dr. Pashko Camaj – Page 2 – Dielli

VAKSINA E COVID-19 – NDËRMJET PIKËPYETJEVE, KEQKUPTIMEVE DHE HAMENDËSIMEVE

April 15, 2021 by dgreca

Nga: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik *

Që nga fillimi i pandemisë Covid-19, komuniteti shkencor, në të gjithë botën, ka qenë në një garë me kohën, për të prodhuar vaksina të sigurta dhe efektive, që do të ngadalësonin dhe përfundimisht t’i jepnin fund kësaj murtaje globale. Me disa vaksina tani në përdorim dhe më të disponueshem çdo ditë, hezitimi për të vaksinuar është një nga pengesat tona të fundit në luftën kundër Covid-19. Deklaratat alarmante nga qarqe të ndryshme, dhe të mediave sociale, të cilat paraqesin vaksinat Covid-19 në një dritë negative, kanë shtuar një dyshim të panevojshem për shumë njerëz. Hedhja e dritës mbi disa prej miteve të zakonshëm do të na ndihmojë të ndërtojmë, në mënyrë të sigurt, imunitetin mbrojtës përmes vaksinimit. Këtu janë përgjigjet për disa prej keqkuptimeve të zakonshme në lidhje me vaksinat:

PROCESI I MIRATIMIT PËR VAKSINAT E REJA, A U NXITUA?

Jo, procesi nuk u nxitua dhe nuk kishte shkurtime në protokollet që sigurojnë sigurinë e këtyre vaksinave. Para vitit të kaluar, vaksinat zakonisht merrnin disa vjet për t’u zhvilluar, dhe për të marrë aprovimin, kështu që pyetjet eventuale, nuk janë joreale. Sidoqoftë, kur bëhet fjalë për vaksinat e reja që përdorin teknologjinë e dërguesit ARN (mARN) (Pfizer dhe Moderna), ne e dimë se kjo qasje është studiuar për vite me radhë, para se financimi i qeverisë dhe kërkimi global të shënojnë rritje, me shpresën e ndalimit të përhapjes së Covid-19. Zhvilluesit e vaksinave nuk kapërcyen asnjë hap testimi, por disa madje u kryen në një orar të përckatuar për të mbledhur të dhëna sa më shpejt. Edhe pse ato janë zhvilluar në një kohë rekord, ato kanë kaluar të njëjtin proces rigoroz si vaksinat e tjera, duke përmbushur të gjitha standardet e sigurisë. Në vend të kësaj, ne mund të falënderojmë bashkëpunimin dhe investimin e pashembullt në të gjithë botën, për periudhën kaq ë shkurtër kohore, për zhvillimin e vaksinave. Provat klinike dhe rishikimet e sigurisë morën rreth të njëjtën sasi kohe si vaksinat e tjera. Tani e dimë gjithashtu që këto vaksina janë shumë efektive, madje edhe në parandalimin e transmetimit asimptomatik. Ngjarjet e rënda anësore vazhdojnë të jenë jashtëzakonisht të rralla. Këto vaksina vazhdojnë të jenë efektive edhe ndaj varianteve të reja. Në fakt, këto vaksina janë më të mira se ato që ne kishim parashikuar.

VAKSINAT E REJA, A DO TË NDRYSHOJNË ADN-NË TONË, DHE DO TË KRIJOJNË PROBLEME AFATGJATA?

Jo, në asnjë mënyrë. Vaksinat e para të dhëna për autorizimin e përdorimit emergjent përmbajnë ARN të dërguarit (mARN), e cila udhëzon qelizat të bëjnë “proteinën pikante” që gjendet në koronavirusin e ri. Kur sistemi imunitar njeh këtë proteinë, ajo ndërton një përgjigje imune duke krijuar antitrupa – duke mësuar trupin se si të mbrohet nga infeksioni në të ardhmen. ARNi kurrë nuk hyn në bërthamën e qelizës, e cila është vendi ku ruhet ADN-ja jonë (materiali gjenetik). Trupi yne e heq qafe ARNin, menjëherë pasi që të ketë mbaruar me “udhëzimet”. Në përgjithësi, vaksinat rrallë krijojnë ndonjë problem afatgjatë. Por efektet e vonuara të vaksinimit kanë ndodhur – për shembull, me vaksinën orale të poliomelitit dhe vaksinën e etheve të verdha. E rëndësishmja, këto reaksione të vonuara kanë ndodhur të gjitha brenda gjashtë deri në tetë javë nga marrja e një doze përforcuese, dhe reagimet imitojnë infeksionin natyror. Është e rëndësishme të theksohet se provat e Fazës 3 për vaksinën Covid-19 vlerësuan pjesëmarrësit për tetë javët e plota pas vaksinimit. Asnjë efekt i vonuar nuk u shënua. Në të kundërt, rreziku për sëmundje afatgjata dhe kronike, dobësuese është i evident me infeksionet natyrore nga Covid-19.

A MUND TË SËMUREM ME COVID, NËSE BËJ VAKSINËN ANTI-COVID?

Jo. Asnjë nga vaksinat e autorizuara dhe të rekomanduara Covid-19, të zhvilluara aktualisht në Shtetet e Bashkuara (SH.B.A.) nuk përmbajnë virusin e gjallë që shkakton Covid-19. Kjo do të thotë që një vaksinë nuk mund t’ju infgektojë me Covid-19. Ekzistojnë disa lloje të ndryshme të vaksinave në zhvillim. Të gjithë ata mësojnë sistemin tonë imunitar se si të njohin dhe luftojnë virusin që shkakton Covid-19. Ndonjëherë ky proces mund të shkaktojë simptoma, të tilla si ethe të lehta. Këto simptoma janë normale dhe janë një shenjë që trupi po ndërton mbrojtje kundër virusit që shkakton Covid-19. Zakonisht duhen disa javë që trupi të krijojë imunitet (mbrojtje ndaj virusit që shkakton Covid-19) pas vaksinimit. Kjo do të thotë që është e mundur që një person mund të infektohet me virusin që shkakton Covid-19 pak para ose menjëherë pas vaksinimit dhe të sëmuret ende. Kjo ndodh pasi vaksina nuk ka pasur kohë të mjaftueshme për të krijuar imunitet.

PSE NJERËZIT PO VDESIN PASI KANË BËRË NJË VAKSINË ANTI-COVID?

Nuk ka prova që vaksinat shkaktojnë vdekje. Aktualisht, rreth 150 milion njerëz në të gjithë SH.B.A. kanë marrë të paktën një vaksinë në krahun e tyre. Nuk ka rritje të shkallës së vdekjes mbi dhe përtej asaj që pritej, ose nga shkaqet normale ose nga Covid-19. Në SH.B.A., rreth tetë mijë njerëz vdesin çdo ditë, nga shkaqe natyrore, nga aksidentet, nga vrasjet. Dhe nëse disa ndodh që kanë marrë një vaksinë, ditë ose javë para vdekjes së tyre, nuk do të thotë që vaksina e ka shkaktuar atë. Njësoj si ulja në plazh ose shëtitja në park ose pirja e ujit, nuk shkaktojnë vdekjen. Fatkeqësisht, historitë në media drejtohen nga titujt, por sapo të lexojmë titujt tërheqës të vëmendjes, mund të shohim që këto histori nuk pasqyrojnë realitetin. Pra, duke kuptuar numrat aktualë, kur krahasojmë 150 milion njerëz që kanë bërë të paktën një vaksinë, e gjithë ideja se vaksinat po shkaktojnë një rritje të vdekjes, nuk është e vërtetë. Shumica e efekteve anësore të vaksinës Covid-19 janë afatshkurtëra – joserioze, ose të parrezikshme. Disa njerëz përjetojnë një dhimbje të krahut, dhimbje trupi, dhimbje koke ose ethe, që zgjat për një ose dy ditë. Këto janë shenja se vaksina po punon për të stimuluar sistemin imunitar të një personi. Simptomat eventuale, që zgjasin për një kohë më të gjatë, duhet të raportohen te mjeku. E rëndësishme është që kushdo që ka alergji, duhet të diskutojë vaksinën Covid-19 me mjekun e vet, i cili mund të vlerësojë rrezikun.

VAKSINAT COVID-19, A MUND TË SHKAKTOJNË INFERTILITET?

Nuk ka absolutisht asnjë provë që vaksinat e aprovuara shkaktojnë humbjen e pjellorisë. Informacioni i gabuar në mediat sociale sugjeron që vaksina trajnon trupin për të sulmuar sincin-1, një proteinë në placentë, e cila mund të çojë në infertilitet tek gratë. E vërteta është, ekziston një sekuencë aminoacide e ndarë midis proteinës spike dhe një proteine placentare; megjithatë, është shumë e shkurtër për të shkaktuar një përgjigje imune dhe për këtë arsye nuk ndikon në pjellori. Gjatë infeksionit natyror, sistemi imunitar gjeneron të njëjtët antitrupa ndaj proteinës spike që bëjnë vaksinat Covid-19. Pra, nëse Covid-19 prek pjellorinë, tashmë do të kishte një rritje të normave të abortit tek gratë e infektuara me Covid-19. Kjo nuk ka ndodhur.

A PËRMBAJNË VAKSINAT SUBSTANCA TOKSIKE, MIKROÇIPA OSE PAJISJE GJURMUESE?

Jo. Vaksinat Covid-19, në përdorim nuk përmbajnë asnjë implant, mikroçip ose pajisje përcjellëse. Përveç një përbërësi aktiv, vaksinat Pfizer dhe Moderna përmbajnë yndyrna (të cilat mbrojnë mARN), kripëra dhe një sasi të vogël sheqeri. Vaksina e markës Johnson dhe Johnson, Janssen gjithashtu përmban kripëra, sheqer dhe etanol. Asnjë nuk përmban vezë, ruajtës ose latex. Në toksikologji ka një term të përdorur për herë të parë nga një shkencëtar zviceran, Paracelsus, rreth pesëqind vjet më parë: “dosis sola facit venenum” që do të thotë “vetëm doza e bën helmin”. Me fjalë të tjera, çdo gjë kimike, madje oksigjen, mund të jetë toksik nëse gëlltitet shumë, ose absorbohet mbi masa normale në trup. Toksiciteti i një substance specifike varet nga një larmi faktorësh, përfshirë sa prej substancës është i ekspozuar një person, si janë të ekspozuar dhe për sa kohë. Herën tjetër, kur të blini një produkt që përdorni rregullisht, të rishikoni përmbajtjen e tij, do të shihni se shumë kimikate përdoren në atë produkt, qoftë në procesin e bërjes ose ruajtjes së tij. Kryesorja është që sasitë e përdorura janë relativisht të vogla, dhe në ato nivele nuk konsiderohen të dëmshme. Të njëjtat parime zbatohen për vaksinat.

VAKSINAT JANË NJË NGA SHTYLLAT KRYESORE TË MJEKËSISË MODERNE

Në mbyllje, vaksinat janë një nga shtyllat kryesore të mjekësisë moderne. Jeta ishte veçanërisht brutale, për fëmijët para vaksinave. Sëmundje si fruthi, lija, kolla ose rubeola, ishin si dënime me vdekje për miliona fëmijë. Sot këto sëmundje mund të parandalohen plotësisht me një injeksion të thjeshtë. Kështu që, derisa shkenca vazhdon të përparojë dhe të trajtojë sfida të reja, ne nuk duhet të harrojmë se sa vdekje dhe sëmundje kanë parandaluar vaksinat dhe si ato vazhdojnë të na mbrojnë nga format, potencialisht shkatërruese, të sëmundjeve infektive. Të gjithë jemi lodhur nga izolimi, jemi të sëmurë dhe jemi lodhur duke mos qenë në gjendje të bëjmë gjëra që na pëlqejnë, por mënyra e vetme për t’i kthyer gjërat në normalitet është të vaksinohemi.

* Nënkryetar i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës – VATRA

Nën/Kryetari i Vatrës Dr. Pashko Camaj, vizitë në Michigan

March 31, 2021 by dgreca

Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës”Vatra’, njëkohësisht kryetar i Fondacionit të Studentëve, Dr. Pashko Camaj, vizitoi Kryesinë e Vatrës në Michigan. Me gjithë situatën e vështirë virale dhe rritjen e numrit të rasteve me Covid-19, kjo nuk e pëngoi z. Camaj të merrte këtë udhëtim. Dr. Camaj bëri një vizitë ngushëllimi në familjen e nën/kryetarit të Vatrës z. Alfons Grishaj, me rastin e ndarjes tragjike nga jeta të vëllait të tij Eduardit.

Më pas Dr. Pashko Camaj, u takua me kryetarin e degës së Vatrës në Michigan, z. Mondi Rakaj(anëtar i kryesisësë Federatës) dhe anëtarët e kryesisë së degës zotërinjtë Rafael Floqi dhe Valentin Lumaj(anëtar i Këshillit të Vatrës).

”Kaherë kam dasht për të vizitue degën tuej të Vatrës, po me rastin në familjen Grishaj, e pashë edhe si obligim moral të vij”, – u shpreh Pashku.

Më pas, në një nga restorantet në Macomp Twp, u shtrua një darkë pune. U trajtuan tema të ndryshme, ku më së shumti u bisedua për situatën aktuale në Vatër. Situata e vështirë virale dhe rregullat ligjore të Covid-19 kanë penguar në një farë mase në organizimin të aktiviteteve të gjera shoqërore, për të cilat Vatra ka qenë model. U bisedua edhe për shtimin e anëtarësisë dhe afrimin e intelektualëve të rinj të shkolluar dhe me energji në Vater, si prelud i një të ardhmeje të sigurtë të Vatrës.Po ashtu Dr.Camaj theksoi se rregullimi një herë e përgjithmonë i kuadrit ligjor të Vatrës është objektivi aktual kryesor i Kryesisë.

U fol për situatën pas-zgjedhore në Amerikë, në Kosovë dhe për situatën para-zgjedhore në Shqipëri. Të gjithë ishin të mendimit se në Shqipëri kërkohet një ndryshim i realitetit politik, ekonomik dhe social. Është i domosdoshëm një tranzicion i paqtë i pushtetit ne duart e forcave opozitare.

Darka e punës u mbyll me shtërngime duarsh dhe falenderime reciproke.

Po dje, Dr. Pashko Camaj ishte i ftuar në televizionin e Shqiptarëve të Amerikës me president vatranin Gani Vila.

Dr. Camaj ka qenë aktiv në bashkëbisedime me komunitetin shqiptar në USA po ashtu autor i shumë shkrimeve në gazeta me këshilla se si të mbrohemi dhe të trajtojmë virusin i cili për më shumë se një vit ka mbërthyer globin.

Përgatiti: Valentin Lumaj

PANDEMIA COVID-19: FUNDI PO AFROHET

February 20, 2021 by dgreca

Shkruan: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik */

Teksa i afrohemi një vjetorit të shpërthimit të Covid-19 këtu dhe në të gjithë globin, një pyetje mbetet po aq e rëndësishme si sot dhe për muaj me radhë: “kur do të kthehet jeta në “normalitet” ? Kjo është pyetja që unë i kam bërë vetes dhe më është bërë edhe nga të tjerët, që kur shpërtheu pandemia Covid-19. Për pjesën më të madhe të vitit 2020, përgjigjja e kësaj pyetje ishte e paqartë: Jeta do të kthehet në “normalitet” kur të arrijmë imunitetin e tufës – kur të paktën 65 deri në 70 përqind e popullsisë është imune ndaj Korona Virusit. Askush nuk mund të jepte një parashikim të qartë se kur do të ndodhte kjo. Në një kohë kur është e vështirë të sugjerosh një periudhë specifike kur normaliteti do të kthehet, një skenar i veçantë po shfaqet në horizont. Skenari “i mirë”: imuniteti i tufës arrihet deri në verë, kryesisht përmes vaksinimeve. Për të pranuar një të vërtetë të dhimbshme, nuk ka asnjë rezultat “të mirë” në një pandemi që tashmë ka vrarë më shumë se 490,000 Amerikanë dhe më shumë se 2.5 milion njerëz në mbarë botën. Trendet në shifrat e fundit në Shtetet e Bashkuara (SH.B.A.) tregojnë një ulje prej 75 përqind të niveleve të infeksioneve nga kulmi i të gjitha infeksioneve ditore të më shumë se 300,000 rasteve më 8 janar 2021. Në këtë shkrim, unë përshkruaj pesë arsye pse pandemia do të përfundojë gjatë muajve të ardhshëm të verës – të paktën në SH.B.A ku unë jam më i njohur me zhvillimet aktuale rreth pandemisë globale.

PESË ARSYE PSE PANDEMIA DO TË PËRFUNDOJË GJATË VERËS

Së pari, vaksinimet po përshpejtohen. Që nga dat 20 shkurt, më shumë se 60 milion amerikanë kanë marrë të vaksinën kundër Covid-19. Kjo përfaqëson 17.8 doza të administruara për çdo 100 njerëz. Shkalla e vaksinimit do të vazhdojë të përshpejtohet, pasi Moderna dhe Pfizer janë zotuar të sigurojnë edhe 200 milion doza shtesë përtej planeve të tyre origjinale, dhe ndërsa shtetet bëhen gjithnjë e më të sofistikuara në logjistikën e tyre dhe shtrirjen në planet e tyre që të vaksinojnë sa më shumë njerëz, sa më shpejt të jetë e mundur.

Së dyti, vaksinat e reja janë duke u rishikuar dhe do të jenë në dispozicion në javët e ardhshme. Johnson & Johnson, Novavax dhe AstraZeneca po prodhojnë vaksina konvencionale, të cilat shpërndahen më lehtë sesa vaksinat ekzistuese të bazuara në mARN nga Moderna dhe Phizer. Së bashku, këto kompani farmaceutike janë zotuar të sigurojnë qindra miliona doza vaksinash në botë, duke sugjeruar se do të kemi doza të mjaftueshme për të vaksinuar çdo të rritur në SH.B.A. deri në verën e vitit 2021.

Së treti, e vërteta e zymtë është se më shumë njerëz po fitojnë imunitet natyror nga infeksionet e koronavirusit. Deri më tani më shumë se 28 milion Amerikanë kanë testuar pozitivisht për virusin, dhe ekspertët e shëndetit publik besojnë se shumë herë më shumë janë infektuar pa një test konfirmues dhe shpesh herë pa simptoma. Ndërsa nuk është saktësisht e përcaktuar se sa do të zgjasë imuniteti i tyre, e mira është që ata janë një popullsi në rritje me të paktën një nivel mbrojtjeje. Duke shtuar të gjithë këta faktorë, ne tashmë mund të kemi 1/3 e popullsisë amerikane me imunitet natyror (përmes infeksionit) ose të fituar (përmes vaksinës) ndaj këtij virusi.

Së katërti, edhe nëse variante të reja të koronavirusit provojnë se janë në gjendje të infektojnë pacientët e vaksinuar, vaksinat tona ekzistuese ende duket se parandalojnë Covid-19 të kthehet vdekjeprurës. Sipas të dhënave shkencore, edhe pse vaksinat mund të mos parandalojnë infeksionet në të gjithë njerëzit, është treguar se ato do të parandalojnë raste të rënda dhe vdekje nga Covid-19.

Më në fund, pranvera po vjen, dhe përvoja e vitit 2020 sugjeron që infeksionet e koronavirusit do të bien kur moti të ngrohet. Brenda pesë-gjashtë javëve, moti do të përmirësohet në pjesë të mëdha të vendit. Njerëzit do të jenë në gjendje të mblidhen përsëri jashtë, duke zvogëluar tundimin e tubimeve të brendshme më të rrezikshme. Ky efekt sezonal, kur kombinohet me rritjen e normave të vaksinimit, do të bëjë që infeksionet të bien. Kjo, nga ana tjetër, do të zvogëlojë nivelet e zënies së spitaleve, të cilat do të ndihmojnë ofruesit tanë të kujdesit shëndetësor të ofrojnë kujdes me cilësi të lartë për çdo pacient, duke ulur më tej shkallën e vdekjeve.

Globalisht, pandemia nuk ka të ngjarë të përfundojë aq papritur, por më ngadalë, vend për vend, rajon për rajon, pasi secili shtet rrit kontrollin e tij mbi Covid-19 dhe e shtyn virusin drejt niveleve të eliminimit. Kombet e zhvilluara do ta arrijnë këtë përmes vaksinave (duke përfshirë ridizenjimin dhe rishpërndarjen e tyre të vazhdueshme) dhe trajtime më të mira mjekësore. Vendet më pak të zhvilluara dhe më të varfra do të përpiqen të arrijnë hapat dhe do të përballen me valë të përsëritura dhe ndezje deri sa të marrin mbështetjen e kërkuar për një kontroll të mirë. Mjerisht, kjo është historia e shëndetit global: probleme që menaxhohen fillimisht dhe më pas harrohen shpejt.

NJË MBROJTJE KOLEKTIVE

Vaksinimet mbrojnë nga Covid-19 brenda disa javësh nga marrja e të dhënave. Por nëse vetëm disa njerëz në një komunitet vaksinohen, virusi mund të vazhdojë të përhapet pa kontroll. Ndërsa më shumë njerëz marrin vaksinën, grupe njerëzish fillojnë të ndërtojnë një mbrojtje kolektive kundër virusit. Pasi një pjesë e caktuar e një popullate të jetë bërë imune ndaj një virusi, një shpërthim do të ndalojë të rritet në mënyrë eksponenciale. Mund të vazhdojë të ketë raste të reja, por çdo rast i ri do të ketë më pak të ngjarë të fillojë një zinxhir të madh infeksionesh. Koncepti njihet si imunitet i tufës. Shkencëtarët e përkufizojnë atë si pikë kur shpërthimet e reja nuk mund të mbështeten më. Për shembull, edhe nëse ka një tufë rastesh në një komunitet të pavaksinuar, imuniteti i tufës e parandalon atë të valojë në të gjithë vendin.

Para vaksinimit, proteinat me gjemba në sipërfaqen e koronavirusëve kapen në qelizat njerëzore, i rrëmbejnë ato, i përdorin ato si fabrika për t’u replikuar dhe më pas i lënë të vdesin. Tani, pas vaksinimit, kur armiqtë me gjemba pushtojnë mushkëritë, ato kapërcejnë qelizat tona, pa mundur të kapen. Ato janë shënuar për shkatërrim, së shpejti do të rrethohen dhe eliminohen nga antitrupat tanë që janë iniciuar nga vaksina. Megjithëse disa mund të shpëtojnë përmes rrugëve të frymëmarrjes, ata përballen me të njëjtën mbrojtje në shënjestrën e tyre të ardhshme. Kjo do të shënonte fundin e virusit-fundin e pandemisë së koronavirusit. Dhe kështu do të ndodhë në Shtetet e Bashkuara. Ndërkohë, ndërsa shohim një dritë në fund të një tuneli të gjatë dhe të errët, ne vazhdojmë të mbajmë maska dhe të shmangim mbledhjet e mëdha, dhe numrat Covid-19 bien në mënyrë të qëndrueshme pas një serie valësh në fillim të këtij viti. Përfundimisht, ndërsa gjithnjë e më shumë njerëz zhvillojnë imunitet përmes ekspozimit dhe vaksinimit, dhe sa më e rëndësishme, trajtimet bëhen më efektive, Covid-19 mund të tërhiqet në tufën e sëmundjeve të zakonshme, një ftohje e thjeshtë sezonale e zakonshme dhe e padëmshme, që shumë e marrim çdo dimër.

* Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës -VATRA

FONDACIONI ARSIMOR I VATRES-APLIKIME PER BURSE PER VITIN AKADEMIK 2021-22

January 21, 2021 by dgreca

NGA DR. PASHKO CAMAJ- Kryetari i Fondacionit Arsimor të Vatrës-/

Fondacioni Arsimor i Vatres aktualisht po pranon aplikime për bursë për vitin akademik 2021-2022. Vatra ka siguruar mbështetje financiare në formën e bursave për qindra studentë shqiptarë amerikanë për gjashtdhjetë vite. Vatra do të japë disa bursa në shumën prej 500 – 1000 dollarë për studentët meritorë.

KRITERET P TOR T AP APLIKUAR:

Aplikanti duhet të regjistrohet si student me kohë të plotë në një kolegj / universitet gjatë vitit akademik 2021-2022.
Aplikanti duhet të jetë me origjinë shqiptare. Përparësia do t’u jepet anëtarëve të Vatrës dhe fëmijëve / nipërve të tyre.
Marrësit e mëparshëm të bursave Vatra kanë të drejtë të ri-aplikojnë për një total prej dy vitesh akademike. Jo më shumë se dy çmime bursash do të jepen për të njëjtin aplikant.

DOKUMENTE TE NEVOJSHME

1. Formulari i aplikimit për bursë (shih shënimin më poshtë)

2. Një transkript zyrtar (i vulosur) nga shkolla juaj (kopjet nuk do të pranohen).

3. Dy letra rekomandimi nga individë që ju njohin të paktën një vit. Një nga rekomandimet duhet të shkruhet nga një profesor, mësues i shkollës së mesme ose këshilltar udhëzues. Letrat duhet të jenë të vulosura dhe të nënshkruara.

4. Një përmbledhje (jo më shumë se një faqe e gjatë) me një seksion mbi aktivitetet jashtëshkollore. (8 ½ x 11).

5. Një deklaratë personale mbi temën e asaj që shpresoni të arrini në fushën tuaj të studimit, të mos kalojë një faqe (8 ½ x 11, me një hapësirë të vetme).

KRITERET E VLERSIMIT

1. Të dhënat akademike

2. Aktivitete jashtëshkollore

3. Letrat e rekomandimit

4. Deklarata personale

Aplikimet e vonuara nuk do të merren parasysh.

AFATI DHE PARAQITJA

Të gjitha dokumentet e kërkuara duhet të merren deri të Premten, 19 Mars, 2021. Marrësit e çmimeve do të njoftohen përmes postës elektronike deri të Premten, 23 Prill 2021.

Aplikantët e interesuar, ju lutemi dërgoni një email ose shkruani tek Pashko R. Camaj, Dr.PH, Kryetari i Fondacionit Arsimor të Vatrës në adresën e mëposhtme:

• Email: Prcmaj@gmail.com

• Ju lutem dërgoni zarfin me dokumentet e kërkuara në adresën: VATRA

(Për Vatra Education Fund)

2437 Southern Boulevard,

Bronx, New York, 10455-6501

****

VATRA’S EDUCATIONAL FOUNDATION

Vatra’s Educational Foundation is currently accepting scholarship applications for the 2021-2022 academic year. Vatra has provided financial support in the form of scholarships to hundreds of Albanian American students for over fifty years. Vatra will be awarding several scholarships in the amount of $500-$1,000 to deserving students.

CRITERIA TO APPLY:

The applicant must be enrolled as a full-time student at a college/university during the 2021-2022 academic year.
The applicant must be of Albanian descent. Priority will be given to members of Vatra and their children/grandchildren.
Previous Vatra scholarship recipients are eligible to re-apply for a total of two academic years. No more than two scholarship awards will be granted to the same applicant.

NECESSARY DOCUMENTS

Scholarship Application Form (see note below)
An official (sealed) transcript from your school (copies will not be accepted).
Two letters of recommendation by individuals who have known you for at least one year. One of the recommendations must be written by either a professor, high school teacher, or guidance counselor. The letters must be sealed and signed.
A résumé (no more than one page long) with a section on extracurricular activities. (8 ½ x 11).
A personal statement on the topic of what you hope to accomplish in your field of study, not to exceed one page (8 ½ x 11, single-spaced).

EVALUATION CRITERIA

Academic records
Extracurricular activities
Recommendation letters
Personal statement

Late applications will not be considered.

DEADLINE AND SUBMISSION

All required documents must be received by Friday, March19, 2021. Awards recipients will be notified via email byFriday, April 23, 2021.

Interested applicants, please send an e-mailor write to Pashko R. Camaj, Dr.PH, Chair of Vatra’s Educational Foundation at the following address:

Email: Prcmaj@gmail.com
Or write to ma at: Vatra Education Fund: 2437 Southern Boulevard, Bronx, New York, 10455-6501

VAKSINAT JANË TË SIGURTA, FUNDI I PANDEMISË KA FILLUAR

December 30, 2020 by dgreca

Dr. Pashko Camaj, Drejtor i Lartë i Shëndetit Publik dhe Sigurisë në Shërbimin e Transportit Hekurudhor të Shtetit të New Yorkut, ligjërues në Kolegjet “Lehman College” e “William Paterson”, dhe Universitetin “Columbia University”, rrëfen ekskluzivisht për “DIELLI”-n e VATRËS, situatën e Covid-19 në USA, specifikat e vaksinave Moderna dhe Pfizer, mutacionin britanik të virusit dhe rrezikun për një endemi, Shqipërinë, Kosovën dhe Malin e Zi në betejën ndaj Covid-19 dhe përpjekjet për sigurimin e vaksinës. Me nënkryetarin e VATRËS Dr. Pashko Camaj bisedoi gazetari i Diellit, Sokol PAJA.

VAKSINAT ANTI-COVID, BOTA DREJTË SIGURISË DHE SHPRESËS

Vaksinat kundër virusit Covid-19 janë një arritje, një revolucion dhe një zbulim i madh shkencor. Është një arritje historike, në një kohë shumë të shpejtë u arrit zbulimi i një vaksine të tillë. Gjithçka u realizua në kohë të shpejtë për vetë kohën dhe pandeminë e rrënuese që nënshtroi botën. Gjetja dhe suksesi i këtyre dy vaksinave Moderna dhe Pfizer është një hap gjigand për shkencën pasi vaksinat kërkojnë një kohë shumë të gjatë deri në 10 vjet mund të marrë prodhimi i një vaksine të caktuar. Truri i shkenctarëve më të mirë në fushën e epidemiologjisë dhe shëndetit publik kanë bërë një punë të shkëlqyer duke i dhënë botës një qetësi dhe shpresë në kushtet e një kolapsi global. Këto dy vaksina kanë një specifikë të veçantë shkencore pasi nuk përdorin virus të dobësuar që injektohet në trupin e njeriut por përdoret një kod gjenetik që quhet mRNA i cili stimulon trupin tonë të prodhojë një proteinë që gjendet në lëvozhgën e virusit Corona me qëllim që trupi ynë të prodhojë antitrupa e të mbrohemi prej virusit vdekjeprurës. Bota sot është e sigurtë me këto dy vaksina. Deri në momentet që flasim janë injektuar 3 milion doza në grupet e riskut dhe të përparësisë së popullsisë në USA. Aktualisht janë në gjendje përdorimi 30 milionë doza vaksine që do injektohen shumë shpejt. Çdo person i vaksinuar do të thotë një mundësi më pak për transmetim virusi dhe një jetë e shpëtuar. Shpërndarja e vaksinave dhe ruajtja e tyre në kushtet optimale është një sfidë më vete për shtete dhe autoritetet e shëndetësisë pasi specifikat e ruajtjes janë shumë strikte dhe delikate. Vaksina e Modernës ëhstë më e thjeshtë në përdorim e shpërndarje duke ju referuar lehtësisë së temperaturës në ruajtje.

Përsa i përket efikasitetit dhe sigurisë vaksinat janë në kushte optimale sigurie 94-96% dhe përbëjnë një sukses të lartë shkencor.

MUTACIONI BRITANIK I VIRUSIT, A PËRBËN KËRCËNIM?

Mutacioni britanik i virusit Corona nuk përbën kërcënim global. Virusi gjithmonë pëson transmetim dhe kodifikim gjatë rrugës. Ky virus që ka pësuar një ndryshim në Angli dhe duket e bën më të lehtë të shpërndahet në popullatë por fuqia e agresivitetit duket se është më e dobët se një virus i zakonshëm dhe nuk e besoj që përbën problem të kthehet në një pandemi. Zakonisht në rastin më të keq këto viruse kthehen në endemi duke pas mundësi që të bëhet rajonal dhe ciklik (sikurse dhe influenza). Informacionet e fundit shkencore tregojnë se virusi që ka pësuar mutacion mund të përsëritet si viruset e rëndomta vit pas viti por që me vaksinimin situata do të qetësohet përfundimisht. Në rastin që flasim, virusi i kodifikuar në Britani do të eleminohet me anë të vaksinimit të porsa zbuluar. Virusi ka synim shpërndarjen në organizma të gjalla, qelizat e gjallë i japin jetë. Në momentet kur izolohet ai vdes.

EFEKTE ANËSORE? A DUHET TË KEMI FRIKË NGA VAKSINAT?

Vaksinat antivirus Moderna dhe Pfizer kanë provuar se kanë efekte anësore të papërfillshme, minimale. Duke qenë se efektet anësore dhe problemet që lë pas virusi janë tepër të rënda, nga vaksinat sduhet të kemi asnjë frikë. I vetmi problem që është shfaqur deri tani kanë qenë disa shqetësime alergjike te përdoruesit e vaksinës por këto janë shqetësime normale pasi natyra e njeriut është shpesh herë alergjike nga shumë produkte apo elementë të jetës së përditshme. Ju bëj thirrje të gjithëve që në momentin që vaksina të jetë e aksesueshme të vaksinohen sa më shpejt të jetë e mundur pasi vetëm më anë të vaksinimit do të mund ta vëmë nën kontroll virusin vdekjeprurës. Efektet anësore janë minimale ndaj thirrja ime është vaksinim i shpejtë. Për çdo vaksinë që shteti jep të drejtën e përdorimit, ka agjenci shtetërore të shëndetit publik që monitoron ecurinë shëndetësore të personave që kanë marrë vaksinën. Efektet afatshkurtra të vaksinimit nuk përbjnë asnjë problem. Ndërsa për një periudhë të gjatë do të duhet të bëhen studime dhe të vëzhgohet nga agjencitë e shëndetit publik të cilat konform ligjit bëjnë monitorime afatgjata te këta persona. Është kategorike që në këto momente popullata të mos ndjekë konspiracionistët, por specialistët e fushës dhe mediat që të bëjnë një fushatë sensibilizuese dhe të ftojnë njerëzit të vaksinohen jo ti dezinformojnë apo të rrisin skepticizmin te njerëzit. Sot duhet të flasim për shkencë jo për konspiracion. Është një problem global dhe duhet të trajtohet me shumë kujdes qoftë nga media dhe specialistët e shëndetësisë e kryesisht të shëndetit publik e epidemiologjisë. Vaksina është e sigurtë. Unë do të vaksinohem sapo të më ofrohet vaksina. Vaksinohuni, vaksinohuni, vaksinohuni.

SITUATA E COVID-19 NË USA

Situata e Covid-19 në USA është shqetësuese. Ka pasur një rritje konstante të numrave si të infektimeve dhe të vdekjeve por kemi një realitet të ri: numri i testimeve ka qenë i lartë. Nëse u referohemi këtyre testimeve supër të larta, numri i fataliteteve krahasuar me testimet në fillimet e pandemisë, situata është nën kontroll. Të gjitha kompanitë dhe institucionet po testojnë punonjësit e tyre edhe kur nuk kanë simptoma. Personalisht unë testohem 2 herë në javë. Duke qenë se shumica e të infektuarve janë pa simptoma, kompanitë dhe institucionet nëpermjet testimit të rëndomtë, kanë kapur pafundësisht punonjës të infektuar pa asnjë simptomë. Në këtë mënyrë kanë shpëtuar popullatën nga transmetimi i virusit. Në momentet që flasim virulenca dhe fuqia shkatërruese e vdekjeprurëse e virusit është dobësuar globalisht. Ka më shumë transmetim dhe infektime por fatalitetet krahasuar me shpërthimin e pandemisë nuk janë shumë të larta. Shtetet e Bashkuara kanë bërë një punë të jashtëzakonshme me rritje kapacitetesh dhe kërkime shkencore për të përballuar këtë pandemi globale. Duhen përgëzuar autoritet për angazhimin dhe punën e shkëlqyer që kanë bërë. Reagimi i sistemit shëndetësor në fillim ishte i ngadaltë pasi u përballën me një virus dhe pandemi të padëgjuar më parë. Sot mund të flasim për një realitet krejt tjetër. Ka ndryshuar gjithçka që nga shpërthimi i pandemisë, rritja e kapaciteteve, reagimi i strukturave, studimet dhe kërkimet shkencore etj. Dua të trajtoj një problematikë fatale. Fillimisht rreth 80% e personave të intubuar kanë ndërruar jetë. Kjo tregoi se edhe sistemet nuk ishin gati dhe specialistët në shumë vende mungonin. Intubimi është një proces shumë shkencor dhe kërkon specialistë shumë të përgatitur. Bota u gjend totalisht e papërgatitur në fillim të pandemisë. Sot kemi një realitet tjetër. Menaxhimi më i mirë, vaksinimi, rritja e kapaciteteve, ngritja e strukturave mjeksore do të na bëjë që shtetet dhe shoqëritë të mundin përgjithmonë virusin vdekjeprurës Covid-19.

KUR DO TË SHPËTOJMË NGA VIRUSI?

Që në shpërthimet e pandemisë globale, në çdo dalje timen publike, në çdo intervistë në USA, Mal të Zi, Kosovë e Shqipëri e kam shprehur dhe kam ngulmuar forcërisht se vetëm vaksinimi do jetë zgjidhja përfundimtare për të mundur virusin global. Maskat, distancimet, mbylljet në shtëpi, nuk e largojnë virusin, thjeshtë e shmangin për një çast, virusi do të jetë aty. Luftën do ta fitojmë vetëm me vaksinim. Kur të mbërrijmë shifrën 60-70 % të popullsisë globale të vaksinuar ose të shëruar nga virusi (imuniteti i tufës), atëherë do ketë filluar vdekja e virusit sepse nuk ka terren ku të shpërndahet dhe të jetë aktiv por do vijë duke u asfiksuar në vetvete. Në çdo vaksinim dhe në çdo shërim i shkëpusim virusit një qelizë ku ai jeton. Çdo vaksinim është një hap përpara drejtë zhdukjes së virusit. Në pranverë pritet të dalë edhe një vaksinë tjetër kundër Covidit dhe do jemi edhe më të fortë në këtë betejë. Kjo do të jëtë një virus i dobësuar, do të ndryshojë nga dy vaksinat Moderna e Pfizer por në fillim të pranverës do ketë filluar fuqishëm fundi i pandemisë. Unë gjykoj se në verë do jetë kthyer normaliteti në botë. Ne do ta mundim dhe do fitojmë kundër virusit global.

SHQIPËRIA, KOSOVA DHE MALI I ZI NË BETEJËN PËR VAKSINËN

Shqipëria, Kosova dhe Mali i Zi në betejën për sigurimin e vaksinës po bëjnë përpjekje të mëdha dhe parashikohet se do të jetë një proces shumë i vështirë. Derisa të mbërrijë vaksina në shtetet tona, do të kalojmë në vështirësi të mëdha pasi numrat po rriten frikshëm dhe kapacitet në vendet tona janë drejtë fundit. Gjetja e vaksinës do jetë edhe më e vështirë pasi shtetet tona nuk janë pjesë e Eurozonës. Shtetet tona po luftojnë fort dhe për fat të keq aty ka shumë problematika të trashëguara nga e kaluara gjë që pandemia jo vetëm i nxori në pah por pothuajse kolapsoi sistemin shëndetësor. Qeveritë nuk kanë investuar në shëndetësi, mjekët më të mirë kanë ikur në perëndim, njerëzit nuk besojnë te shëndetësia dhe situata me pandeminë i ka çuar shtetet dhe shoqërinë në pikjatë. Sigurimi, ardhja dhe ruajtja e vaksinës kërkon kushte dhe shtetet tona do të gjenden në vështirësi ekstreme në procesin e vaksinimit. Mërgata dhe diaspora shqiptare duhet të bëjë shumë përpjekje dhe lobim në mënyrë që të sigurohen sa më shumë doza vaksine për popullsinë në shtetet tona. Edhe Vatra duhet të intensifikojë fuqishëm përpjekjet me miqtë e saj që të sigurojmë disa doza sidomos për shqiptarët në Mal të Zi, Preshevë e Bujanovc.

KONTRIBUTI SHKENCOR I DR. PASHKO CAMAJ

Dr. Pashko Camaj, është Drejtor i Lartë i Shëndetit Publik dhe Sigurisë në Shërbimin e Transportit Hekurudhor të Shtetit të New Yorkut, ligjërues në Kolegjet “Lehman College” e “William Paterson”, dhe Universitetin “Columbia University” në lëndët: Shëndet publik, Shëndet global dhe Epidemiologji. Dapartamenti i Shëndetit Publik dhe Sigurisë që drejton dr.Pashko Camaj së bashku me disa departamente të tjera në MTA merret me sigurinë e rreth 65 mijë punonjësve dhe rreth 8 milionë përdoruesve ditorë të trenave tokësorë e nëntokësorë në New York. Aktualisht është përpara një publikimi shkencor me impakt ndërkombëtar që ka të bëjë me ndikimin që jep në veshkën e njeriut dhe prodhimin e rruazave të gjakut kontakti i personave dhe ekspozimi me plumbin si element kimik metal, kërkim i zhvilluar në Minierën e Trepçës në Mitrovicë. Ky punim shkencor është bashkëpunim mes gjashtë profesorëve nga Universiteti i Columbias dhe mjekë nga Kosova. Dr. Pashko Camaj është kryeautor i studimit dhe punimit shkencor.