them kështu, qysh kur isha në Shqipëri, përveç dy-tre votimeve të para të Pas-Diktaturës, nuk votova më. Madje as këtu në Amerikë. Mos vallë ka një kontradiktë në mes asaj që thashë në fillim e asaj që kam bërë e po bëj konkretisht? Përgjigjen e dhanë qytetarët e fshatarët tanë, në këto zgjedhje: të zhgënjyer nga politikanët, si karrieristë, mashtrues, gënjeshtarë, mafiozë, deri edhe kriminelë në kuptimin më të drejtpërdrejtë të fjalës, ata prej kohësh janë ftohur ndaj tyre, por s’kanë ç’bëjnë. E vetmja armë e tyre është vota. Dhe nuk marrin pjesë në votime. Këtë bëra e po bëj dhe unë, ndaj iu jap të drejtë dhe e vlerësoj si një tregues emancipimi. Ata e shohin se nuk mund t’i lëvizin dot nga karrigia e çimentuar e qeveritarit, deputetit apo kryetarit të bashkisë, ndaj e sfidojnë atë me mos-votimin e tyre, paçka se kjo, siç do ta shtjellojmë më poshtë, mund të çojë ujë në krahun tjetër.

Fitorja e pamerituar e të ashtuquajturve “rilindas”

Parashikimet për këto zgjedhje qenë nga më paradoksalet. Kalonin nga një ekstrem në tjetrin, një tregues plus ky për stadin tonë se sa larg jemi ndaj lirisë e demokracisë. Megjithatë, unë prisja edhe ndonjë çudi më të madhe se kjo që ndodhi. Pse e them këtë? Kam parasysh kërcënimet e Ramës se do t’i linte deri edhe pa bukë “budallenjtë” që do të votonin për kandidatët e opozitës, të cilët, sipas tij, janë njerëz që nuk dinë të bëjnë asgjë e jo më të drejtojnë bashkitë. Mos u hiqni si trima: kur është fjala për bukën e gojës, për më tepër kur je familjar e ke fëmijë, nuk ka as trimëri, e aq më pak mund të bëhet fjalë për liri e demokraci. Kjo qe e para.

E dyta. Për hir të së vërtetës duhet pranuar se në të gjitha zgjedhjet, PS-ja, pasardhëse e PPSH-së me emër tjetër, ka qënë përgjithësisht më e disiplinuar. Kam parasysh dy deklarata të O.Xhaçkës dhe deputetes Veizaj, të Shkodrës: “Ne i dimë, thanë pak a shumë ato, se kush do të votojë për ne dhe jemi të sigurtë se do të shkojnë në votime të gjitha ata që na ndjekin, se i kemi verifikuar një për një…” Dhe unë iu besoj këtyre zonjave. Tradita e PPSH-së, qoftë në kuptimin e mirë apo të keq të fjalës, ruhet e madje përforcohet. Për më tepër kur kemi parasysh atë që është në krye të kësaj partie që, për të mbajtur dy karriget, atë të partisë e të qeverisë, është gati të bëjë të gjithçka, të bashkëpunojë e të bëjë aleanca dhe me djallin, siç e ka treguar me fjalë e me vepra tërë këto vjet. Pra, fitorja e “Rilindjes” duhet lexuar vetëm nga pjesëmarrja më e madhe e militantëve të saj dhe ata që nuk votuan janë kryesisht në mos tërësisht nga opozita apo dhe të pakënaqurit e PS-së që nuk përfituan gjë, siç kishin shpresuar apo edhe që mund t’iu ishte premtuar.

Siluret e të pavarurve

Ata e dinin që nuk do të fitonin e, megjithatë, nuk hiqnin dorë nga gara. Teorikisht apo virtualisht, unë do të isha me ata: të dy krahët e politikës sonë e kanë treguar tashmë veten se nuk kanë asgjë të përbashkët me të majtën apo të djathtën europiane, asnjë ideologji por janë dy grupe oligarqike e që luftojnë vetëm e vetëm për pushtet e përfitime. Të pavarurit deklarojnë se janë kundër të dy krahëve. Bukur! Edhe në Perëndim apo SHBA, ka të pavaruar të tillë. Por, për Shqipërinë ky është një luks i parakohshëm. Këtë e dinë mirë edhe të pavarurit tanë ndaj, edhe ato vota që marrin, janë vetëm silure për t’i prishur punë njerit krah apo tjetrit. Konkretisht, mendoj se votat e tyre i takonin PD-së, nga që siç thamë më lart, militantër e PS-së nuk lëvizin kollaj nga istikami ku i ka caktuar komandanti i tyre.

Avazi i vjetër i ndërkombëtarëve

Ata vinë, mbushin xhepat me rrogat e fryra e me dietat e larta, bëjnë të ashtuquajturat vlerësime se “këto zgjedhje, përgjithësisht, ishin një hap përpara, por kemi dhe disa vërejtje” dhe ikin prapë andej nga kanë ardhur me xhepat e barqet plot. Ka ndonjë naiv që mendon se ata nuk i zë gjumi për Shqipërinë e shqiptarët. Fare rastësisht, kam qënë dëshmitar i një skene kur një syresh, vite të shkuara, shfaqi kënaqësinë e tij për turbullirat në Shqipëri se do t’i shtoheshin edhe disa ditë dieta(!). Nuk dua të përgjithësoj, por opinioni im për ta është tepër negativ. Pse e them këtë? Se nëse klasa jonë politike e ka treguar veten se kush është për 25 vjet me radhë, po Europa që ata përfaqësojnë, OSBE/ODHIR, etj. ç’kanë bërë në këtë çerek shekulli tranzicioni për të na nxjerrë nga kjo kënetë ku kemi rënë?

Media, analistët e soj e sorollopi i tyre

Unë kam një mendim krejt tjetër për ato që tha kryetari i bashkisë së Elbasanit. Siç shkruante në një editorial Mero Bazja, ai, me një sinqeritet tronditës i spjegon gazetarit, as më shumë e as më pak, një të vërtetë që ne nuk na pëlqen ta pranojmë, jo se nuk qëndron. Le të dalë një gazetar që i është kundërvënë shefit apo atij që jep paratë e që nuk ka pasur pasoja?! Fjalët e tij më kujtuan komedinë e famshme franceze “Topuzi” apo dhe dramën “Armiku i popullit”, të Ibsenit. Janë tërë ato të vërteta që ne i ndeshim përditë por, mos bësh gabim dhe i thua se e pësove. Dhe u bë gjithë ai alarm e u mbushën mediat me “mëkatin” që paska bërë ai?! Analistët tanë, me ndonjë përjashtim të vogël, janë radhitur në dy llogore. Për ta nuk ka fare rëndësi se si është e vërteta, mjafton të ruajnë pozicionin se iu ikën kocka që iu kanë hedhur e iu hedhin ata lart, pushtatarë e pronarë. Unë i kam njohur personalisht shumë syresh dhe më dhimbsen tek i shikoj se sa kanë ndryshuar. Po citoj prapë Mero Bazen: “Qazimi, me sinqeritetin e tij prej babaxhani, në fakt, na ka pështyrë të gjithëve në fytyrë për të treguar se na ka parë që kur vjen puna tek pushteti, pronarët i sakrifikojnë gazetarët Më shumë se sa ulërima ndaj Qazimit, vazhdon sinqeriteti i Meros, sot gazetarët duhet të ulërasin ndaj nesh, botuesve dhe pronarëve të shtypit, që kemi provuar se kemi bërë gjeste të tilla”. Kaq thotë Merua por unë do të shtoja se gjeste të tilla vazhdojnë të bëhen e do të bëhen, siç u pa turpërueshëm edhe në këtë fushatë që, analistë e gazetarë, në kundërshtim me ato që kishin në kokë, flisnin e shkruanin ç’t’iu urdhëronte shefi apo pronari. Turp e faqe e zezë jo vetëm për ata por për të gjithë ne ku e kemi katandisur të ashtuquajturin “pushtet të katërt”.

Haraçi i madh që do të paguajmë

Në shumë shkrime e blogje, kur flitet për problemet e Shqipërisë, lexuesit , me të drejtë, ankohen: “po mirë me kritikat, mund të jemi dakord, po ç’zgjidhje jepni?”.

Edhe pajtohem me këtë kërkesë, kthehem mbrapsht e iu them atyre: Nga kjo klasë politikanësh, që kanë uzurpuar pushtetin apo pushtetet, as mos prisni zgjidhje! Populli i thjeshtë, që e vuan tërë këtë, s’ka ç’bën. Kush i bën thirrje atij që t’i heqë përmes votës, veç gënjen veten, ata nuk i lëshojnë kollaj karriget. Grinden apo dhe përleshen në Parlament apo në media etj., por nuk është e vështirë të kuptosh se ka një marrëveshje të heshtur e të panënshkruar që të ruhet ky status-quo, se ata veç fitojnë e nuk humbasin asgjë. Ndaj as që mos iu shkojë në mendje se me votime do t’i lëkundni sadopak. Duke qënë kështu, haraçi që do të paguajë ai popull do jetë jo vetëm i madh por dhe do të vazhdojë për një kohë të gjatë. Mjafton të shikoni të ashtuquajturit “të rinj” që janë shumë më të etur për pushtet e përfitime se mjeshtërit e tyre që i kanë ulur në ato karrige. Disa syresh edhe e pohojnë vetë këtë, madje me një farë krenarie, a thua se ai që i’ua ka dhënë atë post është Mesia dhe jo një poltikan i neveritshëm si gjithë të tjerët.

Mjerë populli gjorë!

In memoriam:Njeriu i mirë Ylli Vejsiu

April 10, 2015 by dgreca

nga Andon Dede, Nju York/
Në njoftimet që u dhanë për ndarjen nga jeta të Ylli Vejsiut, u evidentuan disa nga funksionet që ka pasur apo ndihmesat që ka dhënë ai në fusha të ndryshme të shkencës tek ne. Të gjitha ishin më se të vërteta, ai i meritonte, madje shumë më tepër se aq sa u thanë e u shkruan. Edhe unë, po të filloja këtu e të radhisja tërë studimet e tij, të botuara në revistat shkencore apo dhe si libra më vete, lista do të qe tepër e gjatë e shkrimi do të qe i plotësuar qoftë vetëm me to. Por unë do të flas për Yllin si njeri dhe as që do ndalem në studimet dinjitoze që ka realizuar ai në ekonomi, sociologji e sidomos në fushën e demografisë. Kush është kurioz të njihet me to, e ka fare të lehtë, qoftë përmes mjeteve elektronike, po ashtu edhe nëpërmjet skedareve në gjithë bibliotekat e vendit. Unë po përpiqem të hedh dritë në disa aspekte që lexuesi apo dashamirësi i Yllit nuk do t’i gjente në ato burime, tjetër punë se sa do ia arrij qëllimit. Duke iu përmbajtur këtij parimi, unë jam i vetëdijshëm se, kur flasim e shkruajmë për persona publikë, cilëtdo qofshin ata, rëndësi ka vepra që kanë lënë dhe jo aq shumë personaliteti i tyre vetjak, njerëzor. Kemi tërë ata njerëz të shquar, në politikë, art, shkencë e kudo, qi si njerëz mund të mos meritonin ndonjë vëmendje, por që me kontributet e tyre kanë hyrë prej kohësh në panteonin e lavdisë.
Pas kësaj hyrjeje, dikush edhe mund të më kthehet, pa të keq: “Po, vërtet, ç’na duhet ne se kush ka qënë Ylli Vejsiu, si njeri…Neve na intereson ajo që ai ka bërë e ka lënë pas…”. Megjithëse edhe unë jam dakord me këtë lloj arsyetimi, nuk heq dorë nga imja dhe ja sepse: unë nuk po i caktoj atij vendin që do të zërë ai në shkencë e aq më pak në politikën shqiptare, se edhe të doja ta bëja këtë, nuk e kam atë tagër. Por unë i përmbahem mendimit se ne sot, si vend, si popull e si shoqëri, para së gjithash e mbi të gjitha kemi nevojë për njerëz të mirë, me integritet. Dhe e kundërta: nëse Shqipëria ka rënë sot në këtë derenxhe që po e përjetojmë të gjithë, arsyeja kryesore, sipas meje, është se në politikë e qeverisje i kanë munguar pikërisht njerëzit e mirë.
** *
E njoha së pari kur punoja në Televizion. Ma rekomanduan për një bisedë dhe shkova e takova në zyrën ku punonte, në mos gaboj në Komisionin e Planit të Shtetit. Që në atë përballje të parë, më la përshtypjen e njeriut të edukuar, të kulturuar e të sjellshëm. Me miratimin e shefit të vet, pranoi të vinte. Mbasdite, kur e prita për të bërë regjistrimin, më tha si me drojtje: “A do të vonohemi shumë se më duhet të shkoj një çikë herët në shtëpi, se nesër do të nisem për në Kinë?”. Duke mos qënë fare i sigurt se si do të shkonte regjistrimi, i thashë se qe i lirë të shkonte dhe i urova rrugë të mbarë. Ma merr mëndja se gjithkush tjetër nuk do të kishte pranuar të vinte, po qe se të nesërmen do të udhëtonte jashtë shtetit, kur kemi parasysh se dalje të tilla, në atë kohë, përbënin eveniment për të gjithë ne.
Më pas, fati e solli që të punonim bashkë, madje në një zyrë, në Institutin e Studimeve M-L, pranë Komitetit Qëndror. Atë mëngjez që do të vinte ai, e bëra rrugën për në zyrë me një ndjenjë kënaqësie si të prisja ndonjë mik të vjetër e të afërt. Për këtë u nisa pak më herët, për të bërë dhe përgatitjet e rastit. Por, kur mbërrita tek zyra, shoh se ai po më priste tek dera, kishte vajtur para meje. Ndjenja e detyrës qe një cilësi e brendëshme e tij.
Duke punuar në një zyrë me të, arrita të njoh në thellësi e gjithanshmëri personalitetin e tij, si njeri i kulturuar, i sjellshëm, erudit dhe i gatshëm të bisedoje me të për çdo temë e çdo fushë. Unë e quajta veten me fat e të privilegjuar që mu dha rasti të punoj me të, edhe pse për pak kohë. Nga ai kishe se ç’të merrje edhe në bisedat më të zakonshme që bëhen përditë në zyrë, në kafe e kudo. Ishte një kënaqësi e veçantë ta dëgjoje atë tek shtjellonte mendimet, me atë zërin e tij të qetë e të shtruar që të imponohej. Thashë edhe më lart, se rrezatonte kulturë e njohuri të gjithanshme e nuk kursehej nëse i kërkoje ndonjë konsultim më të zgjeruar, siç qe p.sh. momenti im që po përgatisja temën studimore në një fushë të afërt me interesat e tij shkencore. Ai mu gjend pranë qysh në konceptimin fillestar të saj, në përpilimin e pyetësorit që realizova e deri në miratimin në Komisioni e Lartë Shkencor, antar i të cilit qe dhe ai. Madje ai qe dhe një nga oponentët e disertacionit tim.
Por s’qe e thënë që ai të qëndronte gjatë tek ne, edhe pse emërimi i tij aty e kishte zanafillën tek ata lart fare, për të mos thënë tek numuri një i asaj kohe. Se nga doli një “vigjilent” andej nga lagjia dhe informoi organet kompetente se “Ylli nuk mund të punonte në atë institut se dikur babai i vet paskej pasur një problem me shtetin…”. E thërresin Yllin në zyrën e kuadrit dhe ia njoftojnë largimin. Ata që e kishin prurë as nuk u ndjenë fare. Ditën e fundit dolëm bashkë dhe pas një kafeje, e përcolla deri tek rruga e Elbasanit. Më bëri përshtypje reagimi i tij: tepër i përmbajtur, pa asnjë mllef, i vetëdijshëm se të tilla gjëra mund të ndodhnin. Madje kureshtjes time për ndonjë emër, se nga e kishte peshqesh këtë që i ndodhi, iu shmang: “As që më intereson fare, ma ktheu, e ç’rëndësi ka?” U përqafuam e u ndamë si miq të ngushtë.
Kontaktet me të i ruajta edhe më vonë. Për gjithë sa po flasim, është fjala për vitet e fundit të 80-ës, të shekullit të kaluar, pra kur po i vinte fundi edhe vetë sistemit që po përjetonim.
Kur nisi greva e urisë e studentëve, rastësisht mora vesh se aty qe futur dhe Ylli. U habita se me sa e njihja unë, nuk qe për të tilla veprimtari. “U fut se ka djalin atje” – shtoi bashkëbiseduesi, – pa të qe për Yllin, nuk futej”. Unë nuk i vura rëndësi asaj që po thoshte ai, por me këtë rast m’u kujtua një dimension tjetër i Yllit, ai i prindit, dobësia e madhe që kishte ai për të birin. U ndala tek ky episod jo pa qëllim: kur dëgjova “Zërin e Amerikës”, në darkë, si zakonisht, pati një intervistë edhe me Yllin. Më kujtohet bile edhe hyrja që bëri kronisti i njohur i përtej oqeanit kur tha se “në këtë grevë ka jo vetëm studentë, por dhe intelektualë të tjerë, si Prof. Dr. Ylli Vejsiu…”. Por, kur e pyeti Yllin se si qe futur aty, ky, me një sinqeritet të habitshëm, pohoi atë që më pat thënë i njohuri im pak më parë: “Hyra se kisha djalin…”. Pastaj ai e zgjeroi motivimin, por tashmë ato që thoshte nuk tërhiqnin më vëmendjen. Dikush do ta quante këtë një sinqeritet të tepëruar, deri edhe naivitet, kur kemi parasysh retorikën e të tjerëve që i binin gjoksit se po bashkoheshin me studentët për liri e demokraci etj.etj. Jo se Ylli nuk i kishte edhe këto motive, por unë e përmenda këtë episod për të treguar se ai nuk dilte dot nga vetja.
Më pas ai u aktivizua shumë në zhvillimet demokratike dhe u zgjodh njëzëri kryetar i Degës së PD-së së Tiranës. Në atë kohë PD-ja i kishte zyrat tek rruga e Kavajës, jo larg institutit ku punoja dhe unë. Takoheshim, bisedonim e për ndonjë problem edhe bashkëpunuam. Ndjeja kënaqësi që po më jepej rasti të bëja dhe unë diçka për të. E shihja në mitingje e në veprimtari të tjera dhe po habitesha me veten. Po e them pa ndonjë paragjykim se ai nuk qe për politikan. Me këtë absolutisht nuk dua të mohoj sadopak vlerat apo aftësitë e tij. Mendoj se këtë vlerësim për të e ndaj dhe me të tjerët që e kanë njohur. Më pas ai u zgjodh deputet e u emërua ministër i Arsimit në qeverinë e parë të PD-së. Prapë po e them se ai nuk qe i përshatshëm për atë post, jo për nga përgatitja e formimi, por nga ato cilësi që duhet të ketë një funksionar, në atë post, në kushtet e vendit tonë, në stadin që po kalon i ashtuquajturi tranzicion tek ne. Prapë po e theksoj se më këtë pohim unë nuk ia ul aspak vlerat e aftësitë atij. Në të kundërt ia rrit, sado e çuditëshme të duket. Politikani apo dhe qeveritari tek ne, duhet të ketë pikërisht ato vlera e cilësi që kishte Ylli, por kjo është vetëm teorikisht apo virtualisht. Përvoja çerekshekullore e tranzicionit tek ne ka dëshmuar të kundërtën. Ja pra që pohimi im ia shton vlerat atij. E përsëris: Politika nuk qe stofë që i shkonte.
Unë në atë kohë punoja në Institutin e Studimeve Pedagogjike, që varej direkt nga ky dikaster. Për marrëdhëniet e ngushta që kishim pasur, logjika më e thjeshtë e donte që unë t’i ruaja edhe më tej kontaktet me të, por kjo nuk ndodhi. Nuk i shkova asnjëherë në zyrë, edhe pse mund të kisha ndonjë problem me dikasterin. Kur, në një nga ato seminaret që bënim shpesh në ato vite, u përballa me të. “Pse nuk ke ardhur asnjëherë tek unë?” – më tha ai pa të keq. “As mos prit që të vij” – i thashë edhe unë me të njëjtën gjuhë. “Eja nesër se kam një problem të vogël që dua ta konsultoj me ty!” – më tha. I shkova. Pasi ma ekspozoi çështjen, më kërkoi mendim dhe unë i fola si të qemë miq e shokë, pa asnjë paragjykim e tendencë. Qe fjala për drejtorin e ardhëshëm të institutit ku punoja, por kjo nuk ka asnjë rëndësi.
Një ditë prej ditësh troket dera e zyrës time dhe më del përpara një miku im i vjetër, Vasil.P., oficer. Njiheshim që në Unike me të. Ishte nxënës i shkëlqyer dhe më erdhi keq që përfundoi thjesht oficer kur mund të kishte pretendime më të mëdha. Jeta na kishte ndarë e rrallë fort takoheshim. “Kam një hall të madh, ia nisi ai. Siç mund ta dish, unë kam dy vajza me glaukomë. Njera prej tyre kërkon të regjistrohet në Shkollën e Gjuhëve të Huaja, por atje na thonë se janë plotësuar vendet dhe s’ma pranojnë. Unë mora vesh se ti e ke shok apo mik ministrin. Të lutem do të më ndihmosh…”. “Dëgjo Vasil, ia ktheva, tepër i prekur nga sa më tha, – unë vërtet njihem me të, por më beso se që kur është bërë ministër nuk i kam shkuar asnjëherë në zyrë, edhe pse kam pasur ndonjë problem. Por ty nuk të kundërshtoj dot, jo vetëm për miqësinë që kemi pasur por sidomos për hallin që ke”. U çova dhe shkuam bashkë në ministri. Ylli, sapo i tha sekretarja se kush kishte ardhur, më priti menjëherë. I thashë përse kisha vajtur. Edhe ai u prek e ma preu shkurt: “Unë jam dakord, por duhet të bisedosh dhe me drejtorin e drejtorisë përkatëse. Thuaj se unë jam dakord…”. Aty e tek drejtori, që për fat qe po një i njohuri im, V.M. që kishte punuar tek ne në Institut. Por, për habinë time, ai nuk pranoi dhe më kundërshtoi. “Po ta hap derën për këtë, tha ai, vijnë dhe të tjerë pastaj. Jo, nuk jam dakord…”. “Dëgjo, i thashë, e para që edhe ministri është dakord. E dyta, as të kam ardhur ndonjëherë për të të kërkuar ndonjë favor, por a e kupton se me ç’rast kemi të bëjmë: një vajzë e verbër kërkon të vazhdojë shkollën dhe ne të mos ia krijojmë këtë mundësi, qoftë dhe si përjashtim?!”. Por, qe e kotë, ai nuk lëshoi pe. Vasili u bind se s’mund të bëja më shumë. Ja, ky tip politikani i duhej Shqipërisë në këto vite, që as do t’ia dijë për humanizëm e më the të thashë…Jo rastësisht ai më pas u bë dhe ambasador ndërsa Ylli u zëvendësua me një tjetër. A thua të qe ndonjë ministër tjetër në vend të tij nuk do e çonte deri në fund miratimin që më dha mua? Ndaj thashë se politika nuk qe stof për të. Ishte kjo arsyeja që unë as i kërkova e as prita ndonjë favor nga ai kur u bë ministër dhe, mbi të gjtiha, po e them me shumë sinqeritet, se as nuk pata ndonjë qejfmbetje. Për një gjë jam i sigurt: që nga ai, si ministër, shumë miq e të afërt kanë ngelur të zhgënjyer e të pakënaqur. A mund të kuptohet shqiptari pa i kërkuar ndere e favore atij që ka pushtet, e për më tepër në një post si ai?!
Nga gjithë sa më sipër, nuk di nëse lexuesi më dha të drejtë për mesazhet që doja të transmentoja apo jo, gjë që nuk ka shumë rëndësi. Mua më erdhi shumë keq që e la këtë botë një njeri i mirë, nga ajo racë që po rrallohet përditë e më tepër tek ne dhe kjo më mjafton e më qetëson që munda të shkruaj këto rreshta për të.