Nga Ilir Levonja/

1) Në Shqipëri politika, klima e saj e ashpër, po mbulon shumë probleme sociale. Ose më saktë, kësi ngjarjesh. Të cilat jo rastësisht janë kronika të dorës së dytë e të tretë. Thënë kaq pështiras, sa do të na duhet kohë të kuptojmë se sa shumë po humbim. Vetëm e vetëm duke u marrë me promotorët, sharmin, lukun. Duke u shkuar nga pas me tifozllëk. Duke qënë edhe ne dashje pa dashje, po si ata, promotorë të kësaj vetvrasje sociale. Por edhe shkaktarët të firos shqiptare anë e mbanë globit. Megjithatë do të vij dita, kur shqiptarët mes kulturës së grekëve, romakëve, bizantit…, shqiptarët që i shtuan jetën otomanizmit. Shqiptarët që bastarduan vetveten me luftë klasash, si pushkatime dhe punë të detyruar etj. Që dënuan klerikët e tyre, me akuzën se në mesjetë kisha dogji të gjallë Galileo Galilein e Xhordano Brunon. Një absurditet që të bën të qash nga dhuna e marrëzisë rreth tëmthave të kokës. E pyet veten robi? Vërtet e bëm ne këtë. Vërtet baballarët tanë? Gjyshrit, ata që sot i gjen edhe rrugëve të kryeqyteteve të botës, u rrisin fëmijët, fëmijëve emigrantë. E për çfarë përralle shqiptare mund t’u flasin të vegjëlve? Për çfarë? Sërish për kuçedrën dhe bajlozin e zi. Duke anashkaluar krimin kombëtar brenda sojit.

Nip, babai im, një bazhdar, (zanati i kandarxhiut) vrau pesëdhjetë vetë, vetëm për t’u bërë kapter.
Shqiptarët mund dhe të jenë promotorët e globalizmit. Këtë e kupton fare mire, kushdo që prek aeroporte. E kur shikon të rinj që presin prindërit. Ka nga ata që kanë krah ndonjë afrikano-amerikane. E …, ndonjë a dy fëmijë me ngjyrën e ëmbël të një lëkure ndryshe për sytë e shqiptarëve. Prindërve nga epoka e magazinave, e planeve, e ekonomisë së përbashkët. Që, sado djali përpiqet, prapë çehrja e sojit të tollonave duket.
Gjithsesi shqiptarët vet, duan të jenë aktivë në globalizimin. Ndaj nuk është e rastësishme që janë një komb që kanë jashtë vendit përqindjen më të madhe. Rreth 40%… Dhe akoma duan të ikin.
Nga ana tjetër të vjen pështirë kur vë re se, shqiptarët në vendin mëmë. Me portalet e tyre online… me të gjitha agregatet e modës të një pedagogjie partiake, u mburren, ose u krekosen, u servirin të rinjëve krenarinë dhe origjinën e emrave të shquar nëpër botë. Çfarë nuk po bëjnë të nxjerrin shqiptar, përshembull Xhorxh Uashingtonin. Një kulturë e devijimit dhe e të mbulurit të të përrmjerurave me hi. Sepse dominohen nga ata të cilët po ndërtojnë këtë demokraci me blloqe të skaduar betoni.
2) Sa here që përmendim ndonjë vrasje. Si përshembull krim brenda familjes. Shumë njerëz na thonë, pse aty ku jetoni ju, nuk ka të tilla. E vërteta është se ka. Por shkaqet e prejardhjes së tyre janë komplet ndryshe. Ka edhe krim rruge. Ka edhe mizerje rruge. Por ju garantoj se, pjesa dërrmuese vine nga ato problem sociale të cilat Shqipëria jonë është vite larg. Por ju siguroj se në raport me popullatën dhe një banalizimi mendjesh, karshi realitetit të mundësive të hapura. Janë krime të një perversiteti njerëzor. Jo për shkake të ekzistencës për kushte minimale. Jo për një cop toke, a një shtesë muri, një zorrë uji. Një pemë gardhi. Për zgjedhje, kuti vote, jo e jo, hiqeni nga mendja. A hasmëri absurd të kohës.
Megjithatë për ne, rracën e bukur, plot virtute folklori, është e paimagjinueshme që një fëmijë i rritur hallesh, të marr çiften e të vrasi prindërit. Nënën dhe babain. Kush është prind e ka të memorizuar çapitjen e fëmijëve nëpër atë shtëpi. Ku u mpleksën sa here dita, nata, vaktet me hallet e tjera. Ku qoftë nëna a babai sy plot shpresë, nga televizori. I rrisin me drita, pa drita, me ujë pa ujë. Me zemërplasjen e së përditshmes pa punë me shumicë. Me edukatën se në çdo zyrë, kudo që të shkosh do lekë. Duhet të japësh. Në çdo ambulance lagje a spital. Prindër me sytë nga westerunioni. Brenda një katastrofe faturash ilaçesh gjoja të rimbursuara e energjie që akoma mbahet me lukun e hidroncetraleve të ekonomisë së përbashkët. Po edhe atje ku ka një, është e tëra informale. Dhe meritë veç e një karriere partie, a një militantizmi absurd.
Në një vend me një të përditshme ku të gjithë kanë të drejtë. Dhe ku askush nuk ka faj. A vritet nëna? A vritet babai? A vritet fqinja për një tel gardhi. Mirë shtetarët, me mbivendosjet dhe marrinat e tjera. Të strukturave kallpe, po i vrasin qytetarët e tyre. Po shqiptarët pse e vrasin njëri-tjetrin. Për hatër të kujt? Në emër të kujt? A vritet nëna…? Kur ti bir e di, që ajo nuk është asgjë tjetër, po një qënie duar lidhur, këmbë lidhur. E pa gojë, e pa vesh. Një qënie produkt i dështimeve vjeçare të një kaste perverse shërresh. Sepse më i rëndësishëm është sherri i tyre se, projektet sociale, i dhënies së mundësisë, i punës etj.
3) Kuotat më të ulta sot, në mëndesinë e botës shqiptare, i kanë pikërisht problemet sociale. Dhe politikat për përmisimin në përkrahjen, rimbursimin, a pensionimet. Menaxhimet e burimeve njerëzore pasi në një shoqëri normale, forca e shëndosh e ndihmonë atë në nevojë. Për një balancim të jetës. Por tek ne ështe rekord numri i ndjekesve tek një tryezë opinionistësh politik, se ai në një studio ku plasin marrëzitë tona. Shkaqet e tyre. Problemet sociale janë dorë e dytë dhe e tretë. Ndaj në Shqipëri ka shumë njerëz që kanë frikë nga e drejta e tyre. Dhe janë peng i një kulture dorovitje. I një mendësie pa dhënë nuk bëhet asgjë. Ashtu si ka me shumicë njerëz që kollarja, titulli, bluza a uniforma…, nuk janë nder e përgjegjësi. Por minerë përfitimi. Duhet të jemi vendi kampion ku përgjegjësinë intelektuale, e ka zëvendësur inati personal.
O ja dal, o bëhet si them, o bie e vdes.
E kundërta ndodh në botë, kuotat më të larta i kanë problemet sociale. Kjo me programe dhe angazhim instutucionesh. Nga shtetërorët deri tek privati. Janë një lloj unison. Aq sa presidenti merr borxh tek shoku, ashtu si njeriu i thjesht tek shoku a miku i vet. Tek ne problemet sociale i zgjidh westernunioni, bamirsitë e orientit dhe kishat e bizantit. I zgjidhin kryqi i kuq dhe gjysmë hëna e kuqe. I zgjidhin demonstrimet publike me show. Ku iksi telefonon nga një lokal i veçantë se, do e marri në punë. Ose do i japi ca lekë iksit. Ndaj dhe qytetari shqiptar, i ngjan atij varfanjaku që pret me sytë nga bota. Që urren ymrin, zotin, veten. Vret edhe prindin. Një krijesë krejt e bastarduar. Që nuk lexon më Lulet e mollës. Por historitë refrektare, kujtimet e lidervë që kërkojnë vota. Histori intrigash e vrasjesh.