• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Fiaskoja e tërheqjes nga Afghanistani dhe 11 Shtatori

September 10, 2021 by s p


Analizë nga Rafael Floqi


Pretendimet e përsëritura publike nga udhëheqësit ushtarakë dhe civilë amerikanë se forcat afgane po përmirësoheshin dhe ishin në gjendje të luftonin, përgënjeshtruan pesimizmin e tyre privat – me pak fjalë, ato ishin thjesh gënjeshtra të krijuara për të mbështetur mbështetjen publike amerikane për luftën. Skenat shqetësuese në aeroportin e Kabulit dhe frika e justifikuar se çfarë do të ndodhë me afganët nën një raund të ri të sundimit taleban kanë formuar sfondin e bisedave të nxehta rreth asaj që Shtetet e Bashkuara duhet ose nuk duhet të kishin bërë në Afganistan. Pjesa më e madhe e kritikave ka ardhur në pragun e administratës së Biden për një tërheqje të planifikuar dobët që ka lënë qytetarët amerikanë dhe aleatët afganë në rrezik.

In this file photo taken on March 11, 2002 US soldiers returning from the Gardez battlefield leave a Chinook helicopter at the US base in Bagram. – Launched in the wake of the September 11 attacks, the war in Afghanistan claimed the lives of tens of thousands of Afghans along with around 2,400 US soldiers and saw trillions squandered in what has largely been deemed a failed nation-building project. (Photo by HOANG DINH Nam / AFP) (Photo by HOANG DINH NAM/AFP via Getty Images)
President George W Bush stands with community leaders before delivering remarks at the Islamic Center of Washington, District of Columbia, September 17, 2001. (Photo via Smith Collection/Gado/Getty Images).

Disa aspekte të krizës së menjëhershme mund të ishin shmangur nëse evakuimet e personelit amerikan dhe afganëve që punuan me SHBA kishin filluar më herët. Dhe administrata nënvlerësoi qartë shpejtësinë me të cilën forcat afgane të sigurisë do të rrëzoheshin përballë ofensivës së fundit talebane. Por edhe nëse largimi Afganistani nga SHBA do të ishte planifikuar më mirë, marrja e kontrollit nga talebanët do të kishte ndodhur herët a vonë, me pasoja të rënda për njerëzit e Afganistanit. Prioriteti afatshkurtër duhet të jetë evakuimi i amerikanëve që kanë mbetur sa më shpejt të jetë e mundur dhe sigurimi i azilit të sigurt -përfshirë vizat dhe mbështetja financiare-për afganët që largohen nga talebanët.Por për sa i përket pyetjes se çfarë duhej bërë ndryshe, mbajtja e trupave amerikane në Afganistan pafundësisht nuk ishte një përgjigje e zbatueshme, siç vuri në dukje Presidenti Biden në fjalimin e tij në fillim të kësaj jave: “Pas 20 vjetësh – një trilion dollarë të shpenzuar për trajnimin dhe pajisjen e qindra mijëra Forcave të Sigurisë dhe Mbrojtjes Kombëtare Afgane, 2.448 amerikanë u vranë, 20.722 të tjerë u plagosën dhe mijëra të panjohur që erdhën në shtëpi me trauma të padukshme për shëndetin e tyre mendor – nuk do të dërgoj një brez tjetër të amerikanëve në luftë në Afganistan pa asnjë pritje të arsyeshme për të arritur një rezultat të ndryshëm. “Siç e bëri të qartë Washington Post me publikimin e “Afganistan Papers”-të cilat janë shtjelluar në një libër të ri nga reporteri i Post Craig Ëhitlock-zyrtarët amerikanë e kanë ditur prej kohësh se mbështetja tek personeli ushtarak dhe policor i mbështetur nga SHBA në Afganistan nuk ishte i zbatueshëm. Forca luftarake, e gjymtuar nga korrupsioni dhe mungesa e mbështetjes bazë nga nivelet e larta të qeverisë afgane. Edhe pse ofensiva përfundimtare e talebanëve po lëvizte përpara, kishte trupa afganë të detyruar të linin postet e tyre për shkak të mungesës së artikujve bazë si ushqimi dhe municionit. Vullneti për të mbështetur një qeveri të korruptuar me legjitimitet të diskutueshëm në Kabul thjesht mungonte. Pretendimet e përsëritura publike nga udhëheqësit ushtarakë dhe civilë amerikanë se forcat afgane po përmirësoheshin dhe ishin në gjendje të luftonin, përgënjeshtruan pesimizmin e tyre privat – me pak fjalë, ato ishin thjesh gënjeshtra të krijuara për të mbështetur mbështetjen publike amerikane për luftën.Ndërsa afrohet 20 vjetori i sulmeve të 11 shtatorit, ka kaluar shumë kohë për një rivlerësim rrënjësor të politikës së jashtme tepër të militarizuar të Amerikës. Sipas Projektit të Kostove të Luftës në Universitetin Broën, luftërat e Amerikës pas 11 Shtatorit kanë pasur shpenzime prej mbi 6.4 trilionë dollarësh; kushtoi qindra mijëra jetë nga të gjitha anët; dhe la mijëra personel ushtarak amerikan të vdekur, ose me plagë të rënda fizike, ose me dëmtime traumatike të trurit ose me çrregullime të stresit post-traumatik. Në Irak, rezultati ishte po një regjim sektor i korruptuar, shtypës, që hapi derën për pushtimin e pjesëve të mëdha të vendit nga ISIS, pasi trupat irakiane u avulluan përballë sulmit të tyre në 2014 – dhe kjo për të njëjtat arsye që përfshinin korrupsionin, mungesa e furnizimeve dhe rënia e moralit që karakterizoi trupat afgane përballë ofensivës përfundimtare të talebanëve. Në Afganistan, rezultati ishte një konflikt shkatërrues 20 -vjeçar i ndjekur nga ardhja në pushtet e talebanëve. Të dy rastet duhet të jenë mësime objektive mbi kufijtë – dhe pasojat e rrezikshme – të mbështetjes në forcën ushtarake si mjeti kryesor i angazhimit global gjeopolitik amerikan.Amerika duhet të bëjë gjithnjë zgjidhjen midis angazhimit botërëor në mbrojtje dhe projektimit gjeopolitik që ajo si hiper fuqi që është para sfidave te Kinës , Rusisë dhe Iranit në rajon . Nëse Biden u ngut, apo ishte i paaftë me administratën e tij të largohej nga Afganistani në kohë dhe mënyar dha pa këto konseguenca para 20 vjetorit të 11 shatorit, për të fituar pikë politike, menyra se si u realizua kjo bëri që të ishte një fiasco një dështim i vërtetë, që do t’i kushtojë shumë administratës dhe gjeopolitikës së Amerikës dhe “ his legacy”, trashëgimisë së Bidenit dhe ngjryrosi për keq edhe kremtimin e përvjetorit të 20-të të 11 shtatorit. 11 Shtatori si një vrimë në zemër Më 11 Shtator 2001, nëntëmbëdhjetë terroristë rinj të armatosur me thika dhe prerës kutish rrëmbyen katër avionë, duke i rrëzuar dy prej tyre në kullat binjake të Qendrës Tregtare Botërore dhe një të tretë në Pentagon. Një aeroplan i katërt – me shumë mundësi me synim Kapitolin e SHBA – u rrëzua në tokë në Shanksville, PAa nga udhëtarët guximtarë. Gati 3,000 njerëz vdiqën. Kjo ishte një fatkeqësi e shkallës së Pearl Harbor-it për Amerikën.Sot, një brez i studentëve të kolegjit dhe të rinjve nuk u kujtohet ky sulm terrorist, por si sot e kam të gjallë atë pamje, në kohën që ndodhesha në Shqipëri dhe në një internet kafe, pashë së pari pamjet e kullave dhe avionët që ranë në to. Po ashtu në Afganistan muajin e kaluar, marinsat që shërbyen dhe vdiqën në një luftë që kishte zgjatur tërë jetën e tyre, luftë në të cilën kishin shërbyer edhe disa nga prindërit e tyre. Përvjetori i 20 -të, i 11 Shtatorit mbërrin ndërsa një Amerikë e rraskapitur, po përpiqet të dalë nga një kryqëzim fatkeqësish: një pandemi që ka marrë më shumë se 645,000 jetë në Shtetet e Bashkuara, turma emigrantësh që hyjnë nga kufiri jugor, për plasje racore, dhe skifoja e fundit të luftës në Afganistan ishte vërtet shumtë të zymtë por e mundshme për t’u evituar, po të mos kishte një administratë dhe Pentagon që shqetësohej më shumë për ‘Ëokeizëm “ se sa për të ardhmen e Amëerikës dhe sfidat globale.Duke sulmuar simbolet e pasurisë dhe fuqisë së Amerikës, terroristët e Al Kaedës sollën në realizim të tmerrshëm versionin e tyre të xhihadit dhe ngatërresën e ankesave të ushqyer gjatë dekadave nga udhëheqësit e tyre ekstremistë, mbi të gjitha Osama bin Ladenit . Tragjedia nxiti akte të jashtëzakonshme guximi dhe sakrifice, një derdhje simpatie në mbarë botën dhe një rritje të unitetit dhe patriotizmit në SHBA. Por gjatë viteve që pasuan, plagët nuk janë shëruar kurrë plotësisht pasi kombi ka kaluar nëpër një breshëri stresi dhe sprove. Politika amerikane është bërë më toksike. Besimi ynë tek institucionet, tek udhëheqësit tanë dhe, më e rëndësishmja, tek njëri -tjetri është gërryer. Përpjekja globale drejt lirisë, të cilën shumë amerikanë e morën si të mirëqenë kur përfundoi Lufta e Ftohtë në 1989, ngeci dhe më pas shkoi në të kundërt. Historia nuk mbaroi; u kthye me hakmarrje. Tre shqiptarë viktima të 11 ShtatoritNë mesin e viktimave që humbën jetën ishin shtetas të më tepër së 70 vendeve dhe në mesin e tyre edhe tre shqiptaro-amerikanë : Simon Dedvukaj, Mon Gjonbalaj dhe Rrok Camaj. Dedvukaj. Gjonbalaj dhe Camaj ishin disa prej shqiptarëve që punonin në Qendrën Tregtare Botërore, e njohur në gjuhën popullore si “Kullat Binjake”. Ata humbën jetën në 11 Shtator dhe përkujtohen çdo vit bashkë me viktimat e tjera të asaj tragjedie. Në Manhatan organizohet si për çdo vit një ceremoni përkujtimore për mijëra viktimat e 11 shtatorit. Edhe familjarët e tri viktimave si çdo ritual mortor vjetor presin e përcjellin njerëz dhe vizitojnë memorialët e anëtarëve të familjeve të tyre, që humbën jetën më 11 shtator 2001.Simon Dedvukaj ishte më i riu nga të tre shqiptarët që humbën jetën në Manhatan. 26-vjeçari Dedvukaj punonte në Qendrën Botërore të Tregtisë si përgjegjës i punonjësve të mirëmbajtjes së Kullave Binjake. Tashmë në Neë York është edhe fondacioni “Simon M. Dedvukaj” , ku qëllimi i këtij fondacioni është në arsimimin dhe edukimin e brezave të rinj për të bërë zgjedhjen e duhur në jetë, për t’i shërbyer jo vetëm vetes, por edhe familjeve dhe komunitetit ku ata jetojnë.Rrok Camaj, shqiptar nga Malësia e Madhe, punonte në njërën prej Kullave Binjake, ku pastronte xhamat nga jashtë. 60-vjeçari kishte qenë në katin e 105-të kur i kishte telefonuar të birit, Vincent, për t’i dhënë lamtumirën dhe për t’i thënë se tani “ai do të ishte në duart e Zotit”.65-vjeçari Mon Gjonbalaj, shqiptar nga Kosova, punonte prej 30 vjetësh si portier në njërën prej Kullave Binjake. Gjonbalaj e donte shumë punën dhe refuzonte të dilte në pension, megjithëse e kishte mbushur moshën. Në telefonatën e fundit nga kati i 86-të i Kullës Binjake numër dy amaneti i tij kishte qenë që fëmijët e tij të bëheshin të fortë dhe ta kujtonin.Krimi i shekullit që ndryshoi BotënVrasja e gati 3,000 amerikanëve me të drejtë shkaktoi një kërkim shumëpalësh, ndërkombëtar që synonte Al Kaedën kudo që kishte operacione, përfshirë Afganistanin. Qelizat terroriste duheshin çrrënjosur dhe burimet e tyre të financimit, materialet dhe logjistika të ndërpriteshin. Por në muajt që do të vinin, administrata e re e Presidentit George W. Bush e trajtoi 11 Shtatorin si Pearl Harbor, si një akt lufte midis shteteve.Ky ishte një gabim dhe prapambetje në gjykim. Nuk ka dyshim për sofistikimin e Al Kaedës, një rrjet shumëkombësh i përhapur me një rrjet kompleks logjistike dhe financimesh, udhëheqës karizmatikë dhe një rekord të gjatë sulmesh terroriste të Al Kaedës kundër objektivave amerikane, ku qenë vranë gjashtë persona në një bombardim të vitit 1993 në Qendrën Botërore të Tregtisë ; 19 ushtarë në një sulm mbi një kompleks strehimi ushtarak amerikan në Dhahran, në Arabinë Saudite, në 1996; 224 persona në bombardime të njëkohshme të ambasadave amerikane në Nairobi, Kenia dhe Dar es Salaam, Tanzani, në 1998; si dhe 17 marinarë amerikanë në një bombardim të anijes luftarake amerikane “Cole” në brigjet e Jemenit në vitin 2000.Një njoftim famëkeq i inteligjencës i dhënë Bushit më 6 shtator 2001, pesë ditë para sulmeve, titullohej “Bin Ladin është i vendosur për të goditur në SHBA”. Kështu që sumet nuk erdhën nga hiçi. Komisioni i 11 Shtatorit më vonë e identifikoi këtë si një dështim të imagjinatës së inteligjencës . “Ne nuk besojmë se udhëheqësit e kuptuan rëndësinë e atij kërcënimi,” zbuloi komisioni. “Rreziku terrorist nga Bin Laden dhe Al Kaeda nuk ishte një temë kryesore e debatin e politikave në publik, media apo Kongres. Në të vërtetë, mezi u përmend gjatë fushatës presidenciale të vitit 2000. ” Përgjatë agjencive të shumta si – CIA, FBI, Departamenti i Mbrojtjes, Administrata Federale e Aviacionit, – qeveria nuk qe në gjendje ta bënte terrorizmin një shqetësim mbizotërues kombëtar dhe të degradonte aftësitë e Al Kaedës. Kështu humbi shanse të shumta për të penguar komplotin e 11 Shtatorit.Sulmet shkaktuan ndryshime të mëdha në operacionet e qeverisë federale. U krijua Departamenti i Sigurisë Kombëtare, që qe riorganizimi më thelbësor i qeverisë që pas Luftës së Dytë Botërore. Kontrolli i i aeroporteve u federalizua dhe u vendos nën kontrollin e një Administrate të re të Sigurisë të Transportit. Komuniteti i inteligjencës u riorganizua, sytë dhe zbuluesit e qeverisë tani koordinohen nga një drejtor i inteligjencës kombëtare. U krijua kështu edhe një Qendër Kombëtare Kundër Terrorizmit, e cila i raportonte drejtorit.Këto ndryshime, dhe puna besnike, e palodhur e qindra mijëra shërbyesve publikë, kanë ndihmuar në shmangien e një sulmi të ngjashëm katastrofik në 20 vitet që kaluan që nga 11 shtatori, megjithëse ekstremizmi i dhunshëm islamik, ka vazhduar të kërcënojë Perëndimin, me sulme të mëdha, si ato në Madrid në 2004, Londër në 2005 dhe Paris në 2015.Demokracia Jeffersoniane nuk mund eksportohet Në politikën e jashtme, edhe pse, administrata e Bushit nuk pranoi në komisione e Senatit para se të fuste Amerikën në luftë, militantët talebanë, të cilët kontrollonin Afganistanin nga viti 1996 deri në 2001 kishin rimarrë kontrollin e vendit, ishin zellistë të pamëshirshëm, që strehonin Bin Ladenin dhe bashkëpunëtorët e tij. Vetëm pasi ata refuzuan të dorëzonin terroristët e Al Kaedës, atëhere ishte e drejtë që një koalicion i udhëhequr nga SHBA, që përfshinte edhe aleatët e NATO-s, të futej në Afganistan për të përmbysur talebanët. Por gjërat shpejt shkuan keq. Bin Ladeni dhe disa nga bashkëpunëtorët e tij të lartë u kapën në një zonë malore të ndaluar të njohur si Tora Bora, por arritën të shpëtonin pasi komandantët ushtarakë amerikanë në terren u lutën për më shumë urdhëra nga lart. Bin Laden përfundoi i fshehur në Pakistan, ku do të qëndronte derisa të vritej nga forcat speciale amerikane më 2 maj 2011. Pasi Bin Laden u arratis, qëllimet e pushtimit të Afganistanit u bënë më të turbullta. SHBA iu drejtua një projekti utopik për ndërtimin e kombit, që ishte i admirueshëm në disa aspekte, por jo realist, as i realizueshëm për historinë e Afganistanit të mbushur me pushtime të një pas njëshme nga perandoritë. Edhe më keq, misioni në Afganistan ishte i varfër nga burimet financiare pasi Shtëpia e Bardhë e ktheu vëmendjen drejt Irakut.Eshtë e qartë, nga punimet e shumta të gazetarëve dhe studimet e mëvonshme, se administrata e Bushit ishte e fiksuar tek Saddam Hussein dhe po kërkonte mënyra për të justifikuar një pushtim amerikan në Irak , menjëherë pas 11 Shtatorit – edhe pse nuk praktikisht ndonjë provë që lidh pushtein Baathinst laik të Huseinit me regjimin e terroristëve islamikë të Al Kaedës.Një Kongres gati unanim, ku vetëm përfaqsuesja demokrate, Barbara Lee (D-Oakland) ishte kundërshtarja e vetme dhe e guximshme , i dha Bushit një autorizim pothuajse të pakufizuar për përdorimin e forcës ushtarake kundër atyre që “planifikuan, autorizuan, kryen ose ndihmuan sulmet e” 11 Shtatorit. Me kalimin e kohës, ky mandat i gjerë, i paqartë dhe i pacaktuar u përdor për të ndjekur penalisht të ashtuquajturën luftë globale kundër terrorit që çoi në pasoja katastrofike për SHBA, jashtë dhe brenda vendit.Pasi u rrëzua regjimi taleban në Afganistan në 2001, SHBA dhe aleatët e saj u takuan për të krijuar një demokraci të re, me një angazhim të stilit të Planit Marshall, për ndihmë për rindërtimin e vendit. Si rezultat, një brez afganësh jetoi një jetë më të mirë dhe më të shëndetshme, mësuan të lexojnë, dhe u bënë të vetë-mjaftueshëm ekonomikisht dhe kanë marrë përgjegjësinë për jetën dhe fatet e tyre, veçanërisht gratë dhe vajzat. Ato arritje janë të lavdërueshme, por ato kërcënohen tani nga kthimi i talebanëve. Vendimi për të përjashtuar talebanët nga negociatat e hershme për të ardhmen e Afganistanit ishte një gabim. Kështu ishte edhe vendimi, në vitin 2003, për shpërbërjen e ushtrisë irakiane pasi u rrëzua Sadam Huseini. Pasi i kishte prerë kokën regjimit Baathist, administrata e Bushit nuk kishte asnjë plan për ta mbajtur Irakun të qëndrueshëm. Ashtu si Afganistani, Iraku përfshin besime, fise, fraksione dhe gjuhë të shumta. Edhe kufijtë e tij janë konstrukte artificiale, të vizatuara nga perandoritë erdhën dhe shkuan. Situata në Irak u përkeqësua shpejt nga një luftë civile midis radikalëve sunitë islamikë, përfshirë Baathistët e rrëzuar dhe shumicës shiite të Irakut, e cila kishte dhe ka lidhje të ngushta me Iranin shiit.Shifrat tronditëse të dy dekadave të konfliktit, që nga 11 shtatori janë dokumentuar nga projekti “Kostot e Luftës “në Institutin Broën për Universitetin Ndërkombëtar dhe Publik të Universitetit Broën: shkruhet se pati rreth 930,000 vdekje për shkak të dhunës së këtyre luftërave, përfshirë 387,000 civilë të vrarë; 38 milionë refugjatë ose persona të zhvendosur; ndryshe edhe 8 trilionë dollarë kosto për qeverinë amerikane; me operacionet kundër terrorizmit në 85 vende.Terroristë të padënuar, amanet i pa plotësuarDuke filluar në janar 2002, afërsisht 780 terroristë të dyshuar të kapur jashtë SHBAt u mbajtën në burgun ushtarak në Guantanamo Bay, në Kubë. Disa prej tyre – veçanërisht Khalid Shaikh Mohammed, militanti pakistanez i përshkruar si arkitekti i sulmeve të 11 shtatorit – janë vrasës të provuar. Por shumë, shumë të tjerë u mbajtën, pa ndonjë përfaqësim adekuat ligjor ose proces të rregullt ligjor, me pretekste më të dobëta. Presidenti Obama u përpoq ta mbyllte kampin, por Kongresi refuzoi të lejojë që terroristët si Mohamed të gjykohen në SHBA. Gati 20 vjet më vonë, pothuajse 40 burra mbeten të burgosur në Guantanamo Bay. Disa janë akuzuar ose dënuar për krime lufte sipas një sistemi të komisioneve ushtarake të krijuara për t’u marrë me rastet e tyre. Të tjerët janë ndaluar pafundësisht, pasi as nuk janë akuzuar nga gjykatat dhe as nuk janë rekomanduar për lirim. Rreth 10 mbeten të ndaluar në pritje të transferimeve në vende të tjera. Pesë prejt disa dhe krerë të sotëm të talebanëve të sotëm u shkëmbyen nga adminstrata Obama me nje dezeror amerikan. Gjiri i Guantanamos mbetet një njollë në ndërgjegjen e Amerikës. Burrat më të rrezikshëm të mbajtur atje – Mohammed; Ëalid bin Attash, një jemenas që pranoi se kishte komplotuar sulmin në Cole; dhe Ramzi Binalshibh, gjithashtu një jemenas, i cili akuzohet se ishte një komplotist i 11 shtatorit – duhej të ishte gjykuar në gjykatat federale shumë kohë më parë, i dënuar dhe i dënuar me burgim të përjetshëm me siguri maksimale. Të tjerët, për të cilët provat nuk janë të qarta, duhet të lirohen. Duke shtuar fyerjen, njeriu që ndihmoi në organizimin e pushtimit të shpejtë të Afganistanit nga talebanët, i cili tronditi Presidentin Joe Biden, ishte mbajtur në Guantanamo Bay për 12 vjet derisa u lirua në 2014 nga Presidenti i atëhershëm Barack Obama, si pjesë e shkëmbimit të të burgosurve. për një dezertor amerikan. New York Post raporton se Khairullah Khairkhwa, një mik i liderit të Al-Kaedës Osama bin Laden, ishte organizatori i ofensivës rrufe të talebanëve, e cila rimori vendin në vetëm shtatë ditë. Khairkhwa, një mullah i talebanëve, kishte qenë ministër i brendshëm i talebanëve në Afganistan. Ai u kap pas sulmeve terroriste të 11 shtatorit në New York City dhe Washington, DC, dhe u mbajt në vendin e ndalimit të terrorizmit të SHBA në Guantanamo Bay (Gitmo) nga 2002 deri në 2014, sipas Fox News.. Përdorimi i avionit dhe metodave të tjera të torturës – nën eufemizmin “teknika të zgjeruara të marrjes në pyetje” – i kushtoi Amerikës terrenin e lartë moral. Ndërkohë, shteti i sigurisë vazhdoi të zgjerohet, me Agjencinë e Sigurisë Kombëtare dhe agjencitë e tjera që pohojnë fuqitë e mëdha të mbikëqyrjes përmes telefonit, emailit dhe komunikimit me tekst të amerikanëve dhe duke u përfshirë në përgjime pa urdhër.Për meritën e tij, Bush nuk ishte islamofob. “Terroristët janë tradhtarë të besimit të tyre, duke u përpjekur, në fakt, të rrëmbejnë vetë Islamin,” i tha ai Kongresit më 20 shtator 2001. “Armiku i Amerikës nuk janë miqtë tanë të shumtë myslimanë. Nuk janë miqtë tanë të shumtë arabë. Armiku ynë është një rrjet radikal i terroristëve dhe çdo qeveri që i mbështet ata. “Ky mesazh ishte i lavdërueshëm, por fatkeqësisht ai humbi në shumë komunitete amerikane, ku emigrantët dhe qytetarët me prejardhje arabe, të Lindjes së Mesme ose të Azisë Jugore përjetuan një rritje të diskriminimit dhe dhunës pas 11 shtatorit. Viktimat e shumë besimeve – Muslimane, Bahai, Sikh, Jain, Hindu dhe më shumë – u persekutuan. Krimet e paragjykimeve u hetuan, por në pjesët më të rëndësishme të botës në internet, filloi të zhvillohej një ligjërim urrejtës. U bë e tepërt gjatë presidencës së Barak Obamës – presidentit tonë të parë me ngjyrë, i cili e kishte kaluar një pjesë të fëmijërisë së tij në Indonezi, një komb mysliman – dhe ai u ngjit gjatë fushatës presidenciale të Donald J. Trump, “ndalimi mysliman” i të cilit në 2017 tregoi se sa islamofobia ishte bërë e pranueshme.Apo po fitojnë terroristët?Ushtarët e thjeshtë të Al Kaedës besonin se SHBA mund të rrëzoheshin nga sulmet ushtarake, por mendimtarë dhe filozofë të tjerë më të sofistikuar revolucionarë islamikë thanë se Amerika mund të rrëzohej vetëm duke i kthyer institucionet e saj dhe duke krijuar parime kundër vetes – lirisë, demokracisë, drejtësisë.Debatet tona të thella të brendshme – jo vetëm mbi luftën, sigurinë, mbikëqyrjen, privatësinë dhe torturat, por gjithnjë e më shumë mbi vetë demokracinë tonë – pasqyrojnë se sa më e ndërlikuar dhe e copëtuar është bërë Amerika gjatë 20 viteve të fundit. Besimi në institucionet, ekspertët dhe udhëheqësit, të cilët ishin gërryer që nga Lufta e Vietnamit dhe Watergate, u përkeqësua pas 11 Shtatorit, duke kontribuar në injorancën komplotiste të ditëve të sotme. Ndjenja e të qenit në gjendje të lëvizë lirshëm në vend pa frikë, realiste apo jo, është komprometuar. Shkeljet e ligjit dhe normave ndërkombëtare, dhe dy luftëra kryesisht të kota, kanë gërryer shpirtin tonë kolektiv.E megjithatë, edhe pse këto dy dekada kanë qenë të errta , gjithçka nuk është e humbur. Për çdo amerikan që është kthyer drejt izolacionizmit dhe nacionalizmit, ka votues më të rinj që ushqejnë bashkëpunimin shumëpalësh, respektojnë institucionet tona, kujdesen për planetin tonë dhe besojnë se bashkëpunimi mes popujve është e vetmja rrugë e vërtetë drejt sigurisë. Për çdo krim të urrejtjes, ka pasur akte të shumta dhembshurie dhe mirëkuptimi. Për çdo shpërdorim të pushtetit, ka pasur mbrojtës që kërkojnë që Amerika të respektojë parimet e saj. Kërcënimi i dhunës ekstremiste mbetet i vërtetë dhe duhet të ballafaqohet, por ne e dimë se mund të vijë nga një numër burimesh. Një kapitull ri i pasigurt Eshtë e vështirë të mendosh për një ngjarje që transformoi kaq thellësisht opinionin publik amerikan në dimensione të shumta se sa sulmet e 11 shtatorit. Ndërsa amerikanët kishin një ndjenjë të përbashkët ankthi pas 11 shtatorit, muajt që pasuan gjithashtu u shënuan nga fryma e rrallë e unitetit publik.Ndjenja patriotike u rrit pas 11 shtatorit. Pasi SHBA dhe aleatët e saj filluan sulmet ajrore kundër talebanëve dhe forcave të al-Kaidës në fillim të tetorit 2001, 79% e të rriturve thanë se kishin valëvitur r një flamur amerikan. Një vit më vonë, një shumicë prej 62% thanë se ata shpesh ishin ndjerë patriotë si rezultat i sulmeve të 11 shtatorit.Për më tepër, publiku kryesisht la mënjanë dallimet politike dhe u mblodh në mbështetje të institucioneve kryesore të kombit, si dhe udhëheqjes së tij politike. Në Tetor 2001, 60% e të rriturve shprehën besim tek qeveria federale – një nivel që nuk ishte arritur në tre dekadat e mëparshme, as që ishte afruar në dy dekadat qysh atëhere. Terreni në Manhatanin e Poshtëm, Arlington, Va. Dhe Shanksville, Pa., U shenjtërua nga tragjeditë e 11 shtatorit 2001. Ne nderojmë hirin, dinjitetin dhe kujtimin e gati 3,000 shpirtrave të humbur atë ditë duke shtyrë përpara një vizion të një Amerike më të mirë dhe një bote më të drejtë. Tani kanë kaluar dy dekada nga sulmet terroriste në Qendrën Botërore të Tregtisë dhe Pentagonit dhe rrëzimi i Fluturimit 93 – ku vetëm guximi i udhëtarëve dhe ekuipazhit, ndoshta parandaloi një sulm terrorist edhe më vdekjeprurës.Për shumicën që janë aq të rritur sa të mbajnë mend, kjo është një ditë që është e pamundur të harrohet. Në shumë mënyra, 11 shtatori ndryshoi mënyrën sesi amerikanët mendojnë për luftën dhe paqen, sigurinë e tyre personale dhe bashkëqytetarët e tyre. Dhe sot, dhuna dhe kaosi në një vend gjysmë botë larg sjell me vete hapjen e një kapitulli të ri të pasigurt në epokën pas 11 shtatorit.

Filed Under: Featured Tagged With: 11 shtatori, Afganistani, Rafael Floqi

TALEBANIZMI NJË KËRCËNIM EMINENT PËR DEMOKRACINË LIBERALE

September 8, 2021 by s p

Nga Kastriot Aliaj

Fitorja e paimagjinueshme e talebanizmit dhe vendosja e hegjemonisë mbi teritorin Afgan,erdhi si rezultat  i papërgjegjshmërisë së perëndimit, që premtuan paqen dhe më në fund u larguan me turp. Tabloidi mbi Afganistan që “dizenjuan”talebanët në të gjithë teritorin, shënon njollën  më tragjike në historinë e tij. Lëvzjet e tyre me hapa të qeta pa ju trëmbur syri, flet për dështimin e rezistencës afgane dhe forcave që i trajnuan ato, në këtë luftë pa lavdi për më shumë se dy dekada. Rendi i ri që kërkojnë të modelojnë talebanët, nuk mund të mos jetë kërcënim për demokracinë liberale, pamvarësisht nga premtimet e tyre të paqarta politike. Sot dhimbja afgane është jo vetëm një keqardhje, por edhe një paralajmërim se gjithçka mund të ndodhë, në se premtimet e tyre nuk kanalizohen në të mirë të paqes dhe sigurisë. Në se do të hidhemi larg në histori, disa shëmbuj janë të ngjashëm me ngjarjet që kanë tërhequr vëmëndjen e botës politike jo vetëm në rajon, por edhe në vëndet perëndimore me demokraci liberale. Kështu mund të përmëndim historinë e Tebës, që i dha fund hegjemonisë Lakoniane në shek.e IV p.e r, kur askush nuk e priste një gjë të tillë. Po kështu flet dhe beteja e vogël e Pidnas në Selanik, e cila u bë shkak për shëmbjen e ëndrrës së Aleksandrit të Madh, duke i hapur rrugë lindjes së perandorisë Romake. Por me gjithë rritjen dhe lulëzimin e saj, ishte beteja e Andrianopojës që nisi për shkatërrimin  ostrogotëve, duke shënuar rënien e perandorisë famëmadhe të Romës. Por ngjarjet e Afganistanit me një rrjedhë më të herëshme, kanë marrë vëëndjen e politikës por edhe të analizës, për vetë subjektin dhe karakterin e zhvillimeve të tyre. Krisja fillon kur në Kirkuk të Irakut ish.presidenti Donald Trump, braktisi aleatët që ishin kundërshtarë të Amerikës. Ky qëndrim donte të thoshte  se SHBA nuk mund të humbnin më njerëz dhe kohë në atë rajon,ku paqa dhe siguria nuk dukeshin në horizont. Po i njëjti skenar u shaplos edhe nga Joe Biden, që njoftoj largimin e trupave deri më 31 Gusht, duke e lënë Afganistanin në mëshirë të fatit dhe kërcënimeve të talebanizmit. Ky vendim tregonte se SHBA nuk kishin nxjerë mësime nga Sajgoni i vitit 1975, kur atëherë ish presidenti Gerard Ford u tërhoq pa lavdi, por të paktën organizoj tërheqjen e mbi 135 mijë vitnamezëve që kishin bashkëpunuar me forcat amerikane. Uashingëtoni dhe aleatët që operuan në Afganistan, duhet të ndihen të përgjegjshëm për gjithçka që nuk shkoj mirë, pa folur për imazhe patetike të tërheqjes nga Kabuli, kur spetakli i turpshëm u mbyll me 13 viktima. Kjo disfatë shkaktoi valë shokuese, që shkuan deri tek kundërshtarët historik të SHBA. Kjo bëri që të buzëqeshë dhe të fërkojë duart Irani, i cili tërheqjen e trupave amerikane e quajti disfatë e Satanajt të Madh. Këtë deklaratë ai e bëri në Korrik të këtij viti,kur dërgoj ministrin e jashtëm Mohamad Javad Zarif,i cili u takua me liderin taleban Mohamad Abbas Stanikzai. Këto valë që pushtuan botën e shokuar nga pandemia, fshinë besimin, solidaritetin dhe besueshmërinë tek kështjella e demokracisë liberale, siç janë SHBA për mbrojtjen e paqes dhe sigurisë në botë. Po kush janë disa nga kundërshtarët,që u ngazëllyen dhe po argëtohen me këtë dramë tragjike? E para nga kundërshtarët e saj që fërkoj duart ishte Turqia, e cila në bisedimet me presidentin e Rusisë Putin, premtoj një qasje graduale me talebanët. Nga ana tjetër ishte Putini që në një konferencë shtypi me Kancelaren Merkel i quajti amerikanët të papërgjegjshëm për çka ndodhi në Afganistan. Po në këtë korsi po noton edhe Kina komuniste,ku ministri i jashtëm Wang Yi në takimin e 28 Korrikut, me dorën e fortë të talebanëve Abdyl Ghani Barador, që tani është një nga figurat kryesore të regjimit, premtoi se do të ndihmojë qeverinë e talebanëve. Kjo dramë që po luhet në Afganistan i dha frymëmarrje internacionales radikale islamike, e cila duke qënë pas Katarit ka tani në dorë një shtet islamik krejtësisht të formuar. Ky shtet është tashmë më i organizuar se sa ai në Mosul e në disa qëndra të tjera, nga ku mund të shpërndahen materiale propagandistike për sulme ideologjike, apo më keq akoma veprime të karakterit terrorrist, kundër demokracisë liberale. Ardhja e talebanëve në fuqi në Afganistan, ka gjallëruar edhe hijet e zeza të ISIS-it, të cilët nuk janë më të ndryshëm nga ata. Si të tillë dhe me një histori të njohur krimesh, ata mund të bëhen më të rrezikshëm se dje,nga që mund të hakmerren për humbjen e njerzëve të tyre dhe bashkëpuntorëve. Kështu Afganistani me këtë gjëndje konfuze dhe të paqartë, po shënon vijën e ndarjes midis demokracisë liberale dhe kundërshtarëve të saj. Në se talebanët do të pranojnë idetë e guximshme të përendimit për bashkëpunim, mund të mos jetë ai që shohim sot, por këtë do ta vërtetojnë ngjarjet e mëvonëshme. Aktualisht bota po sheh se në atë vënd të lojës së madhe, për më shumë se një cerek shekulli, një rend i ri gjërash po shpalosen me shpejtësi, që vetë koha do konfirmojë saktësisht qëndrimin negativ apo pozitiv të talebanëve. Kjo dramë është tablloja e një paradigme me ndryshim rolesh, që mund të sjellë rritjen e mosbesimit tek aspiruesit e paqes dhe sigurisë në atë rajon. Sot kjo dhimbje që flet për keqardhje, më pas në se ngjarjet nuk marin për mirë në dobi të jetës së afganëve, nesër rreziku për demokracinë liberale mund të jetë akoma edhe më i madh.  

Filed Under: Analiza Tagged With: Afganistani, Kastriot Aliaj, Talebanizmi

Një saktësim historik dhe një perspektivë politike

August 31, 2021 by s p

Nga Genc Pollo

Refugjatët afganas po krahasohen me shqiptarët që lanë vendin duke ikur nga sytë këmbët në vitet 1990-1991. Ky krahasim po përdoret nga propaganda e qeverisë për të ngjallur emocione pozitive dhe për të prezantuar si moralisht të justifikuar strehimin e deri 4000 refugjatëve nga Afganistani. Si zakonisht propaganda nuk kujdeset shumë për vërtetësinë e saktësinë e narrativës së saj. Edhe ky rast nuk përbën përjashtim. Në 90-91 regjimi komunist ishte ekonomikisht e moralisht i drobitur dhe me përjashtim të disa segmenteve të Sigurimit të Shtetit e të rojeve kufitare kishte humbur vullnetin për ushtruar “dhunë revolucionare”. Ata mijëra e mijëra njerëz të paushqyer e të veshur keq që u dyndën në anijet e ndodhura në porte apo marshuan në male e pyje për gjetur diku një jetë më të mirë nuk kërcënoheshin (më) nga internimi, burgosja e pushkatimi. Ata thjesht ishin shpresëhumbur e të dëshpëruar (çdo krahasimi me vitet e fundit nuk është ose është i rastësishëm). Ata nuk ishin bashkëpunëtorë të shteteve të huaja me prani ushtarake, diplomatike apo ojf-iste në vend por njerëz nga të gjitha shtresat e shoqërisë (asokohe njiheshin tre: klasa punëtore, fshatarësia kooperativiste e inteligjenca popullore). Fillimisht ata u pranuan në shtetet fqinjë (Greqi, Itali e më tej në Europë); por kur u duk se u teprua me numrat e mjetet si në gusht 91 u kthyen me forcë në Rinas përmes një ure ajrore. Ndryshe nga refugjatët afganas atyre nuk ju ofrua evakuim me avion nga shtete të huaja dhe as nuk u pritën e përshëndetën në aeroport nga qeveritarë siç po shohim me kryeministrin ekzibicionist; ata u ndihmuan pjesërisht nga strukturat shtetërore e më së shumti nga qasja karitative e shoqërive në vendet strehuese. Krahasimet historike çalojnë në përgjithësi. Por nëse duhet patjetër të gjejmë një paralele shqiptare me minieksodin në Afganistan më e afërta që gjëndet është ajo e viteve 1944-1946. Ata që kolaboruan me Wehrmacht-in e autoritetet gjermane pjesërisht ikën nga deti e toka brenda vitit 1944. Ata që punuan me misionet anglo-amerikane pjesërisht mundën të largoheshin deri në vitin 1946. Ata që mbetën vuajtën keq pasojat e një vrulli ideologjik totalitar e çnjerëzor shumë të ngjashëm me atë të talebanëve në vitet 90. E vetmja gjë për të cilën tashti mund të shpresojmë e lipset të lutemi është që talebanët e vitit 2021 të jenë më pak dogmatikë e më shumë njerëzorë.Përveçse të shpresojmë e të lutemi lipset edhe të veprojmë që projekte idealiste të Perëndimit, si ai që filloi në v. 2001 në Afganistan, të mos dështojnë si pasojë e inkompetencës, paqartësisë, miopisë e korrupsionit. Për këtë sfidat i kemi këtu, në vendin tonë duke mos harruar se i zoti e nxjerr gomarin nga balta. 

30 gusht 2021

Filed Under: Opinion Tagged With: Afganistani, Genc Pollo, opinion

MBAS KABULIT, PERËNDIMI I PANDEHUR E SHTYSAT KUNDËRAMERIKANE

August 28, 2021 by s p

Nga ANGELO PANEBIANCO /

“Corriere della Sera”, 21 gusht 2021 Përktheu: Eugjen Merlika/


Përfundimi i ngjarjes afgane nuk është vetëm humbja më rrënuese e pësuar kohët e fundit nga shoqëria perëndimore prej një lëvizjeje totalitare. Në mënyrë paradoksale ajo shënon çastin e një suksesi tejet të hidhur. Të dëshpëruarit që kacavirreshin në aeroplanët që niseshin, gratë e terrorizuara nga kthimi i barbarëve e të gjithë ata që përpiqen të shpëtojnë më parë se sa ferri t’I gëlltitë, dëshmojnë se, megjithë njëzet vitet e luftës e shumë gabimeve, perëndimorët kishin arritur t’I ndihmonin afganët të krijonin, sado pak, një embrion të një shoqërie të hijëshme. Një shoqëri në të cilën vajzat e vogla mund të shkonin në shkollë dhe të rejat në Universitet, në të cilën burrat e gratë të mund të zotoheshin në veprimtari ekonomike, që nuk qëndronin vetëm në kultivimin e opiumit, në të cilën për shumë njerëz ishte e mundur të rifillonin të jetonin, të shpresonin përsëri në t’ardhmen. Përse ndërsa komentet asgjësuese të luftës n’Afganistan, në tërësinë e saj, mbulojnë si flokët e borës mjediset mediatike, përveç gabimeve, është e rëndësishme të kujtohet edhe gjithshka e mirë që megjithatë ësh kryer? Sepse nga shumë shenja, është e dukëshme se ata, ndërmjet nesh, që gjithmonë e kanë urryer po përgatiten të hartojnë një “proçes të madh” kundër shoqërisë perëndimore, parimeve e arritjeve të saj. Politikanët si ata cilësorë si ata të rëndomtë, e kuptojnë gjithmonë në fluturim se cilët janë të fuqishmit në rënie e cilët ata në ngjitje, e i përshtasin menjëherë taktikat dhe strategjitë e tyre ndryshimeve në shpërndarjen e fuqisë, të ndjekur në këtë drejtim nga sektorë shumë a pak të gjërë të opinionit publik. Meqë udhëheqja ndërkombëtare e Shteteve të Bashkuara, që përpara në rënie, del mos më keq nga ndodhia afgane, mund të presim në muajt e vitet e ardhëshëm, një rifillim të fuqishëm të kundëramerikanizmit (nga ana tjetër, asnjëherë i shuajtur) n’Evropë. Rritja e tij është e pashmangëshme si pasojë e rënies së fuqisë amerikane, të humbjes së besueshmërisë e të namit të saj. Por kujdes, kundëramerikanizmi n’Evropë nuk ka qënë kurrë vetëm shprehje e një kundërshtie ndaj Shteteve të Bashkuara. Është shumë më tepër. As shumë e fshehur nga thirrjet kundëramerikane, ka qënë gjithmonë e mundëshme të shquhej armiqësia ndaj qytetërimit liberal perëndimor në tërësinë e tij, i të cilit nga fundi i luftës së Dytë botërore e këtej, Shtetet e Bashkuara kanë qënë drejtues e motor. Kundëramerikanizmi ishte dhe është shtresa më e sipërfaqëshme. Në shtresat më të thella, ka qënë dënimi në bllok i lirive perëndimore, politike, qytetare dhe ekonomike. Këtë e provon fakti që kundëramerikanizmi ka shkuar krah për krah, pandryshueshmërisht, me lëvdatat për regjimet autoritarë e totalitarë. Në të majtë sikurse në të djathtë. Ka qënë një kohë në të cilën kundëramerikanizmi i së majtës martohej me nderimin për Bashkimin Sovjetik e pastaj, n’epokën mbas 68, për Kinën e Maos, për Kubën e Fidel Kastros etj. Në të njëjtën periudhë, në të djathtën skajore, kundëramerikanizmi shprehte armiqësinë kundrejt atyre “demoplutokracive”, që, pikërisht n’emër të qytetërimit liberal, kishin luftuar e mundur nazizmin e fashizmin. Për fat të keq këto nuk janë faqe historie që nuk kanë të bëjnë më me ne, porse kanë të bëjnë. Meqë politika nuk pranon zbrazësira, rënia amerikane, zgjedhja e Shteteve të Bashkuara, e ripohuar tashmë nga Biden-i në vazhdimësi të përsosur me Trump-in (dhe në marrëveshje me çfarë kërkon opinioni publik amerikan), palosjen në vetvete, i le fushë të lirë fuqive të mëdha autoritare, nga Kina në Rusi dhe një morie fuqish mesatare dhe ato me karakter autoritar e njëlloj armike të shoqërisë perëndimore. Do të jenë ato pikat e reja të riferimit (me të cilët, me gjasë, do të shtrëngojnë aleanca e lidhje) të trashëgimtarëve e pasardhësve të kundëramerikanëve evropianë të së djathtës e të së majtës, që nga kohët e Luftës së ftohtë. Natyrisht, rregullat e një sistemi ndërkombëtar shumëpolësh, siç është ai në të cilin jetojmë, janë të ndryshme nga atëherë. N’epokën e Luftës së ftohtë armiku kryesor i shoqërive të lira ishte njëri. Sot shemëritë janë të shumta e të përhapura. Dikush urtësisht ka thënë se dobësia e treguar nga Shtetet e Bashkuara, mund t’a shtyjë Kinën të orvatet të kryejë një provë force mbi Taivanin shpejt a vonë. Nga ana e tyre, rusët mund të llogarisin atë dobësi për të përforcuar pozitat e tyre, sigurisht në Lindjen e Mesme e ndoshta edhe n’Evropë, në kufijtë me NATO-n. Edhe politika rish-otomane e turqëve del e ngrefosur prej ngjarjes afgane e, më parë se kështjella e letrave e ndërtuar nga Erdogani të shëmbet, mund të jemi të pranishëm në të tjera prova fuqije, në funksion kundër-evropian e kundër-perëndimor. E gjithë kjo ndërsa fitorja talebane elektrizon skajshmërinë islamike n’Azi, n’Afrikë, n’Evropë. Për evropianët gjëndja është e vështirë. Çadra amerikane mbi të cilën jemi mbështetur gjithmonë, tani është plot me vrima dhe nuk ka në këtë çast asnjë tjetër që t’a zëvendësojë. Çapëlimi ndërmjet dy shoqërive liberale,asaj evropiane dhe asaj amerikane, është i fortë tani si në kohët e Trump-it: Biden-i ka bërë zgjedhjet e tij për arsye të politikës së brëndëshme pa u shqetësuar për kundërgoditjet johenike mbi Evropën, gjë që sigurisht do të ndihmojë ushqyerjen e kundëramerikanizmit evropian. Kjo gjë, në një t’ardhme t’afërt, mund t’i japë hov e miratime forcave me tipare iliberale që, në Vënde të ndryshme evropiane dukeshin të cunguara vetëm pak javë më parë. Ndoshta demokracitë evropiane, më të qëndrueshme institucionalisht dhe në të cilat është më shumë e bashkëndarë përkrahja e parimeve liberaldemokratike, do t’i qëndrojnë më mirë trysnisë, por është e lehtë të merret me mënd se demokracitë më të brishta, si e jona, të mund të pësojnë pasojat e një gjëndjeje të re ndërkombëtare. Nëse nuk do të jemi të kujdesëshëm, nëse nuk do të jemi t’aftë të vemë në fushë kundërmasa të volitëshme, do të vijë një kohë në të cilën Italia do të bëhet truall i përplasjeve ndërmjet forcash me referentë ndërkombëtarë të ndryshëm, Evropa e Shtetet e Bashkuara nga një anë, Kina, Rusia e kushedi kush tjetër nga ana tjetër. Partia filo-kineze që tani e ka ngritur kokën: “duhet biseduar me talebanët që tani duken më të urtë se dikur”, “duhet të vendosim lidhje të qëndrueshme me Kinën” etj. Edhe miqtë italianë të Putinit, sigurisht nuk do të humbasin rastin. Ndonjë i bën thirrje Evropës. Por Evropa në të mirë a në të keqe, jemi neve. Është gjithmonë problemi se si mund të dalim nga balta duke u tërhequr vetë prej flokësh.
“Corriere della Sera”, 21 gusht 2021 Përktheu: Eugjen Merlika

Filed Under: Politike Tagged With: Afganistani, Corriere Della Sera, Eugjen Merlika

Shqipëria e ka detyrim kohezionin dhe mbështetjen e pakushtëzuar ndaj USA, NATO-s dhe UN

August 19, 2021 by s p

* Gjeneral Piro Ahmetaj

Sigurisht, i kam ndjekur me vëmendje shtesë zhvillimet, vlerësimet, skenarët e kërcënimeve, kundërshtitë dhe dakordësitë strategjike të institucioneve, aktorëve, instituteve, forumeve dhe ekspertëve në Washington DC, Bruksel, New York, e gjetkë mbi gjendjen dhe perspektivën e Afganistanit!

Bashkëlidhur po ndaj intervistën e fundit  të një mendje brilante në fushën e sigurisë globale, Admiral Stavridis, ish-Komandant Suprem i NATO-s,  për/me të cilin kam patur privilegj të punoj (2009-2013).

https://www.msnbc.com/the-sunday-show/watch/admiral-stavridis-speaks-on-kabul-collapsing-to-taliban-118745157591 ose e scriptuar:ttps://www.npr.org/2021/08/15/1027839849/former-supreme-allied-commander-at-nato-describes-military-events-in-kabul.

Lexuar këtë, e gjej pa vend fare që t’i  “ti mësoj babait arat“, për më tepër që për vendet e vogla dhe çështjet me impakte globale, “të dëgjuarit dhe heshtjen” i çmoj dhe këshilloj si arsye racionale zyrtare dhe individuale! Ndërkohē që bota mbarë po ndjek e shokuar, ore pas ore në 3D zhvillimet në Afganistan, e çmoj po ashtu si protagonizëm cinik për cilindo që “gjetën rastin të shfryjnë mllefin për humbjen dhe dështimet e turpshme të imperializmit Amerikan” apo të tjerë të gjithëditur, që japin mendje si duhet të sillen SHBA, NATO, UN, BE, Rusia, Kina,  veçmas ose së bashku për të ardhmen e sistemit global të sigurisë!

Si një ekpert modest për SK dhe NATO-n besoj edhe më fortë, se për rrethanat shtesë, nuk ka asnjë zgjidhje tjetër për Shqipērinë zyrtare, përveçse të garantojë: “kohezion, solidaritet, mbështetje dhe kontribute të pakushtëzuara kur vjen puna te interesat gjeopolitike në raport me USA, NATO-n dhe UN”! Kështu, përveç protagonizmit politik të panevojshëm të Kryemistrit, përtej oshilacioneve të mavro-Kryetarit pa asnjë fitore të vetme në 8 vjet, apo sindromës së kamikazëve pas karrigeve të pushteteve: “vendimin e qeverisë Rama për mikpritjen e afganëve të kërcënuar nga talibanët, nuk e gjej as si gjest i fisnikërisë apo autolëvdata si këto, por vetëm në përmbushje të DETYRËS KOMBËTARE për të ndarë barrën dhe marrë përsipër përgjegjësitë në raport me SHBA, NATO-n  si dhe e gjej njē mundësi shumë e mirë që kjo detyrë shtëpie, korespondon si mesazh para uljes në karrigen e Këshillit të Sigurimit në UN !

Nga ana tjetër, në gjykimin tim, kur vjen fjala te sistemi, faktorët dhe aktorët e sigurisë globale: “USA, NATO, UN, BE, AU, etj nuk janë as organizma bamirësie as xhandarmëri ndërkombëtare por sinergji vlerash, rregullash, angazhimesh, kapacitetesh dhe detyrimesh për të reaguar në mënyrë kolektive ndaj kërcënimeve dhe interesave të përbashkëta! Thënë sa më lartë, si mesazh për kopenë e donkishotëve të sëmurë nga egocentrizmi i pushtetit, apo për  audiencë globale si dhe ushtrinë e listës së pagatorëve të gjithëditur, i lutem Zotit «të na mbyll gojën të mos flasim kur nuk kemi çfarë të themi…”!

Kthimi si 20 vjet më parë i regjimit të  Talibanëve, nën drejtimin e liderit suprem Akhundzada si dhe zëvendësit Yaqoob (djali i themeluesit të Talibanëve, Mulla Omar),  është këmban alarmi, që sigurisht do të krijojë një «Erë të Re» të standarteve të sigurisë jo vetëm në Afganistan dhe për rajonin e trazuar, por do t’i shkundi gjithë mekanizmat e sigurisë, pasi: ” Liria nuk dhurohet përgjithmonë,  por mbetet para se gjithash sfidë, mision dhe përgjegjësi Kombëtare”!

Në përmbledhje sa sipërpërmendur, shpresoj, uroj dhe lutem që populli Afgan të gjej dritën e arsyes si dhe në emër të Zotit të shmangë vëllavrasjen dhe të vendosi paqen në themelet e ardhmërisë së kombit të tyre të masakruar dhe martirizuar për interesa të të tjerëve, nga vetëvetja dhe jo vetëm. Shqipërisë po ashtu, do t’i duhet të përmirësojë më tej instrumentat dhe më posaçërisht aftësitë e kapaciteteve të Sigurisë Kombëtare si dhe për përmbushjen e detyrimeve ndaj USA, Rajonit, NATO, BE dhe UN ! 

* Gjeneral ® Piro Ahmetaj,

Espert i Lartë SK & NATO;

Zv/President i Këshillit të Atlantikut, & ish:

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare– PD;

Këshilltar Ushtarak i President të R.Sh;

Zv.ShShP &Përfaqësues Kombëtar NATO;

Filed Under: Histori Tagged With: Afganistani, Piro Ahmetaj, Rikthimi i talebaneve

  • 1
  • 2
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NË VEND TË NJË KARTOLINE, SOT NË DITËLINDJEN E TIJ
  • ASOCIACIONI I PROPOZUAR E SHNDËRRON KOSOVËN NË FUÇI BARUTI 
  • GJASHTË KUSHTET E KRYEMINISTRIT KURTI JANË TË ARSYESHME
  • VACE ZELA ( 7 prill 1939 – 6 SHKURT 2014)
  • NJË BIBLIOTEKË PËR QYTETIN E ALFABETIT SHQIP
  • Hapja e shkollave të para shqipe në vitet 1941 – 1944, ngjarje e rëndësishme, kyçe në historinë e Kosovës
  • Ekspozita “Gjergj Kastrioti Skënderbeu-kalorësi i lirisë së shqiptarëve”
  • TECHNOLOGY REVIEW (1981) / ÇFARË ËSHTË NJË FOTOGRAFI? — PËRGJIGJJA E FOTOGRAFIT SHQIPTAR ME FAMË BOTËRORE GJON MILI DHE NJË KOMENT PËR LIBRIN E TIJ “FOTOGRAFI DHE KUJTIME”
  • Rreth rëndësisë së përkthimit në gjuhën angleze të librit “Koja në rrjedhën e kohëve” të autorit Fran Gjeloshaj
  • Kryeministri Kurti priti në takim ambasadorët e akredituar në Kosovë
  • THE SIX CONDITIONS OF PRIME MINISTER KURTI ARE REASONABLE
  • Momenti që drejtësia në Shqipëri që të tregojë se sa është e pavarur
  • MISIONI I VATRAVE SHQIPTARE NË SHBA. NË VEND TË NJË URIMI…
  • Pentagoni godet dhe rrëzon balonën ‘spiune’ kineze. Po tani ?
  • Tërmeti në Turqi, Vatra shpreh solidaritet dhe lutet për viktimat e të plagosurit

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT