• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

LITARI

November 3, 2013 by dgreca

Tregim Nga Namik Selmani/
Nuk u mor vesh asnjëherë si Nafiu u dashurua me Svetllanën, një vajzë e bukur serbe që këndonte bukur dhe ishte shumë e shkathët, po një ditë dasma u bë dhe u krijua një familje e re. Për të qenë të ndershëm në rrëfimin tonë, dasma nuk e kishte edhe atë madhështi, por të dy palët e krushqve u munduan që të gjenin veten sa më shumë e sa më mirë në këtë gaz të ri mes urimesh të ndryshme me këngët, me vallet. Sit ë thash gjetën ato,që I bashkonin e jo atro që i ndanin. Se nuk ishte vështirë të gjenin hijet përballë kësaj dashurie të bukur që ata besonin se do ikte kështu deri në fund të jetës.
Nafiu ishte djalë i vetëm dhe rrinte në një shtëpi pak të veçantë. Kishte vetëm nënë se i jati kishte vdekur nga një sëmundje e rëndë. I duhej të martohej Nafiut edhe për t’i ardhur në ndihmë nënës së tij, Selvijes. Vëllezërit e tij ishin martuar prej kohësh në atë fshat që kishte edhe disa familje serbe. Nuk ishte i pari që bënte një martesë të tillë, po të gjithë shqiptarët edhe nuk e pëlqyen shumë martesën e tij. Nuk ia thonin në sy, po prapë Nafiu e kuptonte edhe më nga afër edhe më nga larg. Epo dashuria është e verbër, thonin të gjithë me zë e nën zë. Më shumë këtë e thoshte vetë Nafiu.
Prindërit e Svetllanës Mirkua dhe Sasha e donin shumë Svetllanën dhe menduan se gazi i jetës së tyre do të ishte edhe më i madh kur u martua me djalin e bukur e të fortë Nafiun. Ani pse ai ishte shqiptar. Edhe fëmijët të bukur do të ishin. Të bukur e të fortë se mali, të cilit i ngjiteshin që kur ishin fëmijë. Donin gjunjë të fortë. Edhe brazdat ku hidhej fara po kështu i donin burrat e krahinës, paçka se çfarë thuhej, paçka se çfarë zakonesh do të kishin. Se në të gjithë botën ugaret kanë gjuhën e tyre. Në dasmën e tyre u kënduan këngë serbe për dashurinë, po edhe këngë shqiptare. Bashkë me këngët e bukura lirike për sytë e zinj, për lulet e nuseve, për flladin që puth malet, që dëbon mjegullat e dendura që për muaj të tëra e mbulonin luginën e fshatit të tyre, disa burra kujtuan edhe disa këngë për trimat që shkonin aq bukur me lahutat teltendosura apo ato me çifteli që Nafiut i kishte lënë babai. U këndua edhe një këngë për Milosh Kopiliqin. Kopiliqi ishte pak larg nga fshati i tyre, larg afër Skënderaj. Askush nga ta nuk ishte historian e të kujtonte me libra e gazeta, pale me emisione televizive të vërtetën se kush i kishte shkrumbuar në atë vjeshtë të shekullit XIV gurët, pyjet, mullarët e kashtës, stanet e bagëtive, vreshtat, shtëpitë, mullinjtë e grurit e të misrit, se ku kishin pirë ujë trimat e luftës, se çfarë flamujsh kishin ushtarët me mijëra në atë betejë-kasaphanë, po secili e këndonte në mënyrën e vet. Ashtu si e kishin mësuar nga të parët e tyre. Çudi! Çudi!!!
Këngët ishin bërë si përrenj që bashkoheshin në një lumë që nxitonte të shkonte në një det që askush prej atyre malësorëve nuk e kishte parë asnjëherë e nuk ia dinte as emrin. E bashkë me ujin e tyre bashkoheshin edhe gurët, edhe kërcunjtë e drurëve, dherat që ishin vënë në to tash sa mote të largët. Edhe gjethet që kishin rrëzuar atë vjeshtë dasmash pemët e shumta të luginës. Mblidheshin edhe dherat e kodrave e maleve prej nga vinin. E kënga është si era, shkon si bleta që bleton e asnjë nuk e di se si e mbledh polenin për të bërë mjaltin e dhëndurrëve e të nuseve. Edhe atë ditë një kupë e madhe me mjaltë rrinte në prag e në sofër të burrave.
Dikush e këndonte si trim shqiptar e dikush si trim serb. Po, atë natë nuk ishte vetëm një “betejë” e heshtur këngësh, po ishte gazi që u mbulonte të gjithë hijet. Kishte nisur drita e dashurisë që të zbardhte jetën e urimet më të lashtë të botës ku lind e ku perëndon dielli ai për trashëgimi, ishte i pranishëm nga të gjithë. Mbase duhej nisur me djalë e pastaj çfarë t’u jepte zoti. Të dy e kishin pranuar edhe besimin. Kishin thirrur edhe priftin edhe një hoxhë të fshatit që ta bekonte dasmën. Kisha dhe xhamia që ishin në fshat e kishin edhe një derë të hapur për secilin.
Pas një viti në shtëpinë e Nafiut u gëzuan me djalë. Si duket, e dëgjoi edhe zoti ëndrrën, mendoi Nafiu kur ia shihte fytyrën e bardhë Sokolit të vogël. Natën dhe ditën herë flinte i qetë në gjoksin e Svetllanës, e herë shamatohej si çdo fëmijë. Kërkonte të pinte e vetëm të pinte qumësht. Mbase donte që të rritej më shpejt se fëmijët e tjerë të lagjes, të fisit, të fshatit…
Këngët e nënë Svetllanës e bënë që ai të mësonte shumë fjalë serbe. Në shtëpi nuk kishte shumë libra, po ai i dinte shumë fjalë të nënës e të babait. Të dy prindërit i gëzoheshin Sokolit që po rritej. Ishte i hedhur, dhe të dy me shaka thonin se i ngjanin te secili në atë që kishte më të mirë. Biseda mbyllej me një buzëqeshje të ngrohtë, ashtu si niste. Sokoli nuk duhet që të ndjehej i huaj për secilin në atë shtëpi ku ai pak nga pak herë këmbadoras e herë me këmbë po hidhte hapat e parë. Që në fillim edhe nuk e kapte mirë dollapin ku vihej buka, krevatin ku flinin prindërit. Që nga koha e belbëzimit kaluan shumë ditë e muaj e ai po lëvizte. Nuk kishte ndonjë radhë se kur përdorte gjuhën e secilit, po nganjëherë edhe ngatërrohej se nuk dinte se kë fjalë duhet që të shqiptonte atë shqipapo atë serbisht, edhe pse fjalori i tij ishte ende shumë i varfër…
Një ditë, ashtu si gjithë fëmijët, e thirri rruga. Rruga është “Akademia” e parë e fëmijëve. Të gjithë fëmijët mund të kontrollohen nga larg nga ana e nënës , e babait, e motrave apo e vëllezërve më të mëdhenj, se si lahen në ujë, se si gjykojnë vetveten, se në cilin lojë do të futet, po asnjëherë secili prej këtyre të rriturve nuk mund të bëhet “gjykatës” në atë lojë fëminore që mbyllet me atë kod që të gjithë e kemi njohur me gjakftohtësinë e moshes më të rritur.
Në atë fshat shumë herë ose në të gjithë herët fëmijët luanin në dy komunitete të veçanta fëmijësh. Kishte fëmijë që nga më të vegjëlit deri në moshën 14 vjeç. Nganjëherë prindërit i merrnin në mal me bagëtitë , kur vinin mbrëmjeve, edhe fëmijët fitonin lirinë e tyre nga “gracka” prindërore. Në sheshin më të madh të fshatit ose, më saktë, në dy sheshe të veçantë jo edhe aq shumë larg nga njëri-tjetri, luanin në qejf të tyre. Sheshet mbusheshin plot më fëmijë e secili dukej në to si gurët e një muri e ka secili vendin e vet të padiskutueshëm për t’u ngjitur lart, lart drejt qiellit. Disa dukeshin si udhëheqës disa ishin si udhëtarë. Kur vinte radha që të grindeshin, ashtu si fëmijë e mbarë botës ishin disa të tjerë që merrnin rolin e gjykatësit. Për çudi, edhe kur vinin më të rriturit që vinin të qetësonin gjakrat fëminore, ata e ndërprisnin kuvendin fëminor. Jo, donin të ishin vetë gjykatës, vetë viktima, vetë dëshmitarë, vetë udhëheqës, vetë ushtarë, vetë fjalamanë, vetë të heshtur e shamatorë, edhe pse copa e bukës i rëndonte në duar. E iu kujtonte se kishin mbi supe vetëm pak gishta duarsh jetë. Mbanin në duart e vogla atë copë buke me atë çka iu kishte dhënë nëna e tyre me pak gjizë, me pak djathë. Jo rrallë kafshatat e bukës ndërroheshin në duart e fëmijëve e ata sikur ngopeshin shumë më tepër se kur shkonin në shtëpi e shtroheshin me prindërit e tyre. Veç Sokoli nuk u bë pjesë e tyre. Buka e tij niste e mbaronte me ato doçkat e tij të njoma. Në asnjë grup nuk kishte nevojë që të njihej me ta . Të gjithë e njihnin këtë fëmijë që kishte dy prindër të ndryshëm nga ata një baba shqiptar e një nënë serbe. Ia dinin shtëpinë, e dinin madje se sa hapa bënte ai që të shkonte te ata. Po, po, për Sokolin nuk kishte as bukë e ndarë me kafshata, as mollë që ndërroheshin nëpër duar fëmijërisht, as gjykim as ….Tek grupi i shqiptarëve e mbanin larg. Askush nuk i thoshte që të hynte në lojë, të hidhte gurin larg e të fitonte ose të humbte nga gara. Nuk i afronin dorën kur luanin në krahëthyerje. Pale në Lojën e Kapuçëve që kishin mësuar nga prindërit e tyre. Edhe kur binte mbrëmja e niste loja e kukafshehtas, ai nuk hynte as te trungu i një peme për të mbyllur sytë e as në atë grup fëmijësh bredharakë që nxitojnë e fshihen ku t’ia presë mendja, vetëm që ai i “trungut” të digjej sërish e të rrinte atje deri sa të gjente një vetëm një. Më saktë atë nui e lejonijn ë të futej në këtë lojë e Sokoli i vogël e bënte me sy këtë lojë. Mendonte se mund të ishte në një vend si pjesë e lojës.
Pas disa ditësh filluan madje edhe t’ia thonin me zë të ulët ose edhe të largët: “Ik, o i biri i shkinës! Mos luaj me ne! Asnjëherë nuk do të jesh në lojë me ne! Bën mirë që edhe këtej të mos dukesh me sy!”
Sokoli i dëgjonte ata që flisnin. Iu drejtonte sytë atyre që nuk flisnin si një mëshirë si një vëllamëri e munguar mes fëmijeve. Por, ah, ah, asgjë nuk po nxirrte nga ky kuvend sysh. Me asnjë prej tyre nuk mund të zihej edhe pse trupi i tij i bëshëm si një lis i vogël, dalë nga Lisi-Nafi mund të fitonte me disa prej tyre. Mund të vinte poshtë disa prej tyre njëherësh. E kuptoi se nuk ishte vetëm një që po ia thoshte këto fjalë të rënda. JO, ishin të gjithë dhe intuita fëminore e kuptonte këtë si jo më mirë. Pas disa muajsh të kësaj vetmie loje, vetmie a kënaqësie që mund t’i jepte miqësia fëminore një ditë vetë, ashtu me atë vendim të tij fëminor, u drejtua te sheshi i afërt ku ishin fëmijët serbë. Edhe ata të zhurmshëm. Kishin disa topa dhe luanin. Vraponin. Djersitnin. Kërkonin topin bënin gol, por edhe e humbnin topin drejt portës duke marrë edhe ca sharje serbe që Sokoli i kuptonte mire, fare mirë se thonin, por …. As me ata nuk mund të luante. Këtu një djalë që quhej Zhivko i tha sy më sy:
-Hajt shko luaj atje- dhe ia drejtoi dorën te sheshi ku ishin fëmijët shqiptarë. Mos eja më këtu!.
I tha edhe disa fjalë të ndyra për shqiptarët. Mendoi se ai nuk I dinte t’i përkthente ato sharje. E kishte parë prej kohësh këtë Kod komunikimi te fëmijët shqiptarë e ajo sikur po përsëritej gati pikë për pikë sa atje. Ndryshonin fytyrat emrat e fëmijëve. Te serbët kishte patjetër një “ç” në trup të emrave. Ndryshonte gjuha, me të cilin artikulohej ky urdhër. Nga më të dhimbshmet që ai kishte dëgjuar në shtëpi në rrugë. Dhe e lanë Sokolin në vetminë e tij po kaq e rëndë sa ajo që kishte provuar te djemtë shqiptarë. Ah, edhe këtu nuk do të luante. Nuk do të ndante me fëmijë të tjerë, pavarësisht se çfarë gjuhe kishin. E kishte të vështirë që t’ia thoshte këtë prindërve. Me zgjuarësinë e tij fëminore, ai e kuptonte se asnjë prej tyre as Svetllana e as Nafiu nuk mund të bënin pajtimin e tij më djemtë shqiptarë apo me ata serbë. Edhe ata e shihnin këtë gjë, po qetësoheshin me vete se kur të shkonte në shkollë ai do ta kishte më të lehtë. Shkolla ishte vend më i mbledhur. Kishte mësues e ata mund të bënin diçka më shumë se vetë ata. Kur nisi të shkonte në shkollë, ditën e parë mësuesi shqiptar e vuri në bankën e tretë nga mesi, po pak nga pak edhe te fëmijët shqiptarë nuk e pranonin në bankë. “ Biri i shkinës” duket se po i shqetësonte shikimet e fëmijëve. Për të shmangur edhe ndonjë grindje mes fëmijësh mësuesi gjeti mënyrën që ta dërgonte në një bankë nga fundi. Edhe ajo nuk e bëri punën e vet. Nuk i solli fitoren që kërkonte Sokoli e që ai e kishte vështirë që t’ia kërkonte mësuesit shqiptar.
Një ditë ia kërkoi nënës që të ndërronte shkollën. Ajo, pasi bisedoi me drejtorin e shkollës ku ishin fëmijët serbë, e dërgoi një ditë te ajo shkollë. Shumë nga fëmjët që gjeti në klasë i njihte që nga fusha e lojës. Madje edhe më të rriturit i njihte po me ta fliste pak shumë pak. Mësimin e ndiqte me vemendje Ngrihej në mësim dhe ishte ndër më të mirët por, ah, ai ndjente vetminë në mënyrën e tij . Asnjë nuk e afronte “djalin e shqiptarit”. E shihte çdo ditë këtë ftohtësi. Asnjë herë nuk ishte i qtetë. Që kur para rreth 4-5 vitesh kishte dalë në rrugë e kërkonte që të luante, të fliste, të qeshte, të qante me moshatarët. Nuk ishte në gjendje që ta tregonte me fjalë të mëdha, por sytë e Sokolit përherë e më shumë ishin të gatshëm që edhe të qanin. Vështrimi bëhej herë i menduar, me një inat që s’duhet se kujt t’ia nxirrte. Një lule që s’kishte me çfarë ujë ta vadiste. Sokoli kishte nisur që të dëgjonte një zë të fortë brenda vetes. Një zë sokëllimë që dukej edhe si ortek që s’duhej se nga cila majë po zbriste në një humnerë e thellë, e nxirosur ku asnjë nuk kishte bërë as mundimin më të vogël që t’i shihte thjesht, shpellat, pemët që rriteshin në rrëzë të gurëve të saj, zogjtë që fshiheshin në drurë në një mbretëri që askush nuk ua prekte. Sokoli po bëheh vetë një gjykatës, një viktimë. Fëmijë e i rritur. Rapsod që po ia këndonte këngën vetes. Një këngë-dritë ylbertë për atë ato që po djalë që po rritej, por edhe dritësterrane për atë që po i ndodhte. Sa më shumë iknin ditët, aq më shumë bëhej i heshtur. Edhe librat po i merrte më pak në duar. Shihte me sy të hutuar orenditë e shtëpisë, rrugën, makinat që merrnin patatet, drutë, rrushin. Shihte lulet, barin, gurët, pemët. Dëgjonte përshëndetjet e njerëzve në rrugë e mbeste sërish sa i vetmuar aq dhe humbës në Mbretërinë e Harresës së Vetvetes.
Në katin e poshtëm të shtëpisë Nafiu kishte një bodrum që ata e përdornin për drutë e dimrit. Bënte dimër i egër. Shumë herë babai ia jepte detyrë Sokolit që t’i merrte disa duar me dru e t’i sillte në dhomën ku kishin vendosur një oxhak të madh. E gëzonte shumë loja e xixave të zjarrit që herë ngrihej laert në hapësirën e nxirë të tymtarit, herë të ndizte përfytërimin me gacat e ndezura pas djegies së druve. Në një qoshe të tymtarit ishte vënë edhe një ibrik me ujë të ngrohtë që babai e përdorte për të bërë kafen kur vinte nga ara apo nga stanet. Nuk futej në bisedë me prindërit. Nëna e merrte shpeshherë në prehër dhe i fliste me dashuri. Ia përkedhelte flokët ngjyrë gruri që i kishin bërë edhe disa kaçurrela brenda asaj koke të bukur…. Atë ditë ishte pranverë. Kishte hyrë me më shumë dritë se në vitet e tjera. Më gjelbërore. Më lulërore. Më e gazmueshme. Ishte si një këngë e re që secili nis ta mësojë, ta prekë në pejzat e shpirtit njerëzor më shumë se në të gjithë ditët e jetës së tij.
…Atë ditë u çua si të gjithë ditët e tjera. Askush nuk e mori veshs e a fjeti mirë apo gati nuk fjeti fare atë natë që gdhiu si të gjithë ditët e tjera që vinte në atë luginë mjegullore e tërë gjëlbërim. Zbriti ngadalë në dhomën e druve. Litarin që babai e kishte vënë në një sirtar e lidhi fort. E kishte parë se sa e sa herë si e bënte këtë babai i tij. Nuk e pati të vështirë që ta bënte. U ngjit në një arkë dhe atij laku të bërë ngadalë e me vëmëndje që të mos shthurej kur ai të kryente funsionin, vuri kokën e tij të vogël me kaçurrela të bukur.
……I pari që u fur në bodrum ishte Nafiu. Nuk i besoi syve. Nuk foli. Iu mbushën sytë me lotë. Asnjëherë nuk kishte qarë Nuk kishte fuqi ta bënte piskamën. Po mendonte arsyen. Uli kokën i mundur nga dhimbja. Nga nata që kishte lënë pas. Pas paik thirri Svetllanën. Sokoli qëndronte në atë lak litari si një qengj i varur. Ishte bërë burrë atë ditë Sokoli para kohe. Ishte bërë gjykatës i egër e i patolerueshëm. Ishte bërë viktimë. Ishte bërë zog qiellor. Ishte bërë lulja e këputur e pranverës që kishte ardhur kudo. Ishte bërë një këngë e këputur në mes. Ishte bërë kaproll i vrarë një një gjahtar i panjohur e që nuk kishte emër, nuk kishte fytyrë që të njihej një ditë. Shikimet e të dy prindërve thonin shumë. Shumë. Ndoshta duhej nisur një fëmijë tjetër që të mos mbeste shtëpia e tyre, dashuria e tyre pa trashëgimtarë. Ndoshta….
Në varrim erdhën shumë njerëz. Shqiptarë dhe serbë. Ndoshta ishte hera e parë që ishte kaq të bashkuar fshati. Povarrosnin të dy palët pjesën e tyre të qënies. I kishte bashkuar vdekja. Një vdekje që mund të sillte rilindje. Në shtëpi ende litari ishte i varur, i pahequr. Në një krah ishte errësira e bodrumit, drutë, me të cilat mundej dimri. Zahiretë e dimrit, me të cilat mbushej sofra. Kishin ardhur edhe dy mësuesët që e kishin mësuar qoftë edhe për pak kohë dhe ia kishin detryrat ende në sirtarët e shkollave me atë shkrim të bukur si vetë Sokloli i heshtur..
Pak më larg turmës së të rriturve kishin ardhur edhe disa fëmijë të të dy palëve. Shqiptarë dhe serbë.
Atë ditë lojërat e tyre kishin një pushim të detyruar. ..Kur e varrosën, kaluan nga shtëëpia e Nafiut, e Svetllanës, e Sokolit që nuk jetonte më. Shikonin me kureshtje, me dhimbje litarin e mistershëm. Dukej se ai, litari, qëndronte në qafën e secilit banor të atij fshati. Ndoshta edhe më tej se ai fshat i njohur në tërë krahinën.. Një rapsod ia ngriti një këngë, por që nuk u këndua kurrë në kuvendet e në oda. Për shumë vite Litari i Sokolit ishte pjesa e bisedave të dasmave e të morteve…. Kishin mbetur pas sheshet e lojërave ku sërish që të nesërmen fëmijët të ndarë do të zhurmëronin në lojërat e tyre. Kishte mbetur një vend bosh në të dy shkollat ku nuk do të ulej më Sokoli bukuror. Kishte mbetur i vetmuar litari me kombin ende të pazgjidhur….
Janar, 2013

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: Litari, namik Selmani, Tregim

LOTËT QË U SHNDËRRUAN NË MARGARITAR

October 15, 2013 by dgreca

Tregim nga Vjollca PASKU/

Mëngjesi i prillit është magjik.Shpirti pushtohet lehtësisht nga hareja epranverës.Çdo mëngjes e kisha bërë zakon të ngrihesha shpejt, të merrja makinën,të nxitoja drejt liqenit, për të vrapuar. Vrapi më lodhte pak, por ndihesha shumë e lehtë, për të filluar ditën me një energji të plotë.Mbi shpirtin tim,vibronin të gjitha fijet e gjelbërta dhe ngjyrat e luleve që çelnin aromën veshur me petkun më të bukur festiv. Më dukej sikur kisha lindur nga veza e lules,përkëdhelur nga dora e pranverës.Shpesh më quanin “zonja e luleve”.Kjo, jo vetëm për dashurinë time kundrejt tyre,por edhe se kisha një dyqan lulesh.Punën time e adhuroja,më krijonte ndjesinë e një Edeni të vogël.Bashkëshorti im kishte një serë që i kultivonte me merak të madh dhe m`i dërgonte herë pas here në dyqan.Në mes të dyqanit kisha vendosur një shatërvan të vogël, ku një sirenë e hidhte ujin në formë sferike..Në bishtin e saj vareshin degëza jeshile si fije bari..Dritëzat blu, jepnin pamjet e një liqeni të vogël. Sirena prishte rrjedhën vazhdimisht, me currilat e ujit përpjetë..Dashuria ime e parë ishin lulet e dyta deti…Ndonjëherë mendoja se deti kishte qënë një lule gjigante blu dhe ishte shkrirë, ndoshta sepse u dashurua me tokën..Rrënjët e saj puthnin të etura thellësinë e tokës dhe nga gëzimi dilnin në sipërfaqe duke u shndërruar në det.Deti më sillte ndërmend hallën time.Ajo ishte e dashuruar me detin që e vogël. Ishte bërë notare e zonja dhe shumë herë kishte zënë vend nderi në garat e notit. Origjina jonë ishte nga Vlora.Të gjithë u shpërngulëm në Tiranë duke filluar një punë apo një biznes, ndërsa ajo kishte qëndisur përfundimisht të kaltrën e detit në jetën esaj. Shpesh mendoja se edhe deti kishte afeksionin e tij kundrejt hallës, dhe një pjesë të bukurisë së përjetshme ia kishte dhuruar në intimitetin e tipareve. Sytë e saj të kaltër me një rreth të gjelbërt në fytyrën ovale,zeshkane ,linin pamjen tërheqëse për këdo.Ishte truplidhur, me pak muskuj krahu. Ushtronte banja dimërore, edhe kur deti zemërohej dhe rrihte krahët e tij plotë zhurmë..Më e çuditshme ishte se flokët i mbante përherë të gjatë, dhe megjithëse ishte afruar të tetëdhjetave nuk kishte asnjë thinjë.Kishte mbaruar Institutin e lartë të kulturës fizike, dhe ishte e kënaqur me atë profesion.Shumë njerëz fisnikë e kishin kërkuar, por ajo i kishte refuzuar të gjithë.Nuk u martua asnjëherë.Sa herë e kisha pyetur’përse’ më ishte përgjigjur’ kur të vijë ora do ta them vetëm ty moj bijë’Sa herë vrisja mendjen, dhe nuk arrija asnjë përfundim’. ‘Kush ishte misteri i saj?’Asnjëherë nuk kisha dëgjuar të ishte e dashuruar me ndonjë.Sytë e saj ishin vetëm për detin..Teksa mendoja për të ,në ekranin e vogël të celularit më erdhi mesazhi ‘Bijë erdhi ora të tregoj sekretin tim’ Kjo e papritur,më shqetësoi pa masë.Mora në telefon bashkëshortin tim, të kujdesej për dyqanin dhe nxitova me shpejtësi timonin drejtë Vlorës…Shtëpia e hallës ndodhej në plazhin e ri.Rruga automobilistike e ndante nga deti dhe një monopat i lartë me shkallë guri.Shkallët i kapërceva nga dy dhe u gjenda në shtëpinë që për shumë kohë ishte shtëpia e gëzimit për mua..Ndërsa tani…zemra po më ndahej më dysh ngashqetësimi. Dhoma ku qëndronte ishte e punuar në dru dhe xhamaria e madhe e kishte shikimin drejtë detit.Ajo ishte shtrirë në krevatin e saj dhe dukej sikur po flinte… -Halla si je?- fola e shqetësuar… -Sa mirë, erdhe bijë…Ndoshta erdhi koha të shkoj , por më parë doja të rrëfehesha vetëm ty,mos më ndërpre…Fytyra e saj shndrinte,nga një nur i bukur sikur kishte ardhur nga kremtimet hyjnore…Këtë përndritje e marrin vetëm shpirtrat e mirë pranë ndërrimit të jetës.Këto fjalë ma bënë shpirtin copë. Halla ishte si nënë për mua.Në vogëli më shumë qëndroja në shtëpinë e saj, se sa në timen. Ndaj më thërriste ‘bijë’-Hallë të thërrasë një doktor..i thashë shpejtë.. -Bija ime vdekjen nuk ka doktor ta shërojë, por ti dëgjomë, më pas do iki e qetë.. U afrova pranë saj dhe po e përkëdhelja si një fëmijë të vogël. Lotët më rrëshqisnin,si pikat e shiut.Ajo filloi rrëfimin e saj të mistershëm; -Që e vogël e doja detin.Ndjeja përkëdheljen e tij në të gjithë qenien time.Ndjeja një dëshirë të zjarrtë,sikur të ishte një afekt që e prodhonte kaltërsia.Një ditë vere dielli hapi ngrohtësinë në gjithë banderolat e ajrit.Hyra në det, si zakonisht për të përqafuar atë transparence me krahët e mi. Rrezet më verbuan sytë. .I mbylla fort. M`u duk sikur me mijëra kallëza gruri shpërndanë ngjyra ndriçuese nga hojëzat ylberore,.Manteli i kaltër i detit më mbështolli rreth e qark. Notoja dhe vallëzoja, si një dritëz në sipërfaqen e detit.Isha e lumtur …. Papritur filluan te krijoheshin rrathë simetrikë ,të vegjël te cilët hapeshin ndadalëdhe bëheshin të mëdhenj .Një bodrum nënujor po shfaqej para meje ,një fidanishte koralesh ku rrezja e diellit depërtonte lirisht në dritaret evogëlza si nje mozaik i punuar me kujdes.Një pluskim jete me flurim ujor ndihej në çdo anë. Algat jepnin dekorin e një skene të gjelbërt rrethuar nga guacka të bardha , të zeza, të verdhe, rozë, blu, vjollcë, duke valëzuar. E trembur dhe mrekulluar njëhkosisht ndiej një vibracion zanor .. -Eraaaaaaaaaaaa…Emri im u zgjat si jehona e zërit brenda një guacke me tonalitet më të ëmbla zanore që zgjateshin…nëpër valë .Nuancat e kësaj melodie më magjepsën shpirtin.Të gjitha shqisat e mia u kthyen nga zëri. Përpara meje qëndronte një njeri ujor.Fytyra etij kishte luspa të buta si thonj bebesh të porsalindur, ku mollëzat vezullonin si dy hënëza të vogla deti . Sytë të mëdhenj me blu të theksuar,flirtonin në pritje. Flokët e gjatë, valëzonin si të ujvarës.Shpatullat e gjera dhe kraharori i mbuluar po me luspa të holla zmadhoheshin nga mezi e poshtë me kristace të mëdha shumëngjyrëshe, në formën e peshkut dhe mbaronin me një pendë të madhe. – Era—më foli, në shkurtimin e emrit Ermira.. Buzëqeshja e tij ishte si e kristalit të kuq..Shikimi i tij i pastër depërtonte,thellësisht në sytë e mi.Ai mu afrua, pëshpëri lehtë-Mos ki frike-… Një tronditje e ëmbël më pushtoi.Qëndroja ulur në një karrige algash, dhe nuk lëvizja.Përreth tij kishte njerëz të tjerë ujorë të larguar paksa. – Unë të dua,bëhu mbretëresha ime dhe gjithë parajsa ujore do të jetë e jotja. -Por unë jam njeri.. -Me dëshirën tënde, unë të shndërroj në sirenë .Ai mori dorën time dhe e puthi me buzët e tij plotë dashuri.Vështrimi shkëlqyes dhe prekja, më linden një rrymë ndjenjash. Zemra më dukej sikur po më bëhej trëndafil blu,e po më tërhiqte drejt tij.Ai ma rrëmbeu s’di se si…Brenda meje të rrahurat më thoshin:”pranoje..Truri –”je e marrë..” -Pranomë e dashur, ti ke erën e detit.Besoi zemrës tënde..Ajo gjëmon, e ndjej edhe unë.Ngjyra e kësaj kaltërsie është e mirësisë.Ti e gjen këtu plotësimin e dashurisë tënde.Këtu ka paqe të vërtetë,edhe kur mbi det bën stuhi.. do jesh e lumtur.. -Të lutem,lermë të mendohem- i thashë unë, që nuk isha as nën ujë dhe as mbi ujë..Sa doja të shkoja , të mos mendoja asgjë….Ndihesha e trëmbur, e mahnitur, e mrekulluar prej asaj bote që mu shfaq. Ishte e pabesushme, ‘mos jam në ëndërr’ mendoja.Aiu afrua pranë meje,duke mbajtur dorën time në mes të pëllëmbëve të lagështa.E dinte se më këtë prekje me këtë kontakt, zemrën time do ta pushtonte tërësisht.E dehur nga kjo dashuri e njeriut ujor, po afrohesha të pranoja atë ndjesi të paprovuar kurrë në jetë…Por…më erdhi në mend familja ime, bota njerëzore, toka..Aty ku u mata t`i jepja vulën me buzët e mia u tërhoqa dhe i thashë.. -Lermë të mendohem… Sytë e tij plotë dritë ulën hijen e trishtimit.. -Fjala ime thuhet vetëm një herë dhe përgjigja jote vendos fatin tënd.Nëse ti nuk pranon, nuk do më shohësh asnjëherë. Ky është rregull i popullit tim, dhe unë i bindem.Sytë e mi lotuan arsyen që s`po e shkrija dot në furrnaltën e ndezur të zemrës.Sytë e tij lotonin tingëllimin e fjalëve që dëshironte të dëgjonte. -A nuk mund të thyhet rregulli juaj vetëm një herë.- i thashë unë. -Nuk mund të vënë rrezik popullin tim..-tha ai – Por… unë kurrë…nuk,-i thashë me fjalë të këputura.. -E di, lamtumirë dashuria ime…..tha ai – Unë nuk të them kurrë lamtumirë…i thashë unë. Prej syve blu përkëdhelës rrodhën lot.U afrova t`ia fshija me duart e mia, por ..Lotët e zemrës së tij rodhën e duart e mia u mbushën me margaritar.Çdo pik loti shndërrohej në margarita Ai u zhduk nga sytë e mi dhe unë u gjenda në breg.U ula në rërën e butë teksa vështroja margaritarët. Nuk më besohej ç’ndodhi. Margaritarët ishin e vetmja gjë që më lidhte me sekuencat e ngjarjes. Ato u bënë gjerdani im gjithë jetën, ku ruhej testamenti i dashurisë sime.Deti ishte totemi im.Shpresoja,të paktën dhe një herë të vetme ta shikoja atë që më rrëmbeu zemrën një jetë të tërë, atë që më burgosi pa qeli,me qiell e det blu, por asnjëherë nuk mu shfaq më. Kur halla e mbaroi rrëfimin m`u duk sikur u çlirua nga një peshë..Nuk dija ç`t`i thoja.. -Ndoshta kështu ishte shkruar halla ime – i thashë, Dëgjo, kam një amanet të fundit bijë..Trupin tim do e lëshoni në det pa perënduar dielli..Atje do jetë vendprehja ime..Nuk doja t`i kundërshtoja për asgjë…. -Do bëhet dëshira jote hallë– i thashë.. – Tani,merre gjerdanin me margaritar,kur të vijë ora jote lërja vajzës, e kështu brez pas brezi. Këtë histori do ta dijë vetëm ajo që i mban margaritarët…dhe mbylli sytë …duke filluar udhëtim e paqes së përjetshme. E tronditur nga një rrëfim i tillë, thirra njerëzit e mi dhe plotësova amanetin e hallës. Më dukej e pabesueshme, me plot mistere të tjera ky rrëfim…por…e rëndësishme është se ajo iku si një valë e butë që përhumbet në shkumën e bardhë.

 

Filed Under: Featured Tagged With: Lotet qe u shnderruan, ne margaritar, Tregim, Vjollca Pasku

Një ftesë për larg

October 8, 2013 by dgreca

Tregim nga Fation PAJA/

1.

Ishte mesditë dhjetori. Një kohë e kthjellë me erë të forte, që s’të linte të shkoje rrugëve i shkujdesur si zakonisht. Era e kishte ftohur mjaft atmosferën. Vitet e fundit ndodhte shpesh që pas saj të fillonte shiu. Në repartin “N” efektivi i kuadrove ndodhej në sallën e mbledhjeve. Bekim Lira, komandanti i njësisë, po drejtonte një analizë pune me shtabin. Ai po referonte me ton të prerë dhe herë pas here hidhte vështrimin nga kolegët. Ishte rreth të dyzetepestave, trup imët, me flokët të rëna mbi ballë dhe të prera shkurt. Në shoqëri reflektonte kulturë të gjerë dhe urtësi në mendime. Ngaqë vuante prej diabetit, shpesh gjatë ligjërimit bënte pauza të shkurtëra për të njomur buzët. Gjatë fjalës së tij mbisundonte një heshtje e plotë në sallë. Befas u ndjenë disa të trokitura në derë. Të gjithë kthyen kokën pas si me komandë.

-Hyrë! -ndërpreu fjalën Bekimi. Në njësi të gjithë ia njihnin “zakonin”, në mbledhje nuk dëshironte ta ndërsnin qoftë me telefona, qoftë dhe me të trokitur në derë. Me butësinë, sikur të hynte prindi në dhomën e motakut në gjumë, hapi derën Asimi, oficeri i shërbimit në shtab. Ata ishin të një moshe e së bashku kishin qenë në shkollat ushtarake. Dhe ja, pas plot dhjetë vjetësh janë përsëri bashkë.

-Më falni, zoti komandant, -mundi të bëlbëzojë Asimi dhe sakaq i bëri shenjë t’i afrohej.

Bekimi uli syzet, të cilat i përdorte për të lexuar e shkruar, i vendosi mbi tavolinë dhe paksa i mvrenjtur në fytyrë iu afrua.

-Hë, more Asim, ç’është?! -e pyeti duke mbyllur derën pas vehtes.

-Po ja, e kam pak të… -s’po përqëndrohej e kthjellohej para shokut të tij të rinisë.

-Nxirre të shkretën, ç’ka ndodhur?! -s’iu durua Bahriut. Nga mënyra si erdhi dhe si po i ngatërroheshin fjalët nëpër buzë, ndjeu se diçka e rrëndë mund të ketë ndodhur. “Jo Asim, vetëm për vrasje nuk dua të më thuash tani?!” Me vështrimin e ngulttë në fytyrën e përskuqur të vartësit kërkoi të mësonte sa më shpejt ç’kishte ndodhur.

-Po ja o komandant, -mori frymë thellë e pa e zgjatur hyri drejt e në temë, -duhet ta lini mbledhjen… Më morën nga spitali për…

-Kush ishte?! Kur kështu?! Për mua?! -ngriti në çast një mori pyetjesh gjithë ankth e për t’u siguruar se Asimi erdhi për të shtoi, -Mos është Monda! Hë-fol?! -fytyra i morri tjetër ngjyrë.

-Jo Bekim, jo. -uli sytë Asimi. Ai mezi po përballej me një fakt të tillë aq prekës. S’i bënte zemra të nxirrte atë fjalë nga goja. Por ja që duhej të mblidhte jo vetëm vehten e tij, por t’i jepte kurajo dhe eprorit. -Është Stiljana! -mërmëriti gati në humbje të zërit.

-Ssssi, si the?! Mos nuk e dëgjove mirë, o Asim? -e trembi jashtë mase pëshpëritja e emrit të vajzës së vogël nëntë-vjeçare. -Mbrëmë gjithë natën kisha Mondën sëmurë, e di ti vëlla, nga ai i shkretë tension. Ç’ne vajza?! Vërtetë?! -humbi në vetvete ai.

-Stiljana, po-po. Nga spitali na mori mësuese Zana. -ai bëri një fraksion të sekondës një pauzë të shkurtër dhe i spjegoi shokut mbi gjendjen e rrëndë të të bijës gjatë mësimit. -E ka sjellë menjëherë në urgjencë.

-Siii?! -nuk po u besonte veshëve nga ç’po dëgjonte gjithë këtë gjëmë thuajse brenda një minuti pas derës së sallës së mbledhjeve. Në moment iu errën sytë. Një ngërç iu mblodh në fyt dhe gati sa nuk ra në dysheme. U mbajt fortnë krahun e shokut. Për t’ia lehtësuar paksa barrën e rrëndë atë çast Asimi, tashmë si vëllai vëllait i flet me zë të ulët:

-Koha nuk pret. -e shtrëngoi në krah shokun për ta shkundur nga ajo mpakje që e kishte pushtuar. -Të lutem shpejto. Makina po ju pret poshtë. -porositi e shkoi në zyrën e shërbimit.

Bekimi s’kish ç’të priste më, u mbush me frymë e hyri brenda. Në fytyrën e tij shprehej qartë që diçka e rëndësishme kishte ndodhur. Mori syzet dhe iu afrua shefit të shtabit.

-Vazhdoni ju Bardhi. Duhet të shkoj urgjent në spital, -buza nisi t’i dridhej, -kam vajzën në… -ngriti dorën, i përshëndeti dhe me hapa të shpejtë doli.

Gazi “69-të” kapërceu gjithë zhurmë postbllokun e repartit duke lënë pas një re pluhuri që e shoqëroi gjatë gjithë luginës derisa hyri në rrugën nacionale. Vetë Bekimi e dinte si e bëri atë udhëtim deri në spital. I gozhduar në sendile dhe me duar të kryqëzuara në gjoks mundohej të përmbahej. Gati po i dilte zemra nga të rrahurat e shpeshta të zemrës. Brenda pak minutash ishte kthyer në njeri i heshtur, i demoralizuar. Pinte cigaret njera pas tjetrës pa shkëmbyer asnjë fjalë me mikun e tij. U përmend kur frenoi makina.

-Maksi, shko ti, nuk i dihet sa do zgjasë puna ime! –përshëndeti shoferin dhe me hapa të nxituara iu drejtua dhomës së urgjencës.

Një prej infermjereve e shoqëroi në katin e dytë, ku nuk kishte as gjysmë ore që e kishin sjellë në dhomën me numrin “6” –të vajzën. Në shtratin pranë dritares, vuri re Mondën, të shoqen, bërë thuajse njësh me të bijën. Stiljana, dhe në atë gjendje “koma” siç ndodhej, dukej si një engjëll. Pasi u njoh nga e shoqja me gjithshka rreth sëmundjes, vështroi për disa sekonda portretin e saj. Nuk i lëvizte asnjë nerv. Nën efektin e qetësuesve ajo kishte rënë në një gjumë të thellë. Mondës iu kyç goja. Në gjoksin e tij kishte mundur të shpërthejë në dënesje dhe kishte bëlbëzuar vetëm “Po na ikën vajza…?!” Menjëherë pas saj ishte platitur mbi shtrat. Ai shkoi pranë dritares dhe me cigaren e pandezur ndër gishtërinj u mbështet në parmak dhe treti vështrimin nga perëndimi i qytetit. Tek po mendonte për hallin që e kishte zënë, në dhomë hyri infermjerja e turnit, Merita, e cila pyeti për prindërit e Stiljanës. Monda, sikur të zgjohej prej një ëndre, brofi menjëherë në këmbë dhe njëkohësisht iu afrua.

-Unë… neve jemi, -ktheu kokën nga i shoqi, -si… -deshi ato çaste të mësonte diçka rreth gjendjes së të bijës.

Merita, gojëkyçur në raste të tilla, u buzëqeshi dhe i ra shkurt.

-Ju kërkon doktor Vehipi në dhomën e mjekëve. -instiktivisht shkoi pranë dritares e uli perden të mos i binin në sy rrezet e diellit vajzës, -Më ndiqni, ju lutem! –u foli dhe i priu duke ecur pa shtuar asnjë fjalë tjetër në koridorin e boshatisur të katit. Trokiti në derë dhe priti një moment. Ishin sekonda torture për të dy palët. Nga njera anë Merita, e emocionuar për atë që i priste prindërit e vajzës, nga ana tjetër tejet të tensionuar dhe të befasuar Bekimi me të shoqen për fatin e së bijës, të cilët të heshtur po shkonin të mësonin të vërtetën.

Në dhomën e mjekëve, doktori, një mesoburrë thatim, me pak thinja përqark veshëve e me gropëzat e syve të thella, u ngrit zhurmshëm nga karrigia, la syzet mbi tavolinë dhe me një buzëqeshje të lehtë në fytyrë duke u prezantuar me ta u bëri shenjë të uleshin.

-Merita, -iu drejtua asistenses, -të lutem mos lejo të na shqetësojë njeri! –priti sa ajo doli jashtë, bëri disa hapa në dhomë dhe u kthye nga të sapoardhurit. Prej mëse dy vjetësh ishte shef i pavionit të neurologjisë, doktori për të fituar disa sekonda kohë të përmblidhte mendimet, futi dorën në xhepin e përparëses së bardhë e nxorri paketën “Slims” dhe çakmakun.

-Të më falni, bashkë s’na ka rënë rasti të njihemi, -hapi bisedën duke i zgjatur të merrte një. Si e ndezën, tymosi paksa gjatë duke ecur nëpër dhomë i heshtur, mori frymë e shtoi, -Zoti Bekim, -zëri po e tradhëtonte para miqve, -e vizituam gjatë bijën Tuaj, -dhoma iu zvogëlua ndër sytë e lodhur nga vizitat e ditës. Veç detyrës si mjek atij i duhej t’u fliste edhe si prind, por edhe si vëlla, pasi ishin gati të një moshe bashkë. -pa dashur t’u rrëndoj para kohe mendoj se kemi të bëjmë me një rast të rrallë të shfaqur në një moshë të tillë. -Vendosi grafinë e sapo dalë në dritë dhe e vështroi gjatë. -Në gjuhën e përditëshme jemi mësuar ta shqiptojmë si një paralizë, por në vetvete kemi të bëjmë me diçka më shumë se aq. Këtu me aparaturën që disponojmë, nuk mund të ndërhyjmë a të bëjmë eksperimente. Megjithatë ky nuk është konstatimi përfundimtar. –lëvizi karrigen dhe u ul karshi tyre.

Bekimit në moment i bie nga gishtërinjtë cigarja. Rajmondës, e cila mezi kishte shkuar në punë e ende s’e kishte marrë vehten nga sëmundja e saj, i iku gjaku nga fytyra, por s’reagoi.

-Vajza është tepër e njomë. -përqëndroi qetësisht vështrimin dr. Vehipi në sytë e lagësht të tyre. -Nga analizat paraprake që i bëmë si edhe nga kjo grafi rezulton se ka shumë mundësi të mos i funksionojnë si duhet damarët e gjymtyrëve të poshtme. -heshti për një farë kohe. U ngrit e pasi eci nëpër dhomë duke thithur cigaren vazhdoi sqarimin e tij, -Në sistemin qendror nervor një nerv ka mundësi t’i jetë dëmtuar. Ky është vetëm një obsion i imi tani, nga çpo vërejmë këtu, -ktheu kokën tek grafia e ndirçuar në mur. -Por është ende herët për të dalë në një përfundim të tillë. –u mundua të tregohet sa më i qartë me ta. -Na duhet të bëjmë akoma dhe disa analiza të tjera specifike, prej të cilave do dalim në një konkluzion. Gjithashtu po u them se sapo mbarova bisedën në telefon me Pr. Yllin në Tiranë. E njoha me problemin dhe e lame të zhvillojmë disa konsulta me të. Kjo do t’i marrë pak kohë Stljanës së vogël.

-Ju mendoni se…

-Sikundër u thashë pak më parë, -ndërhyri doktori tepër i qetë, -Ne dhe Ju duhet të ndihmojmë vajzën ta përballojë me pak durim këtë situatë. Pak kurajo dhe shpresë besoj duhet të bëjmë për hir të saj, apo jo?

-Ju faleminderit doktor. -disa pika lotë i shkanë nga sytë Bahriut duke u ngritur. Nuk e prisnin një përfundim të tillë për të bijën. Po ja, sëmundjet nuk pyesin kur vijnë në organizëm, ashtu sikundër nuk mbajnë rradhë moshe. E ndjeu se Monda po lëkundej, e kapi nga krahu dhe duke u sforcuar që në sy të tjetrit të mos e jepnin vehten, qëndruan para tij pa lëvizur. S’ishte e pakët ajo që po dëgjonin.

Doktori, me urtësi dhe falë experiencës së gjatë, u dha disa porosi të nevojshme për përballimin e situatës së krijuar, i shoqëroi deri pranë dhomës ku ndodhej e bija e pasi u nda me ta, vazhdoi vizitat ne dhomat e tjera.

Nga dritarja hapur gati përgjysmë hyri një fllad i lehtë duke freskuar mjaft dhomën. Po afronte ora tre e pasdites. Bekimi ndjeu pranë krahun e të shoqes, një krah të rrëndë, në mbajtje të ekuilibrit. Pa u kthyer nga ajo e ndihmoi të ulej në fund të shtratit të të bijës. Për një moment as vetë s’e kuptoi si i shkanë nga sytë dy pikëza loti dhe i mbetën nën qerpik, si dy sumbulla të ujshme jashtë diktatit të qendrës së rrëndesës. Ai kurrë në jetën e tij, megjithëse kishin ndodhur disa vdekje në familje, nuk kishte derdhur lotë. Po ja, qenka e thënë që vjen një ditë dhe burri u dorëzokërka. Vallë këtu fillon ç’burrëria tek njeriu? Kur bëhet fjalë për fëminë, aq më shumë për moshën aq të njomë, as që mund të mendohet si i tillë. Përkundrazi, e ndihmon në çlirimin nga mpirja totale që e pushton ato momente. E përgatit për sfida të mëdha. E bën më të prekshëm ndaj realitetit që rrethon. Ata lotë i dukeshin sikur po e shpinin në një buzë gremine, ku vetëm një prekje, a ndoshta një thirrmë e së bijës aq fare pranë, do ta zhysnin thellë e më thellë honeve të harresës. “Babi erdhe, -iu bë se dëgjoi zërin e hollë të së bijës, -m’i jep kapelen dhe xhaketën t’i var në varëse! Tani jam e rritur, vetë më ke thënë që pas mësimeve të bëj edhe punë shtëpie për të ndihmuar mamin. Apo s’është kështu?!… –mbylli sytë. Instiktivisht u kthye nga shtrati ku dergjej e bija. Nuk donte të largohej nga ëndra. -Ah shejtane, avash se më njome faqet nga të puthurat! Lermë tani, jam i lodhur sot. Bëmë një kafe t’më qetësosh….!” –kur hapi sytë ç’të shihte, nga vijëzat e lotëve të shkarë Stiljanës i ishte njomur jastëku. Vuri duart në supet e rënë të së shoqes dhe në moment iu bë një lëmsh në fyt, iu bë të vinte kujën. Shtrëngoi nofullat ta përballonte situatën e me shami fshiu dy pikëzat e lotëve të shfaqej para vajzës ai baba që ajo njihte. “Bekim, mbahu o burrë i dhéut! Nuk je i pari?! -iu drejtua vehtes nën zë. –Në vend t’i japësh forca të qetësosh Mondën e pamundur dhe çupën ti vete e dorëzohesh…! Çfarë ndodhi s’kthehet më, tani të përballojmë çdo na dalë përpara…!” Monda e ulur pranë kokës së të bijës kishte harruar dhimbjen dhe pagjumësinë e saj. E përqëndruar në fytyrën njomëzake të vajzës me kujdes i përkëdhelte dorën e shtrirë nën efektin e serumit.

-Monda, -iu afrua Bekimi të shoqes. Ndihej tepër i lodhur -po shkoj të marr diçka për të ngrënë. Të të sjell dhe ty?

-Jo, s’dua gjë… vetëm një ujë po munde. Nuk e di, pse po më thahen buzët. Mos u vono, mbase përmendet Jana. -lëvizi kokën dhe paksa e hutuar e shoqëroi të shoqin derisa doli.

Brenda disa minutave kishte ndryshuar koha. Në qiellin e murrmë retë e ngarkuara po zbraznin një shi të imët dhe me erë të lehtë. Monda ndjeu lagështi në dhomë. U ngrit të mbyllte dritaren e hapur. Në xhamat e saj trokëllinin pikat e shiut nën një ritmikë lodhëse. Poshtë dalloi siluetën e të shoqit duke nxituar për në kafenenë përballë portës kryesore. Me vështrimin nga ai në çast mendja i shkoi tek Agroni, djali i saj i vogël. Po afronte ora e mbarimit të mësimit për të. Me pëllëmbë fshiu xhamin e veshur nga fryma e saj. Kur i shoqi kapërceu portën u kthye dhe u ul përsëri pranë së bijës. Dhe pse kishte porositur Tritanin, djalin e madh, të merrte vëllanë, atë s’e mbante vendi. Instiktivisht dalloi të shkiste nga sytë e Stiljanës një rrëkezë loti, e njëherësh një dridhje e lehtë e gishtërinjve të dorës. Monda iu afrua edhe më pranë.

-Babi… mami kuuu jaaam? -puliti sytë dy-tri herë dhe zgjati dorën e djathtë në ajër. Nuk kishte asnjë pikë fuqie ta mbante lart, e lodhur i ra mbi batanije. Mërmëriti disa fjalë turbullt e u zhyt sërisht në përgjumje.

Mondën kjo mërmëritje e trembi. Ngriti kokën, u shkund nga përgjumja, e gati sa s’iu hodh mbi shtrat të bijës. Gjithshka përreth iu mjegullua në çast. I mori pëllëmbët në faqet e saj dhe tek po e përkëdhelte i pëshpëriti me zë të ngrohtë.

-Këtu jemi Jana! Hapi sytë shpirti i mamit! Babi është poshtë e vjen tani… -s’mundi të frenohej, ia dha të qarit nën zë.

Vajza lëvizi pak kokën, dhe si të kuptonte gjithshka po ndodhte me të hapi sytë. Po përmendej. Nëpër mjegull nisi të shihte një siluetë gruaje pas shpinës së të ëmës. I buzëqeshi një moment. Iu duk se kishte përballë mësuesen.

-Më… më fal që të mundova… le klassss… unë… -nuk mbaroi dot mendimin që kishte, nisi të lotojë me zë. Mondës gati i ra të fiktë nga ç’po shihte. Me shumë mundim u përqëndrua në sytë e vajzës. Kërkoi të ndërhynte, por në moment ndërhyri infermjere Aida duke e mbajtur nga shpatullat. Ajo sapo kishte nisur turnin e dytë dhe kishte marrë porosi të qëndronte pranë Stiljanës për disa orë.

-Zemër jam mami, hapi sytë! -s’pushoi së puthuri fytyrën e vajzës Monda. Nuk shihte dot të bijën tek stërmundohej.

Nuk vonoi dhe në dhomë hyri Bekimi. Nga shiu i imët rrugës nuk e ndjeu si supet dhe kapelen ushtarake i kishte të lagura. U përshëndet me dr. Kriston, gjinekologun e vjetër të spitalit e ngjiti shkallët me shpejtësi. I zgjati së shoqes shishen e ujit. Ajo e ftoi t’i qëndronte pranë.

-Symbyllur të kërkoi ty pak çaste më parë, -foli me zë të ulët ajo. –pastaj seç’ foli nëpër  dhëmbë për mësuesen…

-Po vjen në vehte. –u mundua ta qetësojë ai. –Nën efektin e qetësuesve ndodh që edhe të flasë. U përkul dhe i bindur se ishte koha për të reaguar i flet pranë veshit të bijës. -Jana, jam babi. Hapi sytë! –me ngadalë iu afrua dhe i puthi ballin. –Shpirti i babit, jemi këtu me ty. Si je?!

Vajza njohu zërin e tij. Hapi sytë dhe filloi të lëvizë gishtërinjtë e duarve futur në pëllëmbët e së ëmës. Vetiu nisi të dënesë. Një gulsh iu formua në brendësi të fytit e s’e la të shprehte qoftë dhe një fjalë të vetme. Ato çaste nuk po kuptohej të kujt ishin ata lotë, të Bahriut që kishte pushtuar tashmë faqen e së bijës, apo të Janës që po stërmundohej të fliste. Ishte Monda ajo që reagoi pas atyre lëvizjeve. Largoi të shoqin paksa dhe i tregoi duart.

-Babi…ti po qan?! -psherëtiu e trembur Jana. –Më merrni në shtëpi. Mos më lini vetëm këtu! -me vështrimin nga e ëma tentoi të ngrinte trupin, -Mami, oh! -por një therrje diku në fund të barkut s’e la të vazhdonte më tej, u shemb e platitur mbi shtrat. Ishte e pamundur të ngrihej. Bëri një sforco të dytë, por edhe kësaj here pa rezultat. Nisi të lotojë.

Gjthshka dukej se po shkonte ashtu si u kishte thënë doktori pak minuta më parë. Ata, burrë e grua, u panë sy më sy. Sëmundja e së bijës u shfaq aq e mënjëherëshme sa s’mund të besohej. Kthyen kokën nga vajza. “Duhet bërë një përpjekje! -thoshin sytë e Bahriut. -S’mundem!” -gjegjën të sajat. Për të vërtetuar plotësisht mendimin e doktorit ai së bashku me Mondën e ngritën nga shtrati të mund të vinte këmbët në tokë. Por jo, ajo s’mund të kryente asnjë veprim.

-Jana shpirt, -vendosi t’i fliste hapur së bijës Bahriu, pasi e rregulluan në shtrat, -xhaxhi doktori na këshilloi të qëndrosh disa ditë këtu. Do të bëjnë disa analiza për të përcaktuar kurën që do të marrësh. Ti mos u mërzit, ne këtu do të jemi vazhdimisht. -puthi të bijën në ballë e pasi u përtyp me vështirësi duke i folur me zë paksa të ulët shtoi, -çdo ditë unë ose mami do të jemi me ty. Hë si thua?

-Po vëllezërit do m’i sillni?

-Patjetër, zemër! -Monda kishte sjellë nga shtëpia arushin e saj të madh me të cilin flinte natën. -u ngrit shkoi në raftin e madh pas shpinës së saj dhe ia solli në shtrat. -Tani si thua Jana, ta lejojmë babin të shkojë t’u gatuaj djemve? Ata duan njeri pranë!

-Mirë, shko babi. -psherëtiu vajza dhe zgjati duart drejt fytyrës së tij. E puthi forttre herë në ballë e faqe. -Dy janë për ata, e treta është për ty! Ju dua shumë! -qeshi vajza dhe përshëndeti me dorë teksa po shkonte.

 

2.
Ora po shkonte shtatë e mbrëmjes. Autoambulanca e spitalit pas atij udhëtimi të gjatë u ndal para hyrjes ku banonte familja e Bekimit. Dr. Vehipi me Stiljanën e vogël bënë në Tiranë konsultën e fundit me Pr. Yllin, dhe tani po e shpinin në shtëpi. Pas tre muajve në spital ku iu nënshtrua një sërë analizash ajo do të qëndronte në shtëpi për të zhvilluar një terapi progresive sipas porosive të dhëna nga Profesor Ylli. Dy infermjeret dhe Monda vendosën në shtratin e saj  Stiljanën e të shoqëruar nga Bekimi dolën. Pra për vajzën e vogël e vetmja shpresë e mbetur për një përmirësim të mundshëm ishte mundësia e dërgimit për kurim jashtë shtetit. Gjatë kohës së qëndrimit në spital ajo mundi të përmirësohej pak. Gjithsesi për shëbime të tjera i duhej ndihma e një personi tjetër. Kjo ua vështirësoi punët si Bekimit, ashtu edhe Mondës.

Kishte kaluar një javë torturuese për familjen Lira. Gjithë ankth kishin pritur përgjigjen e konsulencës së Tiranës me Profesorin. Kishte ndodhur ajo që kishte konstatuar dr. Vehipi. Pasi rregulluan të bijën në dhomën e saj dhe u shtruan darkën djemve, ata të lodhur u ulën në divan të qetësoheshin për disa minuta. Megjithëse ishte pak vonë i pihej një kafe. Pas bukës djemtë i përqafuan si çdo mbrëmje dhe u nisën për në dhomën e tyre. Rruga e gjatë, ankthi i rezultatit të konsultës dhe sëmundja e së bijës s’mund të mos linin gjurmë në brendësi të shpirtit të tij.

-Tritan, na bëj një kafe, e kam kokën plumb të rrëndë! -iu drejtua të birit para se të dilte nga dhoma e ndenjies. Në moment ktheu kokën të pyeste Mondën në dëshironte edhe ajo, por sa hap e mbyll sytë, asaj iu var koka, sikur ta kishte goditur njeri me ndonjë gjë të fortë nga pas. Ishte gati të binte në dysheme. -Monda?! -thirri me zë të lartë dhe thuajse me një hap galopand iu gjend pranë. E tërhoqi pranë vehtes. -Tritan eja shpejt, merr kafenë dhe trinitrinat tek sirtari! Hë bir, luaji pak këmbët! I gjete? –ndërkohë nisi t’ia vrasë paksa damarët për ta sjellë në vehte. I dha menjëherë kokrën dhe e shtriu ashtu siç ishte. Vetë mori një karrige dhe iu ul pranë kokës. Djali, i vogël edhe ai, ndodhej klasën e tetë, i përgatiti të atit kafenë, i uli zërin televizorit dhe si çdo mbrëmje hyri në dhomën e motrës. Së bashku me Agronin do t’i rrinin pranë t’ia plotësonin kërkesat derisa ta zinte gjumi. Ai ishte i vogël për t’u marrë me punët e shtëpisë, po ja që situata nuk priste. “Po ç’është kjo hata, xhanëm?! -pëshpëriti me zë Bekimi pasi i biri i solli kafenë. Mori pëllëmbën e saj në të tijat dhe duke e përkëdhelur nën zë shau fatin e keq që i kish zënë. -Pse po më ndëshkon kaq rrëndë?! Oh, më mirë merrni hak tek unë në kam bërë ndonjë faj diku, jo tek ime-bijë aq e vogël e tek Monda!” -Ngriti sytë lart në tavan, dhe, si për të kërkuar diçka të munguar, ndoshta për herë të parë në jetën e tij, në heshtje e nën zë iu lut “Zotit” atje lart. Iu lut për vështirësitë që po kalonin. Mes gishtërinjve dalloi bulëza djerse në ballin e së shoqes. I mbështeti me kujdes kokën në jastekun e divanit, u ngrit e shkoi në kuzhinë, mori një pecetë dhe si ia fshiu ngadalë priti reagimin e saj.

Nata pa hënë mezi po shtyhej. Të gjithë kishin rënë për të fjetur. Bekimi pranë të shoqes shkonte në mendje situatën e ndërlikuar që ishte krijuar kohët e fundit. Veç gjendjes së vështirë në familje ai po përjetonte dhe një tjetër gjendje gati po aq të komplikuar. Situata në ushtri, me fillimin e pluralizmit politik, po bëhej gjithnjë e më e acaruar. Filluan reformat e para. Shumë shpejt do të reduktoheshin strukturat, për pasojë do të kishte shkurtime. Ai ndodhej vërtetë në një gjendje të vështirë. Nuk dinte si ta kalonte këtë gjendje. U ngrit dhe shkoi pranë dritares. Sa e sa netë e kishte gdhirë pranë të shoqes së sëmurë, megjithatë si këto netë dimri, s’e kish ndjerë vehten më ngushtë. “Monda, -nisi të mendojë teksa shiu i imët binte mbi trotuarin para pallatit me ritmin e tij të zakonshëm, -si do t’ia bëjmë zemër me hallet që s’po na ndahen?! Njeri tonin të na ndihmojë nuk e kemi. Vajza duhet dërguar për kurim jashtë. Mua nuk dihet se ç’më sjell e nesërmja…!” Hapi pak kanatën e dritares, ndezi një cigare dhe e thithi fort. Bashkë me frymën lëshoi dhe një ofshamë lehtësimi. Pemët e çveshura i sollën një boshllëk në trup. Befas pas shpinës ndjeu zërin e së shoqes. U kthye dhe i shkoi pranë.

-Monda, si ndihesh tani? -e pyeti.

Nën zbehtësinë e dritës së dhomës sytë e saj, edhe pse të lodhur e të rrënduar nga pagjumësia, tregonin qartë gjendjen emocionale. Ngriti në çast kokën dhe u përpoq të tregohej sa më e qetë, të paktën për hir të tij. Në fytyrën e të shoqit dalloi një stepje, një stërlodhje. Duke pirë duhan mendja se ku i fluturonte. Fytyra e tij këtë mbrëmje të vonë iu duk si një muzg qyteti në prag furtune. U ngrit mbi bërryla dhe pasi mori frymë disa herë gjegji:

-Sikur po më shkon. -nuk dëshironte tek ai vuajtje. -U bë vonë. Shko, nesër je për punë.

-Nuk kam gjumë. -gjegji ai dhe e ndihmoi të ngrihej. –Nuk e di po…

-Çfarë ke?! –e trembën Mondën ato fjalë. -Ti se si je bërë këto kohët e fundit. Mos po të lodhim ne me…

-Jooo shpirt, jo!-ia preu mendimet ai, -Ju jeni gjithshka për mua. Por gjetkë e kam hallin.

-Ku?!

-Tek puna… Pritet një reformë e madhe dhe nuk i dihet çdo bëhet.

Monda u mbajt fortnë krahun e të shoqit. Iu turbullua mendja e me hapa të lodhur nga dhimbja që kishte kaluar, pa i kthyer asnjë përgjigje e drejtoi për në dhomën e gjumit. Pas mesnatës dhe në pagjumësi çdo iluzion ishte i tepërt.

-Mos e vrit mendjen kaq shumë, o burrë xhani. Mbase do të bëhet diçka edhe për ne. S’e kemi ndjekur me gurë shejtanin, që! -kërkoi t’i japë kurajo Monda me zë të butë, ndërsa zgjati dorën të shuante dritën e abazhurit. Dukej disi më e lehtësuar ato çaste. Zgjati dorën e mori nga koka e divanit godën me ujë. Pasi piu pak u struk në krahët e tij, duke mos i dhënë shkas të vazhdonte më tej atë bisedë i dhuroi një të puthur dhe mbylli sytë.

3.

 

Vitet po shkonin dhe gjendja e vajzës vazhdonte të ishte po ajo e daljes nga spitali. Për të familja i kishte bërë të gjitha tentativat, por pa rezultat konkret. Nuk mjaftoi sëmundja e saj për Bekimin. Pas disa lëvizjeve në detyrë dhe në gradë, dhe atë si shumë kolegë të tij e zuri reforma. Pa asnjë lloj shprese për t’u punësuar endej pa shpresë rrugëve të qytetit. Ekonomia e familjes, bazuar vetëm në rrogën e Mondës dhe në atë pak “pension të parakohshëm” që i dhanë, po ua vështirësonin jetesën. Dikur u gjend dhe për të një shok i mirë, Lartimi. Ai kishte marrë me qera një dyqan pranë qendrës dhe pa u shkëputur nga puna shiste mallra të artikujve të ndryshëm. Ai duke ia ditur hallin e punësoi, në fillim me një orar të reduktuar, dhe më pas gjithë javën. Por gjithsesi, për kurimin e së bijës s’e zinte gjumi, pasi të ardhurat për jetesë nuk mjaftonin. Tritani si shumë shokë të tij maturantë, nisur dhe nga gjendja, la shkollën në mes e kapërceu kufirin për të ndihmuar dhe ai familjen.

-Nesër të jesh më pesë këtu, -një mbrëmje Janari teksa po mbyllnin derën e lokalit do ta porositte Lartimi, -do shkojmë bashkë në Tiranë. Unë do marr disa mallra tek shumica, ndërsa ti duku njëherë nga Ministria. Provoje një herë shansin. -i hodhi një vështrim të gjatë shoku. Sa e sa netë e kishin diskutuar së bashku çështjen e Stiljanës. Pa i thënë gjë, kishte përgatitur letrat si bashkëpronar të lokalit me qëllim që Ambasada e shtetit ku mund t’i dalë rruga të krijojë besim tek ai. Pa future ende çelsat në xhep u kthye, hyri brenda dhe si të ishte kujtuar për diçka, shkoi në banak. E shoqja kishte blerë një kostum sportiv enkas për Agronin e vogël. -Ta gëzojë Goni Ditëlindjen! -i dha pakon. -Ndërsa këtë, -zgjati një zarf të madh të verdhë e pa asnjë mbishkrim në të, -merre ta kesh me vehte nesër, nuk i dihet, mbase do të të duhet.

Bekimit iu drodhën duart një çast. Thuajse si një vit më parë në takimin tek bar “Rinia”, iu duk Lartimi ato momente. Ish-shoku çapkën i shkollës së mesme “Skënderbej”, por që s’e vazhdoi të lartën për ushtarak, pasi gjeti një bursë për zooveteriner, të cilën e mbaroi e u punësua në fermë. Në qytetin e tij do të punësohej pas plot dhjetë vjetësh. Kështuqë rasti e solli, ai ta afronte pranë vehtes. Ashtu të lodhur nga dita e gjatë në punë Ai do ta ftonte atë pasdite të vonë për një kafe. Me sjelljen e veprimet e njëpasnjëshme po i bëhej vëlla e shkuar vëllait.

-Të faleminderit! Në dasmë të Vjollcës, Larti! -uroi shokun dhe si pinë edhe ekspresin së bashku u ndanë kur mbritën pranë rrethit të policit.

Çuditërisht, ndonjëherë nata fluturon për njeriun, kur mezi pret ditën të kryej një punë të dobishme. Në gjendje të tillë ishte edhe Bahriu atë mbrëmje kur hyri në shtëpi. Vajzën e gjeti më të gëzuar nga herë të tjera. E puthi në ballë dhe tejet i lodhur u ul në divan të qetësohej pak. Në duar mbante një zarf, e brenda tij një letër, të cilën jo çdokush ta dhuron në një kohë të tillë ndryshimesh në vend. Lexonte e rilexonte aktin noterial të përgatitur nga shoku dhe s’i besohej. Si dikur në rini dhe tani, ishte po ai shok fisnik që s’shihte ndarje. Nuk po mbahej as Monda ato çaste. Pas punës së bashku me Tinën, gjitonen përballë, kishin zbritur në sheshin para pallatit Janën. Vajza u kënaq duke luajtur me shoqet.

-Monda, nesër bashkë me Lartimin do të shkojmë në Tiranë. Ai do të marrë disa mallra, ndërsa unë do mundohem mos takoj Ministrin. -theu heshtjen Bahriu.

-Ti shko, por në këtë situatë askush s’na e ka ngenë ne të gjorëve! -gjegji Monda. -Luhet para e madhe për këto punë! Sa ka si ne o burrë?!

-Ta nxjerrim njëherë merakun, o grua! Ne nuk kemi ç’humbasim më shumë se kaq. -nuk donte t’u besonte fjalëve të të shoqes. -Ku i dihet, mbase kemi dhe ne pak fat! -u ngrit ai e shkoi në tavolinë të përgatitë dokumentat e vajzës.

Monda e ndoqi pas. I ndrisnin sytë, po me sa dukej i shoqi ishte aq i lodhur e i trazuar në shpirt sa nuk e vuri re një ndryshim të tillë. S’i tha gjë për këtë. Përkundrazi e kapi nga duart e, për t’i kujtuar të shoqit se ç’ndjente në shpirt ato momente, i dhuroi një të puthur të shpejtë.

-Erdhi letra?! –njëherësh i shkanë lotët rrëke faqeve. –Biri i nënës, e nisi më në fund… Na puth forttë gjithëve. Urdhëro! -u bë me krahë ajo. Sëmundja kaloi në dorë të dytë.

Papritur nga zarfi i ranë të gjitha dokumentat e u shpërndanë në dysheme, si gjethe vjeshte nga erërat e jugës. Me duart që s’i komandonte dot hapi letrën e saj. Ç’të shihte, brenda i biri kishte futur dy kartmonedha 100-euro dhe një letër me katër faqe. Për të motrën kishte futur një foto të tij dhe një kartolinë urimi. Si mori frymë thellë harroi disa minuta dokumentat e shpërndara, u ul në divan, vuri syzet dhe lexoi e rilexoi për të disatën herë letrën e të birit. “U rrite, biri im, u bëre burrë tani!” Lexonte dhe lotonte. Monda e lumturuar sa s’kishte ku të vinte më, mblodhi me shpejtësi gjithshka të hedhur dhe i vendosi në këndin e komodinës.

-Biri i mamasë! -psherëtiu duke i drejtuar të shoqit, -U bë vonë, shkojmë, nesër do nisesh herët! -e ndihmoi të ngrihej, mori godën e ujit për natën e të lehtësuar më në fund nga ajo barrë e ankthit prej moskontaktit me djalin prej mëse pesë muajsh, shkuan në dhomën e tyre.

 

 

4.
Qielli i mëngjesit u zu nga retë e murrme. Nën atë mjegullimë e lëvizje të shpenguara të njerëzve nga të gjitha drejtimet, Tirana po zgjohej më herët. Urbanët e linjës së Kombinatit ishin larë nga shiu i vrullshëm që kishte nisur të binte. Bahri Lika e njihte mirë klimën e vendlindjes së tij. Me të zbritur në stacionin e Bankës, hapi çadrën, ndezi një cigare e shpejtoi hapat të mos e zinte shiu. E kishte marrë malli për Tiranën. Aty kishte kaluar vitet më të bukura të jetës, rininë e tij. Puna larg e kishte ndarë prej saj, ndaj dhe kishte aq mall sa herë do shkelte në rrugët e saj. Po shkonte të mundësonte një takim me Ministrin e Shëndetsisë. Sadoqë nxitoi, këtë mëngjes në hollin e pritjes gjeti dhjetra njerëz.

-Për tek Ministri jeni ju?! -pas shpinës ndjeu një zë gruaje të moshuar.

-Po.

-Shkoni tek ai sporteli atje, -tregoi dritaren e vogël në këndin e majtë, ku mezi dallohej koka e një plaku të shkurtër, duke iu fshehur fytyra nga leximi i gazetës. -shkruani atje edhe ju emrin në listë.

Bekimi përshëndeti heshtur zonjën e pasi regjistroi emrin u mbështet në këmbë pas një kollone diku në mes të hollit. Fillimi i orarit të pritjes donte një orë. Ishte i 56-i. Hezitoi për një moment. Ishte e kotë të qëndronte, megjithatë s’i bënë këmbët të largohej. Pas rreth gjysmë ore njerëzit, u vunë në lëvizje dhe zunë rradhën pas murit. Aty nga fundi, ose më mirë pranë hyrjes kryesore qëndroi edhe ai. Pak nga rruga e gjatë, e pak nga ankthi i pritjes, po i pihej një cigare e një kafé. Të dilte nga rradha s’ia vlente.

-Më falni zotni, -një djalosh tiranas i mbushur, rreth të tridhjetave, u shfaq para tij.

-Urdhëroni! -ktheu kokën Bekimi drejt të panjohurit. Fytyra menjëherë iu purpurua.

-Ju mos jeni gjë komandant Bekimi?! -pyeti zeshkani me një vështrim zhbirues, sikur po kërkonte fijet e një vrasjeje. Puliti sytë. -Më mban mend? -s’e la tjetri të vazhdonte.

-Joooo, -tundi kokën në shenjë mohimi. Nuk e shëmbëllente dot me dikë të mbetur në kujtesë. -kam kaluar shumë breza dhe s’mund t’i mbaj mend të gjithë. Ju të rinjtë na…

-Do të ta sjell unë kujtesën, -buzëqeshi tjetri dhe në moment hapi celularin. Ishin vitet e para të ndryshimeve demokratike kur hynë masivisht celularët edhe në vendin tonë. Ai pasi vuri gishtin tregues në mes të buzëve për t’i marrë leje, foli, -Baba, eja pak tek Ministria, do të të takoj me një mik të vjetër… Siii, aha nuk ta them dot. Po këtu do të jemi… Mirëardhsh! -mbylli  telefonatën, i futi krahun dhe e shmangu nga rradha. Pas gati dhjetë vitesh pa u parë fytyra e ish-komandantit të repartit iu duk e zbehtë e pa ngjyrë. Ata sy të bukur e të mprehtë çuditërisht ishin të përskuqur. Fytyra e hequr e me pak rrudha mbi ballë e tregonte dhjetë vjet më të madh nga ç’ishte në realitet. Të gjitha këto, së bashku me një mpirje të pakuptueshme të trupit, që nuk ishte mësuar t’ia shihte dikur, ato çaste sikur ia fashiti atë dëshirë të madhe të pak minutave më parë. Si fëmijë fërkoi sytë të thërriste kujtesën, dhe kur i hapi përsëri gjithshka ishte e vërtetë, ky burrë kishte ndryshuar shumë nga ato dy vite të njohjes. Dukej qartë që ishte tepër i shqetësuar. I futi krahun dhe iu drejtuan sportelit të regjistrit.

-Pse ke ardhur këtu? -e pyeti.

-Hm, eee… si gjithë këta që presin e kam edhe unë një hall, -mërmëriti Bahriu i zënë pak ngushtë para këtij djali të ri energjik, -kam vajzën e vogël sëmurë. Mbase më vjen rradha sot të futem tek… Ndoshta do të mund të më presë. -Nuk mundi ta pyes as për emrin. Një pikëz loti iu formua në cep të syve.

Djaloshi e vështroi në heshtje. Ai kurrë s’do ta harronte një thënie të mençur të këtij eprori prind në një nga muajt e parë të mobilizimit në ushtri. Ishte dita e parë e njohjes me ‘të. Kur mësoi se njërit prej shokëve të qytetit të tij i kishte vdekur i ati gati tre muaj para mobilizimit, do i afrohej e do i thoshte: “Njeriun në jetë biri im, dhimbja e çfarëdo lloji qoftë, e ve në provë. Sa më e madhe të jetë ajo, aq më të fortë e bën! Ne do të të gjendemi pranë në çdo kohë, biri im!” Ato fjalë dhe afrimiteti i tij u dhanë forca të gjithëve të rinjve, për kohën e shërbimit që do të kryenin. E donin pse pikërisht mbi gjithshka vinte logjikën, dhe pse kishte vizion ndryshe për jetën. Ndaj s’mund të harrohej ky njeri.

-Unë do të të fus aty. -papritur hapi krahët dhe e përqafoi fort. Megjithëse kishin shumë vite diferencë, i kapërceu atë çast ato. -Do kisha dëshirë të shiheshim ndryshe komandant, por dhe kështu mirë është, do të kemi pak kohë. -pëshpëriti dhe sakaq u kthye nga sportelisti.

-Mirëmëngjes xha Vani! -u përshëndet me të, vështroi në cep të syrit gazetën e ditës dhe për ta ngacmuar si ngaherë shtoi, -Ç’thonë këto? Kujdes xhaxhi, do sëmuresh e s’ka kush të të zëvendësojë këtu?

-Hë shejtan mos ma ndill sëmundjen. Kam vite që e kam flakur tutje. E di ti, shtyj kohën me këto palo letra. -qeshi me të burri flokëbardhë e hollak. -Mos kij merak biro. Si të ka xhaxhi sot, mirë?

-Mirë jam, -afroi kokën në sportel, -kur të vij babai t’më presë këtu. -përshëndeti shokun e të atit dhe si vështroi edhe njëherë nga hyrja me një nënqeshje të lehtë nën buzë së bashku me Bahriun ngjitën shkallët për në katin e dytë. -Ke bërë ca gabime në detyrë edhe ti. Ja këtu do të lahen! -iu qas pranë dhe i emocionuar vazhdoi shakanë, -Ke gjynahe Bahri Lika! -nxorri paketën “marlboro” e ia zgjati të ndizte një. Vetë nuk e pinte, paketën e mbante më shumë kur ulej me “shefin” diku për ta shoqëruar. -Ke fat, jemi në demokraci tani dhe t’i falim ato!

Ky djalosh muskuloz, me kokën të qethur “zero”, qoftë dikur edhe një ish-ushtar i tij, të kishte kaq influencë në këtë Dikaster?! Ishte e pabesueshme për Bahriun. Qetësia e gjithpushtetëshme kishte pushtuar godinën. Ndaloi hapat në krye të shkallëve dhe u kthye nga ai. Ngriti kokën e i hodhi një vështrim dyshues. “Ik o djalë merru me ndonjë tjetër! Pak halle kam, ti më duhesh tani!”

            –Unë jam shoferi i tij, komandant. Mos kij hiç merak për këtë. -e parandjeu tjetri këtë reagim të tij. Pas pak hapi një derë të madhe dhe i tregoi Bahriut kolltukun të ulej. -Më prisni këtu! Jo-jo, nuk je në ëndër komandant! -foli me zë të ulët dhe sakaq hyri në zyrën e Ministrit.

 

 

5.

 

-Babá, s’besoj të vijë sonte tek s’erdhi deri tani! -ngriti zërin Monda nga dhoma. Atë s’e mbante vendi, sidomos orët e fundit. -Tani s’ka më as furgonë të vijnë. -më shumë ngushëllonte veten, sa mundohej të mbante gjallë bisedën me prindërit e saj. Zënë ngushtë ekonomikisht së bashku me të shoqin, për hir të kurimit të të bijës, shitën shtëpinë dhe futën paratë me fajde tek firma “Vefa”. Por si mijra familje të tjera shumë shpejt morën zhgënjimin, i humbën paratë. Pas mëse gjashtë muajsh në një apartament të vogël me qera, u vendosën tek prindërit e Mondës. I vëllai i saj me familjen jetonte prej disa vitesh në Itali dhe janë stabilizuar më së miri.

-Mos ka ndenjur nga Avduli?! -u kujtua xha Andoni ndërsa luante domino me Agronin e vogël. Nga meraku s’po kujtohej as për darkën.

-Po të qëndrojë aty, do na dërgonte një lajm me Lirikën, gjitonen poshtë nesh! -gjegji ajo dhe hyri në dhomën e pritjes.

-Mbase është duke ardhur, -hyri në bisedë nënë Edija, e cila kishte vënë petrogazin në ballkon e po përgatitte kafenë. Po pa mbaruar mirë fjalën ajo u ndjenë hapa të nxituara nëpër shkallë dhe më pas të trokitura në derë. Të trokiturat thërmuan heshtjen e krijuar. Nënë Edijes gati sa nuk iu derdh kafeja ngaqë ktheu kokën nga dhoma.

-Erdhi, ai është?! -thirri Monda duke brofur menjëherë në këmbë. Rregulloi flokët dhe u shfaq në korridor. Ia njihte mirë hapat dhe të trokiturën të shoqit. Me të hapur derën i hodhi një vështrim të butë. -Hë Bekim, djalë a vajzë?! -e pyeti me mëdyshje. Kjo ishte për të dita më e gjatë e më e ankthshme e jetës.

Bekimi, pas kaq e kaq muajsh gjithë tension hapi krahët dhe pushtoi forttë shoqen. Mezi priste të shkonte e t’u shpinte lajmin. Ku ekzistonte fjala “lodhje” për ‘të këtë ditë të gjatë! E puthi në buzë, megjithëse dyert ishin hapur, dhe bashkë me të hyri në dhomën e pritjes.

-Më falni baba, -kështu ishte mësuar ta quante vjehrin pas humbjes së të atit disa vite të shkuara, -jam shumë shumë i lumtur sonte. -Kishte gati njëzet vjet i martuar dhe këtë mbrëmje e shkeli, duke puthur të shoqen para tyre. -Vij me djalë e çfarë djali se!

-Hë pra, hape të shkretën e fol?! -ndërhyri Monda duke u shkëputur prej tij. Nga natyra ajo, si të gjitha gratë, ishte shumë impulsive. Sidomos në raste të rëndësishme si ky i së bijës, ajo nuk mundi të frenohej.

-Lëre bijë të mbledhë pak veten. -ishte nënë Edija që hyri në dhomë me kafetë gati, -sillu nga një godë raki, ç’pret më! Kur të thotë “djalë” i ka thënë të gjitha, bijo. Hajde pra, luaj këmbët  tani! -fjalët i shoqëroi me një të lëvizur të kokës. Iu afrua dhe e përqafoi si birin e saj.

Monda s’prit më, shkoi në kuzhinë dhe pas pak erdhi me godat e rakisë e u ul pranë të atit. Sytë e të shoqit ndrisnin nga gëzimi. Kishte kohë pa e parë në gjendje të tillë. Nga emocionet e forta që iu krijuan, pa ia ndarë për asnjë çast vështrimin, instiktivisht mblidhte e shmblidhte këndin e mbulesës me gishtërinj.

-Epo, gëzuar Bekim! -iu mbushën sytë me lotë gjyshit.

-Gëzuar gjyshi! -iu muar goja tjetrit. -Më falni, po më duket sikur jam ende nëpër ëndër. -filloi ligjërimin e tij të gjatë. -Shpreson njeriu për pak fat në jetë. Disa ëndërojnë t’u sjellë pasuri, disa për një punë, -ktheu kryet nga e shoqja, -disa të kenë fat në bixhoz. Ndërsa ne, eh, ne duam shërimin e Janës. Dhe na erdhi atëherë kur nuk e prisnim. -ktheu pak raki dhe si kroi zërin duke ditur që sytë e të gjithëve ishin drejtuar tek ai vazhdoi, -E që thoni ju, u bë shkak ai djalë çapkën, një ish-ushtari im, pikërisht në atë godinë të panjohur, ku halli po më shpinte. -së brendëshmi iu zgjuan motorrët, nisi të tregojë gjithshka kishte ndodhur në atë takim të paharruar.

-Ti nuk e njihje atë? -u bë kureshtar xha Andoni.

-Të them të drejtën në fillim jo, nuk e shëmbëlleja dot me ndonjë që të kishte lënë gjurmë në vitet e mia të punës. -rrufiti pak kafe, -Ai më erdhi pranë dhe më foli me aq siguri, sa për një çast gati e humba fillin. Si po më fliste, dukej se do më shpinte diku të më hiqte qafe. Më trembi pak, pasi atje ndodhesha për tjetër gjë dhe ai po më largonte me marifet.

-Po pastaj?! -zgjati dorën e saj Monda dhe kapi të tijën.

-Pastaj Ai më mori me vete lart, më tha troç kush ishte dhe se do t’më ndihmonte. -duke përkëdhelur gishtërinjtë e Mondës tregoi si e kishte pritur Ministri. -Po nga zyra e tij Ai u lidh menjëherë me Profesor Yllin. Nga biseda mes tyre u pa qartë se Ai ruante respekt për atë burrë të shtruar e me një barrë shkollë. –ndezi një cigare dhe si i hodhi një vështrim të ëmbël vjehrës vazhdoi, -Ata vendosën që rastin e Stiljanës do ta veçojnë dhe do ta cilësojnë si një ndër rastet më prioritarë. –ktheu kokën nga xha Andoni, i cili mezi po mbushej me frymë nga gëzimi, -Më dha shpresa për të na ndihmuar…

-Oh sa mirë! -ofshami nënë Edija.

-Por, -ngriti sytë Bekimi dhe për disa sekonda treti vështrimin në sytë e vjehrit, -por për këtë gjashtëmujor nuk bëhet gjë.

-Presim, bir… -i dha kurajo xha Andoni, -Kur kaluan kaq kohë, si nuk mund të durokemi edhe pak! Boll që iu ra në dorë ky rast.

-Ashtu është, -u ngrit Bekimi dhe duke i dhënë xhaketën Mondës vazhdoi, -Ministri më bëri dhe një premtim…

-Pooo, -lëvizi nga vendi Monda duke picërruar sytë.

-Do të bisedojë me Ministrin tonë, -kështu ishte mësuar ta trajtonte veten edhe pas daljes në reformë, -të më ndihmojë për t’u riveshur, nëse gjen ndonjë rast.

-Pra, puna po merr rrugë të mirë. E sheh, bëre mirë që shkove atje. -vendosi të përmbyllë bisedën xha Andoni. Iu drejtua të bijës, -Hajde tani, luani këmbët, përgatitni tavolinën. Vjen nga rrugë e gjatë djali.

-Nuk kam uri. Së bashku me Avdulin na ftuan në shtëpinë e tyre Bashkimi me të atin. E kaluam shumë mirë. Na e bënë borxh për së dyti ata, moj Mondë. S’mungonte asgjë në tavolinë.

U kthye nga vjehri, i cili si dhe ai, mezi po e mbante vehten, duke ndezur të dy nga një “Slims” vazhdoi, -Nuk e di si do t’ua shpërblejmë. -përqafoi të shoqen dhe ndenjën ashtu bashkuar për disa çaste. -Mos ma vini re baba, jam i mbushur sonte. Po fluturoj, dëgjoni! -me sytë e mbushura me lotë së bashku me të shoqen hynë në dhomën e së bijës, ta ndanin me të gëzimin që kishin.

6.
Fundi i Pranverës ishte me ndryshime të vazhdueshme të motit. Herë binte stuhi shiu e herë dielli të piqte në mesditë. E tillë kishte nisur e po mbyllej edhe kjo ditë. Mëngjesi me erëra nga deti, dhe pasditja e kthjellët dhe e nxehtë. Bekim Lira, i rimobilizuar filloi në Prefekturë, në sektorin e mbrojtjes. I lodhur pas një shërbimi po shkonte për në shtëpi. Duke ecur me nxitim në trotuarin para sheshit qendror dalloi një dorë ta përshëndeste, tej nga bar-kafeneja e Raqit. Ishte i vjehri. Ktheu rrugë e iu afrua.

-Hë Bekim, u lodhe sot? -e pyeti ai kur iu afrua pranë.

-Nga pak baba, po ti?

-Mirë jam. E kisha lënë me një shok, po me sa duket u vonua e ndoshta nuk vjen. Do t’i ketë dalë ndonjë punë me ngut. –zuri mirë vend në karrige dhe ngriti dorën drejt banakut, -biro tani na i sill ato kafetë! -iu drejtua djaloshit të ri.

Nën tymnajën mbytëse të duhanit xha Andoni futi dorën në xhepin e brendëshëm të xhaketës me riga të holla dhe nxorri prej andej një zarf. -Në shtëpi nuk flasim dot lirshëm, ndaj të prita këtu. Mund të flasim më qetë.

-Po të dëgjoj baba. -u mbështet në shpinoren e karriges Bahriu. Shtypi fundin e cigares në tavëll dhe kryqëzoi duart. Diçka i ndolli zemra nga mënyra si e priste dhe po lëvizte duart plaku. Megjithëse i lodhur u mundua të përqëndrohej para tjetrit.

-Që thua bir, -nisi të flasë xha Andoni, -kam ditë që mendohem për punën e Janës. -mori në dorë filxhanin e ekspresit, rrufit pak, -Para një jave ne morëm një shpërblim nga Sigurimet. Po ashtu e bëra faqen shollë. U mbushën dy vjet dhe Fatriu, gjitoni ynë i vjetër, nuk po kujtohej të më kthente një borxh të vjetër. I shkova sot e ia mora. Qerratai ishte rregulluar për mbrekulli. -psherëtiu ai sikur të largonte një ngërç nga thellësia e shpirtit e në qetësi tepër të admirueshme u përkul pak para. -Urdhëro, këtu i ke, do të të duhen për çupën.

Pasditja e nxehtë e turbulloi paksa Bekimin. Fjalët dhe veprimi i vjehrit i prekën sedrën. E vunë papritur në një pozitë të vështirë. Një drithërimë emocionuese i përshkoi gjithë trupin. Nxorri paketën dhe i dyzuar nga situata e re e krijuar ndezi një cigare të dytë. Ato çaste s’gjeti dot fjalë për ta uruar. Mezi u përtyp. Ktheu atë pak kafe që i kishte mbetur e duke futur zarfin në xhep u shpreh:

-Kjo është më shumë nga ç‘mund të përfytyrohet baba! Juve ju duhen për hallet tuaja. -i shtrëngoi dorën vjehrit dhe u ngritën, lanë paratë në tavolinë e dolën.

Jashtë nisi të mbyllej qielli. Në shesh njerëzit nxitonin të mos i zinte shiu i beftë që pritej nga çasti në çast. Nxituan dhe ata të dy. Para hyrjes Bahriun e ndalon punonjësi i postës.

-Zoti Bahri, keni një letër rekomande, Urdhëroni!

Bahriu përshëndeti punonjësin firmosi dhe po aty e hapi ta lexonte. Letra vinte nga Ministria e Shëndetësisë.

“Zoti Bahri Lika, kërkesa Juaj, në bashkëpunim dhe me dikasterin e Ministrisë Tuaj, u aprovua. Ju lutemi ditën e Premte dt. 17 -të të këtij muaji të paraqiteni në Ministrinë tonë për të shoqëruar bijën tuaj për kurim jashtë, në shtetin mik “T”. Për çdo hollësi telefononi në sekretarinë tonë.

Ministri, dv.”

Bahriu ngriti sytë dhe vështroi nga i vjehri. Po lumturohej dyfish ato çaste. “Më në fund erdhi dita e bardhë edhe për ty bija ime…!” -mërmëriti i emocionuar nga ato rreshta që lexoi. Tundi zarfin në  drejtim të vjehrit.

-U aprovua më në fund vizita! -ngriti kokën lart në qiell. Fytyrën ia lagën pikat e para të shiut. “O zot, ç’lajm mora sonte!” -psherëtiu i lehtësuar dhe iu hodh në qafë.

Xha Andoni, edhe ai jo më pak nga Bahriu i mbushur me gëzim, pasi e shtrëngoi fort u kujtua për diçka dhe u shkëput menjëherë.

-Bir, mos u ngjit lart, hidhu nga posta dhe bisedo me Tritanin. -i rrahu shpatullat, -këtej ua shpie unë lajmin! Hë-de, nisu, koha s’pret më! -ai priti sa dhëndri humbi përtej rrugicës së lagjes dhe me hapa të shpejtë duke iu marrë fryma ngjiti shkallët.

 

 

7.
Vera kishte hyrë në pikun e saj. Nga hapësira qiellore Tirana dukej sikur ishte mbuluar nga një cohë e mëndafshtë gri, gati-gati e tejdukshme. Krahët e saj nga ndërtimet e shumta po shtriheshin përgjatë fushave, duke krijuar në sfond një pëllëmbë dore me gishtërinj që zgjaten e zgjaten luginave. Ora po shkonte tre e pasdrekës. Para godinës qëndrore të aeroportit të Rinasit ishin mbledhur një mori e konsiderueshme njerëzish. Nga momenti në moment pritej të mbrinte avioni i linjës. Nga gabina kapiteni njoftoi mbi uljen në pistë. Pasagjerët, një pjesë e mirë e tyre u shkundën, me vështrimin nga dritaret e vogla ndoqën uljen e tij. Së bashku me udhëtarët e tjerë ndodheshin dhe Bekimi me të bijën. Personeli i spitalit kishin bërë të pamundurën për kurimin e vajzës. Respekti i ofruar për pritjen e një ushtaraku nga vendi mik ishte i jashtzakonshëm. Ata mundën ta ngrejnë nga shtrati falë punës intensive e teknologjisë së re të aplikuar. Përmirësimi i dukshëm ishte një hap optimist për ardhmërinë e jetës së saj. Një përkushtim total, i cili tejkaloi gjithë parashikimet e Bekimit. Ata në shenjë mirënjohjeje përgatitën shumë dhurata, dhe mbi të gjitha një karrocë ku ajo të mund të ecte vetë e pa ndihmën e kërkujt.

-Babi, mos harruam gjësendi në spital?! -nuk e mbante vendi Janën sa të mbrinte pranë të dashurve që po e prisnin me padurim. Bashkë me pyetjen ajo zgjati dorën të shkundte të atin nga dremitja.

-Jo shpirt, të gjitha i morëm. -u shkëput nga mendimet ai dhe pa e ndërprerë vështrimin nga dritarja ndoqi uljen. Jana e qetësuar mjaft nga sëmundja, por dhe me më shumë kurajo nga më parë, mbështeti kokën në krahun e tij dhe si një mjelmëz, qetësisht dhe e lumturuar nga ç’ka kishin bërë për shëndetin iu mbushën sytë me lotë. Ishin lotë gëzimi e malli njëkohësisht. Mezi priste të takonte mamanë dhe Gonin e vogël.

-Babi?

-Hë Jana!

-Sa më ka këputur malli për Tanin. Dua të flas me të kur të mbrijmë në shtëpi!

-Patjetër zemër, patjetër do flasim. -i shpupurisi ondat e bukura Bekimi. -Mbahu tani. Po ulemi në pistë! -ngjeshi të bijën pranë vehtes dhe ashtu si një trup i vetëm qëndruan derisa filloi zhurma e njohur e marrjes së bagazheve nga pasagjerët.

Uturima e frenimit shkundi të gjithë të afërmit e pasagjerëve që po mbrinin. Si zakonisht para portës së daljes zunë vend ngjeshur pranë e pranë e mezi prisnin t’u shfaqeshin të afërmit. Mes tyre ndodheshin edhe Monda me të atin, xha Andonin, që s’po e mbante vendi të shihte të ngritur mbesën. Në çantë ajo kishte dy ditë që mbante letrën e Tritanit. Kishte fituar të drejtën e statusit të residences në vendin ku banonte. Nga qendra e punës do të vinte pas gati një jave të shihte të motrën.

Jashtë në këtë orë të kapërcimit të mesditës rrezet e diellit binin në xhamat e stërmëdhenj gati pingul. Ato reflektonin mbi to e mbi asfaltin e sheshit para godinës një fjollëz të avullt gati përvëlonjëse. Zhurmën e njerëzve në pritje e theu befas sirena e një autoambulance me targën e Tiranës. Nuk vonoi shumë dhe në këndin e djathtë të sallës së pritjes hynë me një karrocë për të sëmurët, një doktor i shoqëruar nga infermjerja me bluzë të bardhë dhe polici i shërbimit tek i drejtoheshin hyrjes.

-Baba, profesori i Janës më duket! –iu bë Mondës nga ai kontakt i shpejtë. Ajo vuri dorën në zemër. “Mos është Jana keq dhe i kanë njoftuar të vijnë?! E mjera unë çupa?!” -harroi të atin dhe me hapa të shpejtë u turr me vrap ta zinte. Nga trokëllimi i zhurmshëm i takave të saj të gjithë kthyen kokat.

-Profesor, Profesor Ylli?! –s’mundi të priste më ajo teksa u afrohej pas shpinës.

-Ou, Monda! Sa mirë që po u shoh! -i shkëlqyen sytë Profesorit sapo e dalloi. -Erdha dhe unë ta presim bashkë atë trimëreshë që na nderoi ajte duke mposhtur me sukses atë sëmundje! E pabesueshme, por ja që shkenca dhe duart e arta të kolegëve tanë bëjnë gjithshka të mundur. –nuk dinte si ta përgëzonte këtë grua që aq shumë ishte torturuar me sëmundjen e së bijës. -Pa dale, ti paske lotuar?! -i tërhoqi vëmendjen. -Të djija burrëreshë Monda!

-Mezi pres të dalë e ta shoh. Jam në…

-Është si kokra e mollës. –vështroi nga polici i shoqërimit. –Eja me ne brenda.

-Shkoni ju, kam babanë atje. -nguroi ajo dhe ktheu kokën pas nga turma e njerëzve. -S’e le dot vetëm. Shkoni, shkoni!

-Mirë, na prisni këtu. Nuk do vonohemi. -gjegji Profesori dhe si i rrahu lehtë shpatullën ndoqi infermjeren dhe policin.

Para portës së hyrjes së pasagjerëve të ardhur nga pista ata njohën menjëherë Bekiminn me të bijën. Ajo dukej si një shtojzovalle ato çaste. Thellësisht e malluar mundohej të ecte me karrocë. “Kjo është një mrekulli?!” thirri nën zë Profesori dhe në moment hapi krahët.

-Stiljana! –ngriti zërin dhe u përkul sakaq para vajzës së vogël.

-… -ato çaste ku ta dinte ajo se veç familjes do të mund të kujtoheshin dhe të tjerë për të! Krejt e shokuar u gjend në krahët e Profesorit. Me pak mundim u ngrit nga karroca me forcën e duarve dhe u mbështet plotësisht mbi patericat.

-Të lumtë bijë, e mposhte vërtetë mortajën që për pak të mori jetën! -e puthi në ballë dhe u kthye e u përqafua me Bahriun.

-Falë këmbënguljes suaj Profesor…

-Jo vëlla, jo. –iu shfaq para fytyrës tjetri duke tundur kokën i gëzuar pa masë për ardhjen e tyre, -gjithshka i takon kësaj lepurushes. Ndaj bëmë çmos për të. –nxorri paketën e si e ndezën nga një iu drejtua infermjeres, -Dorina, shoqëroheni Stiljanën për në autoambulancë.

-Ju faleminderit Pr. Ylli. Por ne na…

-E di, e di. –qeshi me të profesori, -Sapo u ndava me Mondën. –thithi cigaren dhe priti sa infermjerja me vajzën dhe policin kapërcyen derën. Kur ato u gjendën në skajin tjetër të hollit, aty ku i prisnin xha Andoni me Mondën, ai i futi krahun Bahriut dhe në ecje e sipër i kërkoi të shkonin në spital për disa minuta. -Na duhet të mbyllim dhe ne procedurat tona.

-Me gjithë qejf, pse jo! –ndjeu për detyrim edhe Bahriu të mos e refuzonte kërkesën e tij. Në sytë e Profesorit ai dalloi jo vetëm merakun e profesionit dhe përgjegjësinë ndaj pacientes, por mbi të gjitha të qenurit dhe vetë prind. Nën rrezet përvëlonjëse të diellit kapërcyen portën e brendëshme dhe pasi takuan xha Andonin dhe Mondën iu drejtuan autoambulancës.

 

 

Në vend të epilogut.

————————-

 

Nata ishte e freskët. Qetësinë e saj e thyenin lehjet e qenve të vegjël në oborrin e shtëpisë karshi. Ata lehnin vetëm kur e zonja e shtëpisë, një e moshuar rreth të tetëdhjetave, i nxirrte dhe i fuste brenda. Bekim Lira ende nuk kishte ardhur nga puna. Mbas një viti të daljes së Stiljanës nga spitali në vendin e huaj, Mondës për fat të mirë të tyre i doli llotaria amerikane. Ndonëse të pikëlluar, pasi Tritani ishte i madh në moshë, vendosën të largohen. Megjithëse në një moshë të madhe, për hir të fëmijëve, sidomos për ecurinë e mëtejshmë të Janës, lanë vendlindjen dhe u sistemuan në qytetin e bukur të Çikagos.

Ditët e dimrit ishin të vogla dhe tepër të ftohta në qytetin verior. Një klimë e ashpër ku për disa muaj të ndrydhte, të kufizonte disa privime, e megjithatë të bënte ta dashuroje. Aty u stabilizua Bekimi. Më shumë ishte dhe kërkesa e mikut të tij, Bashkim Çalit, ardhur disa vite më parë në këtë qytet. Me ndihmën e tij zuri një apartament, filloi punë si specialisht elektrik. Më pas, falë diplomës së inxhinierit elektrik bëri një kurs për të marrë liçensën e punës, dhe kështu filloi të punojë edhe privatisht mes miqve të komunitetit. Në apartamentin ku jetonin s’kishte kushte të përshtatshëme për lëvizjen lirisht në karrocë të Janës. Së bashku me Mondën bënë të gjitha ç’duhej që ajo të ambientohej me jetën e re. Pas një viti me disa ndihma dhe nga Tritani, stabilizuar tashmë në Milano, ata blenë një shtëpi jo shumë larg shkollës. Jana iu nënshtrua një seri vizitave mjekësore dhe e ndihmuar nga shteti hyri plotësisht në normalitet. Falë vullnetit të saj mbaroi shkëlqyeshëm dy vitet e para në gjimnaz. E stimuluar dhe nga mësuesja e artit, zonja Flobeer, ajo do të hapte një ekspozitë me piktura në shkollë. Me një prej punimeve konkuroi në bienalen studentore të vitit dhe u nderua me medalje. Në saje të punës këmbëngulëse mundi të klasifikohet në nxënësit më të mirë të shkollës për vitin. Lodhja, mundi e sakrificat e panumurta të saj bënë të krenohen jo vetëm Bahriu e Monda, por dhe shkolla. Një dritare e re po hapej për ardhmërinë e saj. Talenti në pikturë po e përgatiste t’i kushtohej një dege të re e të bukur, asaj të “stylist-disagno-s”

-Babi, -mezi kishte pritur Jana të atin të vinte nga puna, i thirri nga dhoma t’i shkonte atje, -hape, është për ty!

Bahriu ende pa hequr xhaketën u step nga zarfi i madh e i verdhë, të cilën e bija po ia zgjaste. E vështroi gjithë habi. Sytë e saj po ndrisnin në atë natë të kthjellët Koriku. Nuk e kishte idenë se ç’mund të kishte brenda në të.

-Babi, aty ke të gjitha dokumentat që duhen nga shkolla për ftesën e gjyshit dhe nënës në ceremoninë e hapjes së ekspozitës në shkollë.

-Ssssiiii, si the?! -iu bë sikur s’e dëgjoi dot ç’po i thoshte e bija.

-Po Bekim, ashtu është. -sakaq hyri me nxitim Monda dhe u përkul e pushtoi të bijën. Kjo ishte për të një natë e bardhë, nga më të gjatat e më të bukurat.

Bahriut papritur i shkau një lot. E kishte marrë malli për prindërit e Mondës. Dy vjet iu dukën ato çaste sa dy muaj. Hapi me kujdes zarfin, vështroi ashtu në këmbë siç ishte përballë karrocës së të bijës letrat dhe iu ul pranë.

-Eh, Mondë… -ngriti sytë drejt saj, -të kujtohet kur morëm përgjigjen e parë të llotarisë?

-puthi të bijën në ballë, -Ku do të shkojmë ne me këtë?! -tundi kokën majtas-djathtas dhe pas një heshtjeje të gjatë vazhdoi, -Erdhëm këtu, në vendin ku ëndra bëhet realitet. Këtu, ku bijën tonë e duan të gjithë, e respektojnë të gjithë dhe e mbështesin të gjithë. E pra bëmë mirë që erdhëm. Ja, për këta fëmijë! Pse jo, le të gëzojnë e të shohin me sytë e tyre dhe gjyshët e Janës, që ftesa është dhurata më e çmuar që u jep mbesa! -përqafoi të dyja dhe duke u ngritur porositi, -Që nesër t’i plotësojmë formularët e gjithshka duhet për vizë.

Korrik, 2013

 

 

 

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: Fation Paja, Nje ftese nga larg, Tregim

SHI…

October 4, 2013 by dgreca

Tregim nga Drita LUSHI/

Gjithmonë më ka pëlqyer shiu.

Nuk e di si më kish lindur kjo dashuri për të.

Ndoshta pse kisha lindur në pranverë, atëherë kur shirat kanë kohën e tyre.

Apo mbase atë ditë që kisha lindur unë, vesonte një shi i imët maji, a mbase ime më, më kish ngjizur në vjeshtën me shira.

Sot, tek ecja në shi, e mbylla çadrën. Doja vërtetë ta ndjeja në lëkurë shiun e ngrohtë të pranverës, një shi si vesë me diell.Po më pëlqente aq shumë kjo lojë mes pikëzave të shiut e mendimeve të mia të gëzuara.

-“Sa filozofike qenkam sot”, më vinte gati të qeshja me veten, ndërsa piklat e shiut po më ngjisnin pas trupi rrobat pranverore, fare të lehta, por që tani i ndjeja në trup.

“S’ka gjë”- mendoja “sa të arrij në shtëpi dhe ndërrohem”

Një afsh i ngrohtë po përshkonte gjithë qenien time tek kisha ngadalësuar hapat, sepse doja që të merrja mbi vete sa më shumë pikla shiu…

Do të kisha dashur ta kisha ende më larg shtëpinë, të rrija sa më gjatë me shiun tim…

Kur hyra në shtëpi, teksa po ndërroja rrobat e lagura, qeshja me vete. Kisha mbetur ashtu, si dikur, me mendje dhe shpirt fëmije, ëndërrimtare, e përkëdhelur, herë e qeshur e herë inatçore.

Po hapja sirtarët të merrja teshat për t’u ndërruar e në fund gjeta një letër.

Qesha me vete. E mora dhe pa u veshur ende, fillova ta lexoja përsëri…

E dija gati përmendësh përmbajtjen e saj, por përsëri e lexoja se mos ndoshta pas ndonjë shkronje fshihej diçka që unë s’kisha arritur ta kuptoja si duhet.

***

Ai më thoshte përherë: “Pse të pëlqen kaq shumë shiu? Shiu është për të trishtuarit, për melankolikët, e ti s’je e tillë”.

Unë qeshja fort e me gjithë shpirt kur ma thoshte këtë, e përqafoja dhe i thosha: “Shto dhe romantikët. E unë jam një romantike i dashur, ndryshe s’do të të doja ty”.

Ai më shikonte me vështrim dyshues e të qeshur e unë vazhdoja:

“Nuk e dua më shumë se ty, jo. Tani një çikë fare më shumë se ty e dua, po një çikë fare ama” – dhe qeshja aq fort, sa njerëzit kthenin kokën e më shihnin të habitur si rrija në shi pa ma bërë syri tërr.

Denisin e kisha takuar në bibliotekë, ku shkoja të studioja me shoqe, a të merrja ndonjë libër që s’mund ta gjenim nëpër librari.

Unë, si tip që të qeshurën e kisha gati, nuk mund të mbaja qetësi as në bibliotekë, duke tërhequr vështrimet qortuese të atyre që studionin aty.

Si e zënë në faj, skuqesha një moment, por sa ata kthenin kokat, qeshja përsëri, por me një ton pak më të ulët.

Ata zakonisht nuk i kthenin më kokat. Por një ditë, njëri u kthye drejt meje dhe qeshi edhe ai pa zë e me një veshtrim të butë, që dukej sikur më thoshte: “Mos e vrit mendjen, qesh kur të qeshet, rregullat ne i kemi vënë, ne i thyejmë”. Të paktën kështu e përktheva unë, se kështu më interesonte.

Në fakt e sot e kësaj dite nuk e kam pyetur për atë buzëqeshje, për domethënien e saj.

Denisi ishte një burrë i pashëm, diçka më shumë se një djalosh, i gjatë mbase rreth një metër e tetëdhjetë centimetra, me trup prej sportisti. Këto nuk mund të më shpëtonin pa i vënë re, megjithë shpërfilljen time, që ishte natyrë e imja e dytë.

Vajtjet tjera në bibliotekë qenë veç një pretekst për të parë atë, që çdo mbrëmje e gjeja aty, e që çdo herë më thoshte i pari “mirëmbrëma”

Shoqet, që e kishin kuptuar vajtjen time të qëllimshme atje, filluan të mos më shoqëronin më, duke më dhënë mua dhe atij mundësinë që të flisnim lirshëm.

Kur vajta një mbrëmje në bibliotekë, shiu sa kish nisur.

Si përherë, atë e gjeta aje, duke lexuar, dhe, ashtu i zhytur në lexim, diçka shkruante. U kollita lehtë, teksa kaloja bri tij dhe ai ktheu kokën e më buzëqeshi ngrohtë. Më ftoi të ulesha në karrigen bosh pranë tij. Në fillim ngurrova, pastaj u ula si qengj i urtë.

Unë që qeshja e s’lija njeri pa ngacmuar, isha bërë papritur serioze dhe mbaja hapur librin që kisha marrë në bibliotekë, pa e pasur mendjen fare aty.

Ai më ftoi të dilnim jashtë dhe unë, si ndonjë sonambul, e ndoqa pa ditur as vetë çfarë po ndodhte, që po bindesha kaq lehtë.

Shiu kish filluar të shtohej. Të dy ishim pa çadër e megjithatë ecnim në shi pa e ndjerë…

Ky qe “udhëtimi” im i parë me Denisin, që do më bëhej shumë shpejt njeriu më i dashur.

Mora vesh se ai shkruante, dhe kur dilte nga puna, (në një institucion) një pjesë të mirë të kohës e kalonte në bibliotekë.

Atëherë nuk kishte botuar ende ndonjë libër, po më thoshte se ëndërronte të botonte shpejt.

As vetë nuk e kuptoja si kishte ndodhur, po unë kisha rënë në dashuri me të. Dhe nuk kaloi shumë kohë që të jetonim ditët tona të lumtura, mbushur dashuri e gëzim.

Unë atëherë isha studente. Sapo kisha mbushur njëzet vjeç. Kurse ai nuk duhej të ishte  fare i ri, dukej burrë i pjekur, i pamartuar, dhe goxha i bukur. Më llastonte, më përkëdhelte e unë veç qeshja. E qeshura ime atë kohë më ish bërë më e bukur. Të paktën kështu më thoshin shoqet, jo pa smirë, e me një vështrim shpotitës, qeshnin.

Isha vajza më e lumtur në botë. Nuk dija kur lindte dielli e kur perëndonte. Nuk kuptoja si iknin ditët e si vinin netët. Ditën ishim bashkë e natën përsëri bashkë në ëndrra.

Në atë kohë ende nuk kisha mundur të bisedoja me prindërit, që jetonin në një qytet tjetër, e kjo më kushtoi…

Një natë, në fillim të korrikut, im atë hyri në shtëpi me rrëmbim e na tha : “Bëhuni gati”! Ne fëmijët pamë njëri- tjetrin në sy e s’po kuptonim asgjë. Pasi ai pa hutimin tonë, sidomos timin, se vëllezërit i kisha më të vegjël, shtoi: “Do nisemi për në Tiranë. Atje po dyndet Shqipëria e kjo është mundësia më e mirë për të shpëtuar nga kjo jetë qeni”.

Kishim dëgjuar atë ditë që ishin hapur ambasadat e njerëzit qenë futur në to me shpresë të iknin në Perëndim. Por nuk më kishte shkuar as në mend’ se kjo mund të na ndodhte edhe ne. Mamaja kish qëndruar ne mes tonë e herë shihte tim atë, herë ne. Qe diçka aq e papritur për të gjithë. Po babai nxitonte: “Shpejt! Shpejt!” – thoshte, kemi makinën që na pret poshtë. U thashë: “Jo, unë nuk vij, kam shkollën, s’mund t’i lë studimet, ikni ju, unë do të qëndroj këtu”. Mendja më kishte shkuar fluturimthi tek Denisi, që nuk e dija ç’do të bënte dhe kisha frikë se njëri mund të ikte e tjetri të rrinte këtu. Nuk ishim parë prej ditësh, sepse unë isha kthyer në qytetin tim për të studiuar gjatë sezonit të provimeve. Por nga ana tjetër mendoja: Po sikur edhe Denisi, që jetonte dhjetë metër nga ambasada italiane, të jetë futur aty?

Im atë më shikoi vëngër, por brenda atij shikimi pashë edhe një lutje të heshtur. S’mund të ndahesha nga familja, këtë e dija edhe unë, por dhe kundërshtimi më doli vetiu e ata, nuk mund ta dinin përse kundërshtoja.

Po u bë ashtu si tha babai dhe familjarisht, vetëm pak orë më vonë, u futëm në Ambasadën italiane e pas një jave ishim në brigjet e Italisë.

Atje vazhdova e mbarova studimet.

Ndodhi pra, që jetët e rrugët tona morën papritur kahe të kundërta, pa dëshirën tonë.

Pas shumë vitesh që isha kthyer dhe punoja në qytetin tim, dëgjova për një roman të ri që po bënte bujë.

Gati sa nuk thirra, kur një shoqe me tha cili ishte autori. . .

U gëzova dhe u emocionova pa masë.

Disa ditë më vonë, më vjen në adresë të punës një pako. E hap me padurim dhe shoh librat e tij, librat e Denisit, të shkruara gjatë viteve. Mes tyre dhe një letër. Një letër e ngrohtë, me fjalë që veç ai dinte t’i zgjidhte e t’i thoshte. Një letër që s’përmendte asgjë të kaluar. Një letër e një miku të dashur. Të dy tashmë kishim familjet tona.

Hodha vështrimin nga dritarja. Shiu tashmë kishte pushuar.

E vura letrën në sirtar dhe vazhdova të vishesha.

Si të mos e dua shiun?!

Filed Under: Featured Tagged With: Drita Lushi, Shi, Tregim

Pensionisti me këmbën te drunjtë

September 16, 2013 by dgreca

Tregim nga Kristaq TURTULLI/

Më besoni është e mundshme të jesh i gjymtuar, sakat, me një këmbë e gjysmë. Të tërheqësh gjithë jetën, pas vetes një protezë të konsumuar druri. Nuk je si gjithë të tjerët, që ecin lirshëm, vrapojnë, kërcejnë, dancojnë, luajnë me dy porta, kacavirren dhe ku di unë se çfarë tjetër. I gëzohen trupit kur shikohen në pasqyrë të zhveshur gollomesh, qeshin të lumtur, shkrihen prej kënaqësisë. Ndërsa unë me eshtra më pak dhe sa herë jam parë e shihem në pasqyrë rrëqethem.

Duhet të më kuptoni, është një mundim i pa përshkruar të tërheqësh zvarrë jo vetëm një këmbë të poshtër druri, por e njëherësh mbart mbi supe kapotën e rëndë të brengave dhe halleve torturuese. Ndjehesh sikur je i lidhur me zinxhirë çeliku. Si një i burgosur i përjetshëm, në kthinën e harruar e të neveritshme të nënvleftësimit. Të mundon shpjegimi ndaj asaj që fshihet dhe të vërtetës së plagosur rëndë. Je si i hallakatur mes indiferencës, hipokrizisë e çmendurisë së botës dhe i mbërthyer nga mendime tmerrësisht sfilitëse. Të duket vetja sikur je skllav i padijes, i brengës, padrejtësisë. Cungu dhe proteza e drunjtë janë klithma ngjethëse në zbrazëtirë. Truri im është mpakur, mbledhur si oshaf, lodhur prej trusnisë, zemra si zemberek ore i shkurdisur. Klithma ime  e shuar, protesta kundrejt pamundësisë, shndërrohet në një mundim zvarritës, i lemerishëm, si eshtrat e zbardhura të një kafshë prehistorike të lënë në humbëtirë ku gërryejnë vazhdimisht erërat e forta dhe tajfunet.

E ç’ jam unë! Oh, ju lutem a mund ta përjetoni zhgënjimin shpartallues të një plaku sakat, me kocka e  gjymtyrë të shkulura prej trupit, shumë vite më parë. Të flakura në sepeten e shqyer të harresës..!

Ndaj ec kokulur me merakun e rrëzimit të papritur dhe krisjes së tmerrshme brenda vetes. Tërheq këmbën zvarrë, në trotuarin me pllaka të thyera, pranë xhamave të mëdha të hotel turizmit për të shkuar në arkën e  sigurimeve shoqërore, ku tërheq rregullisht pensionin mujor. Të gjithë kanë hije të drejta elegante. Ndërsa hija ime lëviz cungueshëm, reflektohet në xhame dhe në ujëra, si një degë e thyer peme që përdridhet dhe përthyhet në imazhin e ujërave të lyrosura. Brenga ime është e gjithanshme.

Duart e rreshkura i kam rrasur thellë në xhepat e pardesysë së vjetër, të zbardhur si për të ruajtur baraspeshimin.

Koha është e vrenjtur, mbështjellë me mjegull të  lehtë, të përhimë dhe here pas here qëmton dëborë. Atje ku kanë mbetur ende gjurmë të pa shkrira prej qëmtimit të dëborës, më duket sikur ka një ngjyrosje mellani, blu të errët, kalimtarët nuk guxojnë ta shkelin por e anashkalojnë, duke pritur të shkrijë lagështira lodhëse e ditës. Një hop kujtova se mos dëbora qe përlyer prej kallamarit me bojë shkrimi të përmbysur aksidentalisht i ndonjë fëmije shkolle. Këmba e drunjtë është vjetërsuar, plasaritur dhe nga dita në ditë po bëhet gjithnjë e më e pavolitshme, por që është pjesë e pandarë e trupit tim. Kam dëgjuar që diku jashtë shtetit përgatiten këmbë plastike të lehta dhe shumë të manovrueshme, por duhet një torbë pazari me të holla ndërsa pensioni im simbolik është vetëm një fjalë goje.

Gruaja Anjëze dhe djali im Xhuvi më grindin gjithnjë. Ma hedhin mua fajin për çdo gjë dhe gjithçka që ka ndodhur dhe do të ndodhë. Sikur unë të jem pika e referimit të fillimit e të mbarimit të kësaj bote të mbarsur me halle dhe rrëmete. Më vjen të bërtas, të ulërij në kupë të qiellit: Hej, heshtni! More të uruar, nuk u lodhët së broçkullituri, së më ndëshkuari? Më lini një copë herë të mbledh kockat si kërmill, të qetësoj trurin e lodhur, të prehem i qetë, pa zhurmë dhe shamatë. More të dashurit e mi të shtrenjtë as vetë nuk e kuptoni se çfarë kërkoni prej meje. Kush jam unë, e çfarë dreqi ta marrë jam unë. Hë flisni, çfarë! Veç një pensionist sakat që me durim qëndroj në radhë e gjatë për të marrë pensionin. Pres emrin të më dalë në listën e paralajmërimit të fundit për të shkuan përmatanë, atje, ku ikën dhe nuk kthehesh më. Të më shterohet përfundimisht vaji, të shuhet kandili i jetës sime sakate dhe të pakuptimtë. Eh! Ku i dihet ndoshta çuditërisht pas vdekjes mund të shfaqem në formën e  një protezë e mundimshme druri për dikë tjetër,që ndoshta mund të jetë idealist dhe fatkeq si unë.

E shoh fort mirë. Anjeza nuk është më e pafjalë dhe e urtë si dikur, është bërë tmerrësisht e paduruar, nevrike dhe topatane, ia mban anën djalit, Xhuvit i cili gjithnjë më thotë pa më parë në sy:

-Ku ishe ti baba kur u shtrua në tavolinë me zulmë dhe bujë bakllavaja e fitimtarit? Apo le shurupin e bakllavasë të zaharosej derisa të bëhej e hidhur pelin? Përse nuk je si të tjerët që ditën dhe e vërtitën?

-Unë ku isha?! Të lutem bir griji sytë, më vështro në sy, nuk ta thotë zemra, veç të llomotit gjuha. Më pyet ku isha unë, hë unë?! Kam qenë si gjithmonë e përherë në ballë të luftës dhe të punës, me përkushtim, thjeshtësi dhe ndershmëri.

-Po çfarë qullose o baba?

-Çfarë qullosa?

-Ku je ti dhe ku janë të tjerët?

-Mjaft! Përse më lodhni me gjepura dhe nuk më vështroni në sy? Nuk e shihni, nuk u plasin sytë! Më duhet të tërheq në labirintin e ngushtë dhe me kthesa të viteve të vështira një protezë të poshtër druri. Nuk jam si të tjerët! Hë, përse nuk jam si të tjerët e përse duhet të jem si ata. Sigurisht nuk jam si të  tjerët. Unë s’kam këmbë por një cung dhe ata i kanë të dy këmbët e shëndosha, nuk baresin por vrapojnë.

-Duhet të ishe si të tjerët,- më buçasin veshët: -Këmba e drunjtë, gjaku i derdhur në luftë, me meritë duhet të jepte copën më të mirë të tortës apo të bakllavasë dhe jo të mbeteshim të varfër deri në dhembje.

Të rrëmbeja unë copën më të mirë të bakllavasë?! Jo, kurrë, po shokët që u vranë? Ata trima që ranë në luftë, që dhanë jetën për një ideal. Ata të gjorë s’kanë gojë të flasin të kërkojnë. Vallë ata nuk kanë të drejtë më shumë se të gjithë! Ju lutem ikni, më lini te qetë, vetëm, me heshtjen, vuajtjen dhe mundimin tim. Kam faj unë që nuk jam si të tjerët.

Më është mërzitur jeta, mbart brengën e madhe mbi vete, dua të bredh i vetëm, me hidhësinë e marazit në gjuhë. Të flak tutje fjalët helmëta që më janë mbërthyet mbi trup si grerëza. Të ec, të gjykoj nëse mundem, ti bie qytetit të ndryshkur kryq dhe tërthor, duke baritur si breshkë e vjetër që i kërcet shpina…

Buzë trotuarit dy metra larg meje qëndroi me zhurmë dhe frenoi me forcë një makinë kartë e re që më spërkati me baltë, më bëri laq. U mata të bërtisja me sa zë që kisha në kokë. Ti shkrehesha shoferit, ti thosha, ore, nuk të plasën sytë, se sheh, ka njerëz që ecin në trotuare.

Në çast gjuha më ngriu, mu bë njëlloj, si cungu i këmbës. Kur pashë që me ceremoni u hap dera e makinës dhe me madhështi zbriti… Reshat Meçka! I vjetër por i mbajtur, i fryrë, gjoks përpara, i shëndoshë, Fytyrë kuq, dukej sikur do ti pëlciste kur prej vetëkënaqësisë dhe shëndetit. Të jetë vërtet Reshati ky! Ai më hodhi një vështrim indiferent, nënvleftësues, përbuzës dhe bariti me madhështi drejt shkallëve të hotel turizmit.

Reshat Meçka! Anjeza dhe djali Xhuvi ma përmendin gjithnjë këtë emër, ma shpifin, ma venë si shembull përpara. Ata nuk e dinë kush është Reshat Meçka, prandaj i dëgjoja pa u kushtuar shumë vëmendje. I përlyer me lym nga koka deri në këmbë prej makinës së tij. I nënvleftësuar e përbuzur. Më bëri të më vinte keq për veten dhe gjithë jetën time. Të më rrëqetheshe trupi deri në palcë….

Çfarë bëre o Reshat Meçka! Përse më dole përsëri përpara o Reshat Meçka. Pikërisht tani kur më ha dhe më kruan i gjithë trupi prej marazit. Shkoje ore tutje, qyteti ka boll trotuare ku mund të ndalosh makinën.

Por ky Reshat Meçka nuk dëgjoi, më shpartalloj dhe njëherësh më shkundi trupin tim të drobitur me gjithë lecka….

– E sheh ku është Reshat Meçka, e sheh! Atij i ndrit lëkura, ndërsa  ti, si rrjepacak i përlyer me baltë,- Më foli zëri pas veshit.

-Ku dini ju gjë,-gati sa nuk bërtita:- Nuk dua të jem si ai.

-Sigurisht nuk je si ai. Ti je me një këmbë, ai me dy këmbë, i gjatë i shëndoshë si ka,- më buçiti zëri pas veshit.

-Mjaft, mjaft, mjaft! Ikni tutje. Më lini me gjithë hallin tim,- bërtita. Dhe zura veshët me duar. Por zërat ishin kokëforta mi dërmonin gishtërinjtë…

-Çfarë bëre o Reshat Meçka!- bërtita i çakërdisur.

-Hë! Pse çfarë bëra? – ia bëri Reshati me shikim të mjegullt.

-Ore me gjithë mend e zbraze koburen mbi ta,- rënkova me trishtim dhe u mbështeta në bërrylin e majtë. Vështrova sy zgurdulluar trupat e të dy qëlluarve me plumba, të rënë njëri mbi tjetrin. Të gjorët përpëliteshin në grahmat e pragvdekjes. Pellgu i gjakut filloi të rridhte curril prej plagëve të porsa shkaktuara, e po përpinte hapësirë në dyshemenë e mermertë dhe turrej drejt meje. Kërceva si të më kish pickuar zekthi dhe u tërhoqa pas me mundim. Përgjatë rrëzimit këmba e cunguar më ish përgjakur.

-Hëm të dhimbsen këta derra?

-Po ti i vrave?!- gërhita.

– Ç’ tu bëja, ti tarnanisja. E zbraza koburen, koburja për tu zbrazur është bërë, – hungëriti Reshati dhe i fryu kobures që lëshonte akoma tym:- Nuk i pe qelbësirat, për këtë copë mut kuti tu sulën si përbindësha për të mbytur. Të poshtrit, të pangopurit, gjithë jetën na kanë pirë gjakun.

-Dhe ti Reshat për këtë copë mut kuti, i bëre fërtele tak- fak, hë! – mërmërita. Koka më buçiste.

Dhembjet e këmbës së cunguar më thernin në shpirt. Kafshova buzën dhe u ngërdhesha, pa u ndarë shikimin dy të mjerëve që po mbërtheheshin prej zbehtësisë dhe akullsisë të pamëshirshme së vdekjes.

Ishte bastisja e tretë që bënim në shtëpinë e tregtarit të qytetit Ndini Frati. Pas shumë presioneve, torturave më në fund Ndinit trup vogël me kokë të shukët ju hap goja, hëm…m… m, hum…m…m, sikur fliste honi i thellë dhe jo njeriu. Shokët e grupit hetimor të dërmuar flakën përdhe veglat e torturave, u ndehën, përqendruan të gjitha shqisat për të zbërthyer pëshpërimën e rëndë si të ngrihej nga fund bota. Ata me të drejtë u nervozuan. Përsërite prapë, i bërtitën, fol maskara, trego, ku i ke fshehur qypet me florinj? Hape gryken, përgjigju. Hëm…m…m, hum…m…m.  Shokët e grupit hetimor fshinë djersët, ngritën mjetet e torturave dhe u bënë gati për mësymje të re. Mos do të shtrohesh prapë në torturë, të ngordhësh si qen. Merre vesh njëherë e mirë o pusht i keq, nuk ka mëshirë për klasën e përmbysur. Ngordhi koha juaj. Ndini Frati u përdrodh, u deformua, volli me gulçe dhe honi i thellë polli të fshehtën… Më në fund u kuptua, bërtitën shokët e grupit hetimor dhe gjëmuan jashtë në rrugët e përbaltura. Qypat e fshehura me florinj u gjeten aty ku nuk mendohej, qenë groposur në kopsht, thellë në tokë e mbi to me djallëzi Ndini imcak kish mbjellë trëndafila dhe tulipanë. Shokët e grupit hetimor morën frymë të lehtësuar. Urdhëruan të mbartnin tregtarin e torturuar Ndini Frati në kthinën e labirintit të kthetrës ku firmoseshin formalitetet përfundimtare. Meqenëse unë dhe Reshatin ishim të caktuar për grumbullimin dhe rruajtjen e sendeve të sekuestruara, na urdhëruan ti mbartnin qypet me florinj në zyrat e komandës së qarkut.

Befas në mesnatën e ditës tjetër kur ish ftohtë dhe binte botë me flashka të mëdha erdhi informata e fundit për fshehjen e kutisë me xhevahire dhe takëme grash nga një ish shërbyes i shtëpisë. Të lodhur dhe të pagjumë shokët e grupit hetimor e shkulën Ndini Fratin prej kthinës së kthetrës, e shpunë zvarrë në qilarin e ingranazheve të zbërthimit dhe e vunë sërish në torturë. Tregtari imcak ish bërë kockë  lëkurë, nuk përballoi më, honi shumë shpejt u shtrydh dhe u zbërthye. Komanda e qarkut urdhëroi mua dhe Reshatin të shkonim ta gjenim dhe ta sekuestronim.

Gjithçka ndodhi shumë shpejt, sa hap e mbyll sytë. Trokitën me potere çokun e bronztë të fiksuar në portën e rëndë me dru are. Derën na i hapi i biri i Ndinit dhe e reja, të dy ishin të verdhë dyllë më fytyrë dhe të llahtarisur. Pa u thënë gjysmë fjale i shtymë pas derës dhe hymë me vrull në shtëpinë e madhe, të ftohtë dhe të boshatisur. Informacioni ish i përpiktë. Hë, hë, druri vëlla ka dalë nga xheneti, nuk ka me të dëngla e mëngra. Rrëzuam me kazmë disa tulla e kur po zgjatesha të merrja kutinë e argjende që gjetëm të fshehur në cepin e majtë të vatrës dëgjova zërin e përgjëruar të nuses bukuroshe të veshur me mëndafsh:-Ju lutem vetëm këtë mos ma merrni, është prika ime.Më pas u dëgjuan klithma të trishtuara dhe qarje me kuje. Me bisht të syrit pashë disa duar që u ngutën për të ma rrëmbyer kutinë e argjend. Me rrëmbim dhe instinktivisht lëviza djathtas për tu shmangur, këmba e drunjtë nuk mu urdhërua, humba ekuilibrin, u rrëzova. Atë çast dëgjova disa krisma gjëmuese revolveri, dy trupat e çiftit të ri u këputën si të prerë me kosore dhe u dergjën përdhe, të mbytur në gjak, një metër larg meje.

Ndjeja dhembje në këmbën e prerë, proteza kish lëvizur prej vendit duke më shkaktuar gjakosje.

-Nuk vritet njeriu për një copë kuti o Reshat,- i thashë me inat. Vendosa gjurin e këmbës së shëndoshë dhe bëra të ngrihesha. – Këta të gjorë nuk mundën as të më preknin. Rrëzimi ndodhi prej kësaj dreq këmbe.

-Nuk të prekën,- bërtiti me sa kish në kokë Reshati.

-Jo, nuk më prekën.

– Punë dreqi. Përse nuk të prekën? Tani më thua mua që nuk të prekën! Çfarë tu bëjmë këtyre borgjezëve që po përpëliten akoma?!

-Ti hapje sytë,- iu shkreha,- duhet të jemi të matur. Njeriu nuk është krimb.

Reshati ngriti supet.

-Hëm, ti hapja sytë! Duhet të jemi të matur, hë! Ja që nuk jemi të matur, jemi të rinj, na zien gjaku në damarë,- ia bëri Reshati, futi koburen në brez dhe shtrëngoi rripin e pantallonave.

-Dhe këta që dergjen përdhe janë të rinj si ne,- i thashë.

-Këta janë reaksionarë, tregtarë, s’janë si ne. Ç’u bë u bë. Hajt të bëjmë një raport për ngjarjen, për rrezikshmërinë e paraqitur prej tyre, ta firmosim të dy dhe ta dorëzojmë në komandë,- mërmëriti Reshati me sytë e ngulur tek nusja e re. Penuari i saj i mëndafsh i ish zbërthyer, shkalafitur, përlyer me gjak. Ajo ish vetën në të linjtat gati të tejdukshme.

-Borgjezja e dreqit edhe pse e cofur ka një zbehtësi provokuese marramendëse,- mërmëriti Reshati.

I biri i Ndinit, imcak si i ati, sy zgurdulluar po jepte grahmat e fundit.

U ngrita me vështirësi dhe u ula në stolin aty pranë. Reshati me kureshtje të madhe hapi kapakun e kutisë të gdhendur në ar dhe rrëmoi një copë herë aty.

-Çfarë takëme janë ato o Reshat?- e pyeta.

-Rraqe të poshtra borgjeze. Rangulla të ndyra, si ato që mbajnë zuskat nëpër bordello,- ia bëri Reshati dhe mbylli kutinë.

-Ma jep kutinë ta shoh,- këmbëngula.

Reshat Meçka me pishman më zgjati kutinë ku në të ishin gdhendur dy engjëllushë të artë. Kutia brenda ish veshur me kadife të butë, të kuq dhe në të kish unaza të çmuara, xhevahire dhe byzylykë vezullues, më shumë më tërhoqi vëmendjen një unazë e trashë floriri me gur blu rrezatues. Nuk kisha parë në jetën time sende të tilla shkëlqimtare. Reshati nuk më la ti sodisja gjatë, ma tërhoqi kutinë me sytë që i zverdhonin prej lakmisë dhe e futi në çantën ushtarake.

U përpoqa të fiksoja protezën e drunjtë pas cungut të këmbës së lënduar, u shtrembërova më dysh prej dhembjeve, ishte punë që s’bëhej.

-Hajt të çoj në spital,- tha Reshati.

– Jo, jo, në fillim çojmë kutinë në komandë, pastaj do kthehem të mjekoj këtë dreq cung në spital,- thashë ne inat dhe vështrova me dyshim drejt tij.

Sa herë bëheshin kontrolle dhe bastisje në shtëpitë e tregtarëve, e zbulonim qypa të groposura me florinj të madhësive të ndryshme, shokët na i jepnin mallin e sekuestruar në besim, për ti çuar në komandën e qarkut e të cilat ishin pa inventar.

‘Qelbësirat, groposet floriri, djersa, mundi i popullit. Paraja është krijuar për ti shërbyer njerëzve, të blenë me to ushqime dhe veshmbathje, jo të fshihet vrimave, grindej Reshati, vështronte me kujdes rreth e rrotull dhe përlante me lezet disa monedha dhe i fuste me nxitim në xhep.

‘Çfarë bën o Reshat, i thosha, florinjtë e sekuestruara i përkasin popullit fukara.

‘Pse unë e ti, a nuk jemi popull fukara, ma kthente Reshati, të ëmën s’ ëmës, nuk ua kemi ditur asnjëherë lezetin këtyre verdhushkave të qelbura. Merr e ca ti se nuk përmbyset bota.

‘Janë të popullit o Reshat, të thashë,’ këmbëngulja.

‘He, he, populli nuk e la këmbën në luftë, ti e le, ma kthente Reshati dhe përdridhte buzët e trasha, po dëgjo, kafshoje gjuhën përpara se të flasësh.’

Reshat Meçka hodhi çantën ushtarake në shpinë me kutinë me takëmet e çmuara borgjeze dhe i fërshëlleu një karroce që qëndronte e mbrehur në cep të kinemasë Maxhestik.

-Hej, eja shpejt këtu, shtjere menjëherë këtë shokun në spital.

Reshati pa u vënë veshin kundërshtimeve të mia, më ngrit peshë dhe më hipi në karrocën e pistë dhe pa më përshëndetur, me hap të shpejtë ktheu bërrylin e postës së vjetër…

Çfarë bëre o Reshat Meçka!

Nuk doja ti zgjoja, ti shkundja prej pluhurit të gjatë, ti kujtoja, ti risillja nëpër mend dhe më në fund… Ah më në fund, të vija në lëvizje buzët e holla të rrudhosura e të hapja gojën. Në kamaren time të holluar kanë mbetur si bedena të një kështjelle të çakërdisur, të sfilitur prej kohë zgjatjes, vetëm tre dhembë të përparmë, të poshtëm, të verdhë, gjysmë të kalbura në pritje të rrëzimit të paralajmëruar. Dhe aty tek tuk, nëpër të, si të kërkosh nëpër rrënoja, mezi dallohen rrënjët e dhëmbëve dhe dhëmballëve të thyera.

Nuk doja kurrsesi ti përmendja o Reshat Meçka. Nuk mund të them që isha unë, me ndërgjegjësimin tim, por ishe ti me të tjerët që me megalomani dhe moskokëçarje më shtytë dhunshëm, shkallmuat derën e ronitur të së djeshmes ku qëndronin të fshehura, të groposura. I shtrënguat me forcë, i shkundët, por u ngeli ndër duar myku dhe u mbyti kalbësira. Çuditërish u dëgjua rropamë e madhe, duhej të ishit shurdhuar veshët ndaj nuk dëgjuat shungullimën që u ngrit së thelli, si një uragan dhe që tronditi trupin tim të munduar.

Kisha vendosur përfundimisht të mos i rikthehesha, një të pakthyere, ngaqë analizat e stërholluara, në tehun ndryshkur të vetmisë shpesh herë janë thikë të mprehta me dy presa. Le të qëndronin atje ku kishin mbetur, duke mbartur me vete shembjen dhe harrimin shumëvjeçar.

Jo nuk mundesha të doja o Reshat Meçka, nuk mundesha…

Sa vite kanë ikur qysh atëherë, shumë e shumë vite. Kanë rrjedhur ujëra të kthjellëta e të turbullta nëpër shkëmbinjtë e thepisur, në ultësirat, rrëpirat dhe zigzaget e jetës. Janë ndërruar stinët, festuar përvjetorët, kongreset dhe planet pesëvjeçarë. Unë jam ai që isha me trokëllimën e çakërdisur të hapave të mia në kalldrëm, pa ndryshime të qenësishme, vetëm më i mplakur. Po ajo shtëpi, muri i kopshtit në krah të rrugës që shembet çdo vit kur fillojnë reshjet. Dikur rrogëtar i vogël, në fabrikën e qelqit, fryja dhe numëroja vazo e shishe, me përparësen e zbardhur e të përcëlluar deri në fund të këmbëve. I pandryshueshëm, i vendosur, i sertë, kokë mushkë, i sinqertë, i betuar.

Kur isha i ri, pesëmbëdhjetë vjeç dola në mal me shokë për të luftuar armikun, sikur do shkonin për piknik, me pantallona të shkurtra dhe këmishë të hollë pambuku. Nata në mal ish e ftohtë, nuk mund të flija. Zbrita poshtë në stan, çobani plak më dha disa tesha të vjetra por që ishin të ngrohta. Në pritën e parë të qafës së Lamës, disa partizanë të vjetër të fshehur pas një shkëmbi, bërtitën, o burra të hidhemi në sulm mbi ta, dhe pa e zgjatur shumë u shkëputa me vrull prej llogores ku isha, u hodha në sulm i pari mbi ta. Mu bë sikur nuk isha unë, djaloshi pesëmbëdhjetë vjeçar, por një krijesë në shpërthim, më rrëmbeu magjia dërmuese e luftës. Ngado breshëri, shpërthime, shkëndijime, flakërima, e sa hap e mbyll sytë u gjenda i shtrirë përdhe. E kisha ngrënë një cifël të madhe murtaje në këmbë. Isha shumë i ri dhe nuk dija se çfarë ish frika dhe kërcënimi real i vdekjes shkaktuar prej luftës. Këmba mu gangrenizua. Më thanë duhet ta presësh këmbën mbi gju, ndryshe do vdesësh.

‘Duhet prerë këmba?’ pyeta për siguri e sikur bëhej fjalë për dikë tjetër.

‘Po, duhet prerë,’ më thanë.

‘Prijeni,’ u thashë.

‘Por ne nuk kemi narkozë, dhe as sharrë operacioni, veç sharrë druri,’ më thanë.

Mblodha supet dhe u shtriva. Prerja e këmbës nuk ish lojë por një torturë e vërtetë. Sharra preu me shpejtësi lëkurën dhe venat e para. O zot çfarë dhembje! Klitha, të çmendur, me gjithë mend e keni të prisni një këmbë me sharrë druri. Hiqeni atë sharrë, zhdukuni më lini të vdes, të poshtër, por ish tepër vonë. Fillova të bërtisja, të shaja, të kërcënoja, të ulërija, të këndoja me shpirt ndër dhembë, për të përballuar dhembjet e tmerrshme, sharra prej druri po hynte thellë në kockë, më pas, nuk kujtoj asgjë, humba ndjenjat.

U rrëzova, u ngrita me qindra herë, u gjakosa, qava prej dhembjeve në qoshe të shtëpisë, në vetmi, derisa u mësova të çapitem si lavjerrës, në këmbë, me këmbë të dhunshme të drunjtë dhe asnjëherë si të tjerët.

Trokëllinte këmba ime e drunjtë në kalldrëmet e rrugicave të ngushta. Bashkëqytetarët mërmërisnin nën vete, po vjen invalidi me këmbë druri dhe më hapnin rrugë. Kujtoja se ish respekt për merita lufte. I mëshoja më tepër këmbës së drunjtë me krenari gati qesharake. Nuk mund ta kuptoja se pas respektit të shtirur, fshihej keqardhja, mëshira. Më në fund gjeta Anjëzën, vajzë të urtë fshati, krijova familje në shtëpinë e të parëve, poshtë rrugës. Anjëza mu bë krahë, më ndihmon të heq dhe të vë këmbën e drunjtë dhe në gjithë punët e shtëpisë dhe më dhuroi një djalë. Ndërkohë përpara syve të mi  rriteshin, burrëroheshin, ngriheshin në pozitë dhe përmbyseshin shumë veta prej radhëve tona. Nuk më vinte keq për ta, për mendimin tim merrnin atë që meritonin, firot janë të pranueshme, vetën flamurin e fitoreve të mbanin lart. Atje lart sipër mbi re ku qëndronte i madhi, e  besoja dhe isha i bindur që atje lart ishte përsosmëria dhe nuk bëheshin kurrë gabime.

Dhe ti o Reshat Meçka, ashpri, i zellshmi, me ballin lart, ishe i kudo ndodhur, me betimin ndaj idealit dhe përkushtimin shembullor.

Dikur më quanin: i ‘përbetuari’ tani duke nënqeshur pëshpëritin pas shpine: ‘sakat-fanatiku i mjerë,’ por nuk është e vërtetë. Njeriu e ka një moral, nuk jam mësuar të kërcej si karkaleci. E dua dhe e mbaj në shpirt idealin tim. Paçka se të tjerët e pështynë e shkelën e flakën si lëvere. Siç e shihni tani jam pensionist i varfër. Kur më mbarohen të hollat pa mëdyshje shënoj emrin në listën e bukës. Shitësja bukuroshe më vështron me trishtim dhe mbledh buzët e plota si dy kokrra qershie. Nuk i mërzitem sepse çdo ditë ndjej përdredhjen e buzëve pas shpine. A nuk është e neveritshme e deri ku mund të shkojë marrëzia e njerëzve?

Ndërkohë rrëgjimi im është më i dukshëm. Jam bërë si kosore e ndryshkur, lënë në harresë, diku në cep të haurit. Vërtitem si kërmill në shtëpinë që gjendet poshtë rrugës, që mbart lagështirë. Muri mbajtës nën rrugë, shëmbet çdo vit kur fillon lagështira dhe prej peshës së rëndë të makinave që janë shtuar shumë këto vitet e fundit. Dikur ashtu çalë-çalë, pastroja dherat, hiqja gurët mënjanë dhe e ngrija murin e rrëzuar. Vitet e fundit murin e rrëzuar e ngre djali im Xhuvi duke sharë dhe grindur. Unë nuk i flas, e çfarë ti them. Djali punon tornitor me turne dhe lodhet shumë…

Nuk doja të gërmoja, të hapja monopatin e thellë, të mbuluar qyshkur prej dherave, fletëve të kalbura, karthjeve të thata, luleve, përmbysjeve, rrëmbimeve, shpronësimeve, fjalimeve, dekorimeve, premtimeve, dëshirave, ëndrrave të stisura të përfunduara në sirtar. Ky monopat ka humbur së qëni është ngjeshur bërë gur prej mjeteve të rënda dhe hapave, marshimeve, paradave dhe zboreve të qindra e mijëra vetëve.

Më falni o njerëz të duruar, gjithsesi po e shtoj me dhimbje dhe trishtim, në kllapa të trasha: (Tashmë askush nuk  ka më moral, por është karavidhe.) Ndërsa zëri brenda vetes, edhe pse është zë plaku të shastisur, pëshpërit, më sukullit veshët çdo ditë se njeriu asnjëherë nuk ka pasur moral, të gjitha kanë qenë gjoja de, përshpirtje të moralit. Dua ta përzë zërin brenda vetes. Kruaj veshët me inat, të cilat më janë bërë llapushë, por zëri i dytë nuk pranon të bindet e të largohet. Është bërë zë i fortë, i bezdisshëm, aq sa më shurdhon, më ka shkatërruar përfundimisht gjumin dhe shëndetin…

Çfarë bëre o Reshat Meçka!

Përse më dole përsëri përpara o Reshat Meçka pikërisht tani kur më është mërzitur tmerrësisht vetja. Kur po më ha dhe më kruan i gjithë trupi prej marazit. Shko ore tutje, qyteti ka boll trotuare ku mund të ndalosh makinën. Ti Reshat Meçka më vështrove me indiferentizëm nga lart poshtë, ngrite krahun dhe shtrove me madhështi ato pesë qime të lyera me bojë, ku në gisht të shkëlqen unaza e artë me gurin e çmuar vezullues të viktimave. Unë u zbytha më thellë sikur u hyra brenda në murin me suva të thërrmuar. Ndoshta mund të jem përpirë prej imazhit të ngjyrosur të xhamave të mëdha. Dua të bërtas në kupë të qiellit. Nuk të hyri asgjë gjemb në këmbë o Reshat Meçka. Kërceve si karkalec nga një magazinë në tjetrën, nga një shef kuadri në anëtar byroje. Në gërmadhën e vjetër të Naumit, tregtarit të pushkatuar ndërtove shtëpi elbasanase, me oborr të madh përpara dhe prapa.  Por tani o Reshat Meçka me ndryshimin e sistemeve e ndërtove shtëpinë trekatëshe, i nxore takëmet e borgjezëve të dikurshëm, unazat dhe xhevahiret e fshehura dhe hape dyqanin e bizhuterive në qendër të qytetit.

Çfarë bëre o Reshat Meçka, përse nuk u zbythe tutje!

Por ti dreq Reshat Meçka më shpartallove dhe njëherësh më shkunde trupin tim të drobitur me gjithë lecka. Unë jam ai që isha, djalosh idealist plot ëndrra dhe dëshira të pambukta, që hëngra ciflën e granatës në pritën e parë. Përballova dhimbjet e tmerrshme kur mu pre këmba me sharrë druri pa narkozë.

E kupton o Reshat Meçka, o qen i biri i qenit se çfarë po ndodh me mua! Në çfarë luftë rraskapitëse jam me veten. Në ketë botë të flamosur nuk e di a ec apo zvarritem, por kaq di, që jam kokulur si dikur, kam qenë dhe mbetem i ndershëm, me merakun e përhershëm të rrëzimit të papritur, duke hequr këmbën e drunjtë zvarrë. E di ti o pusht, që nuk mu ndanë asnjëherë radhët e gjata, e shpesh kur më mbaron pensioni marr bukë me listë, zvarritem si një breshkë e vjetër, duke tërhequr pas vetes protezën e plasaritur dhe të drunjtë.

E kupton o Reshat Meçka, o biri i bushtrës. Si kërmill po ec, po shkoj të marr pensionin tim skandaloz. Jo, nuk jam kërmill dhe nuk do jem kurrë kërmill deri në frymën e fundit. Jam njeri dreqi ta marrë, me gjak dhe rremba, që kam një zemër, të thjeshtë, të mplakur, të lodhur, të drobitur. Ndërsa ti o Reshat Meçka nuk je njeri, por je lubi, oktapod, përbindësh, dreqi me brirë. Nuk e di, në jam naiv, i trashë nga mendja, i luajtur nga fiqiri, apo pleqëria dhe rrëgjimi i halleve më ka katandisur për ibret të zotit, në një thes të vjetër me byk e kashtë. Por përsëri ta them me bindje o Reshat Meçka që jam njeri. Ndoshta e mira e shumëvuajtura ime Anjeze e djali im Xhuvi kanë të drejtë dhe kjo kaploqja ime e shkretë nuk do të bindet, për djall ka mbetur qytyk, me mendime të prapambetura si më parë.

Kam një brengë dhe një dert të madh, më shumë se ujërat e lumenjve, liqeneve, deteve dhe oqeaneve, ndaj ju lutem shumë more vëllezër, në keni mëshirë, mos e mundoni këtë plak të rrëgjuar, ma thoni:

Çfarë ndryshimi ka, nga partizani i dikurshëm Reshat Meçka dhe shokët e tij, që gjoja luftuan për liri, drejtësi, barazi. Tashmë këta malukatë i sheh të krekosur, të pasuruar, të pangopur dhe prej atyre të mjerëve, klasës që e quajtëm të përmbysur, gjakpirës, tregtarë të poshtër, katilë, të cilët i shpronësuam, i përndoqëm, i burgosëm, i vramë pa mëshirë si të ishin kakarroçë?

Më dëgjoni? Po e përsërit, ne u përpoqëm  ti shfarosnim me zjarr dhe me hekur, ata që me mund në qindra vjet, në brezni, vunë kamje dhe pasuri, luftuan për komb dhe atdhe. Ndërsa ti Reshat Meçka me shokë qysh në fillim tradhtuat idealin, gjakun e të rënëve, vodhët, u pasuruat brenda një nate, jeni më të keq se të këqijtë. Cilët kanë qenë dhe janë katilë dhe rezilë, ata që u munduam ti shfarosnim me zjarr e me hekur, apo jeni ju Reshat Meçka me shokë?

Oh, ju lutem, ju lutem shumë zbërthejeni fillin e këtij lëmshi të koklavitur, më thoni, më tregoni, mos më mundoni. Siç e shihni jam plak, me një këmbë, mund të vdes shumë shpejt dhe fatkeqësisht do marr me vete në atë botë, në varr, padijen, naivitetin, ndershmërinë e një veterani sakat të dalë mode?

Më besoni as vetë nuk di se çfarë kërkoj. Nuk e di kujt ti drejtohem, kujt ti hapem; vetes, miqësisë, njerëzisë në qoftë se do mundimin të më përgjigjen. Ti kthehem marrëzisë, çmendurisë? Kujt?! Kudo është shurdhëri. Nuk e di…nuk e di…nuk e di…

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: e drunjet, Kristaq Turtulli, pensionisti me kemben, Tregim

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kosova paraqet mundësi të shkëlqyeshme për investime
  • PARTIA NUK ËSHTË ATDHEU, O KOKËSHQOPE
  • 50 VJET VEPRA POETIKE KADARE
  • IT’S NOVEMBER 28TH
  • Një arritje për shqiptarët në Michigan
  • MË 4 SHKURT 2023 DO THEMELOHET DEGA E VATRËS NË CHICAGO
  • Bibla e parë
  • Portretizimi i Isa Boletinit sipas gazetës “Fremdenblatt”(1916)
  • Charles McGonigal…
  • Sopranoja Shqiptare Ermonela Jaho “Artisja e Vitit 2023” Sonte në Operën Metropolitan
  • ASLLAN BUSHATI: “DIKTATI I ADM-ve NË LUFTËN E FTOHTË E PAS SAJ”
  • Eksperimenti, Asociacioni/Bashkësia …!
  • Department of State Signals Pressuring Kosovo to Discuss the EU Proposal, Vucic “Drama Queen” Says President Osmani
  • ZGJEDHJET PRESIDENCIALE TEST PËR ATO PARLAMENTARE
  • Presidentja Osmani dekoroi me Medaljen Presidenciale Ushtarake komandantin e Gardës Kombëtare të Iowa-s, gjeneralmajor Benjamin J.Correl

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT