ne Paris – Page 3 – Dielli

HOTI E GRUDA, MË 14 NËNTOR 1918, I KËRKOJNË KONFERENCËS SË PAQES NË PARIS T’IU GARANTOJË BASHKIM ME SHQIPËRINË

November 16, 2014 by dgreca

NGA RAMIZ LUSHAJ/
1.
Hoti e Gruda janë dy fise të moçme të Malësisë së Madhe që i kanë dhanë lavdi kombit shqiptar, i kanë ba ndere historisë sonë kombëtare, ia kanë ngrit lart emnin vetes.
Aty ku është Hoti, patjetër, gjendet edhe Gruda, si vendbanim, si veprimtarim apo si toponim. Skej liqenit të Plavës, në lartime territoriale të Hotit të Vendit janë dhe Livadhet e Grudës. Në rrjedha të shekujve, gjithato gurra dokumentare, edhe kancelaritë e botës, i përmendin sëbashku.
Filozofia e popullit i ka udhë ndritë shprehjet e motmoteve: “Pushka e Hotit” dhe “Gruda shpatën”.
Ndër 12 fiset e Malësive, për shumçka, Hoti përmendet i pari. Historia e vrell herët Hotin, qyshse nga viti 1330, kurse Grudën nji shekull ma vonë, kah viti 1445.
Edhe në një Kërkesë zyrtare publike të 14 nëntorit 1918 drejtue Konferencës së Paqes në Paris, ministrave të Jashtëm të katër Fuqive të Mëdha: Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Mbretërisë së Bashkuar të Britanisë së Madhe, Francës e Italisë, të dy fiset Hot e Grudë, sëbashku, si shpeshherë në histori, janë nënshkrues të saj me mendje e penë, me zemër, me emra e mbiemna, me vendbanimet si barqe e lagje-fshatna.
“Ne, – thonë ata, – të nënshenjuemit, përfaqësues të ligjëshëm të lagjevet të ndryshme qi përbëjnë fiset e Hotit e të Grudës, kemi nderin me i parashtuem vërejtjes dashmire të Pushtetevet të Mëdha të Kuptimit kërkesën qi vijon, tue i lutun përvujtnisht që të kenë mirësien me e marrë në kujdes e me kënaqun dëshiret t’ona kombtare”.
2.Hoti i Vendit në Plavë-Guci është pushka e parë e Luftës të Ultinës së Epërme të Limit (Luftës së Nokshiqit) më 4 dhjetor 1879. Ia shkrehi i pari kryeluftëtari martir Murat Osmani i Mahmudëve të Hotit dhe ia hap ndjeki flakëpërflakë betejës së parë dhjetoriane dhe kryetrimi prijtar Alush Zmajli i Haxhajve të Hotit me mbi 40 luftëtarë nga vllaznitë e tij hotjane të atyhit: Sinanaj, Mehaj, Hysenaj, Mujaj e bashkë me ta dhe i vuthjani Bajram Musa – i Dedushaj, që la shtagen e çobanit në kullotë në Zabel e kapi pushkën e luftës. Në kit’ luftë frontale me dy beteja luftarake (dhjetor 1879-janar 1880) morën pjesë ballore te tana fiset e Malësive nga Kelmendi i Rrafshit, i Gurit, i Rugovës, nga Malësia e Gjakovës, nga Peja…e dekteri nga Tetova e Tepelena. Luftëtarë nga ma shumë se katër vilajetet e atëherit. Ishte hera e parë në histori që shqiptarët e “Arbnisë së Vogël” (Plavë-Gucisë) e të “Arbnisë së Madhe” (Shqipërisë Etnike), me frymëzim e drejtim nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit, e banin të vetëm një luftë të tillë frontale përballë 7 krajlive ma të mëdha të botës si dhe përballë dy krajlive të reja të Ballkanit: Malit të Zi e të Serbisë. Nuk është e rastit që pas kësaj lufte, në fushën e betejës, u gjetën disa flamuj të Rusisë perandorake.
Ajo çka due me thanë veçmas në kit’ fjaltim dokumentues ka të bajnë me faktin se Hoti i Rrafshit në afri të liqenit të Shkodrës e ndërmjet Shkodrës e Podgoricës, i përfshimun në vilajetin e Shkodrës, iu erdhi shpejt e fort në ndihmë vllaznëve të vet në Hotin e Vendit skej liqenit të Plavës, në kazanë e Gucisë të vilajetit të Kosovës. Atyne iu printe Çun Mulaj, bajraktari i Hotit. Iu dolën në krah vllaznëve të vet të gjakut e të pragut. I dolën në ballë luftës me malazezët. Patjetër, me hotjanët, ishin edhe grudianët. Kur ta ndijsh’ hapin e parë Hoti prite të dytin Gruda.
Hoti e Gruda nga vilajeti i Shkodrës shkuen e luftuen me trimni, gjak e plagë në Plavë-Gucinë e vilajetit të Kosovës, sepse ata luftonin shumëfish: dhe për Plavë-Gucinë (e Hotin e atyhit), dhe për Shqipërinë që e ka falë Zoti me kufijtë e vet natyral etnik, dhe për Hotin e Grudën e vet trojenike shqiptare. Po e çoj pushkën Hoti mu me ia ndal veç Zoti. Edhe sot e mot, kush lufton për tokat etnike shqiptare nën Malin e Zi ka luftue për Shqipëri dhe për shtëpinë e tij, për kryet e vet e brezat e vet.
Ambasadorët e Fuqive të Mëdha më 18 prill 1880, miratuan propozimin italian për “Vija Korti” për t’i dhanë principatës së Malit të Zi, në vend të Plavës e Gucisë, viset e Hotit e të Grudës. Këta nënshkruan Protokollin e Stambollit, i njoftun si “Protokolli mbi kufijtë e Turqisë dhe të Malit të Zi”. Dorëzimi i këtyre viseve u vendos të bëhej më 22 prill 1880. Ditën tjetër, më 18 prill 1880, në Shkodër – kryeqëndrën e vilajetit, u ba nji miting popullor shumë i madh për besë e qëndresë panshqiptare ndaj Fuqive të Mëdha. Aty hotjanët e hoqën flamurin e Perandorisë Otomane dhe bajraktari i tyne, Çun Mulaj, e ngriti Flamurin e Shqipërisë. Te dyja akte të larta e të rralla për at’ kohë të vështirë. Më 22 prill 1880, pasi forcat otomane e lëshuan Tuzin shqiptar, aty u venduan mbi 5.000 forca shqiptare (në disa burime flitet për rreth 8.000 luftëtarë), të cilat luftuan e fituan për mbrojtjen e Hotit e të Grudës kundër ushtrisë së Malit të Zi, që kishte rreth 10.000 ushtarë të mobilizuem në luftime dhe gëzonte përkrahje ndërkombëtare në frymën e vendimeve të Kongresit të Berlinit. Pas luftës së Rzhanicës, viset e Hotit e të Grudës, të liruara nga ushtritë osmane, por të papushtuara nga ato malazeze, mbetën de facto nën sovranitetin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për 8 muaj, nga 22 prilli 1880 deri më 28 dhjetor 1880, kur në Tuz u rivendos administrata osmane. Dekteri në Luftën e Parë Ballkanike (1912-‘13) Mali i Zi i Krajl Nikollës nuk mundi me hy në Hot e Grudë, në Tuzin e historisë shqiptare. Kësaj here vetëm me gjak, hjekësi, ortaklli, me mbështetje sllavofile, çka është një (sh)pagim që mos e vujtshin deri nesër, brezat e rinj të rritës së sotme.
Hoti e Gruda, të dy fiset nënshkruese sëbashku, duen me ua rikujtue në atë Kërkesë të tyne të 14 nëntorit 1918 drejtue Konferencës së Paqes në Paris, Fuqive të Mëdha të Amerikës, Mbretërisë së Bashkuar, Francës e Italisë, luftnat e tyne për pragun e shtëpisë trojenike dhe për Shqipërinë Etnike: “Bota mbarë e dëshmon se currat e thepisun të Hotit e të Grudës kanë qenë kurdoherë për Shqipninë një murajë (barrierë) e pa kapërcyeshme për kundër Malit të Zi se banorët e tërhustë të këtyne viseve u janë kundërshtuem me armë në dorë, qi gjithnji pa u rreshtun turravet të Malazezëvet mbrenda tokës shqiptare. E për provë të fjalvet t’ona asht mjaft qi të leçisim qëndrimin e përgjaktë qi të parët t’anë patën bamun kundër lëshimit të dhunshëm të Fisevet t’ona Malit të Zi të venduem prej Kongresit të Berlinit, qëndrim qi ma në fund, i nxuer në shesh të drejtat t’ona e i mbushi mendjen Europës se Hoti e Gruda i duheshin lënë atdheut tonë Shqipënisë”.
3.Sigurisht,Hoti e Gruda, bashkalidhun si dy krena shqiponje në Tuz, përsa lëshon dielli rreze e lëshon toka ujë, kërkuen e luftuen, sakrifuen e jetojnë për lirinë e pavarësinë e vet dhe të Kombit Shqiptar në Ballkan.
Krerët e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit në Shkodër e Malësitë e saj, u mblodhën pikërisht në Tuz – një nga vatrat e lavdisë kombëtare shqiptare, më 16 korrik 1880, për çështjen e Hotit e të Grudës dhe dolën me kërkesa konkrete, ku – ndër të tjera deklaruan: “…ne shpallëm luftën për pavarësinë e Shqipërisë, për të cilën jemi të vendosur të sakrifikojmë edhe pikën e fundit të gjakut”.
Dy fiset e pushkës e penës, Hoti e Gruda, e ngritën Flamurin Kombëtar Shqiptar në Deçiç më 6 prill 1911, e kthyen në përjetesi kit’ vend historik të bekuar, sikurse e jehon kanga e popullit shqiptar, në një “Krujë të Dytë, Vlorë të Parë”. Këto dy fise të krenarisë kombëtare shqiptare, përkrah fiseve të tjera kryengritëse të Malësisë së Madhe, ishin në Kuvendin e Gërçes (Kelmend i Gurit), ishin ndër nënshkruesit e Memorandumit të Gërçes (shqip-frengjisht). Në kit’ dokument historik panshqiptar, pjesë e vazhdimësisë të Platformës të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare të Lidhjes së Prizrenit e nji Program plotor për Autonomi të Shqipërisë me 12 kërkesa, janë firmtarë nga fisi i Hotit Ded Gjo’ Luli e Gjet Mark Ujka dhe nga fisi i Grudës Sokol Baçi e Dedë Nika.
Në Kërkesën e tyne të 18 nëntorit 1918, të dy fiset sëbashku, Hoti e Gruda, e shohin me vend e me rend me ia njeh thuktë Konferencës së Paqes në Paris disa nga kontributet e veta kombëtare shqiptare e properëndimore: “Ndë 1911 banorët e Fisevet t’ona, të bashkuem me vllaznit t’onë të Këlmendit, të Shkrelit e të Kastratit, rrokën armët kundër ndrydhjes së Turqvet të Rinj, e ndë 1912 kanë luftuem prapë kundër Turqisë, krahpërkrah me Beslidhunit ballkanik, për liritë e mëvetësisë të Shqipnisë. Po, mjerisht, Konferenca e Londrës nuk deshi me na i njohun të drejtat, e Fiset t’ona ia lëshoi Malit të Zi tue i bashkuem kështu me fatik e keq qi patën shumë vise të tjera të Shqipnisë, të cilat qen shkëputun prej Atdheut shi mb’atë kohë kur vetë ajo Konferencë po e krijonte të lirë e më vete”.
Hoti e Gruda, me histori e traditë në gene e hapa, me dhimbjen në shpirt e zemra prej ndamjes nga trungu amë kombtar etnik i Shqipërisë, me pushkë në sy e krah për me u ribashkue me kombin e vet, me vuajtjet mbi shpinë nga pushtimi shoven i Mbretnisë së Malit të Zi, me plot sakrifica, shkatërrime, emigrime e spastrime etnike gjatë dy Luftnave Ballkanike (1912-1914) e Luftës së Parë Botërore (1914-1918), nga Shkodra i fjalathonë Konferencës së Paqes në Paris, tekstualisht: “…Konsujt e Pushtetevet të Mëdha e Ushtritë Ndërkombëtare të Shkodrës kanë qënë dëshmitarë të shmërgimit tragjik të banorëve të Hotit e të Grudës e të mundimevet të randa e të patregueshme që kanë vuejtun rrotull vjetëvet 1913, 1914 e 1915 tue e shkuem jetën andej e këtej larg votravet e të sdeshun prej pasunivet të veta”. Njëherash edhe iu bajnë me dije Fuqive të Mëdha të mbledhuna në Paris se: “Populli i visevet t’ona, qi për doke e zakone, e për gjuhë e gojëdhana të veta kombtare asht thjesht shqiptar protestoi rrebtësisht, disa herësh kundër këtij lëshimi të padrejtë e të dhunshëm…Këto janë pësimet e vajtueshme të Fisevet të Hotit e të Grudës”.
4=Dy bajrakët e Hotit e bajraku i Grudës, 45 burra të këtyne dy fiseve, me të Drejtën e Zotit, në emën të Tokës, Historisë e Ardhmënisë së vet lokale e kombëtare, u mblodhën më 18 nëntor 1918 në Shkodër plotpërplot dy muaj para Konferencës së Paqes në Paris. Ata kishin besë e shpresë se në kit’ Konferencë Ndërkombëtare “po bahen gadi me hedhun themelet e njij paqe të drejtë e të qëndrueshme të mbështetun mbi këto parime fisnike” dhe iu bajnë të ditun se në pritje të fillimit të punimeve të saj “shpresat tona po njallen”.

Nënshkrues të kësaj Kërkese zyrtare publike për Konferencën e Paqes në Paris, për ministrat e Jashtëm të Amerikës, Mbretërisë së Bashkuar, Francës e Italisë, janë burrat ma të shquar të Hotit e të Grudës:

Nga fisi i Hotit në Tuz kanë nënshkrue 24 burra të njoftun, dy bajraktarët, nji kryepar’ e kre të lagjeve (vllaznive, barqeve) të atyhit, sipas këtyne titujve zotnues e sipas rendit të atëherit:

Deli Meta – bajraktar e kryepar i rrethit të Rapshës (Hot)
Tom Nikolla – krye i lagjes Gjonaj
Gjekë Uci – krye i lagjës Gjonaj
Nikollë Luca – krye i lagjës Jungji
Gjush Marku – krye i lagjës Kolçekaj
Nikë Martini – krye i lagjes Pepaj
Lekë Marku – Krye i lagjës Gjelaj
Lucë Ula – Krye i lagjës Gjoknikaj
Marash Doka – Krye i lagjës Ndrekaj
Zef Muça – Krye i lagjës Vuksalaj
Prelë Dushi – Krye i lagjës Prekaj
Prenk Gjetja – Krye i lagjës Lulashpepaj
Gjon Ujka – Krye i lagjës Brigje
Haxhi Mustafa – Krye i lagjës Nënhelm
Lucë Nishi – bajraktar i rrethit të Traboinës (Hot)
Prelë Keri – krye i lagjes Arrza
Gjon Ujka – Krye i lagjës Gojçe
Sokol Mali – Krye i lagjës Dushaj
Nikë Gjeloshi – Krye i lagjës Vuksanlekaj
Gjokë Elezi – Krye i lagjës Bardhaj
Nikë Gjeloshi – Krye i lagjës Nabom
Dedë Gjoni – Krye i lagjës Rranza
Prenk Zeka – Krye i lagjës Çemerr
Gjon Nika – Krye i lagjës Skorraq
Nga fisi i Grudës në Tuz kanë nënshkrue 21 burra të njoftun, bajraktari, tre kryepar’ dhe kre të lagjeve (vllaznive, barqeve) të atyhit, sipas këtyne titujve zotnues e sipas rendit të atëherit:
Dedë Nika – bajraktar i Grudës
Pjetër Preka – kryeparë i rrethit të Rranzës së Sukës (Grudë)
Mirash Hasi – kryeparë i rrethit të Grudës së Poshtme – Grudë
Dedë Nika – kryeparë i Dinoshës
Lulash Baçi – krye i lagjës Pikala
Lekë Luli – Krye i lagjës Prifti
Palokë Marku – Krye i lagjës Levka
Lucë Gjeloshi – Krye i lagjës Bregcem
Kolë Leka – Krye i lagjës Kurreci
Dokë Ujka – Krye i lagjës Grimaj
Tomë Gjeku – Krye i lagjës Setanaj
Losh Gjeka – Krye i lagjës Ubrunçaj
Dedë Preka – Krye i lagjës Kalaj
Tomë Gjoni – Krye i lagjës Sinishtë
Prelë Doka – Krye i lagjës Vulaj
Gjek Preloci – Krye i lagjës Nikaj
Marash Pëllumbi – Krye i lagjës Meshkallë
Prenk Deda – Krye i lagjës Vucok
Mehmet Murati – Krye i lagjës Gjokaj
Bisho Caku – Krye i lagjës Haxhiaj
Zef Martini – Krye i lagjës Preçaj
Dy fiset e moçme shqiptare Hoti e Gruda, 45 firmëtarët e Kërkesës i drejtohen Konferencës së Paqes në Paris “tue pasun besim të plotë se do të kryhen dëshirat t’ona” dhe, njëherash, theksojnë në vargavijë të kësaj kërkese se “marrim lejen me i u sjellun drejtësiës së tyne tue i lutun përvujtnisht, nde’mën të drejtave të shëjta të Shqipniës e të parimit të vetvendimit të popujve që të kenë mirësiën me venduem qi fiset t’ona të lidhen prapë me atdhenë t’ënë, Shqipniën”. Në përmbyllje të Kërkesës së tyne ata paraqesin dhe argumentat e veta se Hoti dhe Gruda “janë nji pjesë e pandame e saja (Shqipërisë), si për arsye ethnografike e gjeografike, ashtu dhe për gojëdhanat e dëshiret kombtare të banorëvet të vet”.
Kjo Kërkesë e Hotit dhe e Grudës mbeti në Dosjen e madhe të pambyllun të Konferencës së Paqes të Parisit (1919-’20). Ajo mbeti si Ankesi II i Notës XXII, pasi Aneksi 1 ishte Kërkesa e Anës së Malit e Krajës. Sikurse këto treva etnike shqiptare në Bregdetin Adriatik e Ultinën e Podgoricës, në dy anët e Cemit e Moraçës, edhe ato në lartësitë alpine si Plavë-Gucia, Rrozhaja etj., mbetën nën Malin e Zi prej atëherit e dekteri më sot. Këto ishin padrejtësi të shekujve XIX e XXI, ndërsa shekulli XXI duhet të jetë ndryshe…

MUHARREM HUDENISHTI I POGRADECIT,MË 8 MAJ 1919,NË DOSJEN E KONFERENCËS TË PAQES NË PARIS

November 15, 2014 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ/
1.Xhydollarët e Pogradecit i njeh historia. Ata janë udënishtas. Derë Age. Bregliqenas. Rrënjas. Të përkushtuar e të sakrifikuar për kombin e vet. Të mendjes, të pushkës.
Një prej tyre është dhe Muharrem Hudënishti. Patriot i kohës. Luftëtar me merita. Burrë i zoti. I ditun, i fortë. Personalitet përfaqësues i Hudënishtit në periudhën e Pavarësisë deri kah pushtimi fashist i Shqipërisë. Me emën e vend ndër figurat e shquara të Pogradecit. Edhe në Qarkun e Korçës. Dhe në dy anët e liqenit të Ohrit e të Prespës. Dhe në gjithato qëndra e rrethina përgjatë Drinit të Zi, Shkumbinit e Vardarit.
Patriotit Muharrem Hudënishti i ka ecë emni e firma në kancelaritë e botës, tek Fuqitë e Mëdha. Ai është në Dosjen e Konferencës së Paqes në Paris (1919-1920), përndryshe “Konferenca e Versajës”, e cila u mblodh në dy vite e nënshkroi pesë traktate: me Gjermaninë, me Austrinë, me Hungarinë, me Bullgarinë, me Turqinë. Aty, gjatë diskutimit plot debate të Traktatit të Fshehtë të Londrës (1915) dhe në kuadrin e “Çështjes së Adriatikut”, u trajtua dhe Çështja e Shqipërisë Londineze, e cila rrezikohej t’i merrnin territore fqinjtë e saj ballkanik e mesdhetarë si Greqia, Jugosllavia Versajiste (Serbia e Mali i Zi) e Italia. Aty, Shqipëria pati mbrojtjen Uillsoniane, pasi Greqia kërkonte Korçën e Gjirokastrën, ashtu sikurse Mali i Zi Shkodrën e Italia Vlorën, etj. Kjo Konferencë ishte një domosdoshmëri e kohës dhe mbetet një shembull i keq i botës për arsyenat se nuk u zbatuan parimi i kombësisë dhe i vetëvendosjes së popujve, nuk mori në konsideratë kërkesat e interesat kombëtare të Shqiptarëve për një shtet në kufijtë e vet natyral të 1878-tës, solli prapë copëtimin e Shqipërisë për të kënaqë shovinizmin e egër të fqinjve tanë, shërbeu si një “armëpushim” ndërmjet dy luftarëve botërore, përshpejtoi ardhjen e komunizmit bolshevik të Moskovit, etj. Kjo Konferencë, si edhe të tjerat më 1978 e 1912-’13, do të mbeten të mallkuara në shekuj nga varret e djepet shqiptare.
2.Luftëtari kombëtar Muharrem Hudënishti figuron në një dokument të dërguar nga “Të parët e krahinës së Pogradecit” për Konferencën e Paqës të Parisit. Ay dokument, i nënshkruar në Pogradec, mban datën 8 maj 1919. I bashkalidhet Notës XXII të dërgatës Shqiptare në kit’ Konferencë Ndërkombëtare. Është “Aneksi IV” i saj. Sigurisht, ky dokument ka pasë rolin e vet në atë kohë të vështirë diplomatike, politike, me luftna, aneksime territoresh, etj.
Emni i Muharrem Hudënishtit është i dhjeti nënshkrues në kit’ dokument me 26 firmtarë pogradecarë të 1919-tës. Janë burra të mëdhenj të trevës së tyne, në historinë e Pogradecit…Kjo madhështi iu duket edhe tek mbiemnat, që kanë emnat e viseve të tyne: Pogradeci, Starova, Hudënishti, Çërrava, Memëlishti, Trebinja, etj.
Njëzet ë gjashtë firmëtarët atdhetarë të këtij dokumenti të 8 majit 1919 janë emën ndritunit:
Istref Sulejman Starova,
Jashar Isuf Starova,
Hasan Demir Starova,
Dilaver M. Starova,
Zenel Shahin Zagoriçani,
Muharrem Abedin Zagoriçani,
Emin Reshit Vërdova,
Bahri Reshit, Vërdova,
Riza Rexhep Memëleshiti,
Muharrem Abedin Hudënishti,
Hysen Shemsejdin Vinçani,
Arsllan Demir Çaushlliu,
Adem Ymer Trebinja,
Rakip K. Pogradeci,
Hydriz D. Pogradeci,
Zia H. P. Pogradeci,
Koçi Tushi,
Tanas Kërxhali,
Pandi Pasko,
Arsllan Mehmeti,
Riza Xhaferri,
Muharrem Rushani,
Riza Rexhep Pretusha,
Dervish Karafil Shkoza,
Faik Pashë Çërrava,
Adem Selman Leshnica.
3-Konferenca e Paqes kishte katër muaj që ishte mbledh në Paris. Kësokohe mblidhen “Të parët e Pogradecit” e ia nisin kërkesën e tyne të 8 majit 1919.
Ata flasin si “përfaqësonjës të popullit të 140 fshatrave të Pogradecit”. Ata i denoncojnë e demoskojnë planet e intrigat e serbëve për t’u futun si pushtues e aneksues në anën tjetër të liqenit të Ohrit, në krahinën e madhe të Pogradecit.
Ky dokument nuk është thjeshtë një mbledhje e 26 firmëtarëve të tij. Jo. Ai hartohet pas një veprimtarie kombëtare të pogradecarëve, pasi “dje, më 7 maj, u mbajt një meeting 3.000 vetësh në fshatin Podgorije”. Pra, aty, është zëri i tyre. Demonstrohet fuqia e tyre. Janë kërkesat e tyre.
Vet ky dokument dijenon se “vendimet e mbledhjes së Podgorjes, të nënshkruara nga të gjithë përfaqësonjësit e fshatravet ua kemi dërguar Fuqive të Mëdhaja Beslidhuna e të Shoqëruara si dhe Konferencës së Paqës”.
Në atë Kërkësë për të Mëdhenjtë e Kohës e të Botës 26 firmëtarët e saj pogradecarë iu bajnë të ditun se “Në këtë mbledhje kemi treguar edhe një herë sheshit mendimin t’ënë që nuke duam kurrsesi t’i shtrohemi Serbisë, se jem e duam të mbetemi shqiptarë e se nukë munt të thyhen ato lidhje qi na bashkojnë me Atdhe”.
4.Konferenca e Paqës në Paris, vet kryetari i saj Georges Clemenceau– kryeministër i Francës, dhe përfaqësuesit e neltë të Fuqive të Mëdha: Woodrow Willson – president i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, David Lloyd George – kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar i Britanisë së Madhe, Vittorio Orlando – kryeministër i Italisë, dhe stafet e tyre të atyshëm, u njohën dhe me Kërkesën e Pogradecit të nënshkruar nga 26 përfaqësues lokal të tij.
Kësokohe, ky vit i pas Luftës së Parë Botërore (1914-1918), ishte tejet i vështirë për Kombin Shqiptar, sikurse dhe për Pogradecin e krejt Qarkun e Korçës, ku ishin prezent dhe forca franceze. Nga njana anë Korça, si gjithnji, ishte në rrezik nga grekët. Nga ana tjetër Pogradeci, si gjithmonë, ishte në rrezik nga serbët. Ata iu flasin me sinqeritet e besë shqiptare Konnferencës së Paqes, gjithsecilit nga “Katër të Mëdhenjtë”: “Sot për sot jemi të çarmatosur, po gjendja e ushtrive frënge në vent ësht për ne garanti e mprojtje”.
Letër-Kërkesa e Pogradecit e mirtuar nga 3.000 pogradecarë dhe e nënshkruar nga 26 firmëtarë pogradecarë iu përcjell deklaratën e tyre: “E shofim për detyrë të dëftejmë edhe se jemi betuar për të mbajtur tërësin’ e tokës s’onë e se do t’u bëjmë garth me zembrat tona sulmevet t’armikut që kërkon të futet mbrënda”. Sigurisht, këta pogradecarë me “armik” kuptojnë e luftojnë si serbët dhe grekët e çdokush tjetër ngado që të vijnë në trojet e tyne etnike shqiptare.
Ata, në përmbyllje të lëtres së tyre, theksojnë se “Duke iu bërë të njohur vullnetin e popullit tënë” duan që nga Dërgata Shqiptare dhe në Konferencën e Paqes në Paris “të drejtat tona të mirren në kujdes”.
5.
Patrioti Muharrem Abedin Hudenishti, një ndër nënshkruesit e kësaj Kërkese për Konferencën e Paqes, ishte një ndër “Të parët e Pogradecit”, një trashëgimtar emblematik i Derës së Xhydollarëve të Hudenishtit.
Ai ishte një luftëtar kombëtar me kontribut në mbi tri dekada kohore, nga Shpallja e Pavarësisë e deri në vitin e pushtimit të Shqipërisë Londineze nga fashizmi italian. Ai është pjesmarrës e prijës si një figurë vendore në gjithato ngjarje lokale, krahinore e kombëtare, sidomos në vitet 1912, 1915, 1919, 1920, 1930 e 1939. Ai ishte dhe oficer i lartë i Kavalerisë Mbretërore në kohën e Zogut. Vinte nga një familje me gene, zemër e veprimtari monarkiste, legaliste. Edhe vet ishte i tillë.
Muharrem Hudënishti është kushëri i një gjaku, i një zjermi, i një dere, me Nanëmadhen Demire Xhydollari-Durollari, nanën e dr. Guri Durollarit i cili për Mbretin Leka e Familjen Mbretërore, për Monarkinë Shqiptare kreu akte, aksione e ngjarje politike e publike panshqiptare e ndërkombëtare.
Lidhja e Muharrem Hudenishtit me kusherinën e saj Demire dhe me familjen e Durollarëve u ba ma e afërt, pasi i shoqi i saj, Rrapush Durollari, e kishte mik të shumëfishtë: edhe të pragut, edhe të idealit, edhe ta armëve. Shkonin mirë sëbashku. Ishin kundërshtarë e qëndrestarë dhe të pushtimit fashist të 7 prillit 1939. Këta të dy, jo vetëm lindjen në një fshat, në Hudenisht të Pogradecit, po edhe vdekjen e patën në të njëtin vit, më 1939; nga i njëjti armik – pushtuesit fashist italianë.
Luftëtari i çështjes kombëtare shqiptare, Muharrem Hudënishti, ngaqë nuk e kishte pranue pushtimin e vendit, as bashkëpunimin e ofruar me të huajin, u burgos nga fashistët italianë në burgun e Tiranës. Pati një vdekje misterioze. E helmuan në burg në muajt e parë të pushtimit. Ia zhduken edhe trupin, Ai ende dhe sot ka mbet pa varr. Një humbje e madhe, tejet tragjike.
Miku e shoku i tij, Rrapush Durollari, e pati vdekjen nga italianët, në Prrenjas, në vitin 1939, duke e lanë Nanëmadhen Demire Durollari, e cila rrnoi 115 vjet, me tre fëmijë jetimë: Gurin, Shyqyrien e Lirien, të cilët në Amerikë kanë krijue një “brigadë shqiptare” me djemë e vajza, nipa e mbesa në disa breza vargni genetike e jetike.
Një nga nipat e sotëm të prijtarit lokal e luftëtarit kombëtar Muharrem Abedin Hudenishtit, që i shkroi sëbashku me 25 pogradecarë të tjerë Konferencës së Paqes në Paris më 1919, jeton në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. E mban emrin e tij: Muharrem. E ka për nder kit’ emër. Ia mban lart emnin gjyshit të tij. Edhe kur për shpagim si familje monarkiste e legaliste ishte në burgun e egër të Spaçit për dhjetë vite gjatë komunizmit bolshevik. Edhe kur punonte në fshat e në miniera. Ai, Muharremi pasardhës ishte prapë i “prekur” në biografinë e tij, jo vetëm si mbretnorë, po edhe për faktin tjetër: ishte martue me Lirien, me motrën e poetit martir Vilson Blloshmi, të cilit diktatura ia mori jetën për me ia ndal lirinë e fjalës, vargun poetik, rrugëtimin perspektiv. Muharremi qëndroi dinjitar edhe kur pas Dhjetorit ’90 erdhi Demokracia në Shqipëri e punonte zyrtar i shtetit në Ministrinë e Rendit e Ministrinë e Drejtësisë. Ky, Muharremi i Xhydollarëve, i kishte të gjitha: edhe i fismë nga genet, me kontribute brezash në histori, me përvojë në jetë, i shkolluar me arsim të lartë në dekadat e fundit, po prapëseprapë, edhe një tjetër herë, socialistët e ardhun në pushtet me rebelemin e vitit ’97-tës, e hoqën nga puna, donin t’ia mbyllnin rrugët. Po ai iku në Amerikë. Po i përplot gati dy dekada atje, me nusen e tij e dy djemtë. Atje, ky “Muharremi i Dytë” ka shkrue edhe një libër me tregime. Kot nuk e thashë që kryerradhë se këta Xhydollarët e Hudënishtit janë edhe të pushkës, edhe të penës. E mbajnë lart emnin e të parëve të vet, si të Muharrem Abedin Hudenishtit, që luftoi deri në vetmohim për Çështjen Kombëtare Shqiptare, që i shkroi edhe Konferencës së Paqes në Paris.

Georges Leka : “Shqipja në Historinë e qytetërimit Europian “ në Paris

June 30, 2014 by dgreca

Studiuesi Georges Leka zhvilloi një takim në Paris në Galerinë Espas të qëndrës ALBinfos , organizuar nga ALBATROY dhe ALBINFOS me temë “Shqipja në Historinë e Qytetërimit Europian”, ku ishin të pranishëm njerez të njohur të artit dhe të kultures. Ky takim ku ishte i pranishëm edhe ambasadori shqiptar në Paris, Dritan Tole ishte i pari në rradhë nga cikli bisedave që vë në fokus shqipen dhe rolin e saj në Historinë e Qytetërimit Europian”.
Zamir Mati, artist i cili prej vitesh jeton në Paris, një nga organizatorët e aktivitetit i tha ATSH-se se, se studiuesi Leka, shpjegoi dhe prezantoi në këtë takim, metodën e zgjedhur duke u ndalur e mbështetur në mjaft referenca të deritanishme të historisë, gjuhës, arkeologjisë, dokumentave materiale dhe studiuesve me botimet e shumta të kësaj teme.
Ai u ndal, në rëndësinë dhe këndvështrimin shkencor larg interpretimeve politike, rënies në gjykime nacionalizmash dhe interpretimeve pasionante e delirante ku shpesh nga mosnjohja e mos respektimi i kritereve shkencore e historike shfaqen qëndrime e ide të gabuara në mjaft ndërmarje të tilla prej amatorësh…
Një rëndësi të veçantë për studiuesin Georges Leka ka edhe zhvillimi i jashtëzakonshëm i informatikës dhe teknologjisë e cila ka zhvilluar duke e demokratizuar jo vetëm pasurimin e informacionit në komunikimin e njohjen e shpejtë por edhe pjesmarrjen e mbështetjen shkencore mbi trashëgimin historik, arkeologjik të materialeve nga gjithë kultura historike botërore e njohur deri tani larg kufizimeve që kohët e mëparshme dhe politikat shovene pengonin e pengojnë herë, herë njohjen e plotë të të gjithë materialeve historike ( sidomos shkrimeve të vjetra ) ekzistuese që edhe mbahen të mbyllara padrejtësisht në arkiva apo zhduken për qëllime të këqia Një nga mjetet më të rëndësishme është edhe komunikimi e në veçanti gjuha dhe gjuhët me historinë e zhvillimit të tyre gjatë shekujve. Në këtë aspekt vlerësimi, opinioni dhe përcaktimi i deritanishëm dominant në historinë e gjuhëve për gjuhën shqipe si një gjuhë e vjetër është tepër i rëndësishëm dhe bazë e studimit për kontributin e saj në Historinë dhe qytetërimin Europian. Biseda u shoqërua me imazhe dhe figuracion të çdo pjese që përbënte metodën dhe strukturën e saj të përdorur nga Georges Leka.
Doktori i Shkencave Historike të Qytetërimeve Antike Mathieu Aref vlerësoi punën e kujdesëshme të studiuesit Georges Leka, rezultat i një studimi, njohje, e paraqitje nëpërmjet një metode të zgjedhur në të gjithë përbërësit e saj.
Ai gjithashtu theksoi se vetëm në mënyrë shkencore e kritere rigoroze në zbatimin e tyre duke u mbështetur në trashëgiminë e shkrimeve më të vjetra, referencave konkrete të autorëve antikë pa tjetër që studimet në këtë fushë do të përparojnë, pasurohet dhe do të marrë vendin e duhur më shumë historia e Pellazgëve, Ilirëve dhe Shqiptarëve vazhdimësia e tyre që na vjen e argumentuar e cituar qysh prej 2500 vjetësh prej autorëve antikë. ( zoti M. Aref është përkrahës i tezës Pellazge )
Ndërsa prof. doc. Tomorr Plangarica i atashuar në Institutin e Gjuhëve Orientale në Paris vlerësoi shtrimin e përbërësit e metodës së zgjedhur prej studiuesit Georges Leka dhe i sugjeroi që rezultatet e dëshieuara duhet të mbështen edhe më shumë në kriterin gjuhësorë edhe të interpretimit fonetik. Mjeku i njohur Kujtim Drishti vlerësoi punën e strukturuar deri tani nëpërmjet një metode shkencore ku rezultatet e së vërtetave historike nuk do të ndërtohen nga pushtetet politike por nga e vërteta shkencore dhe kjo e vërtetë shpesh herë është një paradoks i tiparit demokratik ku një person mund të fitojë me mendimin e tij mbi një shumicë konservatore dhe e mbështetur me sajesa të cilat shumë herë vështirësojnë daljen e së vërtetës.
Gjuhëtari dhe përkthyesi Agron Hasku i atashuar në Universitetin 8 të Parisit, u ndal në aspektet gjuhësore të shkimeve të vjetra të autorëve antikë dhe strukturave gjuhësore krahasuese të tyre për të ndihmuar e thelluar më tej studimet e deritanishme.
Në pjesën e fundit të bisedës u shfaq materiali filmik shkencor i prodhuar nga ALBATROYnga Georges Leka në bashkëpunim me Piktorin e Merituar Zamir Mati.
Në këtë takim zoti Mathieu Aref i dhuroi të gjithë korpusin e veprave të tij studimore bibliotekës së qëndrës ALBINFOS dhe drejtuesi i saj dashamirësi i artit e i kulturës zoti Gjergji Themeli e falenderoi për këtë gjest dhe dhuratë të çmuar.
Mati : “Roli i shqipes në historinë e Qytetërimit Europian është i qartë “
Siç tha për ATSH-në zoti Zamir Mati, “: …takimi ishte biseda e parë i ciklit prej disa të tilla që Albatroy dhe Albinfos i kërkoi të zhvillonte studiuesi Georges Leka mbi “Shqipen në Historinë dhe Kulturën e Qytetërimit Europian” ajo të tërheq me pasurinë e materialeve të gjetura dhe të paraqitura por edhe nga interesi i madh që treguan pjesëmarrësit për këtë temë tashmë të rihapur edhe si një dritare plot ajër e dritë shpresash shkencore edhe nga zoti Mathieu Aref me laurimin e tij nëpërmjet punimesh plot informacion si Doktor i shkencave të historisë dhe qytetërimeve antike nga Universiteti i Sorbonës, pas një pune dhe kërkimesh dyzet vjeçare. Pata fatin, vazhdon Mati, të prezantoja në këtë mbrëmje studjuesin Georges Leka të cilin e ndjek në punimet e tij prej shumë vjetësh njëkohësisht shoh të përbashkëta në kulturën e qytetërimit europian dhe shprehje kuptimplote të eksistencës së saj në antikitet alfabetet pothuaj të njëllojta që janë gjendur e përdorur në të gjithë pjesën lindore të pellgut të mesdheut, alfabete me të cilat mund të kuptojmë nëpërmjet gjuhës shqipe shumë shkrime të ardhura nga antikiteti … Tashmë në botën e kulturës shqiptare po lëvrojnë këto tema një grup i madh autorësh të cilët botojnë librat dhe tezat e kërkimet e tyre të cilat ndoshta po plotësojnë një mungesë të madhe në këtë fushë, gjithashtu frymëzojnë për kërkime të mëtejshme dhe organizim institucional të këtyre mendimeve. Unë nuk dua të harroj pa përmendur librat e parë për gjuhën tonë nga mësuesit e mi dhe historinë e saj që im Atë e kishte pasion dhe kështu të na i propozonte librat për ti lexuar e midis tyre të zgjidhte studimet e Eqerem Çabejt, librin plot pasion “Gjuha jonë” të Skënder Luarasit, librat e rilindasve, arbëreshëve, që flisnin për gjuhën e ëmbël. Pasionin e dashurinë për historinë e gjuhën shqipe e vazhdoi me vepra konkrete duke udhëtuar në botën e etruskëve vëllai im Ilir Mati . Po ashtu për mua atëherë merrte një vlerë të veçantë libri mitik i Historianit e gjuhëtarit Spiro Konda i diplomuar në Universitetin e Athinës në vitet 30. Im atë na shpjegonte librin plot informacione fjalësh të përbashkëta të gjuhës së vjetër shqipe e “greke të vjetër”, formim fjalësh e toponimesh dy emrash të përsëritur në gjuhën e fqinjëve, që të lejonin të imagjinoje treva të përbashkëta e historitë e tyre në mugëtirë të shekujve. Këto na lejonin ne të hynim e kuptonim më lehtësisht historitë vjetra të Homerit të përkthyera me një bukukuri stilistike të dialektit të veriut prej mjeshtrit të përkthimit të këtyre veprave nga Gjon Shllaku e Pashko Gjeçi. Tani duke ndjekur studimet më të mira për lidhjet e ndërthurje e gjuhëve të vjetra kuptojmë kjartë edhe rolin e shqipes në historinë e Qytetërimit Europian.
Takimin e përshëndeti edhe Ambasadori i Republikës së Shqipërisë në Francë, Dritan Tola.

JUVENTUSI SHOKON PARIZIENET, Fiton 1:0

April 3, 2014 by dgreca

Juventusi ka shënuar fitore shumë të rëndësishme në udhëtim te Lyoni me rezultat 1-0, për të bërë një hap të madh drejt gjysmëfinales së Europa League. Kampioni i Italisë hyri në këtë sfidë me një formacion që nuk jemi mësuar ta shohim, por kjo nuk ndikoi aq në lojën e italianëve e cila ishte stabile.

Pjesa e parë kaloi me dominim të Juventusit, ashtu sikurse e dyta.Në fund të takimit, në minutën e 85-të ishte Leonardo Bonucci ai që shpërbleu mysafirët me një gol nga afërsia për 1-0.

Në ndeshjet tjera Porto ka mposhtur Sevillan në shtëpi, Benfica fitoi minimalisht në udhëtim te Az Alkmarr, teksa Baseli befasoi me rezultat 3-0 Valencian.Finalja e Europa League zhvillohet në maj në Juventus Arena.